Γενική Περιγραφή

 

Όρος Οίτη

Η Οίτη είναι ένα βουνό μοναδικής ομορφιάς, με εκτεταμένα ελατοδάση, σπάνια αλλά και εντυπωσιακά είδη φυτών, πλούσια πανίδα και πολλά νερά. Βρίσκεται στα όρια των Νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας και αποτελεί το πέμπτο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή τον Πύργο (2.152 μ.).

Η Οίτη κρύβει έναν ανεκτίμητο χλωριδικό πλούτο και για το λόγο αυτό είναι γνωστή και ως βουνό των λουλουδιών. Το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από δάση κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica), τα οποία συχνά διακόπτονται από διάκενα λιβαδικής μορφής (λάκκες) με αρκετά σπάνια φυτικά είδη. Λόγω της έντονης παρουσίας του νερού και της ποικιλομορφίας του τοπίου, απαντάται ένας μεγάλος αριθμός φυτικών ειδών και συγκεκριμένα τουλάχιστον 1.153 είδη και υποείδη φυτών. Σημαντικός αριθμός αυτών είναι ελληνικά ενδημικά, ενώ ένα από αυτά, η βερονίκη της Οίτης (Veronica oetaea) είναι τοπικό ενδημικό.

Επιπλέον, η Οίτη φιλοξενεί πολλά είδη πανίδας, κάποια από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά, ενώ ορισμένα θεωρούνται σπάνια ή/και απειλούμενα. Από τα πιο σημαντικά μεγάλα θηλαστικά που απαντώνται στην περιοχή είναι το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), το οποίο αποτελεί σύμβολο του Εθνικού Δρυμού Οίτης.

Καθεστώς προστασίας:

-Εθνικός Δρυμός Οίτης: ένα τμήμα της Οίτης, περίπου το ¼ του ορεινού όγκου της, έχει ανακηρυχθεί από το 1966 σε Εθνικό Δρυμό.

-Τρεις περιοχές Δικτύου Natura 2000: GR2440004, GR2440003, GR2440007.

-Δύο Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ325, Κ625 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).

 

Σπερχειός Ποταμός & Μαλιακός Κόλπος

Ο Σπερχειός ποταμός, που διασχίζει την ομώνυμη κοιλάδα της Φθιώτιδας, ξεκινάει την πορεία του από τον ορεινό όγκο του Τυμφρηστού, κινείται από τα δυτικά προς τα ανατολικά ανάμεσα στα βουνά της Οίτης στα νότια και της Όθρυς στα βόρεια, και μετά από 82,5 χλμ., εκβάλλει στον Μαλιακό κόλπο. Στα νερά του συμβάλλουν ορεινοί ποταμοχείμαρροι από παρακείμενα βουνά, με σημαντικότερους την Βίστριζα (αρχαίος Ίναχος), τον Γοργοπόταμο και τον Ασωπό που πηγάζουν από την Οίτη.

Από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του ποταμού είναι οι απέραντες εκβολές του που δημιουργούν ένα μεγάλο και σημαντικό βιότοπο για πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας. Μάλιστα, ο Σπερχειός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο υγρότοπο της Ανατολικής Στερεάς και ένα από τους κυριότερους της χώρας από άποψη ορνιθοπανίδας, με τουλάχιστον 281 καταγεγραμμένα είδη. Η κοιλάδα του Σπερχειού καλύπτεται κυρίως από καλλιέργειες (ετήσιες και δενδροκαλλιέργειες), θαμνώνες και λιβάδια στους πρόποδες των βουνών, ενώ κατά μήκος του ποταμού σώζεται μωσαϊκό παραποτάμιου δάσους, υγρών λιβαδιών και βάλτων.

Ο Μαλιακός κόλπος είναι ένας ημίκλειστος, ρηχός, θαλάσσιος κολποειδής σχηματισμός στο κεντρικό τμήμα της χώρας, μεταξύ της Εύβοιας και της Στερεάς Ελλάδας, που χαρακτηρίζεται από περιορισμένη κυματική δράση εξαιτίας του σχετικά μικρού του μεγέθους και πλάτους. Στο νοτιοδυτικό άκρο του κόλπου εκβάλει ο Σπερχειός ποταμός, ο οποίος είναι και ο κύριος τροφοδότης του με φερτές ύλες.

Καθεστώς προστασίας:

-Δύο περιοχές Δικτύου Natura 2000: GR2440002, GR2440005.

-Τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ318, Κ317, Κ314 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).

-Μία θαλάσσια περιοχή όπου απαγορεύεται η κάθε μορφής αλιεία: «Λιβάρι».

 

Όρος Καλλίδρομο

Το Καλλίδρομο είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βουνά της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή την Γκιόζα (1.419 μ.). Βρίσκεται στον Νομό Φθιώτιδας και εκτείνεται κατά μήκος του Βόρειου Ευβοϊκού και του Μαλιακού κόλπου. Από τα γειτονικά βουνά Παρνασσός και Οίτη χωρίζεται με τους ποταμούς Κηφισό και Ασωπό αντίστοιχα. Το Καλλίδρομο αν και καλύπτεται κυρίως από κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), παρουσιάζει ποικιλία βλάστησης. Κατά τόπους φύονται μαύρη πεύκη (Pinus nigra) και δρύες (Quercus sp.), ενώ στα χαμηλότερα υψόμετρα απαντώνται αείφυλλα πλατύφυλλα. Κοντά στην κορυφή του βρίσκεται το γνωστό εποχικό λιμνίο Νευρόπολη.

Καθεστώς προστασίας:

-Μία περιοχή Δικτύου Natura 2000: GR2440006.

-Ένα Καταφύγιο Άγριας Ζωής: Κ330.

 

Όρος Τυμφρηστός

Ο Τυμφρηστός υψώνεται απότομα στο κέντρο της Ρούμελης, εντυπωσιάζοντας με τις ψηλές αγέρωχες κορυφές, την όμορφη αλπική ζώνη και τα πυκνά του ελατοδάση. Βρίσκεται στα ανατολικά του νομού Ευρυτανίας στα σύνορα με την Φθιώτιδα και αποτελεί το τρίτο σε ύψος βουνό της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή το Βελούχι ή Ψηλή Κορυφή (2.312 μ.). Είναι ένα βουνό που χαρακτηρίζεται από βαθιές χαράδρες και από ένα πυκνό υδρογραφικό δίκτυο. Από εδώ πηγάζουν ο Σπερχειός και ο Καρπενησιώτης αλλά και πολλά μικρότερα ποτάμια και ρέματα. Αν και το Βελούχι είναι πλέον περισσότερο γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο, εντούτοις εμφανίζει μεγάλη βιοποικιλότητα, κυρίως από χλωριδική άποψη (τουλάχιστον 1.202 καταγεγραμμένα είδη και υποείδη φυτών), με πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της Ελλάδας και των Βαλκανίων, καθώς και δύο τοπικά ενδημικά (Centaurea princeps, Thymus hartvigii ssp. macrocalyx).

Καθεστώς προστασίας:

-Μία περιοχή Δικτύου Natura 2000: GR2430001.

-Τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ307, Κ312, Κ295 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).

 

Όρος Παρνασσός

Ο Παρνασσός, το τρίτο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας, υψώνεται στα ανατολικά του πάνω από την πεδιάδα της Βοιωτίας και στα νοτιοδυτικά του φτάνει μέχρι τον κόλπο της Ιτέας. Εκτείνεται σε τρείς Νομούς, Βοιωτίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό βουνό που η γεωλογία του τον «χωρίζει» σε ανατολικό, με κύριο πέτρωμα τον ασβεστόλιθο, και σε δυτικό, με κύριο πέτρωμα τον φλύσχη. Η κορυφή του, Λιάκουρα (2.457 μ), βρίσκεται στο ανατολικό συγκρότημα υψηλών κορυφών του, ενώ στο δυτικό Παρνασσό δεσπόζει η Παλαιοβούνα (1.640 μ.). Ο ορεινός όγκος του Παρνασσού ανήκει στη Γεωλογική Ζώνη «Παρνασσού – Γκιώνας». Η γεωγραφική του θέση, το ποικίλο ανάγλυφό του, τα μητρικά πετρώματα και εδάφη του, αλλά και οι ανθρωπογενείς επιδράσεις διαμόρφωσαν ιδανικές συνθήκες για την εμφάνιση πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Τα δάση του καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση του βουνού και σχηματίζονται κυρίως από κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cepphalonica) και μαύρη πεύκη (Pinus nigra) και διάφορα είδη δρυών.

Πέραν της φυσικής – οικολογικής του αξίας, ο Παρνασσός είναι ένας τόπος με εξαιρετικά μεγάλη πολιτιστική – ιστορική κληρονομιά, μια και σε αυτόν εντοπίζονται το Ιερό του Απόλλωνα και το Μαντείο των Δελφών, το διασημότερο και μακροβιότερο μαντείο της Αρχαίας Ελλάδας. Η πολιτιστική-ιστορική αξία της περιοχής ενισχύεται περαιτέρω από τα πολυάριθμα μνημεία, αρχαία και νεότερα, και την πλούσια ιστορία, με την οποία συνδέεται η περιοχή.

Πέρα από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στο βουνό εντοπίζονται ακόμη τα:

– Αισθητικό Δάσος «Περιαστικό Δάσος Τιθορέας»,

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Ασπρόχωμα – Ψιλό – Προντόλη – Κελάρι (Αράχωβας)

– Εκτροφείο Θηραμάτων «Αμφίκλειας».

 

Όρος Γκιώνα

Η Γκιώνα, το ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας, οριοθετείται βόρεια από το οροπέδιο Βρίζες, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Γκιώνας και Οίτης, νότια από το οροπέδιο Καρούτες, δυτικά από τον ποταμό Μόρνο και ανατολικά από το διάσελο της Άμπλιανης και τον Παρνασσό. Η έκτασή του εντοπίζεται στο Ν. Φωκίδας. Στον ορεινό όγκο της σχηματίζονται τρεις μεγάλες κορυφογραμμές, οι οποίες συγκλίνουν στην κορυφή (Πυραμίδα 2.510 μ.). Η χαράδρα της Ρεκάς, με τις μεγάλες και απότομες πλαγιές της και τα εποχιακά της ύδατα χωρίζει το βόρειο συγκρότημα του βουνού με έντονο ανάγλυφο, κορυφές μεγάλου ύψους, μεγάλες κάθετες ορθοπλαγιές αλλά και σχετικά ομαλές πλαγιές και κοιλάδες, και το νότιο συγκρότημα της Γκιώνας, με κορυφές κάτω των 2.000 μ. υψόμετρο και εναλλαγή από βατές και απότομες πλαγιές, μικρά και μεγάλα οροπέδια, αλπικά λιβάδια, λάκκες, δολίνες και πόλγες. Ο ορεινός όγκος της Γκιώνας ανήκει στη Γεωλογική Ζώνη «Παρνασσού – Γκιώνας». Το ποικίλο ανάγλυφο της σε συνδυασμό με διαφορετικά γεωλογικά υποστρώματα και εδάφη έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλη ποικιλία τύπων βλάστησης. Στα χαμηλότερα υψόμετρα επικρατεί μακκία βλάστηση και γκαρίγκ, ενώ αραιοί σχηματισμοί από μαλόκεδρο (Juniperus foetidissima) φτάνουν μέχρι και τα 2.000 μ. υψόμετρο. Κυριαρχούν δάση κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica) και εγκαταλελειμμένοι αγροί, λιβάδια και λειμώνες, ενώ ανατολικά και βορειοανατολικά, το δάσος ελάτης αναμιγνύεται με φυλλοβόλα είδη. Στη Γκιώνα έχουν καταγραφεί δυο τοπικοί ενδημίτες, το Arenaria gionae και το Potentilla kionaea. Ένα ακόμα φυτικό είδος σπάνιο στην Ευρώπη, το Solenanthus stamineus, δείχνει πόσο σημαντική είναι η προστασία αυτού του βουνού.

Και στη Γκιώνα εντοπίζονται τα είδη πανίδας των ελληνικών βουνών, όπως λαγοί, σκίουροι, ασβοί, αγριόγιδα, αλεπούδες, λύκοι, γεράκια, είδη χειρόπτερων (νυχτερίδες), ερπετών, αμφιβίων και ασπόνδυλων, πολλά από τα οποία προστατεύονται από εθνικές και διεθνείς συνθήκες, όπως ο λύκος (Canis lupus), το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), ο πρασινόφρυνος (Bufo viridis) και το ασινόφιδο.

Πέρα από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στο βουνό εντοπίζονται ακόμη τα:

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Συκιάς-Λευκαδιτίου»,

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Ρεκκάς»,

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Βουνιχώρας – Αγίας Ευθυμίας»

 

Το ορεινό συγκρότημα των Βαρδουσίων

Τα Βαρδούσια Όρη εντοπίζονται στα κεντρικά της Στερεάς Ελλάδας, ανάμεσα από τα χαμηλότερα βουνά της ορεινής Ναυπακτίας στα δυτικά και τη Γκιώνα στα ανατολικά. Πρόκειται για το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας. Η μεγαλύτερη έκτασή του εντοπίζεται στο νομό Φωκίδας και μια μικρή στα βορειοανατολικά του στο νομό Φθιώτιδας. Ο ποταμός Μόρνος, περνώντας ανάμεσα σε Γκιώνα και Βαρδούσια, εκβάλλει στην τεχνητή λίμνη που φέρει το όνομά του, στα νότια των Βαρδουσίων. Το ορεινό συγκρότημα χωρίζεται στο Δυτικό Συγκρότημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από εντονότατο ανάγλυφο, μεγάλες υψομετρικές διαφορές και τέσσερις μεγάλους όγκους, το Βόρειο, το οποίο ξεκινά από την περιοχή «Πιτιμάλικο», όπου βρίσκονται και τα δύο καταφύγια του συγκροτήματος και το Νότιο, το οποίο αποτελεί μεγάλη οροσειρά μήκους 11 χλμ. Σε αυτό το συγκρότημα εντοπίζεται και η ψηλότερη κορυφή των Βαρδουσίων, ο «Κόρακας» με υψόμετρο 2.495 μ. Τα δάση της αποτελούνται κυρίως από κεφαλληνιακή (Abies cephalonica) και υβριδογενή ελάτη (Abies borisii regis), υπάρχει έντονη παρουσία του μαλόκεδρου (Juniperus foetidissima), ενώ χαμηλότερα στο βουνό σχηματίζονται δάση από διάφορες δρύες.

Έχουν καταγραφεί 1.122 taxa, από τα οποία τα πέντε είναι τοπικοί ενδημίτες. Ο λύκος (Canis lupus), η αγριόγατα (Felis silvestris), η βύδρα (Lutra lutra) ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos) αποτελούν από τα πιο απειλούμενα είδη της ελληνικής πανίδας και υποδηλώνουν την σημαντικότητα του συγκροτήματος των Βαρδουσίων.

Εκτός από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στο βουνό εντοπίζεται και το:

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Μακριά Ράχη».

 

Λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη- Σύστημα Βοιωτικού Κηφισού-Καταβόθρα Αλίαρτου

Οι λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη, καθώς επίσης και οι «Πηγές των Χαρίτων», συνδέονται με τον ποταμό Βοιωτικό Κηφισό ο οποίος και εκβάλλει στην Υλίκη. Οι δύο λίμνες και οι ποταμοί Βοιωτικός Κηφισός και Μελάς σχηματίζουν ένα συνεχές σύστημα εσωτερικών υδάτων με πλούσια βιοποικιλότητα.

Από ιχυθοπανίδα εντοπίζονται ενδημικά είδη ψαριών, όπως τα Scardinius graecus (ενδημικό των λιμνών), Barbus graecus (ενδημικό της περιοχής) και τα ελληνικά ενδημικά Rutilus beoticus και Rutilus ylikiensis. Ειδικά τα είδη Barbus graecus και το Rutilus ylikiensis θεωρούνται τοπικά απειλούμενα. Εδώ ζει και ένας γενετικά διαφοροποιημένος πληθυσμός του λιμνόφιδου Natrix tesselata. Ο ποταμός Κηφισός είναι σημαντικός και για την παρουσία της ενυδρίδας (Lutra lutra). Στις σπηλιές γύρω από τη λίμνη Υλίκη μπορεί κάποιος να συναντήσει ένα ενδημικό είδος κολεόπτερου, το Laemostenus vignai. Στην περιοχή γύρω από τον Ορχομενό (Διόνυσος) υπάρχει το ενδημικό είδος Orthoptera Dolichopoda vandeli. Στην Καταβόθρα Αλιάρτου φιλοξενείται αποικία από είδη νυχτερίδων, όπως τα Myotis blythii, Myotis myotis και Miniopterus schreibersii.

Είναι επιτακτικό οι λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη να αφεθούν να ανακάμψουν ως υγρότοποι, αφού θεωρούνται σημαντικές περιοχές για τα πουλιά, ειδικά για κάποια είδη αρπακτικών. Είναι επίσης η νοτιότερη περιοχή φωλιάσματος πελαργών στην Ελλάδα.

Το νερό της Παραλίμνης αντλείται για την άρδευση των κοντινών καλλιεργειών και χρησιμοποιείται και για την ύδρευση της Χαλκίδας, ενώ της Υλίκης για την ύδρευση της Αθήνας.

Εκτός από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζονται και τα:

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Ακόντιου Όρους»

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Κάνταλος- Στροβίκι».

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Γαρδαβίτσα – Προφ. Ηλίας, – Κουβέλια»,

– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Μύτικας – Φτελιά»

 

Νησίδες Λιχάδες

Οι Νησίδες Λιχάδες, μια συστάδα 7 μικρών νησίδων, βρίσκονται στην βορειοδυτική πλευρά της Εύβοιας, ανάμεσα στο Μαλιακό Κόλπο (απέναντι από το ακρωτήριο Κνήμιδα της Φθιώτιδας)  και το Βόρειο Ευβοϊκό κόλπο, στην προέκταση του αρχαίου ακρωτηρίου Κήναιο, απέναντι από τον οικισμό Κάβο.

Το σύμπλεγμα των νησιών αποτελεί έναν ενιαίο ηφαιστειακό σχηματισμό. Αρχικά τα Λιχαδονήσια ήταν ενωμένα με την χερσόνησο της Λιχάδας, αλλά αποσχίστηκαν από αυτή. Στη συνέχεια, ένας μεγάλος σεισμός, το 426 π.Χ., είχε σαν αποτέλεσμα να βυθιστούν μεγάλα τμήματα τους.

Τα ονόματα των επτά νησιών είναι Μονολιά τη Μεγάλη Στρογγυλή, τη Μικρή Στρογγυλή, το Στενό, τη Βαγιά, το Βορήα, το Λιμάνι, και τριγύρω υπάρχουν μικροί σκόπελοι και μέρμυκες που ονομάζονται Ποντικονήσια.

Θεσμικό Πλαίσιο

 

Σχετικά με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που διέπει την περιοχή παρατίθενται τα εξής:

Για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000:

-Ν. 3937/2011 (άρθρο 9) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 60/τ. Α΄)

-Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας

-ΚΥΑ 33318/3028 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας». (ΦΕΚ 1289/τ. Β΄/1998)

-ΚΥΑ Η.Π. 14849/853/Ε103 «Τροποποίηση των υπ’ αριθμ. 33318/3028/1998 ΚΥΑ και υπ’ αριθμ. 29459/1510/2005 ΚΥΑ, σε συμμόρφωση με διατάξεις της Οδηγίας 2006/105/ΕΕ». (ΦΕΚ 645/τ. Β΄/2008)

-Οδηγία 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας όπως κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ.

-ΚΥΑ Η.Π. 37338/1807/Ε103 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ». (ΦΕΚ 1495/τ. Β΄/2010)

-ΚΥΑ Η.Π. 8353/276/Ε103 «Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ’ αριθ. 37338/1807/2010 ΚΥΑ, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ». (ΦΕΚ 415/τ. Β΄/2012)

 

Για τον Εθνικό Δρυμό Οίτης:

-Β.Δ. 218/1996 «Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Οίτης». (ΦΕΚ 56/τ. Α΄)

-Ν.Δ. 86/1969 (άρθρο 80) «Δασικός Κώδικας», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 του Ν.Δ. 996/1971 (ΦΕΚ 192/τ. Α΄), (ΦΕΚ 7/τ. Α΄)

-ΥΑ 164467/2731 «Έγκριση κανονισμού λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Οίτης». (ΦΕΚ 458/τ. Β΄/1985)

 

Για τα Καταφύγια Άγριας Ζωής:

-Ν. 3937/2011 (4.3 άρθρου 5) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 60/τ. Α΄)

 

Για τον Μαλιακό Κόλπο:

-Π.Δ. 144/1986 «Απαγόρευση της αλιείας στη θαλάσσια περιοχή Λιβάρι». (ΦΕΚ 53/τ. Α΄)

-Π.Δ. 497/1988 «Απαγόρευση αλιείας με δίχτυα στο Μαλιακό Κόλπο». (ΦΕΚ 225/τ. Α΄)

-Π.Δ. 124/2011 «Απαγόρευση αλιείας στο Μαλιακό Κόλπο». (ΦΕΚ 258/τ. Α΄)

 

Γενικά για τα είδη χλωρίδας & πανίδας:

-Π.Δ. 67/1981 «Περί προστασίας αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδος». (ΦΕΚ 23/τ. Α΄)

-ΚΥΑ 99098/5881/2006 «Εμπορία των ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας». (ΦΕΚ 1570/τ. Β΄)

-Ν. 4519/2018 «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 25/τ. Α΄)

-Ν. 4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».

-ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/60394/1568 «Έγκριση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου και του Εσωτερικού Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου». (ΦΕΚ 2822/τ. Β΄/2019)

-ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΥ/97601/12238 «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου». (ΦΕΚ 21/ΥΟΔΔ/2019).

 

Για τον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού:

Β.Δ. 2/05-08-1938 «Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Παρνασσού» (ΦΕΚ 286/ Τ. Α΄/Διάταγμα 2)

Β.Δ. 8/03-01-1939 «Περί μερικής τροποποιήσεως του άρθρου 1, παρ.α΄του από 25/7/38 Β.Δ. “Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Παρνασσού”» (ΦΕΚ1/Τ. Α΄/Διάταγμα 8)

Ν.Δ. 996/06-10-1971,: «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τινών του Ν.Δ. 86/1969 “περί Δασικού Κώδικος” και κωδικοποιήσεως των υπ’αριθ. 871/1971 και 919/1971 Β.Δ.» (ΦΕΚ 192/ Τ. Α΄)

Π.Δ. (1) 27-02-1979: «Περί κηρύξεως δασικής εκτάσεως, περιοχής Τιθορέας Φθιώτιδος, ως αισθητικού δάσους» (ΦΕΚ 125/Τ Δ΄)

Νόμοι που αφορούν την Προστασία του Περιβάλλοντος

Ν.998/29-12-1979: «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας» (ΦΕΚ 289 /Τ. Α΄)

Ν.1650/16-10-1986: «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 160/Τ. Α΄)

Ν.2742/07-10-1999: «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 207 Τ. Α΄)

Ν.3937/31-03-2011: «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 60 Τ. Α΄)

Νόμοι για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών

N.3044/27-08-2002: «Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης και ρυθμίσεις άλλων θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείο υ Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων» (ΦΕΚ 197 Τ. Α΄)

Ν.4519/20-02-2018: «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις»,  (ΦΕΚ Α25

Νόμοι για τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών

Ν.4685/07-05-2020: Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις, ΦΕΚ 92

Κοινοτικές Οδηγίες

1. 92/43/ΕΟΚ:«για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» που ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία με την ΚΥΑ 33318/3028/11-12-1998 Κ.Υ.Α. 33318/28-12-1998, ΦΕΚ 1289: «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας»
2. 2009/147/ΕΚ:«περί της διατήρησης των άγριων πτηνών» που ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία με τις ΚΥΑ:
   –με Αριθμ. Η.Π. 37338/1807/Ε.103/06-09-2010, ΦΕΚ 1945/Β/6-09-2010:«Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, «Περί διατηρήσεως των άγριων πτηνών», του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ» και
   –με Αριθμ. Η.Π.8353/276/Ε103/17-02-2012, ΦΕΚ 415/Β/23-02-2012:«Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ’ αριθ. 37338/ 1807/2010 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ….» (Β΄ 1495), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ «Για τη διατήρηση των άγριων πτηνών» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ.»

 

Υπουργικές αποφάσεις

1. Υ.Α. (4) αριθμ. 65665/3534, 24-08-1976, ΦΕΚ 1043:«Περί ιδρύσεως μονίμου καταφυγίου θηραμάτων εις περιοχήν Δ. Αραχόβης Ν.Βοιωτίας»
2. Υ.Α. (6) αριθ. 12672/820, 29/03/1976, ΦΕΚ 406:«Περί ιδρύσεως εκτροφείου θηραμάτων εις Αμφίκλειαν»
3. Υ.Α. αριθμ. ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/35829/1801/02-05-2012, ΦΕΚ 147:«Έγκριση ανακαθορισμού των ορίων των Ζωνών Α΄ και Β΄ Προστασίας του Αρχαιολογικού Χώρου των Δελφών και του ευρύτερου Δελφικού Τοπίου»
4. Κ.Υ.Α. αριθμ.110/1205322/30-04-2012, ΦΕΚ 1419:«Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών για την εκπόνηση μελετών οριοθέτησης των χερσαίων περιοχών του δικτύου «NATURA 2000» − επικαιροποίηση, περιγραφή και οριοθέτηση χερσαίων τύπων οικοτόπων σε Τόπους Κοινοτικής Σημασίας»
5. Κ.Υ.Α. αριθμ. 50743/15-12-2017, ΦΕΚ Β4432:«Αναθεώρηση εθνικού καταλόγου περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000».

Φυσικό Περιβάλλον

 

Όρος Οίτη

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2440004	GR2440003
		Έκταση (ha)	Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Μεσογειακά εποχιακά τέλματα	3170*	0,14
Αλπικοί και βόρειοι ερεικώνες	4060	216,33
Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες	4090	238,37
Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (και υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη)	6230*	170,04
Υγρόφιλες κοινότητες με υψηλές πόες	6430	0,76
Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου	8140	0,16
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	76,31	104,55
Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba	92A0	0,10
Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis)	92C0	37,40	5,60
Δάση δρυός με Quercus cerris ή/και Quercus petraea	91M0	4,17
Δάση ελιάς και χαρουπιάς	9320	533,47
Δάση αριάς (Quercus ilex)	9340	213,31	132,09
(Υπο-) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα	9530*	20,51
Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους (Juniperus spp.)	9560*	120,93
Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου	5340
Ελληνικά δάση πρίνου	934Α
Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica)	951B

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι 3170*, 6230* και 9560* απαντώνται τόσο εντός όσο και εκτός των ΕΖΔ.

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στην Οίτη μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.153 είδη και υποείδη φυτών, αλλά εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 1.250. Η Οίτη φιλοξενεί, επίσης, ένα μεγάλο σχετικά αριθμό ενδημικών ειδών της Ελλάδας, αλλά και των Βαλκανίων.

Πιο αναλυτικά, στην Οίτη, έχουν καταγραφεί 81 ελληνικά ενδημικά είδη και υποείδη από τα οποία:

-1 είναι τοπικό ενδημικό της Οίτης (Veronica oetaea)

-1 είναι στενοενδημικό της ευρύτερης περιοχής (Allium lagarophyllum)

-10 είναι ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας (StE), δηλ. με εξάπλωση μόνο εντός της φυτογεωγραφικής περιοχής της Στερεάς, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η φυτογεωγραφική περιοχή της Εύβοιας (εκτός από τα Veronica oetaea και Allium lagarophyllum, είναι τα: Alyssum gustavssonii, Campanula rupestris, Colchicum parnassicum, Corydalis blanda parnassica, Dianthus haematocalyx ssp. ventricosus, Erysimum parnassi, Genista parnassica, Viola poetica)

-3 θεωρούνται υπό την ευρεία έννοια απειλούμενα, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009): Colchicum parnassicum (NT), Thymus hartvigii hartvigii (NT), Veronica oetaea (CR)

-8 θεωρούνται υπό την ευρεία έννοια προστατευόμενα (είναι ενταγμένα στον κατάλογο του Π.Δ. 67/1981), ενώ ένα, η Veronica oetaea, περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ ως είδος προτεραιότητας.

Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή της Οίτης και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae, Gentiana lutea και Ruscus aculeatus.

 

ΠΑΝΙΔΑ

Η Οίτη φιλοξενεί πολλά είδη πανίδας, κάποια από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αγριόγατα, αλεπού, λαγός, γερακίνα, βραχοκιρκίνεζο κ.ά.), ενώ ορισμένα άλλα θεωρούνται αρκετά σπάνια ή/και απειλούμενα είδη.

Συνολικά σε όλο τον ορεινό όγκο της Οίτης έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 61 είδη θηλαστικών, 27 είδη ερπετών, 9 είδη αμφιβίων, 174 είδη ορνιθοπανίδας, καθώς επίσης και μεγάλος αριθμός ασπόνδυλων.

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Σχετικά με τα θηλαστικά της Οίτης, και συγκεκριμένα τα μεγάλα θηλαστικά, από τα πιο σημαντικά είναι το Αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra ssp. balcanica). Η παρουσία του στην Οίτη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Οίτη μαζί με τα γειτονικά όρη Γκιώνα και Βαρδούσια αποτελούν το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του είδους σε παγκόσμιο επίπεδο. Γι’ αυτό, άλλωστε, το αγριόγιδο αποτελεί σύμβολο του Εθνικού Δρυμού Οίτης. Ένα άλλο θηλαστικό που απαντάται στην Οίτη, είναι ο Λύκος (Canis lupus), ο πληθυσμός του οποίου φαίνεται να παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας μια πορεία επανάκαμψης που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Η παρουσία της Αρκούδας (Ursus arctos) στην Οίτη είναι, επίσης, ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αποτελεί το νότιο-ανατολικότερο άκρο κατανομής του είδους στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία ο πληθυσμός της εκτιμάται ότι είναι αρκετά μικρός, αλλά μόνιμος.

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα της Οίτης, αυτή είναι τυπική των ορεινών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνει χαρακτηριστικά δασόβια είδη, καθώς και είδη των ορεινών λιβαδιών. Χαρακτηριστική είναι η παρουσία πολλών ειδών δρυοκολαπτών (τουλάχιστον 8 από τα 10 είδη δρυοκολαπτών που υπάρχουν στην Ευρώπη), όπως ο Σταχτής (Picus canus), ο Λευκονώτης (Dendrocopos leucotos), ο Μαύρος (Dryocopus martius) και ο Βαλκανικός (Dendrocopos syriacus). Σημαντική είναι και η παρουσία αρκετών αρπακτικών πουλιών, ημερόβιων, όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Φιδαετός (Circaetus gallicus), η Γερακίνα (Buteo buteo), αλλά και νυκτόβιων όπως ο Μπούφος (Bubo bubo) και ο Χουχουριστής (Strix aluco).

ΑΜΦΙΒΙΑ

Τέλος, στην Οίτη διαβιούν ορισμένα είδη αμφιβίων, όπως η Σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra), ο Γραικοβάτραχος (Rana graeca), η Κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata) και ο Αλπικός τρίτωνας (Ichthyosaura alpestris). Η ερπετοπανίδα, εμφανίζει, επίσης, αρκετό ενδιαφέρον, κυρίως στα χαμηλότερα υψόμετρα του βουνού. Μερικά χαρακτηριστικά είδη είναι η Μεσογειακή χελώνα (Eurotestudo hermanni), η Κρασπεδοχελώνα (Testudo marginata), η Πρασινόσαυρα (Lacerta viridis), η Τοιχόσαυρα (Podarcis muralis), ο Λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata) και η Οχιά (Vipera ammodytes), ενώ η παρουσία της Οχιάς της Πίνδου (Vipera graeca) είναι ακόμη υπό διερεύνηση.

 

Σπερχειός ποταμός & Μαλιακός Κόλπος

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2440002
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι	1160	14.189,54
Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδας	1210	6,21
Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi)	1410	39,39
Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sarcocornietea fruticosi)	1420	1.238,53
Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες	2110	9,46
Οι ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή: Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba κατά μήκος των οχθών τους	3280	61,87
Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba	92Α0	705,64
Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis)	92C0	515,05
Θερμο-Μεσογειακές παραποτάμιες στοές (Nerio-Tamaricetea)	92D0	1.231,80
Υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών	2190
Μεσογειακά εποχιακά τέλματα	3170*
Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidon	3290
Εκβολές	1130
Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου	5340	46,72
Ελληνικά δάση πρίνου	934Α	896,61
Αμμώδεις παραλίες χωρίς βλάστηση	21Β0	14,30
Καλαμιώνες	72Α0	66,20

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

Αξίζει να αναφερθεί ότι στην περιοχή του Σπερχειού απαντώνται, ακόμη, σε μεγάλη έκταση ανθρωπογενείς τύποι οικοτόπων, που αφορούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όπως οι 1050, 1051, 1056, 1057, 1068 και 1069.

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στην κοιλάδα και στο δέλτα του Σπερχειού έχουν καταγραφεί, μέχρι σήμερα, τουλάχιστον 422 είδη και υποείδη φυτών, από τα οποία 4 είναι ελληνικά ενδημικά (Centaurea pelia, Campanula rupestris, Bolanthus thymifolius και Odontites linkii).

 

ΠΑΝΙΔΑ

Όσον αφορά την χερσαία πανίδα αυτή περιλαμβάνει αρκετά είδη αμφιβίων (4), ερπετών (18) και θηλαστικών (21). Από τα είδη που απαντώνται, τα σημαντικότερα καθώς εντάσσονται σε κάποια κατηγορία κινδύνου, σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009), είναι η Μεσογειακή χελώνα (Eurotestudo hermanni), η Βαλτοχελώνα (Emys orbicularis), ο Μπαρμπαστέλλος (Barbastella barbastellus), η Πτερυγονυχτερίδα (Miniopterus schreibersi), η Βίδρα (Lutra lutra) και ο Λύκος (Canis lupus).

Επιπλέον, ο Σπερχειός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο υγρότοπο της Ανατολικής Στερεάς και ένα από τους κυριότερους της χώρας από άποψη ορνιθοπανίδας.

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Στο δέλτα και στην κοιλάδα του ποταμού έχουν καταγραφεί συνολικά 281 είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων είδη σπάνια και απειλούμενα, αλλά και κάποια για τα οποία η περιοχή αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσής τους στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα οι μεγάλες εκτάσεις των εκβολών συγκεντρώνουν χιλιάδες πουλιά κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα, στο Δέλτα του Σπερχειού συγκεντρώνονται πολλά παπιά (Anatidae), όπως Σφυριχτάρια (Anas penelope), Πρασινοκέφαλες (Anas platyrhynchos), Κιρκίρια (Anas crecca), Χουλιαρόπαπιες (Anas clypeata), Ψαλίδες (Anas acuta) και Σαρσέλες (Anas querquedula), ενώ διαχειμάζει ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμός από Αβοκέτες (Recurvirostra avosetta) στην Ελλάδα. Άλλα χαρακτηριστικά παρυδάτια είδη είναι η Χουλιαρομύτα (Platalea leucorodia), η Πετροτουρλίδα (Burhinus oedicnemus), ο Θαλασσοσφυριχτής (Charadrius alexandrinus), η Νανοσκαλίδρα (Calidris minuta), ο Κοκκινοσκέλης (Tringa totanus), ο Καλαμοκανάς (Himantopus himantopus), το Νεροχελίδονο (Glareola pratincola) και ο Κορμοράνος (Phalacrocorax carbo). Κοντά στη θάλασσα πετάνε πολλά είδη από γλάρους και γλαρόνια, ενώ στα αλίπεδα και τις αγροτικές εκτάσεις γύρω από τους υγροτόπους κυνηγούν πολλά αρπακτικά πουλιά, όπως Χειμωνόκιρκοι (Circus cyaneus), Καλαμόκιρκοι (Circus aeruginosus), Γερακίνες (Buteo buteo), Ξεφτέρια (Accipiter nisus), Κιρκινέζια (Falco naumanni), Βραχοκιρκίνεζα (Falco tinnunculus), κ.α. Από τα μικροπούλια ξεχωρίζουν η Αλκυόνη (Alcedo athis), η Καλαμοποταμίδα (Acrocephalus scirpaceus), η Τσιχλοποταμίδα (Acrocephalus arundinaceus) , η Κιστικόλη (Cisticola juncidis), η Σταρήθρα (Alauda arvensis), το Καλαμοτσίχλονο (Emberiza schoeniclus), ο Αετομάχος (Lanius collurio), ο Κοκκινοκεφαλάς (Lanius senator), η Νεροκελάδα (Anthus spinoletta), ο Μελισσοφάγος (Merops apiaster) και η Υφάντρα (Remiz pendulinus).

Η κοιλάδα του Σπερχειού είναι εξίσου σημαντική για την ορνιθοπανίδα και διαφέρει αρκετά από αυτή του Δέλτα. Κάποια σημαντικά είδη που αναπαράγονται στα παραποτάμια δάση είναι το Σαϊνι (Accipiter brevipes), ο Βαλκανικός Δρυοκολάπτης (Dendrocopos syriacus) και το Γιδοβύζι (Caprimulgus europaeus). Ιδιαίτερα όμως σημαντική είναι η ύπαρξη μιας μικτής αποικίας ερωδιών στην οποία φωλιάζουν δεκάδες Νυχτοκόρακες (Nycticorax nycticorax) και Λευκοτσικνιάδες (Egretta garzetta).

ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ

Πλούσια είναι και η ιχθυοπανίδα του ποταμού (18) με πολλά τοπικά ενδημικά είδη, όπως ο Ελληνοπυγόστεος (Pungitius hellenicus), η Μπριάνα του Σπερχειού (Barbus sperchiensis) και το Τσιρωνάκι του Σπερχειού (Alburnoides economoui). Άλλα είδη είναι το Ευρωπαϊκό τσιρωνάκι (Alburnoides bipunctatus), το Χέλι (Anguilla anguilla), ο Ζαχαριάς (Aphanius fasciatus) που ζει κατά χιλιάδες κοντά στις εκβολές, το Αγκαθερό (Gasterosteus gymnourus), ο Ποντογωβιός (Knipowitschia caucasica), το Σκαρούνι (Luciobarbus graecus), το Αττικόψαρο (Pelasgus marathonicus), η Ποταμοσαλιάρα (Salaria fluviatilis), ο Μακεδονικός ποταμοκέφαλος (Squalius vardarensis) και η Πέστροφα (Salmo trutta). Τέλος, πιστεύεται ότι οι εκβολές του Σπερχειού είναι ένας από τους λίγους εναπομείναντες στη χώρα μας τόπους αναπαραγωγής του Κρανιού (Argyrosomus regius), ενός από τα πιο εντυπωσιακά θαλάσσια ψάρια.

 

Όρος Καλλίδρομο

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2440006
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi)	1410	0,09
Μεσογειακά εποχιακά τέλματα	3170*	11,66
Ανατολικές υπο-μεσογειακές ξηρές χλοώδεις διαπλάσεις (Scorzonetalia villosae)	62A0	29,15
Υγρά μεσογειακά λιβάδια με υψηλές πόες της Molinio – Holoschoenion	6420	163,85
Υγρόφιλες κοινότητες με υψηλές πόες	6430	106,25
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	9,29
Δάση δρυός με Quercus cerris ή/και Quercus petraea	91M0	80,98
Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis)	92C0	82,94
Δάση ελιάς και χαρουπιάς	9320	14,38
Δάση με Quercus ilex ή/και Quercus rotundifolia	9340	1.323,88
(Υπο-) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα	9530*	1.261,92
Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου	9540	0,79
Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου	5340	323,18
Ελληνικά δάση πρίνου	934Α	254,04
Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica)	951B	2.733,24

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Το Καλλίδρομο είναι ένα σχετικά χαμηλό βουνό (η υψηλότερη κορυφή έχει 1.419 μ. ύψος), με αποτέλεσμα να απουσιάζει η ψευδαλπική ζώνη και, επιπλέον, διαθέτει λίγα σχετικά επιφανειακά νερά, καθώς το κυρίαρχο πέτρωμα είναι ο ασβεστόλιθος, ένα υδατοδιαπερατό πέτρωμα. Διαθέτει όμως δύο μεγάλα σχετικά εποχικά λιμνία, τη Νευρόπολη και τη Σουβάλα, τα οποία βρίσκονται σε υψόμετρο 1.000-1.100 μ., καθώς και ορισμένα μικρότερα λιμνία (όπως η Μουρίζα και ο Μουρούζος). Όπως, και στην Οίτη, το κύριο δασοπονικό είδος στα μεγάλα υψόμετρα του Καλλίδρομου είναι η κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), του οποίου το δάσος σχηματίζει πολλά διάκενα με μεγάλη ποικιλότητα φυτικών ειδών. Αν και η χλωρίδα και η βλάστηση της περιοχής δεν έχουν ακόμα μελετηθεί λεπτομερώς, αναφέρονται τουλάχιστον 600 καταγεγραμμένα είδη και υποείδη, από τα οποία δύο είναι ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας (Onosma stridii, Polygonum papillosum). Μάλιστα, το Onosma stridii το οποίο είναι στενοενδημικό της ευρύτερης περιοχής του όρους Καλλίδρομου, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας αποτελεί κινδυνεύον είδος (EN).

Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή του Καλλίδρομου και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae και Ruscus aculeatus.

 

ΠΑΝΙΔΑ

Το Καλλίδρομο φιλοξενεί αρκετά είδη πανίδας, τα περισσότερα από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αλεπού, λαγός, γερακίνα, βραχοκιρκίνεζο κ.ά.).  Πιο συγκεκριμένα, η περιοχή φιλοξενεί περισσότερα από 30 είδη πτηνών, τουλάχιστον 6 είδη θηλαστικών, 9 είδη ερπετών και 7 είδη αμφιβίων.

 

Όρος Τυμφρηστός

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2440006
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες	4090	1.825,10
Δενδρώδεις σχηματισμοί με Juniperus spp.	5210	343,56
Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (και της υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη)	6230*	25,76
Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου	8140	13,25
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	170,00
Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis)	92C0	7,02
Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους (Juniperus spp.)	9560*	10,08
Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidon	3290
Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica)	951B	999,94

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στον Τυμφρηστό μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.202 είδη και υποείδη φυτών με πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της Ελλάδας και των Βαλκανίων, καθώς και δύο τοπικά ενδημικά (Centaurea princeps, Thymus hartvigii ssp. macrocalyx). Μάλιστα, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας η Centaurea princeps αποτελεί τρωτό είδος καθώς και είδος προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή του Τυμφρηστού και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae και Ruscus aculeatus.

 

ΠΑΝΙΔΑ

Η πανίδα του Τυμφρηστού είναι τυπική των ελληνικών βουνών. Εκτός των κοινών και ευρέως διαδεδομένων ειδών (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αλεπού, λαγός, γερακίνα κ.ά.), στην περιοχή απαντάται ακόμα ο Λύκος (Canis lupus) και η Αρκούδα (Ursus arctos). Τέλος, αξίζει να αναφερθεί η παρουσία του Paracaloptenus caloptenoides, ενός είδους Ορθόπτερου που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

 

Όρος Παρνασσός

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

 

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2450005
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Αλπικοί και βόρειοι ερεικώνες	4060	296.85
Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες	4090	4654,50
Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους	6220	92,75
Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (και υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη)	6230*	0,56
Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου	8140	140,66
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	537,99
Δάση αριάς (Quercus ilex)	9340	55,27
(Υπο-) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα	9530*	47,55
Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους (Juniperus spp.)	9560*	399,70
Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ
Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου	5340
Ελληνικά δάση πρίνου	934Α
Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica)	951B

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Η πλούσια χλωρίδα του Παρνασσού από πολύ παλιά έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών βοτανικών επιστημόνων και ερασιτεχνών. Πολλά φυτικά είδη απαντώνται στις χαράδρες Βελίτσα και Νερομάνα και στους βραχώδεις βιότοπους του Γεροντόβραχου, στις ορθοπλαγιές, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή πάνω από τα όρια δασών της Ελάτης. Ο Παρνασσός χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό φυτικών taxa (1.418), έξι από τα οποία είναι τοπικά ενδημικά του βουνού και δεν θα τα συναντήσουμε πουθενά αλλού (Centaurea musarum, Eryssimum parnassi, Euphorbia orphanidis, Geocaryum pumilum, Silene guicciardii, Genista parnassica). Γενικά, στην περιοχή υπάρχει μεγάλος αριθμός στενοενδημικών ειδών (ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας: Paeonia parnassica, Bupleurum capillare, Campanula rupicola, ενδημικά της Ελλάδας: Beta nana, Bolanthus chelmicus), ενώ αρκετά είδη της περιοχής κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες επικινδυνότητας σύμφωνα με WCMC, Π.Δ.67/1981, UNEP, R.D.B. και της Σύμβασης Βέρνης.

Χλωριδικά, στο βουνό έχουν εντοπιστεί:

Καταγεγραμμένα: 1.418 taxa

Πτεριδόφυτα: 17 taxa

Σπερματόφυτα: 1.401 taxa, από τα οποία:

-Γυμνοσπέρμα 13 taxa και

-Αγγειόσπερμα 1.388 taxa

 

ΠΑΝΙΔΑ

Η βλάστηση και το έντονο και ποικίλο ανάγλυφο του σε συνδυασμό με το γενικότερο κλίμα του και τα μικροκλίματά του, καθιστούν τον Παρνασσό ιδιαίτερα πλούσιο σε πανίδα. Γενικά μπορεί κανείς να συναντήσει πολλά είδη που απαντούν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως λαγοί (Lepus europaeus), σκίουροι (Sciurus vulgaris), ασβοί (Meles meles), αγριόγιδα (Rupicapra rupicapra), αλεπούδες (Vulpes vulpes), λύκοι (Canis lupus), γεράκια, χρυσαετός (Aquila chrysaetos), δρυοκολάπτες και πολλά είδη χειρόπτερων (νυχτερίδες), ερπετών, αμφιβίων και ασπόνδυλων.

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Σημαντική για το βουνό είναι η παρουσία του αγριόγατου (Felis sylvestris) και του Λύκου (Canis lupus). Στο Βοιωτικό Κηφισσό (εκτός των πηγών) έχει εντοπισθεί η βίδρα (Lutra lutra), ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, το οποίο προστατεύεται από διεθνείς και ευρωπαϊκές οδηγίες. Επίσης, στα σπήλαια, βάραθρα και φαράγγια του Παρνασσού φιλοξενούνται αρκετά είδη νυχτερίδων. Τα ευαίσθητα αυτά θηλαστικά προστατεύονται από την εθνική και τη διεθνή νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/81, Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμφωνία EUROBATS, Σύμβαση της  Βέρνης,), ενώ πολλά από αυτά συμπεριλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009)

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Πολλά από τα είδη πτηνών που απαντώνται στην περιοχή περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙI της Οδηγίας 92/43/ΕΕ. Στον Παρνασσό έχουν παρατηρηθεί τα είδη πετρίτης (Falco peregrinus), χρυσαετός (Aquila chrysaetos), αιγαιοτσιροβάκος (Sylvia rueppelli) και φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia), καθώς και τα είδη πετροπέρδικα (Alectoris graeca), όρνιο (Gyps fulvus), χρυσογέρακο (Falco biarmicus), φιδαετός (Circaetus gallicus), μαύρος δρυοκολάπτης (Dryocopus martius), λευκονώτης δρυοκολάπτης (Dendrocopos leucotos), πράσινος δρυοκολάπτης (Picus viridis) και βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana). Η σημασία της περιοχής για την προστασία του χρυσαετού, του χρυσογέρακου, του πετρίτη και του αιγαιοτσιροβάκου είναι μεγάλη. Ο Παρνασσός φιλοξενεί σημαντικούς πληθυσμούς σε εθνικό επίπεδο και άλλων ειδών ορνιθοπανίδας, όπως η μαυροσταχτάρα (Apus apus) και η ωχροκελάδα (Anthus campestris).

ΕΡΠΕΤΑ – ΑΜΦΙΒΙΑ

Ο Παρνασσός φιλοξενεί επίσης αρκετά είδη ερπετών και αμφιβίων. Από ερπετά, στις πιο χαμηλές ζώνες του εντοπίζονται η μεσογειακή χελώνα (Testudo hermanni) και η κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata) και η αιγαιόσαυρα (Podarcis erhardii). Επίσης, η οχιά (Vipera ammodytes), το ασινόφιδο (Coronella austriaca), το γιατρόφιδο (Elaphe longissima) και το σπιτόφιδο (Elaphe situla).

Αναφορικά με τα αμφίβια, στον Παρνασσό έχουν παρατηρηθεί όλοι σχεδόν οι βάτραχοι και οι φρύνοι, με πιο δημοφιλή την κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata). Στην περιοχή διαβιεί η σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra και ο αλπικός τρίτωνας (Icthyosavra alpensis) που μαζί με την μεσογειακή και κρασπεδωτη χελώνα και την κιτρινομπομπίνα αποτελούν τα τέσσερα είδη ερπετών και αμφιβίων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΕ.

ΨΑΡΙΑ

Από παρατηρήσεις που έχουν γίνει στα νερά του Βοιωτικού Κηφισσού, τα οποία προέρχονται μόνο από τον όγκο του βουνού, έχουν καταγραφεί η πασκόβιζα (Telestes beoticus) και το σκαρούνι (Barbus graecus) τα οποία είναι ενδημικά της Βοιωτίας.

ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ

Από τα σημαντικότερα ασπόνδυλα του Παρνασσού είναι το σκαθάρι λούκανος ελαφόμορφος (Lucanus cervus) που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΕ, η πεταλούδα παρνάσσιος απόλλωνας (Parnassius apollo) και το σαλιγκάρι Daphniola eptalophos.

 

Όρος Γκιώνα

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2450005
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Αλπικοί ποταμοί και η παρόχθια ξυλώδης βλάστησή τους με Salix elaeagnos	3240	27,03
Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion	3290
Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους	4090	3486,56
Δενδροειδή Matorrals με Juniperus spp.	5210*	3721,06
Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus, ποικίλλων ειδών, σε πυριτιούχα υποστρώματα των ορεινών ζωνών (και των υποορεινών ζωνών της ηπειρωτικής Ευρώπης)	6230*	260,40
Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου	8140	57,36
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	789,01
Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis)	92C0	16,78
Ενδημικά δάση με Juniperus spp.	9560*	2234,96

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Χλωριδικά, στο βουνό έχουν εντοπιστεί:

Καταγεγραμμένα: 1.273 taxa

Πτεριδόφυτα: 18 taxa

Σπερματόφυτα: 1.255 taxa, από τα οποία:

-Γυμνοσπέρμα 10 taxa και

-Αγγειόσπερμα 1.245 taxa

Στη Γκιώνα έχουν καταγραφεί δυο τοπικοί ενδημίτες, το Arenaria gionae και το Potentilla kionaea. Επίσης, στη Γκιώνα, όπως και στον Παρνασσό, έχει εντοπιστεί το ενδημικό Στερεάς Ελλάδας Bupleurum capillare.

Οι βραχώδεις σχηματισμοί των κορυφών της και των απότομων πλαγιών και χαραδρών της είναι εξαιρετικής οικολογικής σημασίας. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ανακάλυψη του Solenanthus stamineus, ενός φυτικού είδους που θεωρείται σχεδόν εξαφανισμένο από την Ευρώπη και για το οποίο πρέπει να ληφθούν μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση του.

Το είδος Himantoglossum jankae ανήκει στην οικογένεια των Ορχεοειδών. Όλα τα είδη της οικογένειας αυτής προστατεύονται αυστηρά από τη Σύμβαση CITES.

Τα παρακάτω είδη που συναντάμε στη Γκιώνα αναφέρονται σε διάφορες κατηγορίες προστασίας του IUCN Red Data Book (WCMC 1993): Allium phtioticum (R), Aquilegia ottonis subsp. ottonis (R), Astragalus lacteus (R), Convolvulus libanoticus (R), Solenanthus stamineus (nt).

 

ΠΑΝΙΔΑ

Αναφορικά με την πανίδα, τα είδη που καταγράφονται στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΕ) είναι: ο λύκος (Canis lupus), ο οποίος αποτελεί είδος προτεραιότητας και εντοπίζεται στο δάσος της βόρειας κορυφογραμμής του όρους Γκιώνα, η οποία συνδέει τα βουνά της ανατολικής κεντρικής Ελλάδας με την οροσειρά της Πίνδου και τους επιτρέπει να μετακινούνται από μια περιοχή σε άλλη. Η Ελλάδα είναι μία από τις τρεις ευρωπαϊκές χώρες που διατηρούν βιώσιμους πληθυσμούς λύκων, αλλά άγνωστου μεγέθους. Η ιδιαίτερη οικολογική σημασία αυτού του τόπου είναι επίσης εμφανής από την ύπαρξη του αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra balcanica), στα βράχια της αλπικής ζώνης. Άλλα σημαντικά σπονδυλωτά που απαντούν στο βουνό, σύμφωνα με την αξιολόγηση CORINE-Biotopes είναι: ο φρύνος Bufo viridis και το φίδι Coronella austriaca κατηγορίας D.

 

Ορεινό Συγκρότημα Βαρδουσίων

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2450005
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion	3290
Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους	4090	5675,26
Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus, ποικίλλων ειδών, σε πυριτιούχα υποστρώματα των ορεινών ζωνών (και των υποορεινών ζωνών της ηπειρωτικής Ευρώπης)	6230*	280,09
Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου	8140	365,62
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	1315,22
Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis)	92C0	374,66
Ελληνικά δάση οξιάς με Abies borisii-regis	9270*	922,34
Παννωνικά – βαλκανικά δάση τούρκικης. δρυός – κοινής δρυός	91Μ0	829,23

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στα Βαρδούσια έχουν εντοπιστεί:

Καταγεγραμμένα: 1.122 taxa

Πτεριδόφυτα: 24 taxa

Σπερματόφυτα: 1.098 taxa, από τα οποία:

-Γυμνοσπέρμα: 10 taxa και

-Αγγειόσπερμα τα 1.088 (97% της χλωρίδας).

Από τα παραπάνω taxa, 104 είναι ελληνικά ενδημικά, και πέντε (5) είναι τοπικά ενδημικά: Campanula columnaris, Verbascum reiseri, Achillea barbeyana, Cephalaria glaberrima, Alyssum nebrodense ssp. tenuicaule. Τα Βαρδούσια έχουν ισχυρή χλωριδική σχέση με τον Παρνασσό και τη Γκιώνα. Στο συγκρότημα των Βαρδουσίων εντοπίζεται ένας μεγάλος αριθμός ενδημικών και σπάνιων φυτών όπως τα Verbascum reiserii, Aubrieta gracilis, Carum heldreichi, καθιστώντας την περιοχή σημαντική από οικολογική άποψη.

 

ΠΑΝΙΔΑ

Η ιδιαίτερη σημασία της πανίδας των Βαρδουσίων είναι εμφανής. Ο λύκος (Canis lupus), ο οποίος αποτελεί είδος προτεραιότητας, εντοπίζεται στα νοτιότερα εδάφη στα Βαρδούσια. Μαζί με τη βίδρα (Lutra lutra), αποτελούν από τα πιο απειλούμενα είδη της ελληνικής πανίδας (και τα δύο ανήκουν στην κατηγορία “Vulnerable” σύμφωνα με το ελληνικό βιβλίο ερυθρών δεδομένων). Αναφέρονται επίσης στους καταλόγους της Σύμβασης της Βέρνης. Η βίδρα, επιπλέον, προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (Π.Δ. 67/1981). Η εμφάνιση πολλών ατόμων αγριόγατας (Felis silvestris) η οποία προστατεύεται από τη Σύμβαση CITES, τα άνουρα αμφίβια Bufo viridis, Hyla arborea, Rana dalmatina και η σαύρα Ablepharus kitaibelii, έχουν αξιολογηθεί από το CORINE-Biotopes Project. Επίσης, η παρουσία τριών ζευγών χρυσαετού (Aquila chrysaetos) υποδηλώνει την σημαντικότητα αυτής της σχετικά ανέγγιχτης οροσειράς. Άλλα είδη αρπακτικών πτηνών, όπως ο Circaetus gallicus και το Falco peregrinus βρίσκονται σε σημαντικό αριθμό, ενώ ο τόπος είναι επίσης σημαντικός για είδη που κατοικούν σε ανοικτές περιοχές σε δάση όπως τα Lullula arborea και Emberiza hortulana, καθώς και οι δρυοκολάπτες, κυρίως ο Dryocopus martius.

 

Λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη – Σύστημα Βοιωτικού Κηφισσού- Καταβόθρα Αλιάρτου

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου	Κωδικός	GR2450005
		Έκταση (ha)
Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι)
Στάσιμα, ολιγοτροφικά έως μεσοτροφικά ύδατα με βλάστηση Littorelletea uniflorae και/ή Isoeto-Nanojuncetea	3130	26,07
Ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrochaition	3150	1114,28
* Μεσογειακά εποχικά τέλματα	3170*
Ποταμοί από πεδινά σε ορεινά επίπεδα με βλάστηση Ranunculion fluitantis και Callitricho-Batrachion	3260	3,19
Ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή του Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba στις όχθες τους	3280	0,08
Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion	3290	0,30
Δενδροειδή Matorrals με Juniperus spp.	5210	40,81
Θερμομεσογειακές και προερημικές λόχμες	5330
Φρύγανα από Sarcopoterium spinosum	5420
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση	8210	2,59
Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba	92Α0	127,5
Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis)	92C0
Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae)	92D0	23,91
Δάση με Olea και Ceratonia	9320	452,60
Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου	9540

 

ΧΛΩΡΙΔΑ

Τα είδη χλωρίδας που χαρακτηρίζουν την  ευτροφική λίμνη Παραλίμνη (Τύπος Οικοτόπου-Τ.Ο 3150) είναι τα Potamogeton crispus, P. nodosus, Ceratophyllum demersum, Miriophyllum spicatum. Ο Βοιωτικός Κηφισός, χωρίς να έχει συνεχώς τρεχούμενα νερά, έχει τη χαρακτηριστική βλάστηση ενός μεσογειακού ποταμού που ρέει συνεχώς με Paspalo-Agrostidion και κρεμαστές κουρτίνες από Λευκές Salix alba και Populus alba (Τ.Ο. 3280). Στα μεσογειακά εποχικά τέλματα (Τ.Ο. 3170) συναντάμε τα είδη Cyperus fuscus, Crypsis alopecuroides και Menta pulegium. Η βλάστηση τύπου Γκαρίγκ που συναντάμε στην περιοχή είναι ένας τύπος ανοιχτής, θαμνώδους, αείφυλλης μεσογειακής χαμηλής βλάστησης σε ασβεστολιθικά εδάφη (Τ.Ο. 5332) με κύριο εκπρόσωπο στην περιοχή, το πουρνάρι (Quercus coccifera).

 

ΠΑΝΙΔΑ

Η αξιοσημείωτη πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει ενδημικά είδη ψαριών, όπως τα Scardinius graecus (ενδημικό των λιμνών), Barbus graecus (ενδημικό της περιοχής) και τα ελληνικά ενδημικά Rutilus beoticus και Rutilus ylikiensis. Ειδικά τα είδη  Barbus graecus και το Rutilus ylikiensis θεωρούνται τοπικά απειλούμενα. Εδώ ζει και ένας γενετικά διαφοροποιημένος πληθυσμός του λιμνόφιδου Natrix tesselata. Ο ποταμός Κηφισός είναι σημαντικός και για την παρουσία της ενυδρίδας (Lutra lutra). Στις σπηλιές γύρω από τη λίμνη Υλίκη μπορεί κάποιος να συναντήσει ένα ενδημικό είδος κολεόπτερου, το  Laemostenus vignai. Στην περιοχή γύρω από τον Ορχομενό (Διόνυσος) υπάρχει το ενδημικό είδος Orthoptera Dolichopoda vandeli. Στην Καταβόθρα Αλιάρτου φιλοξενείται μια μητρική αποικία νυχτεριδων περίπου 3000 ατόμων από τα είδη Myotis blythii, Myotis myotis και Miniopterus schreibersii. Το χειμώνα έχουν παρατηρηθεί μερικά άτομα των ειδών Rhinolophus blasii, Rhinolophus ferrumequinum και Rhinolophus hipposideros.

 

Νησίδες Λιχάδες και θαλάσσια περιοχή

Η τοποθεσία είναι σημαντική για τη μεσογειακή φώκια (Monachus monachus).

Δράσεις

 

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Η Μ.Δ.  υλοποιεί προγράμματα/έργα χρηματοδοτούμενα από κοινοτικούς πόρους (Γ΄ ΚΠΣ, ΕΣΠΑ 2007-2013, ΕΣΠΑ 2014-2020), αλλά και από εθνικούς πόρους (Πράσινο Ταμείο). Συγκεκριμένα:

-Πράξη «Αρχική Λειτουργία και Διαχείριση της Προστατευόμενης Περιοχής Εθνικού Δρυμού Οίτης» του Ε.Π. «Περιβάλλον» (Ε.Π.ΠΕΡ.) στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ

την περίοδο 2011-2015 υλοποίησε:

– Πράξη «Προστασία και Διατήρηση Βιοποικιλότητας του Εθνικού Δρυμού Οίτης» του Ε.Π. «Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα – Ήπειρο» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013

– τα χρηματοδοτικά προγράμματα του Πράσινου Ταμείου για τα έτη 2011, 2012, 2013, 2014-2015

– βασικές λειτουργικές δαπάνες από τον Τακτικό Προϋπολογισμό

– Πράξη «Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου για Δράσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, Ειδών και Οικοτόπων» του Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α.) στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020

Ειδικά όσον αφορά την Πράξη «ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΟΙΤΗΣ, ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΜΑΛΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΓΙΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ, ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5032589 του Ε.Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ που υλοποιεί η ΜΔ από τον Ιούλιο του 2019, αυτή έχει συνολικό προϋπολογισμό 983.360,00 € και διάρκεια μέχρι τις 31/12/2023. Η εν λόγω Πράξη αφορά δράσεις που στοχεύουν στην προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της περιοχής, και πιο συγκεκριμένα στη βελτίωση του καθεστώτος διατήρησης οικοτόπων και ειδών των Οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ, που ο βαθμός διατήρησής τους είναι μη ικανοποιητικός ή κακός ή έχουν ικανοποιητικό ή άγνωστο βαθμό και χρήζουν επαναλαμβανόμενης διαχείρισης ή προστασίας.

 

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Η Μονάδα Διαχείρισης πραγματοποιεί δράσεις που στοχεύουν στη συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων. Ειδικότερα, η Μ.Δ. υλοποιεί δράσεις παρακολούθησης αλλά και διαχειριστικές δράσεις για τύπους οικοτόπων και είδη χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην περιοχή με έμφαση σε προστατευόμενα είδη Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ενδιαφέροντος καθώς και άλλα σημαντικά είδη (π.χ. τοπικά ενδημικά, απειλούμενα, κτλ). Τα δεδομένα που συλλέγονται αξιοποιούνται στο πλαίσιο εθνικών αναφορών, προς την εκπλήρωση ευρωπαϊκών υποχρεώσεων για την αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών, καθώς και για την πρόταση και λήψη μέτρων διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο.

 

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΙΝΟΥ

Οι δράσεις ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης περιλαμβάνουν τα εξής:

-Ενημέρωση μαθητών σχολείων, αλλά και ομάδων ενηλίκων

-Λειτουργία Κέντρου Ενημέρωσης για την Οίτη στην Παύλιανη

-Διοργάνωση ημερίδων και συμμετοχή σε ημερίδες άλλων φορέων

-Λειτουργία ιστοσελίδας του πρώην ΦΔ (www.oiti.gr) και προβολή δράσεών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

-Δημοσίευση ενημερωτικών άρθρων και δελτίων τύπου σε τοπικές εφημερίδες, ηλεκτρονικά περιοδικά κ.α.

-Έκδοση ενημερωτικών δελτίων (newsletters)

-Σχεδιασμός και παραγωγή ενημερωτικού υλικού και υλικού προώθησης-προβολής (ενημερωτικά έντυπα, οικοτουριστικός χάρτη με μονοπάτια της Οίτης, αφίσες, καρτποστάλ, ημερολόγια κ.α.)

-Σήμανση και συντήρηση υφιστάμενων μονοπατιών

-Σχεδιασμός και τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων στην περιοχή ευθύνης

-Συμμετοχή σε εκθέσεις (Πανελλήνια Έκθεση Λαμίας, έκθεση Philoxenia)

Ειδικά όσον αφορά την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση μαθητών, αυτή ξεκίνησε να εφαρμόζεται από το 2012 με τη χορήγηση σχετικής άδειας από το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, η οποία ανανεώνεται κάθε δύο χρόνια, και μέχρι σήμερα έχουν ενημερωθεί μεγάλος αριθμός μαθητών από Δημοτικά Σχολεία, Γυμνάσια και Λύκεια της Φθιώτιδας αλλά και από σχολεία άλλων περιοχών.

 

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

Η Μ.Δ. στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρέχει αιτιολογημένες γνωμοδοτήσεις κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στην περιοχή ευθύνης του ή των έργων και δραστηριοτήτων οι επιπτώσεις των οποίων επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο, καθώς επίσης παρέχει γνώμη μέσα σε τριάντα πέντε (35) ημέρες από την έγγραφη ενημέρωσή του από τις αρμόδιες αρχές για έργα ή δραστηριότητες που δεν υπόκεινται στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αλλά εμπίπτουν στα όρια ευθύνης του. Ενδεικτικά, για το έτος 2020, η Μ.Δ. συνέταξε συνολικά 270 γνωμοδοτήσεις, κατόπιν αυτοψίας, ενώ για το έτος 2021 συνέταξε 318 γνωμοδοτήσεις.

 

ΦΥΛΑΞΗ – ΕΠΟΠΤΕΥΣΗ

Η Μ.Δ. ασκεί δράσεις επόπτευσης και φύλαξης της περιοχής ευθύνης του, με σκοπό τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στον περιορισμό των διάφορων παράνομων δραστηριοτήτων. Πιο συγκεκριμένα, ερευνά για παράνομη υλοτομία δασικών δένδρων, παράνομη θήρα, παράνομη μεταφορά ειδών χλωρίδας και πανίδας, δασικές πυρκαγιές, ρίψη απορριμμάτων κ.λ.π. Στο πλαίσιο αυτό, συνεργάζεται με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες (Δασαρχείο, Πυροσβεστική κ.λ.π.) αλλά και ενημερώνει τους επισκέπτες για τα υπάρχοντα μέτρα προστασίας. Τέλος, η Μ.Δ. συμμετέχει, κάθε χρόνο, στις συνεδριάσεις των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Λαμιέων, καθώς επίσης είναι σε συνεχή επικοινωνία με το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας της Π.Ε. Φθιώτιδας για τυχόν μέτρα απαιτούνται εντός των προστατευόμενων περιοχών όποτε κρίνεται αναγκαίο.

Ανθρωπογενής Δραστηριότητα

 

ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Από τα 187 Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα (πρόγραμμα «Καποδίστριας») της ΠΕ Φθιώτιδας, τα 67 (36%) έχουν ορεινό χαρακτήρα, τα 60 (32%) ημιορεινό και τα 60 (32%) πεδινό (ΕΣΥΕ 2001). Βάσει της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης του προγράμματος «Καλλικράτης», η ΠΕ Φθιώτιδας αποτελείται από τους ακόλουθους 7 Δήμους (ΕΣΥΕ 2011).

Δήμος	Έδρα	Έκταση (km²)	Μόνιμος Πληθυσμός 2011	Μόνιμος Πληθυσμός 2001	Μεταβολή 2011/2001 (%)	Ποσοστό επί συνολικού πληθυσμού
Αμφίκλειας- Ελάτειας	Κάτω Τιθορέα	533	10.922	13.024	-16,1	7%
Δομοκού	Δομοκός	708	11.495	13.199	-12,9	7%
Λαμιέων	Λαμία	947	75.315	74.939	0,5	48%
Λοκρών	Αταλάντη	615	19.623	22.418	-12,5	12%
Μακρακώμης	Σπερχειάδα	837	16.036	17.912	-10,5	10%
Μώλου – Αγίου Κωνσταντίνου	Καμένα Βούρλα	337	12.090	13.932	-13,2	8%
Στυλίδας	Στυλίδα	464	12.750	14.188	-10,1	8%
Σύνολα		4.441	158.231	169.612	-6,7

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Όσον αφορά τις οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ο πρωτογενής τομέας απασχολεί το 18%, ο δευτερογενής το 24% και ο τριτογενής το 59% των οικονομικά ενεργών πολιτών (ΕΣΥΕ 2011). Σε σχέση με τα στοιχεία του 2001, παρατηρείται μεγάλη μείωση στον πρωτογενή τομέα (σχεδόν κατά το ήμισυ) και στροφή των οικονομικά ενεργών προς τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα.

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Βασικές δραστηριότητες του τομέα αυτού, που ασκούνται στην ευρύτερη περιοχή (ΠΕ Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας), είναι η γεωργία (ελιές, σκληρός σίτος, βιομηχανική ντομάτα, οπωροκηπευτικά, προϊόντα ΠΟΠ και ΠΕΓ), η κτηνοτροφία (βοοειδή, αιγοπρόβατα, πουλερικά, γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα, αυγά), η δασοπονία (παραγωγή ξυλείας, καυσοξύλων κ.ά.), η μελισσοκομία, η αλιεία (συμπεριλαμβανομένων των υδατοκαλλιεργειών) και οι εξορυκτικές δραστηριότητες (βωξίτης, μάρμαρα, σιδηρονικελούχα μεταλλεύματα). Σύμφωνα με στοιχεία της EUROSTAT (2013) που αφορούν σε όλη την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η γεωργία, η δασοκομία και η κτηνοτροφία είναι οι σημαντικότερες οικονομικές δραστηριότητες (22% περίπου των απασχολουμένων).

ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Στην ευρύτερη περιοχή των ΠΕ Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας εδράζονται βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας ορυκτών πόρων, μεταποιητικές μονάδες (υφαντουργία, εκκοκκιστήρια βάμβακος, μονάδες παραγωγής οικοδομικών υλικών, βυρσοδεψία, προϊόντα ζωικής παραγωγής, αγροτικά προϊόντα κ.λπ.), εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου (δομικά προϊόντα, μεταλλικά προϊόντα, μηχανήματα και είδη εξοπλισμού, οχήματα). Επίσης, γίνεται εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω, κυρίως, μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών και φωτοβολταϊκών.

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Αναφέρεται ως επί το πλείστον σε δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης που αναπτύσσονται στην ευρύτερη περιοχή και προκύπτουν κυρίως από τις εξής μορφές τουρισμού: α) πολιτιστικός τουρισμός (απαντώνται σημαντικά πολιτιστικά, ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία, μουσεία αρχαιολογικά, λαογραφικά, βυζαντινά κ.λπ.), β) θρησκευτικός τουρισμός (απαντώνται πλήθος μοναστηριών και βυζαντινών μνημείων, όπως Ι.Μ. Αγάθωνος, Ι.Μ. Δαμάστας, Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Μετεωρίτη κ.λπ.), γ) χειμερινός τουρισμός (χιονοδρομικό κέντρο Τυμφρηστού), δ) φυσιολατρικός τουρισμός/ οικοτουρισμός (πεζοπορικές και ποδηλατικές διαδρομές, ορεινά μονοπάτια και canyoning), ε) αγροτουρισμός, στ) θαλάσσιος και ζ) ιαματικός τουρισμός (Λουτρά Θερμοπυλών, Λουτρά Υπάτης κ.λπ.). Άλλες δραστηριότητες είναι το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες ενημέρωσης και επικοινωνίας, χρηματοπιστωτικές, ασφαλιστικές, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα κ.λπ.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Αρχαιολογικοί χώροι / Μνημεία

Η θέση «Πυρά Ηρακλέους» στο οροπέδιο Καταβόθρας στην Οίτη, όπου σώζονται ερείπια αρχαίου ναού προς τιμή του μυθικού ήρωα Ηρακλή, το Κάστρο της Υπάτης, η Γέφυρα του Γοργοποτάμου, το Μνημείο του Λεωνίδα

Γεωλογικοί σχηματισμοί

Στην Οίτη: η καταβόθρα στο ομώνυμο οροπέδιο Καταβόθρα, οι Γραμμένες Σπηλιές πάνω από το χωριό Κομποτάδες, σπήλαια (όπως το Σπήλαιο Βελχάκι, Σπήλαιο Αγίου Πνεύματος, Σπήλαιο Τρύπα Υπάτης, η Ανεμότρυπα της Υπάτης

Φαράγγια / Καταρράκτες

Η βόρεια και βορειο-ανατολική πλευρά της Οίτης εμφανίζει έντονο ανάγλυφο με απότομες πλαγιές και εντυπωσιακά φαράγγια, όπως του Ασωπού, του Γοργοποτάμου, του Κάκαβου, του Καμαριώτη, του Γερακάρη και του Ροδοκάλου.

Σε όλα τα φαράγγια υπάρχουν μικροί και μεγαλύτεροι καταρράκτες, με πιο γνωστούς τον καταρράκτη στο φαράγγι Ροδοκάλος (στο Μονοπατι των Φαρμακίδων) και τον καταρράκτη Κρεμαστό στο φαράγγι του Γερακάρη, που θεωρείται ο μεγαλύτερος στην Στερεά Ελλάδα.

Πηγές / Βρύσες

Καθώς το υδάτινο στοιχείο είναι πολύ έντονο στην περιοχή, και κυρίως στην Οίτη και στον Τυμφρηστό, απαντώνται πλήθος από πηγές και βρύσες (π.χ. στην Οίτη χαρακτηριστικές πηγές είναι η Αμαλιόβρυση, Περδικόβρυση, Λουπάκι).

Χώροι αναψυχής

Στην Οίτη: Στο οροπέδιο Λιβαδιές, στο ορεινό καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.A., στη βρύση του Καλόγερου (ή Χότζα), στο παρκάκι της Παύλιανης, στην είσοδο του μονοπατιού των Φαρμακίδων στην Υπάτη

Στο Καλλίδρομο: στο εποχικό λιμνίο Νευρόπολη

Μουσεία / Υποδομές ενημέρωσης

Το Κέντρο Ενημέρωσης της Μ.Δ. στην Παύλιανη, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Οίτης στην Ιερά Μονή Αγάθωνος, το Κέντρο Ενημέρωσης του Προγράμματος LIFE ForOpenForests στην Υπάτη και στο Παλαιοχώρι, το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας στην Υπάτη, το Αστεροσχολείο (κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και διάδοσης της επιστήμης της αστρονομίας) στην Υπάτη, το Μουσείο Βουνού Καρπενησίου, το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Κορυσχάδων, το Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών

Καταφύγια / Καταφύγια ανάγκης

Στην Οίτη: Το ορειβατικό καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.Α. σε υψόμετρο 1.760 μ., που όμως βρίσκεται εκτός λειτουργίας λόγω κακής κατάστασης διατήρησης

Στο Καλλίδρομο: Το ορειβατικό καταφύγιο σε υψόμετρο 1.033 μ. το οποίο όμως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει σημάδια εγκατάλειψης

Στον Τυμφρηστό: Το ορειβατικό καταφύγιο του Βελουχίου σε υψόμετρο 1.870 μ.

Αναρριχητικά πεδία

Το πεδίο «Γραμμένες Σπηλιές» πάνω από το χωριό Κομποτάδες, το πεδίο «Λευκός Κρίνος» έξω από το χωριό της Υπάτης στην είσοδο του μονοπατιού των Φαρμακίδων και το πεδίο Καστριώτισσας, πάνω από το χωριό Καστριώτισσα.

Μονοπάτια

Πυκνό δίκτυο μονοπατιών και στους τρεις ορεινούς όγκους. Ειδικά για τα μονοπάτια της Οίτης αναλυτικές πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα του πρώην ΦΔ (https://oiti.gr)

Χιονοδρομία

Χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου στον Τυμφρηστό

Ιαματικές πηγές

Λουτρά Υπάτης, Λουτρά Θερμοπυλών

 

Ιστοσελίδες των πρώην Φορέων Διαχείρισης: