Ίδρυση, σκοπός και αρμοδιότητες ΟΦΥΠΕΚΑ

Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής αποτελεί τον καθολικό διά-δοχο του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Κ.Π.Α.Α.) και των 36 Φ.Δ.Π.Π. Η διαδικασία διαδοχής και μετονομασία του Ε.Κ.Π.Α.Α. σε «Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής» (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) καθορίστηκε με τις διατάξεις του ν. 4685/2020 (Α 92) όπως τροποποιήθηκε από τους ν. 4722/2020 (Α 177) & ν. 4819/2021 (Α 129).
Ο Φορέας εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και λειτουργεί προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας.

Φωτογράφος: Δημήτρης Παπαρέντης

Σκοπός και αρμοδιότητες Μ.Δ.Π.Π.

• Συμμετοχή στην κατάρτιση, εφαρμογή, παρακολούθηση, αξιολόγηση και επικαιροποίηση των σχεδίων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της χωρικής αρμοδιότητάς τους, καθώς και παρακολούθηση της κατάστασης των ειδών και των τύπων οικοτόπων διεθνούς, ενωσιακού και εθνικού ενδιαφέροντος στις περιοχές της χωρικής αρμοδιότητάς τους.
• Κατάρτιση ετήσιας έκθεσης για τις προστατευόμενες περιοχές της χωρικής αρμοδιότητάς τους.
• Κατάρτιση μελετών και διεξαγωγή ερευνών, καθώς και συμμετοχή στην εκτέλεση τεχνικών ή άλλων έργων που περιλαμβάνονται στα οικεία σχέδια διαχείρισης και είναι απαραίτητα για την προστασία, διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών.
Διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, τους παραγωγικούς φορείς και κάθε άλλον εμπλεκόμενο κατά περίπτωση φορέα, εντός των περιοχών ευθύνης τους σε οποιαδήποτε περίπτωση απαιτείται, με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση, την αποτελεσματική προστασία και την ανάδειξη των αξιών των προστατευόμενων περιοχών, καθώς και την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής παραμέτρου στα τοπικά αναπτυξιακά πρότυπα και προγράμματα.
Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού και των παραγωγικών φορέων σε θέματα αναγόμενα στο έργο και τους σκοπούς του ΟΦΥΠΕΚΑ. Στο πλαίσιο αυτό, οι ΜΔΠΠ μπορούν να ιδρύουν και να λειτουργούν κέντρα πληροφόρησης και να αναλαμβάνουν σχετική εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή και ηλεκτρονικής μορφής.
• Διοργάνωση και συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης, καθώς και σε συνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια και σε άλλες ενημερωτικές εκδηλώσεις, για την προώθηση και ανάδειξη των στόχων της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
• Συμμετοχή στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας καθώς και των ειδικότερων όρων και ρυθμίσεων που αφορούν κάθε περιοχή.

• Συμμετοχή στον τοπικό αντιπυρικό σχεδιασμό στις περιοχές ευθύνης τους σε συνεργασία με το Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
• Κατάρτιση Τοπικών Σχεδίων Δράσεων Προτεραιοτήτων (ΤΣΔΠ), στα οποία καθορίζονται οι ανάγκες και οι προτεραιότητες χρηματοδότησης αναφορικά με τη διαχείριση των προστατευτέων αντικειμένων και με την προτεραιότητα της διατήρησης της καλής κατάστασης των οικοτόπων.
• Συγκέντρωση επιστημονικών πληροφοριών και αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων που προέρχονται από ερευνητικά και άλλα προγράμματα στις περιοχές ευθύνης τους και οργάνωση σε κατάλληλη υποδομή θεματικών και χωρικών βάσεων των δεδομένων που αφορούν τα προστατευτέα αντικείμενα της χωρικής ευθύνης τους.
• Εισήγηση για αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και εσόδων από οικοτουριστικές και λοιπές δραστηριότητές τους για την ανάδειξη τοπικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα και την υλοποίηση έργων και δράσεων προώθησης της περιφερειακής και της τοπικής ανάπτυξης.
• Συμμετοχή στην εκτέλεση εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών προγραμμάτων και δράσεων σχετικών με την περιοχή ευθύνης τους, τα οποία προάγουν ή προβάλλουν τους σκοπούς των ΜΔΠΠ.
• Σύνταξη σχεδίων φύλαξης των περιοχών αρμοδιότητάς τους, η συνεπικουρία με τους αρμόδιους φορείς μέσω των Μνημονίων Συνεργασίας και η παρακολούθηση της εφαρμογής τους.
• Συμμετοχή σε Προγραμματικές Συμβάσεις και Μνημόνια Συνεργασίας με άλλες δημόσιες υπηρεσίες και φορείς.
• Προώθηση, υποστήριξη, οργάνωση και υλοποίηση οικοτουριστικών δράσεων και έγκριση δραστηριοτήτων ξενάγησης εντός των προστατευόμενων περιοχών της χωρική τους ευθύνης.

φωτογράφος: Νίκος Γουργιώτης
φωτογράφος: Γεώργιος Κοσμάς

Για τη διαχείριση των
Προστατευόμενων Περιοχών:

συντονίζει την εφαρμογή της πολιτικής για τις προστατευόμενες περιοχές με την υποστήριξη του Εθνικού συστήματος Π.Π.,
• διενεργεί επιστημονικές έρευνες και καταρτίζει σχετικές μελέτες,
• εκπονεί Πενταετές Σχέδιο Δράσης,
• καταρτίζει και παρακολουθεί την εφαρμογή του Πλαισίου Δράσεων Προτεραιότητας,
• οργανώνει την ειδική διαδικτυακή πύλη ελεύθερης πρόσβασης πληροφορίας για το καθεστώς προστασίας της ελληνικής βιοποικιλότητας και τη κατάλληλη υποδομή θεματικών και χωρικών βάσεων δεδομένων,
• αναλαμβάνει τον προγραμματισμό και υποστήριξη δικτύων της κατάστασης φυσικού περιβάλλοντος, διατήρησης ειδών και τύπων οικοτόπων και εκπονεί εξειδικευμένες μελέτες σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς,
• διερευνά τις δυνατότητες εξασφάλισης πόρων χρηματοδότησης των εθνικών επιχειρησιακών προγραμμάτων από όλες τις διαθέσιμες χρηματοδοτικές πηγές,
• σχεδιάζει, υποβάλλει και υλοποιεί προγράμματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, πιλοτικά έργα και στρατηγικές μελέτες με εθνική/ευρωπαϊκή/διεθνή διάσταση,
• συνάπτει κάθε είδους συμβάσεις, συμφωνίες, μνημόνια συνεργασίας και προγραμματικές συμβάσεις,
• διασφαλίζει την εφαρμογή καλών πρακτικών στα θέματα αρμοδιότητάς του, διατυπώνει προτάσεις για την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας που αποκτάται,
• εισηγείται σχέδια νομοθετικών και κανονιστικών πράξεων σχετικών με τη διαχείριση των Π.Π.,
συνεργάζεται με αρμόδιους φορείς και οργανισμούς για θέματα ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης του πληθυσμού για τις προστατευόμενες περιοχές,
• Αναπτύσσει συνεργασία για θέματα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, επιχειρησιακούς φορείς και υπηρεσίες, ερευνητικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, επιστημονικούς και παραγωγικούς φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, καθώς και μη κυβερνητικές οργανώσεις
• οργανώνει συνέδρια και εκπαιδευτικά σεμινάρια και δημοσιεύει ερευνητικά και γενικότερα επιστημονικά πορίσματα,
• παρέχει κατευθύνσεις για την συνύπαρξη ήπιων παραγωγικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο των στόχων προστασίας και διατήρησης ακεραιότητάς τους,
γνωμοδοτεί για τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων κάθε έργου/δραστηριότητας που εμπίπτει στις Π.Π.,
• εισηγείται για τη χορήγηση άδειας κάθε είδους οργανωμένης και ομαδικής οικοτουριστικής και αθλητικής δραστηριότητα,
συνδράμει κατά τη διαδικασία χορήγησης αδειών επιστημονικής έρευνας και τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων για τα προστατευτέα αντικείμενα εντός Π.Π.,
• διαχειρίζεται τις δημόσιες εκτάσεις που του παραχωρούνται, μισθώνονται, αγοράζονται ή νοικιάζονται από αυτόν, και εφαρμόζει τις αναγκαίες παρεμβάσεις βάσει του οικείου σχεδίου διαχείρισης
• Αναπτύσσει οποιαδήποτε άλλη συναφή με τους σκοπούς του δραστηριότητα
• Εποπτεύει και συνεργάζεται με τις αναγνωρισμένες από την UNESCO περιοχές ως Ελληνικά Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO και Ελληνικά Αποθέματα Βιόσφαιρας του Προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO (ΜΑΒ/UNESCO) και μεριμνά για την υλοποίηση δράσεων ανάδειξής τους, μέσω μνημονίων συνεργασίας.

Για τη προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής:

• συλλέγει και επεξεργάζεται στοιχεία τραπεζών δεδομένων και δικτύων πληροφοριών, εποπτεύει και καθοδηγεί το ΕΔΠΠ/τράπεζες περιβαλλοντικών πληροφοριών & δεδομένων, παρέχει λειτουργική και τεχνολογική υποστήριξη,
• υποστηρίζει το ΥΠΕΝ στην κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας προς τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος,
• συντάσσει ετήσια έκθεση αποτίμησης της κατάστασης του περιβάλλοντος της χώρας και προβαίνει σε εκτιμήσεις για τους στόχους, κατευθύνσεις και μέτρα της ασκούμενης περιβαλλοντικής πολιτικής,
• παρέχει επιστημονική και τεχνική στήριξη στο ΥΠΕΝ και άλλα αρμόδια Υπουργεία για λήψη αναγκαίων μέτρων και επεξεργασία/εφαρμογή σχεδίων, προγραμμάτων και δράσεων που επιβάλλονται από το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, καθώς επίσης και για την κατάρτιση των εκθέσεων που προβλέπονται από τις ενωσιακές οδηγίες και κανονισμούς για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή,
• υποστηρίζει το ΥΠΕΝ και άλλους δημόσιους φορείς στη διαμόρφωση, προώθηση και εφαρμογή διεθνών συνεργασιών
• επεξεργάζεται και εισηγείται μέτρα προληπτικής πολιτικής για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή,
• αναλαμβάνει την εκπόνηση ή εκτέλεση εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων και δράσεων για το περιβάλλον, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή,
• διοργανώνει πρότυπα προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης για θέματα περιβάλλοντος, βιώσιμης ανάπτυξης και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, καθώς και συνέδρια, ημερίδες, επιμορφωτικά σεμινάρια και ενημερωτικές εκδηλώσεις,
• αναλαμβάνει εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή ηλεκτρονικής μορφής, καθώς και άλλες συναφείς ενέργειες προβολής ή ενημέρωσης,
• αναλαμβάνει και αναθέτει την εκτέλεση έργων, την εκπόνηση μελετών και την εν γένει παροχή υπηρεσιών που προάγουν τους ιδρυτικούς του σκοπούς,
• συνάπτει μνημόνιο συνεργασίας με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον συντονισμό της εφαρμογής της πολιτικής του Υπουργείου σε θέματα κλιματικής αλλαγής και αειφόρου ανάπτυξης και ιδίως, των επιμερισμό των δράσεων με τις συναρμόδιες υπηρεσίες.

φωτογράφος: Δημήτριος Παγιάντζας
Μετάβαση στο περιεχόμενο