Γενική Περιγραφή

Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου

Γεωγραφικά,  η Προστατευόμενη Περιοχή βρίσκεται στο νότιο και νοτιοδυτικό τμήμα της Ζακύνθου, ενώ συμπεριλαμβάνεται και το σύμπλεγμα των νησιών Στροφάδες, που βρίσκονται 55 μίλια νότια του νησιού.

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ

Στη θαλάσσια περιοχή, ζει ένας σημαντικός αριθμός ειδών θαλάσσιας Χλωρίδας (>170 είδη) και Πανίδας (>300 είδη). Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται αρκετά απειλούμενα ή/και προστατευόμενα είδη Θαλάσσιων Ασπόνδυλων και Σπονδυλωτών που έχουν και εμπορικό ενδιαφέρον. Τα πιο εμβληματικά είδη είναι οι Θαλάσσιες Χελώνες Caretta caretta, η Μεσογειακή Φώκια Monachus monachus, η Ποσειδωνία (Posidonia oceanicα).

ΧΕΡΣΑΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ

– Ορνιθοπανίδα: 119 είδη έχουν καταγραφεί από τις μέχρι τώρα επιστημονικές έρευνες στην Προστατευόμενη Περιοχή. Ιδιαίτερα σημαντικός βιότοπος κυρίως για την μεταναστευτική ορνιθοπανίδα, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι τα Νησιά Στροφάδια, καθώς είναι η πρώτη στεριά που συναντούν τα πουλιά κατά τη μετανάστευσή τους από την Αφρική προς την Ευρώπη, όπου σταματούν για να τραφούν και να ξεκουραστούν, έχοντας διασχίσει τη Σαχάρα και τη Μεσόγειο.

– Ερπετά: είναι καταγεγραμμένη η παρουσία 19 ειδών ερπετών (εκτός των θαλάσσιων χελωνών) από αυτά, τα δεκατρία (13) είδη εντάσσονται στην οδηγία 92/43/ΕΟΚ  και βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας

– Θηλαστικά: λίγα είναι τα είδη των θηλαστικών που συναντώνται στην Προστατευόμενη Περιοχή, ενδεικτικά έχουν καταγραφεί 5 είδη νυχτερίδων και 2 γένη, ο Δασομυωξός (Glis glis), Κηπομυγαλίδα (Crocidura suaveolens), οι σκαντζόχοιροι, οι λαγοί και άλλα τρωκτικά, ενώ έχει αναφερθεί η παρουσία νυφίτσας και κουναβιού.

– Χλωρίδα: ο αριθμός των καταγεγραμμένων ειδών χλωρίδας της προστατευόμενης περιοχής διαμορφώνεται σε 545 είδη, από τα οποία τα 18 αποτελούν ελληνικά ενδημικά είδη. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι στη Ζάκυνθο απαντώνται και 5 τοπικά ενδημικά φυτικά είδη, και ειδικότερα τα εξής: Asperula naufraga, Limonium korakonisicum, Limonium phitosianum και Limonium zacynthium. Μάλιστα, τα είδη Asperula naufraga και Limonium korakonisicum απαντώνται αποκλειστικά στην περιοχη Natura με κωδικό GR2210001 Από τα καταγεγραμμένα είδη, τα 81 υπόκεινται σε κάποιο καθεστώς προστασίας. Επίσης, έχουν καταγραφεί 55 είδη Ορχιδέας, ενώ αναμένεται η οριστικοποίηση της παρουσίας κάποιων υποειδών, όπου σε αυτή την περίπτωση δύναται να ξεπεράσουν των αριθμό των 60.  Ενδεικτικά, σπάνια ή σχεδόν απειλούμενα για την Eλλάδα  είναι τα Ophrys reinholdii, Orchis laxiflora, Orchis palustris,  καθώς και το στενο-ενδημικό είδος Serapias ionica, που έχει χαρακτηριστεί ως σχεδόν απειλούμενο (NT– IUCN).

Εθνικός Δρυμός Αίνου

Οι Νήσοι Κεφαλονιά και Ιθάκη εκτείνονται στο κεντρικό τμήμα του Ιονίου πελάγους και χωρίζονται από έναν στενό δίαυλο (Στενό της Ιθάκης) πλάτους 3,5 χλμ. Το ανάγλυφο των δύο νησιών είναι ορεινό, με την οροσειρά του Αίνου στο νοτιοανατολικό τμήμα της Κεφαλονιάς να αποτελεί τον κύριο ορεινό όγκο του νησιού και το υψηλότερο όρος των Ιονίων νήσων (η υψηλότερη κορυφή του είναι ο Μέγας Σωρός με υψόμετρο 1627μ). Ο ορεινός όγκος του Αίνου έκτασης 2.316ha, μαζί με αυτόν του γειτονικού όρους Ρούδι (546ha) αποτελούν ενδιαίτημα της Κεφαλληνιακής Ελάτης (Abies cephalonica) και συγκεκριμένα τον «κλασσικό τόπο» της, αφού εδώ ταξινομήθηκε ως νέο είδος το 1838 από τον Άγγλο Βοτανικό JW Loudon. Η ανάγκη προστασίας του δάσους αυτής της ενδημικής ελάτης της Ελλάδας και η φυτογεωγραφική σημασία της παρουσίας της στην Κεφαλονιά, υπήρξαν οι κύριοι λόγοι για τους οποίους η περιοχή (όρη Αίνος και Ρούδι) κηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός το 1962, ορίσθηκε ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής και χαρακτηρίστηκε ως Ευρωπαϊκό Βιογενετικό Απόθεμα. O Εθνικός Δρυμός και ο ορεινός όγκος Καλόν Όρος (2.566,19ha) που δεσπόζει στη Βόρεια Κεφαλονιά και φιλοξενεί τον οικότοπο φρυγάνων από Sarcopoterium spinosum κοινοτικού ενδιαφέροντος (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), εντάχθηκαν στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο “Natura 2000” (Προστατευόμενες Περιοχές GR2220002 και GR2220001 αντίστοιχα). Μεταξύ των δύο, απλώνεται το όρος της Αγίας Δυνατής, το οποίο μαζί με τον Εθνικό Δρυμό και το Καλόν Όρος περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό δίκτυο των Περιοχών Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα, αποτελώντας μέρος της Προστατευόμενης Περιοχής GR2220006, συνολικής έκτασης 20.684,49ha. Η περιοχή καταλήγει έως την ακτογραμμή ανατολικά, μεταξύ των οικισμών Καραβόμυλου και Αγίας Ευφημίας και δυτικά, στο βόρειο τμήμα του κόλπου του Μύρτου. Στην GR2220006 έχουν καταγραφεί περισσότερα από 100 είδη άγριων πτηνών, από τα οποία τα 80 είναι προστατευόμενα (Οδηγία 2009/147/ΕΚ), συμπεριλαμβανομένου του Streptopelia turtur (τρυγόνι) που περιλαμβάνεται στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN), χαρακτηριζόμενο ως Τρωτό (VU) είδος. Στις τρεις Προστατευόμενες Περιοχές έχουν καταγραφεί το ευάλωτο, ενδημικό είδος θυμαριού των Ιονίων Νήσων Thymus holosericeus, το σπάνιο, μη δηλητηριώδες σπιτόφιδο Ζamenis situla και το αυστηρά προστατευόμενο είδος της ονυχοχελώνας (Testudo hermanni) (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Κανονισμός 1320/2014, Συμβάσεις CITES, Βέρνης), χαρακτηριζόμενο Σχεδόν Απειλούμενο (NT).

Υπεύθυνη για τη διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών (ΠΠ), κάποιες από τις οποίες επίσης περιλαμβάνονται στην Περιοχή Σημασίας για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (IMMA) του Ιονίου Αρχιπελάγους και κυρίως το Κινδυνεύον (EN) με εξαφάνιση Κοινό δελφίνι (Delphinus delphis), και το Κρισίμως Κινδυνεύον (CR) είδος της Μεσογειακής φώκιας μοναχού (Monachus monachus), που θεωρείται το περισσότερο απειλούμενο θηλαστικό στην Ευρώπη, είναι η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιόνιων Νήσων (Ν.4685/2020). Στις προστατευόμενες περιοχές απαντώνται εκτενείς λειμώνες Ποσειδωνίας, των οποίων η διατήρηση αποτελεί κοινοτική προτεραιότητα (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), καθώς και είδη που σχετίζονται με αυτόν τον οικότοπο, όπως το Κρισίμως Κινδυνεύον (CR) με εξαφάνιση, ενδημικό δίθυρο της Μεσογείου Pinna nobilis και το Κινδυνεύον (ΕΝ) φυτοφάγο είδος θαλάσσιας χελώνας Chelonia mydas. Οι δύο θαλάσσιες περιοχές, με κωδικούς GR2220004 και GR2220007 εντοπίζονται στη Νότια Κεφαλονιά, από την είσοδο του κόλπου του Αργοστολίου έως και τον όρμο της Μούντας, στο ΝΑ άκρο του νησιού. Η GR2220004 (3.679,27ha) εκτείνεται κατά μήκος της ακτογραμμής έως και τον όρμο του Λουρδά και περιλαμβάνει και τον όρμο της Μούντας. Ο υδροδυναμισμός κοντά στην ακτή συμβάλλει στην αύξηση της πρωτογενούς –δευτερογενούς παραγωγής και στην παρουσία του Τρωτού (VU) θηλαστικού Tursiops truncatus (ρινοδέλφινο). Η GR2220007 έκτασης 9.403,84ha, περιλαμβάνει τη θαλάσσια ζώνη μεταξύ των όρμων Λουρδά και Μούντας, με πολυάριθμα σπήλαια, υφάλους και λιβάδια Ποσειδωνίας. Επίσης, αποτελεί επέκταση της GR2220004 έως την ισοβαθή των 50μ, όπου απαντώνται σημαντικοί κι ευάλωτοι οικότοποι ασβεστολιθικών ροδοφυκών και κοραλλιογενών σχηματισμών. Στην GR2220007 υπάγεται και το παράκτιο οικοσύστημα των αμμοθινών στον όρμο της Μούντας, που αποτελεί τον σημαντικότερο τόπο φωλεοποίησης της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στο νησί, χαρακτηριζόμενης ως Τρωτό (VU) είδος. Η 3^η θαλάσσια ΠΠ με κωδικό GR2220005 κι έκταση 18.767,65ha, οριοθετείται από την ισοβαθή των 200μ κι εκτείνεται από τις δυτικές ακτές της Κεφαλονιάς (Ακρωτήριο Γερο Γόμπος) έως και τη Βόρεια Ιθάκη (Ακρωτήριο Δράκου Πήδημα), περιλαμβάνοντας μέρος του Στενού της Ιθάκης (Ακρωτήρια Κεντρί-Άγιος Ιωάννης). Οι δυτικές ακτές της Κεφαλονιάς χαρακτηρίζονται από απότομους, ασβεστολιθικούς λόφους μεγάλου ύψους, με το ανάγλυφο του πυθμένα να παρουσιάζει μεγάλες κλίσεις, αποτελώντας συνέχεια του χερσαίου τμήματος. Στην περιοχή αυτή, της οποίας το νότιο τμήμα συνορεύει με την Ελληνική τάφρο, έχουν καταγραφεί κητώδη που ζουν σε μεγάλα βάθη, όπως ο ζιφιός (Ziphius cavirostris), ο φυσητήρας (Physeter macrocephalus), ο οποίος αναγράφεται στον Κόκκινο Κατάλογο (IUCN) ως Κινδυνεύον (ΕΝ) είδος και η πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus), που αποτελεί το μοναδικό είδος φάλαινας με σταθερό πληθυσμό στη Μεσόγειο και χαρακτηρίζεται από την (IUCN) ως Τρωτό (VU).

Προστατευόμενες Περιοχές Καλαμά-Αχέροντα-Κέρκυρας

Στις βόρειες ακτές της νήσου Κέρκυρας βρίσκεται ο υγρότοπος της «Λιμνοθάλασσας Αντινιώτη». Με έκταση 188 εκτάρια περίπου, χαρακτηρίζεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ ή Special Areas of Conservation – SAC), με κωδικό του δικτύου Natura 2000 GR2230001 και μαζί με τον ποταμό της «Φόνισσας», ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ ή Special Protection Area – SPA), με κωδικό GR2230009, καθότι θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικοί υγρότοποι για τα είδη που φιλοξενούν, όπως το «σχεδόν απειλούμενο» (near threatened) είδος θηλαστικού Lutra lutra (βίδρα) και το «κρισίμως κινδυνεύον» (critically endangered) ενδημικό είδος ψαριού Valencia letourneuxi. Μια τέτοια περιοχή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για ένα νησί, όπως η Κέρκυρα, το οποίο υπόκειται σε έντονη πίεση εξαιτίας της τουριστικής δραστηριότητας.

Πιο νότια και στην ανατολική πλευρά του νησιού, ξεκινώντας από το γεωγραφικό πλάτος του αεροδρομίου, βρίσκεται η περιοχή με κωδικό GR2230005, που περιλαμβάνει την «Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη από Κανόνι Έως Μεσόγγι» και χαρακτηρίζεται ως ΕΖΔ με έκταση 888 εκτάρια και μέγιστο υψόμετρο 112 μ. Στην περιοχή του Κανονιού το νερό είναι αβαθές και ο πυθμένας είναι εκτεθειμένος, με λείους βράχους σε βάθος 0,5 μ. Το υπόστρωμα είναι ψαμμιτικό. Οι λειμώνες του είδους Posidonia oceanica εκτείνονται σε βάθη κάτω από 1,5 μ., νότια του χωριού Μεσόγγι.

Στις νοτιοδυτικές ακτές της Κέρκυρας βρίσκεται η περιοχή της «Λιμνοθάλασσας Κορισσίων». Με έκταση 2.292 εκτάρια χαρακτηρίζεται ως ΕΖΔ, με κωδικό GR2230002 και μαζί με τη «Νήσο Λαγούδια» ως ΖΕΠ, με κωδικό GR2230007 (έκταση 1.051 εκτάρια). Το μέγιστο υψόμετρο της περιοχής ανέρχεται στα 457 μ. Η περιοχή θεωρείται μεγάλης σημασίας, όχι μόνο ως υγρότοπος αλλά και λόγω της μεγάλης βιολογικής και αισθητικής αξίας των αμμωδών παραλιών που βρίσκονται κοντά στη λιμνοθάλασσα. Σε αυτήν εμφανίζονται ένα όμορφο δάσος κέδρων, καθώς και οι σταθεροποιημένες αμμοθίνες που δημιουργούν ένα μοναδικό, ως προς την αισθητική του, τοπίο. Το πιο σημαντικό τμήμα της περιοχής φαίνεται να είναι μια λωρίδα ξηράς η οποία διαχωρίζει τη λιμνοθάλασσα από τη θάλασσα (μεταξύ της τοποθεσίας Γκαρζίκι και της αρχής της παραλίας του Αγίου Γεωργίου). Η περιοχή αυτή αποτελεί ένα σύνθετο, ενδιαφέρον και σχεδόν αδιατάρακτο φυσικό οικοσύστημα, ένα από τα λίγα που απόμειναν στην Κέρκυρα, η οποία στο σύνολό της έχει τόσο πολύ επηρεαστεί από την τουριστική ανάπτυξη. Ως ο κυριότερος υγρότοπος στη νήσο, είναι ένας σημαντικός τόπος για την προστασία της άγριας ζωής και ιδιαίτερα α) της ορνιθοπανίδας, β) των ειδών Lutra lutra (βίδρα) και Valencia letourneuxi και γ) τη διατήρηση των τύπων αυτοφυούς βλάστησης. Η περιοχή είναι σημαντική, επίσης, ως πέρασμα και τόπος διαχείμασης υδρόβιων πουλιών (κορμοράνων, ερωδιόμορφων και παπιών).

Στα νοτιότερα και ανατολικά του νησιού, στην περιοχή της Λευκίμμης, βρίσκεται η «Αλυκή Λευκίμμης». Με έκταση 243 εκτάρια και με κωδικό GR2230003 χαρακτηρίζεται τόσο ως ΕΖΔ όσο και ως ΖΕΠ. Έως πριν λίγα χρόνια ο υγρότοπος χρησιμοποιείτο ως αλυκή, αλλά η δραστηριότητα αυτή σταμάτησε οριστικά το 1988. Από τότε, και σε συνδυασμό με την τουριστική ανάπτυξη στο νησί, ποικίλες αλλαγές έχουν συμβεί στην περιοχή. Αν και οι υπάρχουσες πληροφορίες για τη χλωρίδα και τη βλάστηση είναι λίγες και περιορίζονται στη βλάστηση των προσχωσιγενών παραλιών, είναι προφανές ότι στην περιοχή απαντά μια ενδιαφέρουσα χλωρίδα και πολλοί τύποι βλάστησης που χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία αλοφυτικών ειδών. Η μεγάλη πανιδική αξία αυτού του τόπου αφορά κυρίως στην ορνιθοπανίδα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το νησί της Κέρκυρας βρίσκεται στην κύρια δυτική οδό μετανάστευσης των πουλιών στον ελληνικό χώρο.

Βόρεια της Κέρκυρας βρίσκονται τα «Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι και Βραχονησίδες)». Με έκταση 10.118 εκτάρια χαρακτηρίζονται ως ΖΕΠ, με κωδικό GR2230008 ενώ η «Θαλάσσια Περιοχή» τους ως ΕΖΔ, με κωδικό GR2230010 και έκταση 15.327 εκτάρια. Αποτελούνται από τρία κατοικημένα και πέντε ακατοίκητα μικρά νησιά τα οποία καλύπτονται κυρίως από κωνοφόρα, ψηλά μακί και ελαιώνες. Τα νησιά Οθωνοί έχουν εκτεταμένες βραχώδεις ακτές και πλαγιές (μέγιστο υψόμετρο 385 μ). Οι περισσότερες από τις ακατοίκητες βραχονησίδες καλύπτονται από χαμηλή βλάστηση σε βραχώδες υπόβαθρο, ιδανικό για φωλιές θαλασσοπουλιών.

Νότια της Κέρκυρας βρίσκονται οι «Νήσοι Παξοί και Αντίπαξοι και η Ευρύτερη θαλάσσια περιοχή τους». Με έκταση 135.528 εκτάρια χαρακτηρίζονται ως ΕΖΔ, με κωδικό GR2230004. Η περιοχή συγκροτείται από μια ομάδα ασβεστολιθικών νησιών και νησίδων με βραχώδεις και αποσαθρωμένες ακτές καθώς και από την θαλάσσια έκταση που περιβάλλει τα νησιά αυτά έως την ισοβαθή των 50 m. Το μέγιστο υψόμετρο της περιοχής ανέρχεται στα 220 μ. Οι Παξοί είναι το μοναδικό νησί του συμπλέγματος το οποίο κατοικείται μόνιμα. Η χλωρίδα της περιοχής αποτελείται, μεταξύ άλλων, από δύο τοπικά ενδημικά είδη: τα Centaurea paxorum και Limonium antipaxorum. Ενδεικτικά ενδιαφέροντα είδη πανίδας της περιοχής αποτελούν η Μεσογειακή φώκια Monachus monachus, το Κροκοδειλάκι (Agama stellio) και οι δύο πράσινες σαύρες Lacerta trilineata και Lacerta viridis. Αυτός ο τόπος, βρίσκεται, όπως η Κέρκυρα, στην κύρια οδό μετανάστευσης των πουλιών στη δυτική Ελλάδα.

Θεσμικό Πλαίσιο

Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου

1. Με Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ. 906 Δ’/21.12.1999), θεσμοθετείται το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, ενώ συστήνεται Οργανισμός που θα αναλάβει τη διαχείρισή του.
2. Με το Π.Δ. 1272/Δ (27-11-2003), συστάθηκε ο «Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου» με έδρα τη Ζάκυνθο του Νομού Ζακύνθου ως Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου»
3. Η πλήρης εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου πλαισίου προστασίας κατά το 2006 οδήγησε τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε επαναξιολόγηση της υπόθεσης. Η εκτίμησή τους ήταν ότι η Ελλάδα συμμορφώθηκε με την απόφαση του Δ.Ε.Κ. και ως εκ τούτου, η υπόθεση αρχειοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2007 και από τότε ο Φορέας Διαχείρισης του Ε.Θ.Π.Ζ. λειτουργεί υπό την επίβλεψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4. Η λειτουργία του Φ.Δ. του ΕΘΠΖ συνεχίστηκε με την παρ. 12 του άρθρου 8 του ν. 4109/2013
5. Με το Νόμο 4519 (ΦΕΚ 25/Α/2018) περιήλθαν στην αρμοδιότητα του Φορέα Διαχείρισης Ε.Θ.Π.Ζ. και οι δυτικές και βόρειες ακτές της Ζακύνθου, οι οποίες είναι στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 (GR2210001)
6. Με το Νόμο 4685/2020, καταργούνται οι Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της Ελλάδας και δημιουργείται ο νέος οργανισμός Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.

Εθνικός Δρυμός Αίνου

ΠΡΟΕΔΡΙΚΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ

– Π.Δ. 67/81 «Περί Προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της έρευνας επ’ αυτών», όπως διορθώθηκε με το ΦΕΚ 43/Α/1981(ΦΕΚ 23/τ. Α/81)

– Π.Δ. 65/2014 «Περί ρυθμιστικών μέτρων για την αλιεία του αχινού του είδους Paracentrotus lividus» (ΦΕΚ 108/τ. Α/6-5-2014)

 ΝΟΜΟΙ

– Ν.1650/1986 για την προστασία του Περιβάλλοντος. (ΦΕΚ160/τ.Α/16-10-1986)

– Ν.2742/1999 «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις».

– Ν.3044/2002 «Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης και ρυθμίσεις άλλων θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων».

– Ν.3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις».

– N.4519/2018 «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις».

– Ν.4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις». (ΦΕΚ 92/τ. Α/7-5-2020)

ΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ (Υ.Α.)

– Υ.Α. οικ. 126436/2464/26-6-2003. «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου (1ου)». (ΦΕΚ 918/τ. Β/4-7-2003)

– Υ.Α. 27188/15-6-2005  «Κανονισμός Οικονομικής Διαχείρισης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ 999/τ. B/18-7-2005)

– Υ.Α. 866/7-1-2005 «Κανονισμός Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ 65/τ. Β/21-1-2005)

– Υ.Α. 27180/15-6-2005 «Κανονισμός Λειτουργίας Υπηρεσιών και Προσωπικού του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ 975/τ. Β/13-7-2005)

– Υ.Α. 28004/15-6-2005 «Κανονισμός εκτέλεσης έργων, ανάθεσης, παρακολούθησης και παραλαβής μελετών και υπηρεσιών, προμήθειας, παράδοσης και παραλαβής αγαθών, υλικών προϊόντων και σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ 999/τ. Β/18-7-2005)

– Υ.Α. 23602/5-6-2006 «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου (2ου)». (ΦΕΚ 775/τ. Β/26-6-2006)

– Υ.Α. 28501/21-12-2009 «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου (3ου)». (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 538/29-12-2009)

– Υ.Α. 21555/15-6-2011 «Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 28501/21-12-2009 Υ.Α. συγκρότησης του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 193/16-6-2011).

– Υ.Α. 29962/15-9-2011 «Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 28501/21-12-2009 Υ.Α. και της υπ’ αριθμ. 21555/15-6-2011 όμοιας απόφασης με την οποία τροποποιήθηκε η συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 332/26-9-2011)

– Υ.Α. 47768/22-11-2011 «Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 28501/21-12-2009 Υ.Α. και της υπ’ αριθμ. 21555/15-6-2011 όμοιας απόφασης με την οποία τροποποιήθηκε η συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου». (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 446/21-12-2011)

– Υ.Α. ΥΠΕΝ 40332/8-09-2014 «Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα με στόχο την αποκατάσταση σημαντικών ειδών με την εφαρμογή οριζόντιων δράσεων διαχείρισης και αποκατάστασης». (ΦΕΚ 2383/Β/2014)

– Υ.Α. ΥΠΕΝ/ΔΔΥ/20116/2787 «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου (4ου)». (ΦΕΚ 114ΥΟΔΔ/7.3.2019)

– ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/72683/2709 “Έγκριση του Οργανισμού του Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) με την επωνυμία «Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.)»”. (ΦΕΚ 4768/τ. Β/11-10-2021)

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ & ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

– Οδηγία 92/43/ΕΕ ή Οδηγία για τη διατήρηση φυσικών οικοτόπων και ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος (συμπεριλαμβανομένων των ειδών που χρήζουν αυστηρής προστασίας) και των οποίων η διατήρηση απαιτεί τον καθορισμό «Τόπων Κοινοτικής Σημασίας» (Τ.Κ.Σ) και «Ειδικών Ζωνών Διατήρησης» (Ε.Ζ.Δ.). Η Οδηγία εκδόθηκε το 1992 κι εναρμονίστηκε στο Eλληνικό Δίκαιο με τις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις 33318/3028/11-12-1998 (ΦΕΚ 1289/Β/28-12-1998), 14849/853/Ε103/4-4-2008 (ΦΕΚ 645/Β/11-4-08).

– Οδηγία 2009/147/ΕΚ (όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό 2019/1010/ΕΕ) για την προστασία και τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας (μεταναστευτικής και μη) με την οριοθέτηση και τον χαρακτηρισμό «Ζωνών Ειδικής Προστασίας» (ΖΕΠ). Τα είδη που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας υπόκεινται σε ειδικά μέτρα που αφορούν στη διατήρηση του οικοτόπου τους, προκειμένου να διασφαλισθεί η επιβίωση και η αναπαραγωγή τους στην περιοχή εξάπλωσής τους. Η Οδηγία κωδικοποιεί τη νομοθεσία της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, η οποία εναρμονίστηκε στο Ελληνικό Δίκαιο με τις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις 414985/29-11-1985 (ΦΕΚ 757/Β/18-12-1985), 366599/16-12-1996 (ΦΕΚ 1188/Β/31-12-1996), 294283/23-12-1997 (ΦΕΚ 68/Β/4-2-1998), 87578/703/6-3-2007 (ΦΕΚ 581/Β/23-4-2007), 37338/1807/E.103/1-9-10 (ΦΕΚ 1495/B/6-9-10), 8353/276/Ε103/17-2-2012 (ΦΕΚ 415/Β/23-2-2012).

– Σύμβαση της Βέρνης «για τη διατήρηση της άγριας ζωής στην Ευρώπη και του φυσικού περιβάλλοντος». Στη Σύμβαση περιλαμβάνονται αυστηρά προστατευόμενα είδη χλωρίδας και πανίδας, για μερικά από τα οποία απαιτούνται συγκεκριμένα μέτρα προστασίας των οικοτόπων τους. Υπογράφηκε το 1979, τέθηκε σε ισχύ το 1982 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 1335/1983 (ΦΕΚ 32/Α/14-03-1983).

– Σύμβαση CITES «για τον αποτελεσματικό έλεγχο του διεθνούς εμπορίου των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση». Υπογράφηκε το 1973 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 2055/1992 (ΦΕΚ 105/Α/30-6-1992).

– Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα (Διακήρυξη του Ρίο ντε Τζανέιρο). Υπογράφηκε το 1992 και κυρώθηκε στην Ελλάδα με τον Ν. 2204/1994 (ΦΕΚ 59/Α/15-4-1994).

– Σύμβαση της Βόννης για τη διατήρηση των μεταναστευτικών ειδών άγριας πανίδας, συμπεριλαμβανομένων των απειλούμενων ειδών με εξαφάνιση, καθώς και εκείνων για τα οποία απαιτούνται διεθνείς συμφωνίες για τη διατήρηση και διαχείρισή τους. Υπογράφηκε το 1979, τέθηκε σε ισχύ το 1983 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 2719/1999 (ΦΕΚ 106/Α/26-5-1999).

– Πρωτόκολλο της Συνθήκης της Βαρκελώνης για τις ειδικά προστατευόμενες περιοχές και τη βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο με στόχο τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας αντιπροσωπευτικών τύπων παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και τη διατήρηση της βιολογικής τους ποικιλότητας. Υπογράφηκε το 1982, τέθηκε σε ισχύ το 1986 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον N. 1634/1986 (ΦΕΚ 104/Α/18-07-1986).

– Συμφωνία για τη διατήρηση των πληθυσμών κητωδών στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μεσόγειο και τη γειτονική περιοχή του Ατλαντικού (ΑCCOBAMS). Η Συμφωνία αποτελεί απόδειξη της δέσμευσης των χωρών να διατηρήσουν τους πληθυσμούς των κητοειδών και τους οικοτόπους τους. Υπογράφηκε το 1996, τέθηκε σε ισχύ το 2001 και κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 3071/2002 (ΦΕΚ 293/Α/04-12-2002).

– Συμφωνία EUROBATS για τη διατήρηση των πληθυσμών Ευρωπαϊκών ειδών νυχτερίδων. Τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο 1994 για 51 είδη χειροπτέρων.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

– Κανονισμός (EΕ) αριθμ. 1320/2014 της Επιτροπής (τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 338/97 του Κοινοβουλίου), για τον έλεγχο του εμπορίου της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Στα είδη συμπεριλαμβάνονται και όσα απειλούνται με εξαφάνιση από το διεθνές εμπόριο, τα οποία περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ της Σύμβασης CITES, προκειμένου να θεσπιστούν αυστηρότεροι κανονισμοί.

Φυσικό Περιβάλλον

Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Η Ζάκυνθος με το ήπιο Μεσογειακό κλίμα, τη μεγάλη βροχόπτωση, αλλά και την ηλιοφάνεια, καθιστούν το νησί πράσινο όλο το χρόνο. Ένα γεγονός που καταγράφεται από την εποχή του Ομήρου, όπου χρησιμοποιεί το επίθετο «Υλήεσσα», δηλαδή δασώδη, για τη Ζάκυνθο, ενώ ως  Προστάτιδα αναφέρεται η θεά Άρτεμις. Δικαίως λοιπόν στο νησί έχει καταγραφεί μια πλούσια βιοποικιλότητα χλωρίδας και πανίδας, αλλά και η μοναδική εναλλαγή των διαφόρων μορφών του τοπίου που συναντώνται. Χαμηλοί θαμνότοποι φρυγάνων και μακκίας, δάση πεύκου και μεγάλες εκτάσεις με ελιές, αμπέλια, και οπωροφόρα αποτελούν της οικότοπους και για την παντης της Προστατευόμενης Περιοχής με τα μεταναστευτικά πουλιά να παίζουν ττηςκό τους ρόλο στον πλούτο που συναντάται στο νησί.

Ιδιαίτερο στοιχείο αποτελούν οι ποικίλοι παράκτιοι και θαλάσσιοι σχηματισμοί, όπου εκτεταμένα αμμοθινικά οικοσυστήματα σχηματίζονται (αλλουβιακές αποθέσεις) του ανατολικού (Γέρακας, Δάφνη, Σεκάνια, ακτή Βασιλικού) και του κεντρικού τμήματος του κόλπου Λαγανά, όπου οι Θαλάσσιες Χελώνες Caretta caretta αποθέτουν τα αυγά τους. Αντίθετες εικόνες συναντώνται στις ακτές του νοτιοδυτικού, καθώς είναι απόκρημνες και χαρακτηρίζονται από εκτεταμένα οικοσυστήματα ασβεστολιθικών βράχων με χασμοφυτική βλάστηση. Στις περιοχές αυτές, έχουν καταγραφεί σπηλιές υποθαλάσσιες, οι οποίες χρησιμοποιούνται από την Μεσογειακή φώκια Monachus monachus.

Εκτός από κάποια εποχιακά ρέματα, το μοναδικό εκτεταμένο υγροτοπικό οικοσύστημα είναι η λίμνη Κερίου. Οι νησίδες Πελούζο και Μαραθωνήσι, μέσα στον κόλπο του Λαγανά,   χαρακτηρίζονται από οικοσυστήματα θαμνώνων ή δασών στο κεντρικό υπερυψωμένο τμήμα τους και από εκτεταμένα οικοσυστήματα ασβεστολιθικών βράχων χασμοφυτικής βλάστησης στις απόκρημνες ακτές. Μόνο στο βόρειο άκρο της νησίδας Μαραθωνησίου σχηματίζεται μικρής έκτασης αμμοθινικό οικοσύστημα, το οποίο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον βιολογικό κύκλο της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Συνεπώς, οι τύποι οικοτόπων  που συναντώνται στην Προστατευόμενη Περιοχή είναι:

ΧΛΩΡΙΔΑ

Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, αλλά και με τις βιβλιογραφικές πηγές προκύπτει ότι απαντώνται 1036 taxa από τα οποία τα 28 είναι ενδημικά. Από αυτά τα 5 είναι αποκλειστικά ενδημικά της Ζακύνθου, τα 3 είναι ενδημικά των Ιονίων και τα 21 είναι ελληνικά ενδημικά.

ΦΥΤΑ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

Στην Προστατευόμενη Περιοχή συναντώνται οκτώ διαφορετικοί Υγρότοποι με τις αντίστοιχες φυτικές κοινότητες. Ο πιο εκτεταμένος Υγρότοπος είναι η Λίμνη Κεριού, όπου η φυσική εκροή πετρελαίου από την αρχαιότητα την καθιστά μοναδική στην Ελλάδα. Στη λίμνη αναπτύσσεται ελοφυτική βλάστηση διάφορων τύπων, ανάλογα με την ποιότητα του νερού (γλυκό ή υφάλμυρο), τη διάρκεια κάλυψης από νερό και τις ανθρωπογενείς επιρροές (καύση, επιχωμάτωση, κ.λ.π.). Επικρατέστερο είδος είναι το Phragmites australis (καλάμι), ενώ σε ορισμένες θέσεις κυριαρχούν είδη Juncus ή κυπεροειδή, όπως το είδος Bolboschoenus maritimus και το σπάνιο στην περιοχή Cladium mariscus.

ΧΑΣΜΟΦΥΤΑ ΒΡΑΧΩΔΩΝ ΑΚΤΩΝ

Στις Βραχώδεις ακτές, στις θέσεις που επηρεάζονται σημαντικά από την θάλασσα αναπτύσσονται κυρίως αλοφυτικά είδη (π.χ. Crithmum maritimum –Σεκάνια, Matthiola sinuata – Πελούζο), καθώς και τα 5 τοπικά ενδημικά είδη (Limonium zacynthium και L. Phitosianum, Micromeria browiczii, Limonium korakonisicum, Limonium antipaxorum). Στις ασβεστολιθικές απόκρημνες ακτές (Κερί, Μαραθωνήσι, Πελούζο), στις ζώνες που δεν επηρεάζονται σημαντικά από τον ψεκασμό της θάλασσας, αναπτύσσεται πλούσια χασμοφυτική βλάστηση με χαρακτηριστικό είδος το Ptilostemon chamaepeuce, καθώς και το ελληνικό ενδημικό Dianthus fruticosus subsp. occidentalis. Στην περιοχή του Κερίου συναντάμε τα σπάνια είδη Asperula naufraga (Τοπικό Ενδημικό), Stachys ionica (Ενδημικό Ιονίου), Teucrium halacsyanum (Ελληνικό Ενδημικό). Συχνά κατεβαίνουν στα απότομα βράχια πεύκα και αγριοκυπάρισσα και, ανάμεσα στους θάμνους, το σπάνιο είδος Hypericum aegypticum.

ΦΥΤΑ ΑΜΜΩΔΩΝ ΑΚΤΩΝ

Στο ανώτερο τμήμα της ζώνης κυματισμού επιβιώνουν μόνο ετήσια αλονιτρόφιλα είδη, όπως τα Cakile maritima. Αμέσως μετά αρχίζει το αμμοθινικό οικοσύστημα, με την πρώτη γραμμή ‘κινούμενων θινών’. Εδώ, οι “σταθεροποιητές ιζήματος”, εξειδικευμένα φυτά που συγκρατούν την άμμο, σχηματίζουν ‘εμβρυακές ή πρωτογενείς θίνες’ (κυρίαρχο είδος το Elytrigia juncea), ή μεγαλύτερες ‘λευκές θίνες’ που εμφανίζονται μόνο στη μεγάλη παραλία του Λαγανά, (κυρίαρχο είδος το Ammophila arenaria). Άλλα αμμόφιλα φυτά που συναντώνται είναι ο κρίνος της θάλασσας (Pancratium maritimum) και το γαλανάγκαθο (Eryngium maritimum). Πίσω από τις κινούμενες θίνες σχηματίζονται οι ‘γκρίζες σταθερές θίνες’ με μικρούς θάμνους, όπως το θυμάρι (Coridothymus capitatus) στο Λαγανά, ή πολυετείς πόες, όπως το Centaurea seridis subsp. sonchifolia στο Μαραθωνήσι. Στα ανώτερα, σχετικά σταθερά, τμήματα των θινών αναπτύσσονται μερικές φορές θάμνοι (π.χ. σχίνος, μυρτιά θαλασσόκεδρο).

ΘΑΜΝΩΝΕΣ

Οι θαμνώνες της Προστατευόμενης Περιοχής εντάσσονται κυρίως στους αείφυλλους-σκληρόφυλλους θαμνώνες με κυρίαρχα είδη της κλάσης Quercetea ilicis και χαμηλούς θαμνώνες με κυρίαρχα είδη της κλάσης Cisto-Micromerietea. Στα φρύγανα (ύψος βλάστησης <0,6m), χαρακτηριστικά είναι τα είδη Cistus creticus, Erica manipuliflora, καθώς και το σπάνιο για την Ελλάδα Hypericum aegypticum. Επίσης, σπάνιοι για το Ιόνιο είναι και οι θαμνώνες με Euphorbia dendroides (Λαγανάς, Μαραθίας και Μαραθωνήσι). Δενδρώδεις θαμνώνες (ύψος >1,5 m) με Juniperus phoenicea αναπτύσσονται παράκτια δυτικά του Γέρακα έως τη Δάφνη και τα Σεκάνια, ενώ είναι μέτριου ύψους ή χαμηλοί και αραιοί στις απόκρημνες ακτές Μαραθία, Μαραθωνήσι & Πελούζο. Χαρακτηριστικοί είναι οι θάμνοι της κλάσης CeratonioRhamnion (π.χ Pistacia lentiscus) και Αείφυλλοι-σκληρόφυλλοι δασικοί σχηματισμοί (ύψος>3 m) παρατηρούνται στη περιοχή του Μαραθία.

ΜΑΚΚΙΑ

Η μακκία βλάστηση ορίζεται από αειθαλείς, σκληρόφυλλους θάμνους με μέσο ύψος συνήθως πάνω από 1,5 μέτρο συχνά σε πυκνή διάταξη. Τα επικρατέστερα είδη Quercus ilex και Quercus coccifera, καθώς και ο σχίνος (Pistacia lentiscus), η χαρουπιά (Ceratonia siliqua), η αγριελιά (Olea europea var. sylvestris), οι κουμαριές (Arbutus unedo) κ.α., κυρίως απαντώνται στις βορειοδυτικές ακτές. Στο ανατολικό τμήμα στο όρος Σκοπός,  βρίσκεται δάσος αριάς (Quercus ilex)

ΘΕΡΜΟΦΙΛΑ ΔΑΣΗ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ

Στην Προστατευόμενη Περιοχή συναντώνται ένα μείγμα Pinus pinea και εγκλιματισμένων Cupressus sempivirens subsp. horizontalis & C. sempivirens subsp. Pyramidalis, αλλά και δάση χαλεπίου πεύκης (Pinus halepensis) με ύψος που κυμαίνεται 14-20μ. Στον υπόοροφο υπάρχουν είδη μακκίας (Myrtus communis, Erica arborea, Cistus sp.), ενώ η κάλυψη του εδάφους περιλαμβάνει κυκλάμινα, είδη της οικογένειας των Αροειδών και Ορχιδέων. Εκτιμάται ότι μικρός πληθυσμός της κουκουναριάς στο Γέρακα αποτελεί υπόλειμμα παλαιότερων μεγαλύτερων φυσικών συστάδων.

ΠΑΝΙΔΑ

Η πανίδα της Προστατευόμενης Περιοχής δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, κυρίως για το χερσαίο τμήμα. Οι περισσότερες πληροφορίες αφορούν την θαλάσσια πανίδα, καθώς και την ορνιθοπανίδα εντός της περιοχής του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου. Για το τμήμα που προστέθηκε το 2018 υπάρχουν αποσπασματικές/ βιβλιογραφικές  πληροφορίες.

ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ

Η Θαλάσσια Χελώνα και η Μεσογειακή Φώκια αποτελούν τα εμβληματικά είδη για τη Ζάκυνθο. Μια μικρή ανάλυση της βιολογίας και οικολογίας τους, παρατίθεται στη συνέχεια.

Οι θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta είναι ερπετά, με μήκος που μπορείς να ξεπεράσει τα 80 εκατοστά και παρότι αναπνέουν με πνεύμονες, περνούν το σύνολο σχεδόν της ζωής τους στη θάλασσα, όπου τρέφονται με μέδουσες, μαλάκια, και άλλα ασπόνδυλα. Στην αρχή της άνοιξης, μεταναστεύουν κυρίως από την κεντρική Μεσόγειο και ξεχειμωνιάζουν στον Κόλπο Λαγανά για ζευγάρωμα, ενώ οι φωλιές δημιουργούνται από τα μέσα Μαΐου μέχρι και τις αρχές Αυγούστου. Τα θηλυκά βγαίνουν κατά τη διάρκεια της νύχτας στην ακτή και αφού επιλέξουν το κατάλληλο σημείο, σκάβουν με τα πτερύγιά τους ένα αυγοθάλαμο βάθους 40-50 εκ., μέσα στον οποίο εναποθέτουν κατά μέσο όρο 120 αυγά, διαδικασία που συνήθως επαναλαμβάνεται 3-4 φορές μέσα στο καλοκαίρι. Τα αυγά έχουν μέγεθος όσο ένα μπαλάκι «ping pong» και κέλυφος μαλακό, για να μην σπάνε. Η επώαση διαρκεί 42-70 ημέρες και εκκολάπτεται κατά μέσω όρο το 60-70% των αυγών. Το φύλο των νεοσσών εξαρτάται από τη θερμοκρασία της άμμου: Άνω των 29^οC εκκολάπτονται θηλυκά, ενώ σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, κυρίως αρσενικά. Τα χελωνάκια (μήκους περίπου 5 εκατοστών) βγαίνουν από την άμμο κυρίως το βράδυ και με τη βοήθεια της αντανάκλασης του φωτός, των αστεριών και της σελήνης στο νερό, βρίσκουν τη θάλασσα. Κατά τη διαδρομή από τη φωλιά προς τη θάλασσα, τα χελωνάκια ρυθμίζουν την «μαγνητική τους πυξίδα» και πρέπει να την κάνουν μόνα τους, ώστε μετά από χρόνια να μπορέσουν να επιστρέψουν στην ίδια περιοχή και να αναπαραχθούν (συμπεριφορά παλινόστησης). Το Ερευνητικό Πρόγραμμα του Ε.Θ.Π.Ζ. «η Οδύσσεια της Caretta» κατέδειξε τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα τους, μιας και επισκέπτονται αρκετές Μεσογειακές χώρες κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Η Μεσογειακή φώκια Monachus monachus: Αποτελεί ένα από τα σπανιότερα και πλέον απειλούμενα θαλάσσια θηλαστικά του πλανήτη, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός της δεν ξεπερνάει τα 350-450 άτομα. Σήμερα εξαπλώνεται κυρίως στην Βορειοανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στις Ελληνικές ακτές συμπεριλαμβανομένου και του Ε.Θ.Π.Ζ. Η Μεσογειακή φώκια θεωρείται παράκτιο είδος, καθώς σπάνια απομακρύνεται από τις ακτές και τρέφεται κυρίως με ψάρια, αστακούς και χταπόδια. Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι συνήθιζαν να χρησιμοποιούν ανοιχτές παραλίες για να ξεκουράζονται και να γεννάνε. Σήμερα, η ανθρώπινη όχληση τις έχει κυρίως περιορίσει σε απρόσιτες παράκτιες σπηλιές. Στις ελληνικές θάλασσες, αναπαράγεται από τον Αύγουστο μέχρι και το Δεκέμβριο. Κάθε θηλυκό γεννάει μόνο ένα μικρό το οποίο θηλάζει για 3-4 μήνες. Η ενηλικίωση της μεσογειακής φώκιας γίνεται περίπου στον 4ο χρόνο, ενώ η διάρκεια ζωής της ξεπερνά τα 20 χρόνια.

Στη θαλάσσια περιοχή του Ε.Θ.Π.Ζ. έχουν καταγραφεί 59 είδη ψαριών, ενώ περιλαμβάνονται περισσότερα από 30 προστατευόμενα ή απειλούμενα είδη ασπονδύλων, ψαριών και θηλαστικών, τα οποία χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη οικολογική και οικονομική σημασία όπως η πίννα, ο μωβ αχινός, ο ροφός, ο σκάρος και το κοινό δελφίνι.

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Η πιο σημαντική ομάδα από τα θηλαστικά είναι τα χειρόπτερα/ νυχτερίδες, όπου έχουν καταγραφεί αρκετά είδη, τέσσερα εκ των οποίων περιλαμβάνονται στο παράρτημα της οδηγίας 92/43. Επίσης, το κουνάβι (Martes foina), ο Δασομυωξός (Glis glis), η Κηπομυγαλίδα ( Crocidura suaveolens),ο λαγός (Lepus europaeus), ο σκατζόχοιρος (Erinaceus concolor) περιλαμβάνονται στα θηλαστικά της Προστατευόμενης Περιοχής.

ΕΝΤΟΜΑ

Στην κατηγορία των εντόμων, τα λεπιδόπτερα αντιπροσωπεύονται από 40 περίπου είδη, χωρίς όμως κάποιο από αυτά να εντάσσεται σε καθεστώς προστασίας, ενώ για τις άλλες κατηγορίες εντόμων οι βιβλιογραφικές αναφορές είναι ελάχιστες (κολεόπτερα – 5, ισόποδα – 6).

ΕΡΠΕΤΑ

Τα ερπετά αντιπροσωπεύονται από 19 είδη, όπου πέντε είδη ερπετών (Mauremys rivulata, Testudo hermanni, Emys orbicularis, Elaphe quatorlineata και Zamenis situla) χαρακτηρίζονται ως είδη του Παραρτήματος ΙΙ, και Οκτώ (Ablepharus kitaibelii, Algyroides moreoticus, Algyroides nigropunctatus, Lacerta trilineata, Platyceps najadum, Podarcis tauricus, Pseudopus apodus και Telescopus fallax) χαρακτηρίζονται ως είδη του Παραρτήματος ΙV της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

ΑΜΦΙΒΙΑ

Τα αμφίβια αντιπροσωπεύονται μόνο από τέσσερα είδη, λόγω της περιορισμένης παρουσίας μόνιμων υδατοσυλλογών, όπου ο Πρασινόφρυνος και ο Δεντροβάτραχος χαρακτηρίζονται ως είδη του Παραρτήματος ΙV της κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Η Προστατευόμενη Περιοχή του Ε.Θ.Π.Ζ. και των Δυτικών και Βορειοανατολικών Ακτών της  Ζακύνθου, βρίσκεται σε υψόμετρο, από 0 έως 758m (χάρτης 1). Γεωμορφολογικά η Ζάκυνθος διακρίνεται σε τρεις βαθμίδες:

1. Ορεινή που καταλαμβάνει το δυτικό και νότιο-ανατολικό τμήμα του νησιού
2. Λοφώδη που εκτείνεται στις παρυφές των ορεινών όγκων και
3. Πεδινή που εκτείνεται στο κεντροανατολικό τμήμα του νησιού

Επίσης, το νησί εντάσσεται στο δυτικό τμήμα του Ελληνικού Τόξου, του πιο ενεργού περιθωρίου  λιθοσφαιρικών  πλακών  της  περιοχής  της  Μεσογείου.  Ο  τεκτονικός χαρακτήρας της ευρύτερης περιοχής καθορίζεται από την ηπειρωτική σύγκρουση μεταξύ της βορειοδυτικής Ελλάδας, ανατολικά και της Απούλιας πλατφόρμας, δυτικά, καθώς επίσης και από  την  υποβύθιση  της  αφρικανικής  πλάκας  κάτω  από  την  μικροπλάκα  του  Αιγαίου,  κατά μήκος του ενεργού Ελληνικού Τόξου προς τα νοτιοδυτικά.

ΚΛΙΜΑ

Το Βιοκλίμα της Προστατευόμενης Περιοχής εντάσσεται εν γένει στον Θερμο-Μεσογειακό όροφο βλάστησης. Ωστόσο, στα μεγαλύτερα υψόμετρα (>300 m) και σε υγρότερες θέσεις (ΒΑ τμήμα της περιοχής του Βασιλικού) εμφανίζονται στοιχεία του Μεσο-Μεσογειακού ορόφου βλάστησης. Εξάλλου, σύμφωνα με την μέθοδο του ομβροθερμικού διαγράμματος Emberger, η Ζάκυνθος εντάσσεται στο υγρό Μεσογειακό βιοκλίμα με ήπιο χειμώνα (Παρασκευόπουλος 1993).

Εθνικός Δρυμός Αίνου

Η οροσειρά του Αίνου αναδύθηκε από τον πυθμένα της αρχαίας θάλασσας της Τηθύος πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια (τέλη Μεσοζωικού αιώνα), όπως μαρτυρά η πληθώρα απολιθωμάτων δίθυρων Ρουδιστών πάνω σε ασβεστόλιθους ηλικίας Ανώτ.Κρητιδικού (100,5-66,00 εκατ.έτη). Ο ορεινός αυτός όγκος διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ, αποτελεί μία μεγάλη αντικλινική πτυχή, στα πλευρικά σκέλη της οποίας διαμορφώνονται χαράδρες με πιο χαρακτηριστική αυτή στη θέση «Μελανίτσα», όπου το δάσος της σκουρόχρωμης ελάτης είναι πυκνότερο. Η τεκτονική δραστηριότητα σε συνδυασμό με τις διεργασίες διάβρωσης είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία καρστικών γεωμορφών, όπως βραχόκηπους και σπήλαια (Νίφι, Πετάσι, Αγ.Νικόλαος Γρούσπας). Στο διαπερατό, ξηρό, άνυδρο έδαφος, η ανάπτυξη της Κεφαλληνιακής Ελάτης ευνοείται από την υγρή ατμόσφαιρα που δημιουργούν άνεμοι πλούσιοι σε υδρατμούς, όταν τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες προσπίπτουν στην οροσειρά, προκαλώντας έντονες βροχοπτώσεις. Η ενδημική ελάτη της Ελλάδας Abies cephalonica απαντάται και στην Πίνδο, τη Στ.Ελλάδα, την Εύβοια και την Πελοπόννησο, φανερώνοντας την προγενέστερη φυτογεωγραφική σύνδεση της νήσου με την ηπειρωτική χώρα κατά το Μεσήνιο (6-5,5 εκατ.έτη). Άλλοι οικολογικοί θώκοι του Εθνικού Δρυμού απαντώνται σε εξάρσεις βράχων κι ανοιχτές θέσεις του ελατοδάσους, οι οποίοι αποτελούν βιότοπο της νυχτοπεταλούδας παγώνι Saturnia pyri και της ενδημικής άγριας χλωρίδας της Ιονίου περιοχής. Ενδεικτικά αναφέρονται τα είδη Silene ionica και Petrorhagia fasciculata, τα υποείδη Campanula garganica subsp. cephallenica και Paeonia mascula subsp. russoi που περιλαμβάνονται στο «Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπανίων κι Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας» χαρακτηριζόμενα ως Τρωτά, καθώς και το Κινδυνεύον είδος Saponaria aenesia. Επίσης καταγράφηκε το ενδημικό υποείδος της Κεφαλονιάς Ajuga orientalis subsp. aenesia και τα στενότοπα ενδημικά βραχόφιλα ποώδη είδη που αναπτύσσονται σε σχισμές βράχων κι απαντώνται μόνο στον Εθνικό Δρυμό, Viola cephalonica (Κρισίμως Κινδυνεύον) και Scutellaria rupestris subsp. cephalonica (Κινδυνεύον). Το τελευταίο αποτελεί χαρακτηριστικό είδος της χλωριδικής σύνθεσης δύο φυσικών οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος (Οδηγία 42/93/ΕΟΚ), που καταγράφηκαν στη νότια ορθοπλαγιά των κεντρικών κορυφών του Αίνου. Πρόκειται για τους βαλκανικούς λιθώνες (8140), χαρακτηριζόμενους από έντονα διαβρωμένες ασβεστολιθικές εκτάσεις με μεγάλες σάρες ελάχιστης φυτοκάλυψης και τα ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση (8210). Στην κεντρική περιοχή του Ρουδίου (υψόμετρο 800-1000μ) εντοπίζεται παρεμφερής τύπος οικοτόπου με τους σχηματισμούς με αρκεύθους (5210), που αποτελεί στάδιο υποβάθμισης του ελατοδάσους και χαρακτηρίζεται από την παρουσία του Crataegus monogyna (κράταιγος). Σε υψόμετρο έως και 1200μ καταγράφηκαν αυστηρά προστατευόμενα είδη ερπετοπανίδας (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Σύμβαση Βέρνης), όπως η ενδημική σαύρα της Κεφαλονιάς, Ιθάκης και Λευκάδας Algyroides nigropunctatus subsp. kephalithacius, της Ιονίου περιοχής Algyroides moreoticus, Podarcis taurica και Podarcis tauricus subsp. ionicus (βαλκανόσαυρα), αλλά και τα είδη Ablepharus kitaibelii (αβλέφαρος), Lacerta trilineata (τρανόσαυρα), Mediodactylus kotschyi (κυρτοδάκτυλος), Telescopus fallax (αγιόφιδο) και Vipera ammodytes (οχιά). Τα θηλαστικά είναι χαρακτηριστικά των δασικών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνουν τα προστατευόμενα (Σύμβαση Βέρνης) είδη Lepus europaeus (λαγός), Martes foina (πετροκούναβο), Crocidura leucodon (χωραφομυγαλή), Meles meles (ασβός), Mustela nivalis (νυφίτσα), Talpa caeca (τυφλοσπάλακας) και Canis aureus (τσακάλι). Επιπρόσθετα, έχουν καταγραφεί είδη νυχτερίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος που χρήζουν αυστηρής προστασίας (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Σύμβαση Βέρνης, Συμφωνία για τη Διατήρηση των πληθυσμών των Ευρωπαϊκών Νυχτερίδων EUROBATS), όπως το είδος Myotis aurascens (στεπομυωτίδα), καθώς και τα μεταναστευτικά είδη που αναφέρονται στη Σύμβαση της Βόννης, Hypsugo savii (βουνονυχτερίδα), Nyctalus leisleri και noctula (μικρονυκτοβάτης και νυκτοβάτης), Pipistrellus pipistrellus, kuhlii και pygmaeus (κοινή, λευκονυχτερίδα και μικρονυχτερίδα) και Tadarida teniotis (νυχτονόμος).

Βορειότερα, στη χερσόνησο της Ερίσου απλώνεται σε υπόστρωμα Κρητιδικών ασβεστόλιθων το Καλόν Όρος με μέγιστο υψόμετρο 898μ. Η βλάστηση της Προστατευόμενης αυτής Περιοχής (GR2220001) περιλαμβάνει τον οικότοπο φρυγάνων από Sarcopoterium spinosum (αστοιβή), καθώς και τα αείφυλλα, σκληρόφυλλα είδη Quercus coccifera (πρίνος), Pistacia lentiscus (σχίνος) και Arbutus unedo (κουμαριά). Η περιοχή προσφέρει ενδιαίτημα σε προστατευόμενα είδη πανίδας, όπως τα ενδημικά είδη σαύρας Algyroides, η δενδρογαλιά (Coluber gemonensis), η νυφίτσα, το κουνάβι και τα σπάνια είδη πεταλούδας Papilio alexanor και Zerynthia polyxena.

Στην GR2220001, η οποία μαζί με τον Εθνικό Δρυμό αποτελούν μέρος της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) GR2220006 για την άγρια ορνιθοπανίδα, είχε καταγραφεί η παρουσία του σπάνιου είδους γύπα Gyps fulvus. Η ΖΕΠ περιλαμβάνει και τον ορεινό όγκο μέγιστου υψόμετρου 1131μ (κορυφή Αγ.Δυνατή) που απλώνεται ανάμεσα στις παραπάνω περιοχές Natura. Στην περιοχή που θεωρείται σημαντικό μεταναστευτικό πέρασμα, καταγράφηκαν 62 αυστηρά προστατευόμενα επιδημητικά (Bubo bubo-μπούφος) και μεταναστευτικά είδη (Οδηγία 2009/147/ΕΚ, Κανονισμός 1320/2014/ΕΕ, Συμβάσεις Βέρνης, Βόννης, CITES). Στα είδη χαρακτηρισμού της ΖΕΠ περιλαμβάνονται στρουθιόμορφα, αρπακτικά και κορακιόμορφα, όπως Falco peregrinus (πετρίτης), Circaetus gallicus (φιδαετός) και τα συναθροιστικά μεταναστευτικά Emberiza caesia (φρυγανοτσίχλονο), Riparia riparia (οχθοχελίδονο), Buteo buteo (γερακίνα), Merops apiaster (μελισσοφάγος). Η περιοχή υποστηρίζει πληθυσμούς παγκοσμίως απειλούμενων ειδών, όπως τα χαρακτηριζόμενα από την IUCN ως Κινδινεύοντα (EN) με εξαφάνιση είδη Αquila clanga (στικταετός), Falco biarmicus (χρυσογέρακο) και τα Σχεδόν Απειλούμενα (ΝΤ) Circus cyaneus (βαλτόκιρκος), Circus macrourus (στεπόκιρκος), και Falco vespertinus (μαυροκιρκίνεζο).

Στην νότια ακτογραμμή της Κεφαλονιάς και έως την ισοβαθή των 50μ, εντοπίζονται η παράκτια προστατευόμενη περιοχή και Ειδική Ζώνη Διατήρησης της άγριας ζωής GR2220004 και η θαλάσσια περιοχή GR2220007, χαρακτηριζόμενη ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας. Οι αμμώδεις παραλίες της GR2220004 διαχωρίζονται από αποθέσεις Πλειοκαινικών ιζημάτων, όπου εντοπίζονται θαλάσσιες αναβαθμίδες, απολιθωματοφόρες θέσεις και δελταϊκά συστήματα της ίδιας ηλικίας, τροφοδοτούμενα από τον Αίνο. Οι νότιες κλυτίες του όρους καταλήγουν ανατολικότερα, κοντά στην ακτή, μεταξύ των Ακρωτηρίων Κάτσονας και Κορώνη που αποτελούν μέρος της περιοχής GR2220007. Εκεί σχηματίστηκαν από τη διάβρωση θαλάσσια σπήλαια (8330) και ύφαλοι (1170), ενώ στο ΝΑ άκρο της ακτογραμμής αναπτύσσονται παράκτιες θίνες σε αλλουβιακές αποθέσεις Πλειστόκαινου. Στην αμμώδη αυτή ακτογραμμή εντοπίζονται θέσεις φωλεοποίησης του αυστηρά προστατευόμενου είδους Caretta caretta (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμβάσεις Βέρνης, Βόννης, CITES, Συνθήκη Βαρκελώνης, Κανονισμός 1320/2014/ΕΕ). Ο πυθμένας ήπιας κλίσης φιλοξενεί και άλλους φυσικούς οικοτόπους κοινοτικού ενδιαφέροντος όπως λειμώνες Ποσειδωνίας (1120), η βιομάζα των οποίων αποτελεί κατάλληλο υπόστρωμα για την ανάπτυξη παράκτιας βλάστησης και αμμοσύρσεις (1110), που μαρτυρούν συνθήκες υψηλού υδροδυναμισμού κοντά στην ακτή. Ο αμμώδης βυθός εναλλάσσεται με το ασβεστολιθικό πέτρωμα όπου εντοπίζονται το προστατευόμενο είδος ροδοφύκους Titanoderma trochanter και υποθαλάσσια δάση των αυστηρά προστατευόμενων φαιοφυκών Cystoseira amentacea και spinosa (Σύμβαση Βέρνης, Συνθήκη Βαρκελώνης). Η παραπάνω πληθώρα ενδιαιτημάτων φιλοξενεί προστατευόμενα είδη ασπόνδυλων όπως το ενδημικό κοράλλι της Μεσογείου Balanophyllia europaea, τον αχινό Paracentrotus lividus και τα αυστηρά προστατευόμενα Ophidiaster ophidianus (αστερίας) και Pinna nobilis (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμβάσεις Βέρνης, CITES, Συνθήκη Βαρκελώνης). Καταγράφηκε η παρουσία του αυστηρά προστατευόμενου είδους ερπετοπανίδας Chelonia mydas (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμβάσεις Βέρνης, Βόννης, CITES, Συνθήκη Βαρκελώνης, Κανονισμός 1320/2014/ΕΕ), του προστατευόμενου είδους ιχθύος σακοράφα Syngnathus abaster, ενώ στην GR2220004 έχει καταγραφεί η παροδική παρουσία του θαλάσσιου πετρόμυζου Petromyzon marinus (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Σύμβαση Βέρνης, Συνθήκη Βαρκελώνης).

Η δυτική ακτογραμμή της νήσου και έως 200μ βάθος αποτελεί μέρος της Ειδικής Ζώνης Διατήρησης της άγριας ζωής και προστατευόμενης περιοχής GR2220005. Χαρακτηρίζεται από απότομους υψηλούς έντονα κατακερματισμένους ασβεστολιθικούς λόφους της ζώνης Παξών, ηλικίας Ηωκαίνου–Ολιγοκαίνου στο νότιο τμήμα της. Το ανάγλυφο του πυθμένα αποτελεί συνέχεια του απότομου χερσαίου τμήματος με έντονες κλίσεις, αντίθετα με το βόρειο τμήμα της GR2220005 που συνορεύει με τη Λευκάδα και συνδέει το Εσωτερικό Αρχιπέλαγος με το βαθύ Ιόνιο Πέλαγος. Στη δυτική ακτή και τη βόρεια Ιθάκη παρατηρείται ο σχηματισμός εντυπωσιακών συγκλινικών πτυχών, στους κόλπους του Μύρτου και των Αφαλών που περιβάλλεται από ασβεστόλιθους της Ιονίου ζώνης ηλικίας Παλαιοκαίνου-Ηωκαίνου. Οι λόφοι υπόκεινται σε έντονη καρστική διάβρωση δημιουργώντας διάσπαρτες νησίδες και φυσικούς οικοτόπους κοινοτικού ενδιαφέροντος όπως υφάλους (1170), θαλάσσια σπήλαια (8330) γύρω από τα πολυάριθμα ακρωτήρια της περιοχής,  παραλίες «τσέπης» με λειμώνες Ποσειδωνίας (1120) στα όρια των οποίων εντοπίζεται το απειλούμενο με εξαφάνιση δίθυρο Pinna nobilis κι αβαθείς κολπίσκους και κόλπους (1160). Στην περιοχή συμπεριλαμβανομένου του Στενού της Ιθάκης έχουν καταγραφεί οι θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta και Chelonia mydas, καθώς και το αυστηρά προστατευόμενο είδος της Μεσογειακής φώκιας μοναχού (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμβάσεις Βέρνης, Βόννης, CITES, Συνθήκη Βαρκελώνης, Κανονισμός 1320/2014), που χρησιμοποιεί τα θαλάσσια σπήλαια ως τόπο ξεκούρασης και αναπαραγωγής. Χαρακτηριστική στην περιοχή είναι η παρουσία κητωδών που διατηρούν μόνιμους πληθυσμούς στην Ελλάδα και κυνηγούν σε ομάδες, κοπάδια πελαγικών ιχθύων εμπορικού ενδιαφέροντος (Sardina pilchardus, Merluccius merluccius), με κίνδυνο η εξάντληση των αποθεμάτων να επηρεάσει μακροπρόθεσμα και την επιβίωση των κυνηγών τους. Πρόκειται για το ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus), το κοινό δελφίνι (Delphinus delphis), το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba) χαρακτηριζόμενο ως Τρωτό είδος (VU) από την IUCN και το Σταχτοδέλφινο (Grampus griseus) που κυνηγά κεφαλόποδα σε μεγαλύτερα βάθη. Μόνιμοι πληθυσμοί του ρινοδέλφινου εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει τα νησιά στο Εσωτερικό του Ιονίου Αρχιπελάγους και την κλειστή θάλασσα του Αμβρακικού όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση γόνου και αναπαραγωγή επιπελαγικών ιχθύων.  Έχουν επίσης καταγραφεί κητώδη που ζουν σε μεγάλα βάθη όπως ο φυσητήρας (Physeter macrocephalus), η Πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus) και ο ζιφιός (Ziphius cavirostris), ο οποίος δεν αποτελεί μεταναστευτικό είδος αντίθετα με όλα τα παραπάνω. Περιστασιακά έχει καταγραφεί η παρουσίας της ψευδόρκας (Pseudorca crassidens) και σπάνια της όρκας (Orcinus orca) που αποτελεί κορυφαίο θηρευτή. Τα κητώδη αποτελούν αυστηρά προστατευόμενα είδη και αναφέρονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμβάσεις Βέρνης, Βόννης, CITES, Συνθήκη Βαρκελώνης, Κανονισμός 1320/2014 και στη Συμφωνία για τη διατήρηση των κητωδών ACCOBAMS.

Προστατευόμενες Περιοχές Καλαμά-Αχέροντα-Κέρκυρας

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Τύποι οικοτόπων

ΧΛΩΡΙΔΑ

Η ευρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασσας Αντινιώτη που βρίσκεται στο ΒΑ άκρο του νησιού, ανάμεσα στις παραλίες του Αγίου Σπυρίδωνα και του Αλμυρού καλύπτεται πρωτίστως από αγροτικές εκτάσεις με ελαιόδεντρα και άλλα συμπλέγματα καλλιεργειών. Νοτιότερα, εντοπίζονται φυσικές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση.

Στην νότια και ΝΔ πλευρά της περιοχής Λιμνοθάλασσα Κορισσίων εμφανίζεται το μοναδικό για την περιοχή δάσος κέδρων καθώς και οι σταθεροποιημένες αμμοθίνες που δημιουργούν ένα μοναδικό τοπίο. Το πιο σημαντικό μέρος της τοποθεσίας είναι αυτό που χωρίζει τη θάλασσα από τη λίμνη Κορισσίων (μεταξύ του σημείου Γαρζίκι και της αρχής της παραλίας του Αγίου Γεωργίου). Μεταξύ των σημαντικών τύπων μεσογειακής βλάστησης είναι: 1) Το Crucianella maritima, είδος με στενομεσογειακή γεωγραφική εξάπλωση, κυρίως στη δυτική Μεσόγειο και σπάνιο για τον ελληνικό χώρο με μοναδική τοποθεσία στην Ελλάδα στην παράκτια περιοχή της λιμνοθάλασσας και 2) Το Juniperous phoencea (Θαμνοκυπάρισσος) φυτρώνει στις νότιες αμμώδεις παραλίες της περιοχής.

Τα ενδημικά είδη που καταγράφονται είναι: Crocus boryi, Limonium brevipetiolatum και Petrorhagia graminea.

Η Αλυκή Λευκίμμης παρουσιάζει πλούσια χλωρίδα και πολλούς τύπους παράκτιας βλάστησης, που χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία διαφόρων αλοφυτικών ειδών, όπως το Arthrocnemum glaucum, A. fruticosum, Halocnemum strobilaceum, Schoenus nigricans, Juncus subulatus, Salicornia europaea, Cakile maritima, Salsola kali κ.λπ. Η λιμνοθάλασσα και τα υγρά και αλμυρά λιβάδια (ανατολικά της κύριας λιμνοθάλασσας), τα μικρά ποτάμια και οι γειτονικοί λόφοι με τη χαρακτηριστική τους βλάστηση (Arbutus sp., Erica sp, Quercus coccifera, Pistacia lentiscus κ.λπ.) φαίνεται επίσης να παίζουν σημαντικό ρόλο στη δομή και τη λειτουργία του οικοσυστήματος στο σύνολό του.

Η χλωρίδα της περιοχής αποτελείται από περίπου 450 taxa. Η πλειοψηφία τους, το 65%, είναι τυπικά μεσογειακά στοιχεία, αλλά 2 είδη, το Centaurea paxorum και το Limonium antipaxorum, είναι τοπικά ενδημικά. Ο κύριος φυσικός τύπος βλάστησης που κυριαρχεί στην περιοχή είναι αειθαλείς θάμνοι ή δενδροειδείς θάμνοι που ανήκουν είτε στο Oleo-Ceratonion είτε στο Quercion ilicis media. Το Juniperus phoenicea και το Pinus halepensis εντοπίζονται στο βορειοδυτικό και νοτιοανατολικό τμήμα (νησίδα Μογονήσι) των Παξών αντίστοιχα. Στις βραχώδεις ακτές, η ζώνη βλάστησης χαρακτηρίζεται από την παρουσία αρκετών φυτικών ειδών προσαρμοσμένων στις αντίστοιχες συνθήκες π.χ. Crithmum maritimum, Silene sedoides, Reichardia picroides, Daucus carota, Brassica cretica, Limonium antipaxorum, Centaurea antipaxorum κ.λπ

Τα Διαπόντια Νησιά καλύπτονται από ψηλούς θαμνώνες αείφυλλων σκληρόφυλλων (μακκία βλάστηση) από κωνοφόρα είδη και ελαιώνες, ενώ τα περισσότερα από τα ακατοίκητα νησάκια που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή των Διαπόντιων Νήσων καλύπτονται από χαμηλή βλάστηση και αναπτύσσονται σε βραχώδες υπόστρωμα. Η θαλάσσια περιοχή καλύπτεται σε μεγάλο ποσοστό από λιβάδια Ποσειδωνίας σε βάθη μεταξύ των 5 και 30 μ.

Στην περιοχή Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη από Κανόνι έως Μεσόγγι απαντάται το θαλάσσιο φανερόγαμο Cymodocea nodosa το οποίο αναπτύσσεται σε αμμώδες υπόστρωμα. Τα λιβάδια Posidonia oceanica επεκτείνονται σε βάθη κάτω από 1,5 m νότια προς το Μεσογγή. Οι Phaeophyceae κυριαρχούν ενώ υπερτερούν οι κοινότητες Cystoseiretum crinitae.

ΠΑΝΙΔΑ

Στη λιμνοθάλασσα Αντινιώτη οι σαύρες Algyroides nigropunctatus και Podarcis taurica ionica είναι ενδημικές στα Δ ή ΒΔ Βαλκάνια. Ο δεντροβάτραχος Hyla arborea και η σαύρα αβλέφαρος Ablepharus kitaibelii αναφέρονται στο CORINE-Biotopes Project. Η πεταλούδα Euplagia quadripunctaria προστατεύεται από το Ελληνικό Προεδρικό Διάταγμα 67/1981 και από το παρ. ΙΙ (είδος προτεραιότητας) της Οδηγίας των Οικοτόπων. Πλούσια είναι και η ορνιθοπανίδα με πολλά είδη της Οδηγίας 2009/147/ΕΕ, μεταξύ άλλων Λαγγόνα (Microcarbo pygmeus), Μικροτσικνιάς (Ixobrychus minutus) Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta) και η Δρεπανοσκαλίδρα (Calidris ferruginea) που χαρακτηρίζεται ως Τρωτό και Σχεδόν Απειλούμενο σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο αντίστοιχα.

Η λιμνοθάλασσα Κορισσίων είναι σημαντικός τόπος για την προστασία της άγριας ζωής στην περιοχή, και ιδιαίτερα για τη μετανάστευση και αναπαραγωγή πτηνών, την επιβίωση του προστατευόμενου είδους Lutra lutra. Άλλο ένα θηλαστικό που απειλείται στην Ελλάδα είναι το τσακάλι Canis aureus (κατηγορία απειλής «Ευάλωτο»). Είναι πολύ σπάνιο σε όλο το νησί της Κέρκυρας, το οποίο, μαζί με το νησί της Σάμου, είναι το μόνο ελληνικό νησί που διατηρεί ακόμη μικρούς πληθυσμούς τσακαλιών. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει σχεδόν απειλούμενα είδη, όπως Λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata), Στικτή Νεροχελώνα (Emys orbicularis) και Μεσογειακή Χελώνα (Testudo hermanni) ενώ η ιχθυοπανίδα ξεχωρίζει με τα Pelasgus thesproticus και Κερκυρογωβιό (Knipowitschia goerneri), είδη Σχεδόν Απειλούμενα σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο.

Η κύρια ζωολογική αξία των Αλυκών Λευκίμμης εντοπίζεται στην ορνιθοπανίδα της που αποτελείται από μόνιμα και αποδημητικά είδη πτηνών. Το νησί της Κέρκυρας βρίσκεται στην κύρια δυτική μεταναστευτική διαδρομή στην Ελλάδα δικαιολογώντας τον χαρακτηρισμό αυτής της τοποθεσίας ως μία Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά. Μεταξύ αυτών, ο Στρειδοφάγος (Haematopus ostralegus) και η Λιμόζα (Limosa limosa) βρίσκονται σε καθεστώς Σχεδόν Απειλούμενο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στα νησιά Παξοί – Αντίπαξοι σημαντικά είδη αναφοράς είναι το Ρινοδέλφινο (Tursiops truncatus), η Πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) και η χελώνα Καρέττα (Caretta caretta), χαρακτηρισμένα ως Τρωτά και Κινδυνεύοντα σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο. Η παρουσία του κοινού δελφινιού (Delphinus delphis) είναι εξίσου σημαντική καθώς ο μεσογειακός πληθυσμός κοινών δελφινιών ταξινομήθηκε ως Απειλούμενος στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ζώων της IUCN το 2003. Η υπόλοιπη πανίδα σπονδυλωτών εκτός των πτηνών, η οποία μπορεί να θεωρηθεί σημαντική, αποτελείται από το Ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), την Πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus) «ευάλωτα» μεσογειακά είδη σύμφωνα με την IUCN και τον Ζιφιό (Ziphius cavirostris).

Στην Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη από Κανόνι έως Μεσογγή εμφανίζονται το Tursiops truncatus και τα ψάρια Syngnathus abaster (Ταινιοσακκοράφα) και Aphanius fasciatus (Ζαχαριάς).

Όσον αφορά στη Λιμνοθάλασσα Κορισσίων (Κέρκυρα) & νήσος Λαγούδια, είναι σημαντική για την μετανάστευση και τα διαχειμάζοντα υδρόβια πτηνά (κορμοράνοι, ερωδιοί και πάπιες).

Στα Διαπόντια Νησιά υπάρχει μια σημαντική αποικία Αρτέμη (Calonectris diomedea) στη νησίδα Τραχεία, μια από τις δύο γνωστές αποικίες στο Ιόνιο Πέλαγος. Η αποικία λειτουργεί ως «γέφυρα» που συνδέει τα πουλιά από την Αδριατική και την Κεντρική Μεσόγειο με ελληνικούς πληθυσμούς. Επιπλέον, τουλάχιστον 15 ζεύγη θαλασσοκόρακα (Gulosus aristotelis) φωλιάζουν σε βραχώδεις ακτές, ενώ πέντε ζευγάρια Πετρίτη (Falco peregrinus) θεωρούνται πολύ πυκνός πληθυσμός για μια τόσο μικρή περιοχή. Οι βουνοσταχτάρες (Tachymarptis melba) είναι επίσης πολύ συχνές κατά την αναπαραγωγική περίοδο, με τουλάχιστον 150 φωλιάζοντα ζεύγη.

Η περιοχή Λιμνοθάλασσα Αντινιώτη και ποταμός Φόνισσας περιλαμβάνει μικρό ρεύμα συνεχούς ροής που είναι η μόνη γνωστή περιοχή εξάπλωσης του σπάνιου ζουρνά (Valencia letourneuxi) στην Κέρκυρα. Σε αυτό το ρεύμα βρίσκονται και τα ενδημικά Aphanius fasciatus και Pelasgus thesproticus.

ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Η ευρύτερη περιοχή της Κέρκυρας εμπίπτει στην Ιόνιο γεωτεκτονική ζώνη, που εκτείνεται από την Αλβανία καταλαμβάνει όλη τη Δυτική Ελλάδα καταλήγοντας στην ΒΔ Πελοπόννησο, ενώ οι γεωλογικοί σχηματισμοί που απαντούν είναι διάφοροι τύποι ασβεστόλιθων.

Η Λιμνοθάλασσα Κορισσίων βρίσκεται στις ΝΔ ακτές της νήσου Κέρκυρας και είναι η μεγαλύτερη στο νησί. Πρόκειται για μια επιμήκη ΒΔ-ΝΑ διεύθυνσης και παράλληλη προς την ακτή λιμνοθάλασσα, με μήκος 5300m και μέσο πλάτος 1500 m. Είναι σχετικά αβαθής, με μέγιστο βάθος που δεν ξεπερνά τα 2 m και συνολική επιφάνεια κάλυψης τα 4,2 km². Η περιοχή θεωρείται μεγάλης σημασίας ως υγρότοπος αλλά και εξαιτίας της μεγάλης βιολογικής και αισθητικής αξίας των αμμωδών παραλιών που βρίσκονται κοντά στη λιμνοθάλασσα.

Η περιοχή Νήσοι Παξοί και Αντίπαξοι αποτελείται από μια ομάδα ασβεστολιθικών νησιών και βραχονησίδων που χαρακτηρίζονται από βραχώδεις και διαβρωμένες ακτές. Ενώ στα Διαπόντια Νησιά και ιδιαίτερα στους Οθωνούς απαντώνται εκτεταμένοι θαλάσσιοι βράχοι και βραχώδεις πλαγιές (μέγιστο υψόμετρο 385 μ.).

Στην «Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη από Κανόνι Έως Μεσόγγι» στη θέση Κανόνι το νερό είναι αβαθές και ο πυθμένας είναι εκτεθειμένος, με λείους βράχους σε βάθος 0,5 μ. Το υπόστρωμα είναι ψαμμιτικό.

ΚΛΙΜΑ

Το κλίμα στην ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει μεσογειακό χαρακτήρα με ήπιους χειμώνες, σχετικά μικρό ετήσιο θερμοκρασιακό εύρος με άφθονες βροχές και ζεστά καλοκαίρια.

Δράσεις

Το πλαίσιο Δράσης της Μονάδας Διαχείρισης περιλαμβάνει την εφαρμογή Διαχειριστικών Σχεδίων, όπου για τη σύνταξή τους λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας, οι δράσεις εποπτείας και ενημέρωσης, οι διαθέσιμες υλικοτεχνικές υποδομές και το προσωπικό. Καθώς τα μέσα και οι ανάγκες διαφοροποιούνται ανά χρονιά, αντίστοιχα και τα Διαχειριστικά Σχέδια επανακαθορίζονται με τον ίδιο ρυθμό. Στις βασικές όμως δράσεις περιλαμβάνονται:

Εθνικό Πάρκο Ζακύνθου

ΥΠΟΒΟΛΗ–ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΧΕΛΩΝΑΣ CARETTA CARETTA

Η ετήσια διεξαγωγή του προγράμματος απαιτείται, καθώς οι παραλίες του Κόλπου του Λαγανά συγκεντρώνουν κατά εκτίμηση το 25% των φωλιών του είδους στη Μεσόγειο. Ενδεικτικά στο πρόγραμμα αυτό εντάσσονται:

1. Παρακολούθηση της αναπαραγωγικής δραστηριότητας: Αφορά στη συλλογή δεδομένων σχετικά με τη φωλεοποίηση της Θαλάσσιας Χελώνας (αριθμός εξόδων, αριθμός φωλιών, καταγραφή με GPS του σημείου της φωλιάς κ.ά.), και την εκκόλαψη των φωλιών και των νεοσσών (καταμέτρηση των φωλιών που εκκολάφθηκαν, εκσκαφή των φωλιών και καταμέτρηση των περιεχομένων αυγών κ.ά). Το πρόγραμμα αυτό υλοποιείται κάθε χρόνο σε συνεργασία με τον ΑΡΧΕΛΩΝ – Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας.
2. Καταγραφή των Θαλάσσιων Χελωνών μέσα στη θάλασσα.
3. Παρακολούθηση της χρήσης των παραλιών ωοτοκίας και καταγραφή ανθρωπογενών πιέσεων ανά παραλία ωοτοκίας, όπως: καταγραφή του αριθμού των επισκεπτών, του αριθμού των επίπλων θαλάσσης (ομπρέλες – ξαπλώστρες), καταγραφή με GPS του χώρου που χρησιμοποιούν οι επισκέπτες, καταγραφή φωτισμού στις παραλίες.
4. Καταγραφή των αβιοτικών παραγόντων, τόσο στις παραλίες ωοτοκίας (κοκκομέτρηση άμμου, επικλινές παραλίας, θερμοκρασία κ.ά), όσο και στη θάλασσα (θερμοκρασία, αλατότητα, διαύγεια κ.ά), αλλά και της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στις παραλίες ωοτοκίας σε μακροχρόνια κλίμακα.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Ανάλογα με την διαχειριστικές ανάγκες υπάρχει η πρόβλεψη/ σχεδιασμός για την παρακολούθηση ειδών ή/και οικοτόπων. Συγκεκριμένα έχουν αναπτυχθεί και εφαρμόζονται κατά περίπτωση, πρωτόκολλα για την χερσαία αλλά και θαλάσσια χλωρίδα και οικοτόπων, τα θαλάσσια θηλαστικά, της μεσογειακή φώκια, την ορνιθοπανίδα κ.α. Σημαντικό στοιχείο είναι η συνεχής παρακολούθηση για την παρουσία ξενικών ειδών εντός της Προστατευόμενης Θαλάσσιας Περιοχής, αλλά και των επιδράσεων στο επιτηρούμενο οικοσύστημα από τις μεταβολές της Κλιματικής Αλλαγής.

Για την κάλυψη των αναγκών έρευνας, εποπτείας και ενημέρωσης έχουν υλοποιηθεί και υλοποιούνται εθνικά και Ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα. Ενώ σημαντικό στοιχείο είναι η Δικτύωση της Προστατευόμενης Περιοχής του ΕΘΠΖ με Προστατευόμενες Περιοχές της Μεσογείου.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

Ο τομέας της ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας και των επισκεπτών αποτελεί ένα από τα βασικά πεδία δράσης για τη Μονάδα. Το έντυπο ενημερωτικό υλικό συνεχώς επικαιροποιείται και νέα προϊόντα παράγονται, ώστε να καλυφθούν οι διαχειριστικές ανάγκες ενημέρωσης.

Στο ίδιο πλαίσιο έχει αναπτυχθεί και η περιβαλλοντική εκπαίδευση, όπου εμπεριέχει έντυπο υλικό – δημιουργία εκπαιδευτικού πακέτου για τα σχολεία – επισκέψεις στις αίθουσες διδασκαλίας, και δράσεις εντός της Προστατευόμενης Περιοχής με συμμετοχή σχολείων από όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Το πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης εγκρίνεται κάθε χρόνο από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ – ΦΥΛΑΞΗ

Η Περιοχή του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, υφίστανται μια συνεχή πίεση από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις. Η αλλαγή χρήσεων γης, το κυνήγι εκτός επιτρεπόμενης περιόδου, οι φωτιές, ο μεγάλος αριθμός των επισκεπτών την ίδια περίοδο με την παρουσία της θαλάσσιας χελώνας επιβάλλουν τη συνεχή εποπτεία / φύλαξη του συνόλου της Προστατευόμενης Περιοχής.

Έχει αναπτυχθεί και εφαρμόζεται ένα σύστημα φύλαξης το οποίο αποτελείται από 15 Φύλακες Περιβάλλοντος με κύριο καθήκον την επόπτευση της περιοχής και την άμεση ενημέρωση των αρμόδιων υπηρεσιών σε περίπτωση που υπάρξει παρέμβαση. Παράλληλα, κατά τη βάρδια τους, φροντίζουν για την καθαριότητα του χώρου που εποπτεύουν, καθώς και για την ενημέρωση των επισκεπτών. Περιληπτικά, στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται:

-Τοποθέτηση φυλακίων και σημείων ενημέρωσης.

-Η κάλυψη των παραλιών ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας κατά τους θερινούς μήνες, αλλά και της θαλάσσιας περιοχής του Κόλπου Λαγάνα.

-Ενημέρωση των επισκεπτών στις Παραλίες Ωοτοκίας και στα Κέντρα Ενημέρωσης.

-Επόπτευση της περιοχής όλο το χρόνο για έλεγχο και άμεση αντιμετώπιση παράνομων

δραστηριοτήτων, π.χ. πυροπροστασία.

-Σήμανση θαλάσσιας και χερσαίας περιοχής για την άμεση ενημέρωση των επισκεπτών για τα εφαρμοζόμενα μέτρα προστασίας της περιοχής.

-Συλλογή βιοτικών και αβιοτικών δεδομένων στο πλαίσιο της υλοποίησης του Προγράμματος Επιστημονικής Παρακολούθησης.

Εθνικός Δρυμός Αίνου

ΥΠΟΒΟΛΗ–ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Καταγραφή και παρακολούθηση της βιοποικιλότητας των προστατευόμενων περιοχών από το προσωπικό της Μονάδας Διαχείρισης κι εξωτερικούς συνεργάτες, καθώς και χαρτογράφηση των οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος. Η δράση στοχεύει στην αειφόρο διαχείριση χερσαίων και θαλάσσιων φυσικών τύπων οικοτόπων, σπανίων και απειλούμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας όπως τα ασπόνδυλα κολεόπτερα και λεπιδόπτερα (πεταλούδες).

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ (MONITORING) – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Διεξαγωγή καινοτόμων δράσεων που θα αφορούν σε:

– Λειτουργία Τράπεζας Γενετικού Υλικού προερχομένου από τον Εθνικό Δρυμό

– Παρακολούθηση των παραλιών ωοτοκίας και τροφοληψίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta με τη χρήση μη επανδρωμένων οχημάτων και δημιουργία υποδομής για την καταγραφή των δεδομένων παρακολούθησης με GIS. Η δράση θα περιλαμβάνει και την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της εφαρμοζόμενης διαχείρισης μέσα από μία διαρκή διαδικασία.

– Παρακολούθηση ενδιαιτημάτων (σπηλαίων) της μεσογειακής φώκιας μοναχού Monachus monachus με ειδικές βιντεοκάμερες για την άγρια πανίδα

– Καταγραφή και παρακολούθηση στρουθιόμορφων πτηνών με τη μέθοδο των δακτυλιώσεων

– Παρακολούθηση της επίδρασης του περιβαλλοντικού θορύβου σε κητώδη με τη χρήση υδρόφωνων.

– Διοικητική υποστήριξη της υλοποίησης των δράσεων στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος. Περιλαμβάνει την ορθή παρακολούθηση της υλοποίησης ερευνητικών προγραμμάτων που αφορούν τόσο στο φυσικό όσο και στο οικονομικό αντικείμενο υλοποίησης ερευνητικών προτάσεων. Η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, η συγγραφή, η παραλαβή από τα αρμόδια τμήματα και η αποστολή στις αρμόδιες υπηρεσίες των παραδοτέων των επιμέρους δράσεων, καθώς και η κατά το δυνατόν πρόβλεψη και αντιμετώπιση παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις είναι αντικείμενο της παρούσας ενότητας.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Δικτύωση με φορείς του εσωτερικού και του εξωτερικού με στόχο την προστασία της βιοποικιλότητας στην προστατευόμενη περιοχή και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, η Μονάδα Διαχείρισης είναι ενεργό μέλος των Ευρωπαϊκών Δικτύων για τις Προστατευόμενες Περιοχές EUROPARC, Eurosite και MedPAN. Παράλληλα, έχει θέσει ως στόχο τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Δρυμού Αίνου ως «Διεθνές Πάρκο Σκοτεινού Ουρανού» και την ένταξη του Γεωπάρκου Κεφαλονιάς-Ιθάκης στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO. Για τον σκοπό αυτό, επιδιώκεται η συνεργασία με τοπικούς φορείς, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και με άλλα ευρωπαϊκά πάρκα. Στους τομείς προτεραιότητας για συνεργασία περιλαμβάνονται η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, οι τρόποι ανάπτυξης του οικοτουρισμού, η προστασία και παρακολούθηση του περιβάλλοντος, η μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η βιώσιμη ανάπτυξη των νησιωτικών προστατευόμενων περιοχών. Ιδιαίτερη μέριμνα για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα δοθεί στην ευημερία των ανθρώπων που ζουν και δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή των προστατευόμενων περιοχών της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, δηλαδή στους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα, τους ανθρώπους του τουρισμού και γενικότερα στους πολίτες των δύο νησιών.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

Περιβαλλοντική εκπαίδευση, δράσεις ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης των κατοίκων του νησιού και των επισκεπτών, μεμονωμένα ή ομαδικά, για την προστατευόμενη περιοχή. στοχεύοντας στην αφύπνιση των πολιτών για την αναγκαιότητα της προστασίας της περιοχής και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτήν. Οι θεματικές αφορούν σε βιοτικά κι αβιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά και τις πιέσεις κι απειλές των οικοσυστημάτων κοινοτικού ενδιαφέροντος εντός των προστατευόμενων περιοχών. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η αξιοποίηση των σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας (ιστοσελίδες, κοινωνικά δίκτυα, ψηφιακές εφαρμογές), η παραγωγή και διάθεση ποικίλου υλικού ενημέρωσης σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, η διενέργεια ενημερωτικών ημερίδων με ποικίλη θεματολογία, αλλά και σεμιναρίων που στοχεύουν σε συγκεκριμένες ομάδες πολιτών, η διάδοση του πνεύματος εθελοντισμού, κ.λπ. αποτελούν μερικά παραδείγματα δράσεων.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ – ΦΥΛΑΞΗ

Επόπτευση-Φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής μέσα από την κατάρτιση και υλοποίηση προγράμματος με στόχο την καθημερινή παρουσία μελών του προσωπικού φύλαξης της Μονάδας, δίνοντας προτεραιότητα στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού. Το πρόγραμμα αυτό διαφοροποιείται μεταξύ χειμερινής και θερινής περιόδου και βασίζεται στην ενεργή συνεργασία με τις συναρμόδιες υπηρεσίες επόπτευσης-φύλαξης (Δασική Υπηρεσία, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Λιμενικό Σώμα κ.ά.).

Προστατευόμενες Περιοχές Καλαμά-Αχέροντα-Κέρκυρας

ΥΠΟΒΟΛΗ–ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ιόνια Νησιά» έχει ενταχθεί η Πράξη «Δράσεις προστασίας, διαχείρισης και ήπιας ανάπτυξης υγροτόπων Κέρκυρας» (MIS 5034929) συνολικού προϋπολογισμού 381.240,00€ και περιλαμβάνει τρία (3) υποέργα. Το υποέργο (3) «Διοργάνωση Επιστημονικού – Εκπαιδευτικού Συνεδρίου» με θέμα: ” Βιοποικιλότητα – Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις της σε νησιωτικά οικοσυστήματα “» υλοποιήθηκε 6-8 Μαρτίου 2020 στην Κέρκυρα.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

Η Μονάδα Διαχείρισης γνωμοδοτεί για έργα και δραστηριότητες, που εμπίπτουν στις προστατευόμενες περιοχές, ασχέτως αν αυτά υπόκεινται σε διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης καθώς και για έργα και δραστηριότητες οι επιπτώσεις των οποίων επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο. Επιπλέον γνωμοδοτεί, για κάθε άλλο θέμα για το οποίο οι αρμόδιες αρχές ζητούν τη γνώμη του.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Αναπτύσσονται συνεργασίες, κατά περίπτωση, με ερευνητικά κέντρα, Πανεπιστήμια, μη κυβερνητικές οργανώσεις, οργανισμούς τοπικής Αυτοδιοίκησης, τοπικούς φορείς κλπ καθώς και με τις εκάστοτε συναρμόδιες υπηρεσίες, τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο, για τις ανάγκες αποτελεσματικής διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης του πληθυσμού και ανάδειξης των Προστατευόμενων Περιοχών έχουν υλοποιηθεί οι παρακάτω επιμέρους δραστηριότητες στην Κέρκυρα, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς όπως η Περιφερειακή Ενότητα Κέρκυρας, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο την Περιφερειακή Διεύθυνση Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων και το ΚΠΕ Κέρκυρας:

– Διημερίδα με θέμα «Οι προστατευόμενες περιοχές του Φορέα Διαχείρισης Καλαμά – Αχέροντα – Κέρκυρας»

– «Διοργάνωση Επιστημονικού – Εκπαιδευτικού Συνεδρίου» με θέμα: «Βιοποικιλότητα – Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις της σε νησιωτικά οικοσυστήματα», που υλοποιήθηκε 6-8 Μαρτίου 2020 στην Κέρκυρα.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ – ΦΥΛΑΞΗ

Η επόπτευση – φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής γίνεται σύμφωνα με το Σχέδιο φύλαξης. Κατά την επόπτευση ακολουθούνται οι διαδρομές επόπτευσης που αφορούν στις περιοχές ευθύνης, όπως αυτές αποτυπώνονται αναλυτικά και για τις 20 συνολικά περιοχές στο Σχέδιο φύλαξης. Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης την κατανομή των βαρδιών φύλαξης ανά περιοχή καθώς και τα κριτήρια που ελήφθησαν υπόψη με στόχο την καλύτερη δυνατή φύλαξη όλων των Προστατευόμενων Περιοχών με τις υφιστάμενες δυνατότητες (ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή).

Ο προγραμματισμός, λαμβάνει χώρα σε εβδομαδιαία βάση, εντείνοντας την φύλαξη σε κάθε περιοχή, κατά την χρονική περίοδο που αυτή δέχεται εντονότερες πιέσεις (π.χ περίοδο κυνηγιού, θερινή με έντονη τουριστική δραστηριότητα, αντιπυρική κλπ) με δυνατότητα προσαρμογής σε κάθε έκτακτη περίπτωση. Το πρόγραμμα φύλαξης, τα πρωτόκολλα φύλαξης, καθώς και τα δελτία κίνησης περιέχονται στο Σχέδιο φύλαξης.

Κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο, προβαίνουμε στη συνεργασία με συναρμόδιους φορείς όπως Δασαρχείο, Αστυνομία, Λιμενικό κλπ. για την υλοποίηση κοινών εποπτεύσεων ή με μικτά κλιμάκια

Ανθρωπογενής Δραστηριότητα

Εθνικό Πάρκο Ζακύνθου

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Οι οικονομικές δραστηριότητες που απαντώνται στην Προστατευόμενη Περιοχή είναι σε συνάφεια με αυτές του νησιού με κυριότερες τον αγροτικό τομέα και τον τουρισμό. Κάποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται ανάλογα με το αν η περιοχή που εξετάζεται είναι κοντά σε παραλία ή είναι τμήμα του ορεινού όγκου της Ζακύνθου. Πιο αναλυτικά περιλαμβάνονται:

Πρωτογενής Τομέας: στο γεωργικό τομέα η ελαιοκαλλιέργεια για την παραγωγή λαδιού αποτελεί την κύρια καλλιέργεια στο σύνολο τόσο της Προστατευόμενης Παραγωγής, όσο και της Ζακύνθου. Το παραγόμενο λάδι περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Προϊόντων Γεωγραφικής Ενδείξεως, οπότε υπάρχουν πολύ καλές δυνατότητες ανάπτυξης της εμπορίας του. Στις κύριες καλλιέργειες αναγράφονται οι οινοποιήσιμοι αμπελώνες και η μαύρη σταφίδα. Το νησί περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό οινοποιήσιμων ποικιλιών με κυριότερους εκπρόσωπους τον τοπικό οίνο Βερντέα και τον Αυγουστιάτη. Η μαύρη Σταφίδα είναι το κύριο εξαγωγικό αγροτικό προϊόν του νησιού από τα πολύ παλιά χρονιά. Η κτηνοτροφία ή η αλιεία αποτελούν παράλληλη δραστηριότητα στην πλειοψηφία των αγροτών του νησιού. Οι δυτικές και βόρειες ακτές χαρακτηρίζονται κυρίως αγροτικές, καθώς ο τουρισμός δεν έχει αναπτυχθεί στο βαθμό που παρατηρείται στις ανατολικές και νότιες περιοχές του νησιού που χαρακτηρίζονται από παραλίες εύκολα προσβάσιμες και ελκυστικές για τους επισκέπτες.

Δευτερογενής τομέας: στα όρια ή εντός της Προστατευόμενης Περιοχής οι μεταποιητικές μονάδες που έχουν καταγραφεί είναι για την επεξεργασία αγροτικών προϊόντων (οινοποιεία, τυροκομεία, ελαιουργεία). Αν και στο νησί υπάρχουν μονάδες που σχετίζονται με την παραγωγή οικοδομικών υλικών, εντούτοις δεν βρίσκονται εντός της περιοχής ενδιαφέροντος. Το μοναδικό λατομείο εντός της Προστατευόμενης Περιοχής στο όρος Σκοπός είναι ανενεργό, αλλά δεν έχουν γίνει διαδικασίες αποκατάστασής του.

Τριτογενής τομέας: Στο νησί αποτελεί την κύρια οικονομική δραστηριότητα, καθώς συμμετέχει με ποσοστό πάνω από 70% στην τοπική οικονομία. Την τελευταία εικοσαετία τα καταστήματα χονδρικού εμπορίου υπερδιπλασιάστηκαν, ενώ του λιανικού εμπορίου τριπλασιάστηκαν. Η κύρια δραστηριότητα είναι ο Τουρισμός, ο οποίος έχει καθοριστικό ρόλο στο Ακαθάριστο Περιφερειακό Προϊόν, με μεγάλη επίδραση στο φυσικό περιβάλλον, καθώς σημειώνονται αλλαγή χρήσεων γης, πίεση των φυσικών πόρων (νερό, διαχείριση απορριμμάτων, σημειακή πίεση σε οικοτόπους κ.α.). Συγκεκριμένα, στο νότιο τμήμα της Προστατευόμενης Περιοχής (Κόλπος Λαγανά), που περιλαμβάνει τις παραλίες ωοτοκίας της Θαλάσσιας Χελώνας Caretta caretta,  υπολογίζονται ένα εκατομμύριο επισκέπτες κατά την τουριστική περίοδο Μαΐου  – Οκτωβρίου κάθε έτους.

Εθνικός Δρυμός Αίνου

Στον Εθνικό Δρυμό στεγάζεται το Περιβαλλοντικό Κέντρο Αίνου σε κτίριο που κατασκευάστηκε το 1936 για να λειτουργήσει ως Σανατόριο. Στο Περιβαλλοντικό Κέντρο φιλοξενείται ειδική έκθεση για τον Δρυμό, ενώ υπάρχει η δυνατότητα παρουσιάσεων ή φιλοξενίας μικρών ομάδων. Στην περιοχή υπάρχει Δασοφυλάκειο και υδατοδεξαμενή, ενώ το 2015 στη θέση «Χιονίστρα» (υψόμετρο 1584μ) εγκαταστάθηκε Αυτόματος Τηλεμετρικός Μετεωρολογικός Σταθμός (Α.Τ.Μ.Σ.). Εντός και περιμετρικά του πυρήνα του Εθνικού Δρυμού υπάρχει πυκνό δίκτυο χωμάτινων και ασφαλτοστρωμένων δασικών δρόμων συνολικού μήκους 104 χλμ, που συνδέουν τον Δρυμό με επαρχιακές οδούς ή κοινοτικούς δρόμους που καταλήγουν στους οικισμούς πλησίον των παρυφών του. Ο ορεινός όγκος του Αίνου διασχίζεται από δίκτυο μονοπατιών συνολικού μήκους 26 χλμ, μικρού έως μέτριου βαθμού δυσκολίας, κατά μήκος των οποίων απαντώνται Πάρκα Αναψυχής και θέσεις θέας. Πρόκειται για 5 πεζοπορικές διαδρομές που διασχίζουν το ελατόδασος (υψόμετρο 800 – 1500μ) και την κορυφογραμμή (κορυφή Μέγας Σωρός σε υψόμετρο 1627μ), όπου πιστεύεται ότι κατά την αρχαιότητα βρισκόταν το ιερό του “Αινήσιου Δία”. Εκτός από την πλούσια βιοποικιλότητα, στον Δρυμό προσφέρεται η δυνατότητα επίσκεψης σημείων γεωλογικού ενδιαφέροντος που έχουν ορισθεί ως Γεωτόποι, όπως τα απολιθώματα Ρουδιστών, οι βραχόκηποι και η θέση θέας, από την οποία μπορούμε να θαυμάσουμε την εντυπωσιακή αντικλινική πτυχή του Αίνου και τη θέα προς τη νότια ακτογραμμή της Κεφαλονιάς. Ένας ακόμα γεώτοπος μεγάλης δολίνης, στο βάθος της οποίας βρίσκεται το σπήλαιο Αγίου Νικολάου Γρούσπας, εντοπίζεται στην ανατολική παρυφή του Ρουδίου και εντός των ορίων της ορεινής Ζώνης Ειδικής Προστασίας GR2220006, στο υψηλότερο σημείο της οποίας λειτουργεί αιολικό πάρκο. Στην GR2220006 καταγράφηκαν είδη άγριας ορνιθοπανίδας για τα οποία επιτρέπεται το κυνήγι όπως μπεκάτσες (Scolopax rusticola), δενδρότσιχλες (Turdus viscicorous), κοτσύφια (Τurdus merula) και κελαηδότσιχλες (Turdos philomelos) (οι Κυνηγετικοί Σύλλογοι της Κεφαλονιάς και Ιθάκης μετρούν περίπου 1000 μέλη). Τέλος, στη Βόρεια Κεφαλονιά, εντός των ορίων της προστατευόμενης περιοχής GR2220001, εντοπίζεται ο μικρός γραφικός ορεινός οικισμός Πατρικάτα, χτισμένος σε υψόμετρο 600μ, που αποτελεί ένα από τα 10 ορεινά «Πανωχώρια» της Ερίσου.

Κατά μήκος της νότιας ακτογραμμής της Κεφαλονιάς (Προστατευόμενη Περιοχή GR2220004) ορίσθηκαν Γεώτοποι σε απολιθωματοφόρες θέσεις στον Άη Χέλη, Κλιματσιά και Άγιο Θωμά. Οι 2 τελευταίοι παρουσιάζουν έντονες γεωμορφές διάβρωσης και χαμηλές θαλάσσιες αναβαθμίδες (Άγιος Θωμάς). Οι αμμώδεις παραλίες της περιοχής προσφέρονται για θαλάσσια αναψυχή και αθλητικές δραστηριότητες όπως η διοργάνωση του Πανελλήνιου πρωταθλήματος beach volley στην παραλία του Άη Χέλη. Στο δυτικό άκρο της ακτής, απέναντι από το ακρωτήριο Λιάκας, βρίσκεται η βραχονησίδα Δίας με εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία των Βλαχερνών ή Διώτισσα. Ανήμερα της εορτής του στις 2 Ιουλίου, οι πιστοί καταφθάνουν με πλοιάρια ή καΐκια από το λιμάνι της Πεσσάδας κι αποβιβάζονται στη σκαλιστή προβλήτα απ’ όπου ξεκινούν σκαλοπάτια (επίσης σκαλισμένα στον απόκρημνο βράχο), έως το ξωκκλήσι. Η περιοχή γύρω από τη νησίδα είναι πλούσια σε θαλάσσια ζωή και αποτελεί συχνό καταδυτικό προορισμό, όπως και το υπόλοιπο τμήμα της ακτογραμμής (προστατευόμενη περιοχή GR2220007) με θαλάσσια σπήλαια και υφάλους. Κοντά στο βαθυμετρικό όριο (50μ) της GR2220007 βρίσκεται το ναυάγιο του ιστορικού υποβρύχιου Περσέας που βυθίστηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην GR2220004 βρίσκεται το λιμάνι της Πεσσάδας που συνδέει την Κεφαλονιά με τη Ζάκυνθο και το αλιευτικό καταφύγιο της Αγίας Πελαγίας.

Η προστατευόμενη περιοχή GR2220005 χαρακτηρίζεται από τις απόκρημνες δυτικές ακτές όπου απαντώνται παράκτιοι Γεώτοποι με γεωμορφές διάβρωσης και ρηξιγενή μέτωπα όπως το Ακρωτήριο Γερογόμπος, τα Κηπούρια και η Πλατιά Άμμος. Την ακτογραμμή με τους πολυάριθμους Γεωτόπους μπορούμε να θαυμάσουμε από τη θάλασσα, αφού ο θαλάσσιος τουρισμός με ιστιοπλοϊκά και μηχανοκίνητα σκάφη είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην περιοχή. Ξεχωρίζουν οι εντυπωσιακές συγκλινικές πτυχές του Κόλπου του Μύρτου που ενδείκνυται για αλεξίπτωτο πλαγιάς και των Αφαλών στην Ιθάκη, η Άσσος και το γραφικό πολυσύχναστο λιμάνι του Φισκάρδου στη χερσόνησο της Ερίσου, το οποίο συνδέει ακτοπλοϊκά την Κεφαλονιά με τη Λευκάδα και την Ιθάκη. Στο Στενό λειτουργεί μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας, ενώ η επαγγελματική και ερασιτεχνική αλιεία είναι πολύ διαδεδομένες στην περιοχή. Στις απέναντι ακτές της Ιθάκης βρίσκεται το αλιευτικό καταφύγιο του Σταυρού (όρμος της Πόλις), όπου έχει καθιερωθεί η γιορτή της μαρίδας το φθινόπωρο. Στο βόρειο άκρο της παραλίας εντοπίζεται το παράκτιο σπήλαιο του Λοΐζου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λατρείας του μυθικού ήρωα Οδυσσέα. Καταδύσεις για την εξερεύνηση του βυθού της Ερίσου και του Στενού αποκαλύπτουν την ποικιλομορφία του πυθμένα, με υποθαλάσσια σπήλαια, τοίχους, στενά φαράγγια και ναυάγια πολεμικών αεροπλάνων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Προστατευόμενες Περιοχές Καλαμά-Αχέροντα-Κέρκυρας

ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ – ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Στις Προστατευόμενες Περιοχές (ΠΠ) «Λιμνοθάλασσα Αντινιώτη», «Λιμνοθάλασσα Αντινιώτη και Ποταμός Φόνισσας», «Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη από Κανόνι Έως Μεσόγγι», «Λιμνοθάλασσα Κορισσίων και Νήσος Λαγούδια» και «Αλυκή Λευκίμμης» η οικιστική χρήση περιορίζεται έξω από τα όριά τους όπου υπάρχουν μικρότεροι ή μεγαλύτεροι οικισμοί. Εντός της ΠΠ «Λιμνοθάλασσα Κορισσίων», στο νότιο τμήμα της, βρίσκεται ο οικισμός Άγιος Γεώργιος ενώ στο βόρειο τμήμα της παρατηρείται διάσπαρτα δόμηση (κατοικίες, υποδομές τουρισμού κλπ).

Στις ΠΠ «Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι και Βραχονησίδες)» και «Νήσοι Παξοί και Αντίπαξοι και η Ευρύτερη θαλάσσια περιοχή τους» βρίσκονται οι ομώνυμοι οικισμοί με εξαίρεση το νησί των Παξών, όπου απαντώνται επιπλέον οικισμοί σε όλη την έκτασή του.

Οικιστικό κέντρο μεγαλύτερης εμβέλειας αποτελεί η Κέρκυρα.

Η πολιτιστική και η ιστορική κληρονομιά της Κέρκυρας είναι πλούσια, με σημαντικό αριθμό μνημείων να απαντώνται τόσο στην πόλη της Κέρκυρας όσο και εκτός αυτής. Χαρακτηριστικό στοιχείο της πόλης αποτελεί η παλιά πόλη της Κέρκυρας που έχει ανακηρυχθεί σε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, με μοναδικά φρούρια, θαυμάσιες εκκλησίες και πολλά αρχοντικά της Ενετοκρατίας που δίνουν εξαιρετική αίσθηση της ιστορίας και του παρελθόντος της. Η Σπιανάδα, το Λιστόν, η Δημοτική Πινακοθήκη, το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης, το Μουσείο Σολωμού, το Αρχαιολογικό Μουσείο Παλαιόπολης (Μον Ρεπό), το Αχίλλειο, το κάστρο της Κασσιώπης, και το Αγγελόκαστρο (βυζαντινό φρούριο) κοντά στην Παλαιοκαστρίτσα, είναι μερικά μόνο από τα σημαντικά σημεία ενδιαφέροντος και πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής.

Απαντώνται επίσης παραδοσιακοί οικισμοί μεταξύ των οποίων ο Άγιος Ματθαίος, η Λευκίμη, οι Νύμφες, η Κασσσιώπη και η Παλιά Περίθεια αλλά και μνημεία θρησκευτικού ενδιαφέροντος, με την χαρακτηριστική επτανησιακή αρχιτεκτονική, όπως ο Ιερός Ναός του Άγιου Σπυρίδωνα.

Εντυπωσιακά μνημεία υπάρχουν και στους Παξούς με χαρακτηριστικά το βενετσιάνικο κάστρο στο νησάκι Άγιος Νικόλαος και το μοναστήρι της Παναγίας των Βελλιανιτών στο νησάκι της Παναγίας, τα οποία βρίσκονται στον όρμο του Γάϊου. Στα σημαντικά πολιτιστικά στοιχεία συγκαταλέγονται παλαιοχριστιανικές εκκλησίες (Αγ. Μαρίνα και ο Αγ. Στέφανος) καθώς και το Λαογραφικό μουσείο Παξών και το Μουσείο της ελιάς στην Λάκκα.

Εντυπωσιακά σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν το ενετικό οχυρό και ο περίφημος φάρος των Οθωνών.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Στο πλαίσιο των ενημερωτικών εκδηλώσεων στην Κέρκυρα έλαβαν χώρα δραστηριότητες όπως ερμηνεία περιβάλλοντος, παρατήρηση ορνιθοπανίδας κλπ.

Στην περιοχή αναπτύσσουν εθελοντικές δράσεις σύλλογοι ή ομάδες πολιτών (καθαρισμοί περιοχών, εκδηλώσεις για την ανακύκλωση κλπ).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Για πολύ μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της Κέρκυρας, των Παξών και των Διαποντίων Νήσων η ενασχόληση με τον Τουρισμό αποτελεί βασική πηγή εσόδων. Άλλες παραγωγικές δραστηριότητες στην περιοχή είναι η γεωργία, με σημαντικότερο προϊόν το ελαιόλαδο και ακολουθούν τα σταφύλια και τα εσπεριδοειδή με χαρακτηριστικό το κουμ – κουάτ (Kum quat), ενώ η κτηνοτροφία και η αλιεία αναπτύσσονται σε μικρότερο βαθμό. Στις λιμνοθάλασσες, κυρίως στην Αντινιώτη, ασκείται εκτατική υδατοκαλλιέργεια όπου αλιεύονται είδη όπως χέλια, κεφαλοειδή, τσιπούρες, σαργοί κ.α.. Ο κλάδος της μεταποίησης περιλαμβάνει κυρίως επιχειρήσεις που αφορούν τον κλάδο της διατροφής της διακόσμησης κλπ μεταξύ των οποίων αυτές που ειδικεύονται στην επεξεργασία και εμφιάλωση του κουμ – κουάτ (Kum quat) σε λικέρ και γλυκό κουταλιού καθώς και όσες ασχολούνται με την τυποποίηση ελαιόλαδου.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Το αεροδρόμιο της Κέρκυρας, οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες μέσω των λιμανιών της Κέρκυρας, των Παξών και των Οθωνών διασφαλίζουν την απρόσκοπτη πρόσβαση στην ευρύτερη περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας και συντελούν στην προσέλκυση επισκεπτών αλλά και επιχειρηματιών για ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων.

Η προσέγγιση των Προστατευόμενων Περιοχών γίνεται μέσου ασφαλτοστρωμένου οδικού δικτύου, που συνδέει τους οικισμούς με την Κέρκυρα ως μεγαλύτερο οικιστικό κέντρο της ευρύτερης γεωγραφικής και διοικητικής τους περιφέρειας αλλά σε μεγάλο βαθμό και μεταξύ τους. Η εσωτερική πρόσβαση στις προστατευόμενες περιοχές γίνεται από δίκτυο αγροτικών και χωμάτινων δρόμων που εξυπηρετεί και τις παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ο τουρισμός, στην ευρύτερη περιοχή των ΠΠ της Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας, αποτελεί κυρίαρχη οικονομική δραστηριότητα με το νησί της Κέρκυρας να αποτελεί κορυφαίο διεθνή τουριστικό προορισμό, παρέχοντας ένα μεγάλο φάσμα τουριστικών επιλογών στον επισκέπτη. Οι επιλογές αυτές υποστηρίζονται από ένα εξαιρετικά ανεπτυγμένο δίκτυο τουριστικών υποδομών υψηλού επιπέδου. Το νησί των Παξών δέχεται, κατά την θερινή περίοδο, πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών, για το μέγεθός του, διαθέτει πολύ αξιόλογες τουριστικές υποδομές, ενώ αποτελεί έναν από τους πιο πολυσύχναστους και αγαπημένους προορισμούς των ιστιοπλόων σε όλη την Μεσόγειο.

Τα Διαπόντια νησιά έχουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, ως ακρότατο σημείο της Ελλάδας στην Δύση, και αποτελούν ιδανικό προορισμό για ήσυχο παραθερισμό κοντά στην φύση, όπου μέσω δικτύου μονοπατιών ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί και να γνωρίσει τις φυσικές ομορφιές του τόπου.

Σύνδεσμοι:

Ιστοσελίδες Προγραμμάτων/Δράσεων της Μονάδας Διαχείρισης:

Ιστοσελίδες των πρώην Φορέων Διαχείρισης: