Γενική Περιγραφή

Όρος Οίτη

Η Οίτη είναι ένα βουνό μοναδικής ομορφιάς, με εκτεταμένα ελατοδάση, σπάνια αλλά και εντυπωσιακά είδη φυτών, πλούσια πανίδα και πολλά νερά. Βρίσκεται στα όρια των Νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας και αποτελεί το πέμπτο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή τον Πύργο (2.152 μ.).

Η Οίτη κρύβει έναν ανεκτίμητο χλωριδικό πλούτο και για το λόγο αυτό είναι γνωστή και ως βουνό των λουλουδιών. Το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από δάση κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica), τα οποία συχνά διακόπτονται από διάκενα λιβαδικής μορφής (λάκκες) με αρκετά σπάνια φυτικά είδη. Λόγω της έντονης παρουσίας του νερού και της ποικιλομορφίας του τοπίου, απαντάται ένας μεγάλος αριθμός φυτικών ειδών και συγκεκριμένα τουλάχιστον 1.153 είδη και υποείδη φυτών. Σημαντικός αριθμός αυτών είναι ελληνικά ενδημικά, ενώ ένα από αυτά, η βερονίκη της Οίτης (Veronica oetaea) είναι τοπικό ενδημικό.

Επιπλέον, η Οίτη φιλοξενεί πολλά είδη πανίδας, κάποια από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά, ενώ ορισμένα θεωρούνται σπάνια ή/και απειλούμενα. Από τα πιο σημαντικά μεγάλα θηλαστικά που απαντώνται στην περιοχή είναι το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), το οποίο αποτελεί σύμβολο του Εθνικού Δρυμού Οίτης.

Καθεστώς προστασίας:

-Εθνικός Δρυμός Οίτης: ένα τμήμα της Οίτης, περίπου το ¼ του ορεινού όγκου της, έχει ανακηρυχθεί από το 1966 σε Εθνικό Δρυμό.

-Τρεις περιοχές Δικτύου Natura 2000: GR2440004, GR2440003, GR2440007.

-Δύο Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ325, Κ625 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).

Σπερχειός Ποταμός & Μαλιακός Κόλπος

Ο Σπερχειός ποταμός, που διασχίζει την ομώνυμη κοιλάδα της Φθιώτιδας, ξεκινάει την πορεία του από τον ορεινό όγκο του Τυμφρηστού, κινείται από τα δυτικά προς τα ανατολικά ανάμεσα στα βουνά της Οίτης στα νότια και της Όθρυς στα βόρεια, και μετά από 82,5 χλμ., εκβάλλει στον Μαλιακό κόλπο. Στα νερά του συμβάλλουν ορεινοί ποταμοχείμαρροι από παρακείμενα βουνά, με σημαντικότερους την Βίστριζα (αρχαίος Ίναχος), τον Γοργοπόταμο και τον Ασωπό που πηγάζουν από την Οίτη.

Από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του ποταμού είναι οι απέραντες εκβολές του που δημιουργούν ένα μεγάλο και σημαντικό βιότοπο για πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας. Μάλιστα, ο Σπερχειός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο υγρότοπο της Ανατολικής Στερεάς και ένα από τους κυριότερους της χώρας από άποψη ορνιθοπανίδας, με τουλάχιστον 281 καταγεγραμμένα είδη. Η κοιλάδα του Σπερχειού καλύπτεται κυρίως από καλλιέργειες (ετήσιες και δενδροκαλλιέργειες), θαμνώνες και λιβάδια στους πρόποδες των βουνών, ενώ κατά μήκος του ποταμού σώζεται μωσαϊκό παραποτάμιου δάσους, υγρών λιβαδιών και βάλτων.

Ο Μαλιακός κόλπος είναι ένας ημίκλειστος, ρηχός, θαλάσσιος κολποειδής σχηματισμός στο κεντρικό τμήμα της χώρας, μεταξύ της Εύβοιας και της Στερεάς Ελλάδας, που χαρακτηρίζεται από περιορισμένη κυματική δράση εξαιτίας του σχετικά μικρού του μεγέθους και πλάτους. Στο νοτιοδυτικό άκρο του κόλπου εκβάλει ο Σπερχειός ποταμός, ο οποίος είναι και ο κύριος τροφοδότης του με φερτές ύλες.

Καθεστώς προστασίας:

-Δύο περιοχές Δικτύου Natura 2000: GR2440002, GR2440005.

-Τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ318, Κ317, Κ314 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).

-Μία θαλάσσια περιοχή όπου απαγορεύεται η κάθε μορφής αλιεία: «Λιβάρι».

Όρος Καλλίδρομο

Το Καλλίδρομο είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βουνά της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή την Γκιόζα (1.419 μ.). Βρίσκεται στον Νομό Φθιώτιδας και εκτείνεται κατά μήκος του Βόρειου Ευβοϊκού και του Μαλιακού κόλπου. Από τα γειτονικά βουνά Παρνασσός και Οίτη χωρίζεται με τους ποταμούς Κηφισό και Ασωπό αντίστοιχα. Το Καλλίδρομο αν και καλύπτεται κυρίως από κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), παρουσιάζει ποικιλία βλάστησης. Κατά τόπους φύονται μαύρη πεύκη (Pinus nigra) και δρύες (Quercus sp.), ενώ στα χαμηλότερα υψόμετρα απαντώνται αείφυλλα πλατύφυλλα. Κοντά στην κορυφή του βρίσκεται το γνωστό εποχικό λιμνίο Νευρόπολη.

Καθεστώς προστασίας:

-Μία περιοχή Δικτύου Natura 2000: GR2440006.

-Ένα Καταφύγιο Άγριας Ζωής: Κ330.

Όρος Τυμφρηστός

Ο Τυμφρηστός υψώνεται απότομα στο κέντρο της Ρούμελης, εντυπωσιάζοντας με τις ψηλές αγέρωχες κορυφές, την όμορφη αλπική ζώνη και τα πυκνά του ελατοδάση. Βρίσκεται στα ανατολικά του νομού Ευρυτανίας στα σύνορα με την Φθιώτιδα και αποτελεί το τρίτο σε ύψος βουνό της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή το Βελούχι ή Ψηλή Κορυφή (2.312 μ.). Είναι ένα βουνό που χαρακτηρίζεται από βαθιές χαράδρες και από ένα πυκνό υδρογραφικό δίκτυο. Από εδώ πηγάζουν ο Σπερχειός και ο Καρπενησιώτης αλλά και πολλά μικρότερα ποτάμια και ρέματα. Αν και το Βελούχι είναι πλέον περισσότερο γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο, εντούτοις εμφανίζει μεγάλη βιοποικιλότητα, κυρίως από χλωριδική άποψη (τουλάχιστον 1.202 καταγεγραμμένα είδη και υποείδη φυτών), με πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της Ελλάδας και των Βαλκανίων, καθώς και δύο τοπικά ενδημικά (Centaurea princeps, Thymus hartvigii ssp. macrocalyx).

Καθεστώς προστασίας:

-Μία περιοχή Δικτύου Natura 2000: GR2430001.

-Τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ307, Κ312, Κ295 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).

Θεσμικό Πλαίσιο

Σχετικά με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που διέπει την περιοχή παρατίθενται τα εξής:

Για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000:

-Ν. 3937/2011 (άρθρο 9) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 60/τ. Α΄)

-Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας

-ΚΥΑ 33318/3028 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας». (ΦΕΚ 1289/τ. Β΄/1998)

-ΚΥΑ Η.Π. 14849/853/Ε103 «Τροποποίηση των υπ’ αριθμ. 33318/3028/1998 ΚΥΑ και υπ’ αριθμ. 29459/1510/2005 ΚΥΑ, σε συμμόρφωση με διατάξεις της Οδηγίας 2006/105/ΕΕ». (ΦΕΚ 645/τ. Β΄/2008)

-Οδηγία 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας όπως κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ.

-ΚΥΑ Η.Π. 37338/1807/Ε103 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ». (ΦΕΚ 1495/τ. Β΄/2010)

-ΚΥΑ Η.Π. 8353/276/Ε103 «Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ’ αριθ. 37338/1807/2010 ΚΥΑ, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ». (ΦΕΚ 415/τ. Β΄/2012)

Για τον Εθνικό Δρυμό Οίτης:

-Β.Δ. 218/1996 «Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Οίτης». (ΦΕΚ 56/τ. Α΄)

-Ν.Δ. 86/1969 (άρθρο 80) «Δασικός Κώδικας», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 του Ν.Δ. 996/1971 (ΦΕΚ 192/τ. Α΄), (ΦΕΚ 7/τ. Α΄)

-ΥΑ 164467/2731 «Έγκριση κανονισμού λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Οίτης». (ΦΕΚ 458/τ. Β΄/1985)

Για τα Καταφύγια Άγριας Ζωής:

-Ν. 3937/2011 (4.3 άρθρου 5) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 60/τ. Α΄)

Για τον Μαλιακό Κόλπο:

-Π.Δ. 144/1986 «Απαγόρευση της αλιείας στη θαλάσσια περιοχή Λιβάρι». (ΦΕΚ 53/τ. Α΄)

-Π.Δ. 497/1988 «Απαγόρευση αλιείας με δίχτυα στο Μαλιακό Κόλπο». (ΦΕΚ 225/τ. Α΄)

-Π.Δ. 124/2011 «Απαγόρευση αλιείας στο Μαλιακό Κόλπο». (ΦΕΚ 258/τ. Α΄)

Γενικά για τα είδη χλωρίδας & πανίδας:

-Π.Δ. 67/1981 «Περί προστασίας αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδος». (ΦΕΚ 23/τ. Α΄)

-ΚΥΑ 99098/5881/2006 «Εμπορία των ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας». (ΦΕΚ 1570/τ. Β΄)

-Ν. 4519/2018 «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 25/τ. Α΄)

-Ν. 4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».

-ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/60394/1568 «Έγκριση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου και του Εσωτερικού Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου». (ΦΕΚ 2822/τ. Β΄/2019)

-ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΥ/97601/12238 «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου». (ΦΕΚ 21/ΥΟΔΔ/2019)

Φυσικό Περιβάλλον

Όρος Οίτη

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι 3170*, 6230* και 9560* απαντώνται τόσο εντός όσο και εκτός των ΕΖΔ.

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στην Οίτη μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.153 είδη και υποείδη φυτών, αλλά εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 1.250. Η Οίτη φιλοξενεί, επίσης, ένα μεγάλο σχετικά αριθμό ενδημικών ειδών της Ελλάδας, αλλά και των Βαλκανίων.

Πιο αναλυτικά, στην Οίτη, έχουν καταγραφεί 81 ελληνικά ενδημικά είδη και υποείδη από τα οποία:

-1 είναι τοπικό ενδημικό της Οίτης (Veronica oetaea)

-1 είναι στενοενδημικό της ευρύτερης περιοχής (Allium lagarophyllum)

-10 είναι ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας (StE), δηλ. με εξάπλωση μόνο εντός της φυτογεωγραφικής περιοχής της Στερεάς, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η φυτογεωγραφική περιοχή της Εύβοιας (εκτός από τα Veronica oetaea και Allium lagarophyllum, είναι τα: Alyssum gustavssonii, Campanula rupestris, Colchicum parnassicum, Corydalis blanda parnassica, Dianthus haematocalyx ssp. ventricosus, Erysimum parnassi, Genista parnassica, Viola poetica)

-3 θεωρούνται υπό την ευρεία έννοια απειλούμενα, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009): Colchicum parnassicum (NT), Thymus hartvigii hartvigii (NT), Veronica oetaea (CR)

-8 θεωρούνται υπό την ευρεία έννοια προστατευόμενα (είναι ενταγμένα στον κατάλογο του Π.Δ. 67/1981), ενώ ένα, η Veronica oetaea, περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ ως είδος προτεραιότητας.

Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή της Οίτης και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae, Gentiana lutea και Ruscus aculeatus.

ΠΑΝΙΔΑ

Η Οίτη φιλοξενεί πολλά είδη πανίδας, κάποια από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αγριόγατα, αλεπού, λαγός, γερακίνα, βραχοκιρκίνεζο κ.ά.), ενώ ορισμένα άλλα θεωρούνται αρκετά σπάνια ή/και απειλούμενα είδη.

Συνολικά σε όλο τον ορεινό όγκο της Οίτης έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 61 είδη θηλαστικών, 27 είδη ερπετών, 9 είδη αμφιβίων, 174 είδη ορνιθοπανίδας, καθώς επίσης και μεγάλος αριθμός ασπόνδυλων.

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Σχετικά με τα θηλαστικά της Οίτης, και συγκεκριμένα τα μεγάλα θηλαστικά, από τα πιο σημαντικά είναι το Αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra ssp. balcanica). Η παρουσία του στην Οίτη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Οίτη μαζί με τα γειτονικά όρη Γκιώνα και Βαρδούσια αποτελούν το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του είδους σε παγκόσμιο επίπεδο. Γι’ αυτό, άλλωστε, το αγριόγιδο αποτελεί σύμβολο του Εθνικού Δρυμού Οίτης. Ένα άλλο θηλαστικό που απαντάται στην Οίτη, είναι ο Λύκος (Canis lupus), ο πληθυσμός του οποίου φαίνεται να παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας μια πορεία επανάκαμψης που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Η παρουσία της Αρκούδας (Ursus arctos) στην Οίτη είναι, επίσης, ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αποτελεί το νότιο-ανατολικότερο άκρο κατανομής του είδους στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία ο πληθυσμός της εκτιμάται ότι είναι αρκετά μικρός, αλλά μόνιμος.

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα της Οίτης, αυτή είναι τυπική των ορεινών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνει χαρακτηριστικά δασόβια είδη, καθώς και είδη των ορεινών λιβαδιών. Χαρακτηριστική είναι η παρουσία πολλών ειδών δρυοκολαπτών (τουλάχιστον 8 από τα 10 είδη δρυοκολαπτών που υπάρχουν στην Ευρώπη), όπως ο Σταχτής (Picus canus), ο Λευκονώτης (Dendrocopos leucotos), ο Μαύρος (Dryocopus martius) και ο Βαλκανικός (Dendrocopos syriacus). Σημαντική είναι και η παρουσία αρκετών αρπακτικών πουλιών, ημερόβιων, όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Φιδαετός (Circaetus gallicus), η Γερακίνα (Buteo buteo), αλλά και νυκτόβιων όπως ο Μπούφος (Bubo bubo) και ο Χουχουριστής (Strix aluco).

ΑΜΦΙΒΙΑ

Τέλος, στην Οίτη διαβιούν ορισμένα είδη αμφιβίων, όπως η Σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra), ο Γραικοβάτραχος (Rana graeca), η Κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata) και ο Αλπικός τρίτωνας (Ichthyosaura alpestris). Η ερπετοπανίδα, εμφανίζει, επίσης, αρκετό ενδιαφέρον, κυρίως στα χαμηλότερα υψόμετρα του βουνού. Μερικά χαρακτηριστικά είδη είναι η Μεσογειακή χελώνα (Eurotestudo hermanni), η Κρασπεδοχελώνα (Testudo marginata), η Πρασινόσαυρα (Lacerta viridis), η Τοιχόσαυρα (Podarcis muralis), ο Λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata) και η Οχιά (Vipera ammodytes), ενώ η παρουσία της Οχιάς της Πίνδου (Vipera graeca) είναι ακόμη υπό διερεύνηση.

Σπερχειός ποταμός & Μαλιακός Κόλπος

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

Αξίζει να αναφερθεί ότι στην περιοχή του Σπερχειού απαντώνται, ακόμη, σε μεγάλη έκταση ανθρωπογενείς τύποι οικοτόπων, που αφορούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όπως οι 1050, 1051, 1056, 1057, 1068 και 1069.

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στην κοιλάδα και στο δέλτα του Σπερχειού έχουν καταγραφεί, μέχρι σήμερα, τουλάχιστον 422 είδη και υποείδη φυτών, από τα οποία 4 είναι ελληνικά ενδημικά (Centaurea pelia, Campanula rupestris, Bolanthus thymifolius και Odontites linkii).

ΠΑΝΙΔΑ

Όσον αφορά την χερσαία πανίδα αυτή περιλαμβάνει αρκετά είδη αμφιβίων (4), ερπετών (18) και θηλαστικών (21). Από τα είδη που απαντώνται, τα σημαντικότερα καθώς εντάσσονται σε κάποια κατηγορία κινδύνου, σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009), είναι η Μεσογειακή χελώνα (Eurotestudo hermanni), η Βαλτοχελώνα (Emys orbicularis), ο Μπαρμπαστέλλος (Barbastella barbastellus), η Πτερυγονυχτερίδα (Miniopterus schreibersi), η Βίδρα (Lutra lutra) και ο Λύκος (Canis lupus).

Επιπλέον, ο Σπερχειός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο υγρότοπο της Ανατολικής Στερεάς και ένα από τους κυριότερους της χώρας από άποψη ορνιθοπανίδας.

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Στο δέλτα και στην κοιλάδα του ποταμού έχουν καταγραφεί συνολικά 281 είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων είδη σπάνια και απειλούμενα, αλλά και κάποια για τα οποία η περιοχή αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσής τους στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα οι μεγάλες εκτάσεις των εκβολών συγκεντρώνουν χιλιάδες πουλιά κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα, στο Δέλτα του Σπερχειού συγκεντρώνονται πολλά παπιά (Anatidae), όπως Σφυριχτάρια (Anas penelope), Πρασινοκέφαλες (Anas platyrhynchos), Κιρκίρια (Anas crecca), Χουλιαρόπαπιες (Anas clypeata), Ψαλίδες (Anas acuta) και Σαρσέλες (Anas querquedula), ενώ διαχειμάζει ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμός από Αβοκέτες (Recurvirostra avosetta) στην Ελλάδα. Άλλα χαρακτηριστικά παρυδάτια είδη είναι η Χουλιαρομύτα (Platalea leucorodia), η Πετροτουρλίδα (Burhinus oedicnemus), ο Θαλασσοσφυριχτής (Charadrius alexandrinus), η Νανοσκαλίδρα (Calidris minuta), ο Κοκκινοσκέλης (Tringa totanus), ο Καλαμοκανάς (Himantopus himantopus), το Νεροχελίδονο (Glareola pratincola) και ο Κορμοράνος (Phalacrocorax carbo). Κοντά στη θάλασσα πετάνε πολλά είδη από γλάρους και γλαρόνια, ενώ στα αλίπεδα και τις αγροτικές εκτάσεις γύρω από τους υγροτόπους κυνηγούν πολλά αρπακτικά πουλιά, όπως Χειμωνόκιρκοι (Circus cyaneus), Καλαμόκιρκοι (Circus aeruginosus), Γερακίνες (Buteo buteo), Ξεφτέρια (Accipiter nisus), Κιρκινέζια (Falco naumanni), Βραχοκιρκίνεζα (Falco tinnunculus), κ.α. Από τα μικροπούλια ξεχωρίζουν η Αλκυόνη (Alcedo athis), η Καλαμοποταμίδα (Acrocephalus scirpaceus), η Τσιχλοποταμίδα (Acrocephalus arundinaceus) , η Κιστικόλη (Cisticola juncidis), η Σταρήθρα (Alauda arvensis), το Καλαμοτσίχλονο (Emberiza schoeniclus), ο Αετομάχος (Lanius collurio), ο Κοκκινοκεφαλάς (Lanius senator), η Νεροκελάδα (Anthus spinoletta), ο Μελισσοφάγος (Merops apiaster) και η Υφάντρα (Remiz pendulinus).

Η κοιλάδα του Σπερχειού είναι εξίσου σημαντική για την ορνιθοπανίδα και διαφέρει αρκετά από αυτή του Δέλτα. Κάποια σημαντικά είδη που αναπαράγονται στα παραποτάμια δάση είναι το Σαϊνι (Accipiter brevipes), ο Βαλκανικός Δρυοκολάπτης (Dendrocopos syriacus) και το Γιδοβύζι (Caprimulgus europaeus). Ιδιαίτερα όμως σημαντική είναι η ύπαρξη μιας μικτής αποικίας ερωδιών στην οποία φωλιάζουν δεκάδες Νυχτοκόρακες (Nycticorax nycticorax) και Λευκοτσικνιάδες (Egretta garzetta).

ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ

Πλούσια είναι και η ιχθυοπανίδα του ποταμού (18) με πολλά τοπικά ενδημικά είδη, όπως ο Ελληνοπυγόστεος (Pungitius hellenicus), η Μπριάνα του Σπερχειού (Barbus sperchiensis) και το Τσιρωνάκι του Σπερχειού (Alburnoides economoui). Άλλα είδη είναι το Ευρωπαϊκό τσιρωνάκι (Alburnoides bipunctatus), το Χέλι (Anguilla anguilla), ο Ζαχαριάς (Aphanius fasciatus) που ζει κατά χιλιάδες κοντά στις εκβολές, το Αγκαθερό (Gasterosteus gymnourus), ο Ποντογωβιός (Knipowitschia caucasica), το Σκαρούνι (Luciobarbus graecus), το Αττικόψαρο (Pelasgus marathonicus), η Ποταμοσαλιάρα (Salaria fluviatilis), ο Μακεδονικός ποταμοκέφαλος (Squalius vardarensis) και η Πέστροφα (Salmo trutta). Τέλος, πιστεύεται ότι οι εκβολές του Σπερχειού είναι ένας από τους λίγους εναπομείναντες στη χώρα μας τόπους αναπαραγωγής του Κρανιού (Argyrosomus regius), ενός από τα πιο εντυπωσιακά θαλάσσια ψάρια.

Όρος Καλλίδρομο

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

ΧΛΩΡΙΔΑ

Το Καλλίδρομο είναι ένα σχετικά χαμηλό βουνό (η υψηλότερη κορυφή έχει 1.419 μ. ύψος), με αποτέλεσμα να απουσιάζει η ψευδαλπική ζώνη και, επιπλέον, διαθέτει λίγα σχετικά επιφανειακά νερά, καθώς το κυρίαρχο πέτρωμα είναι ο ασβεστόλιθος, ένα υδατοδιαπερατό πέτρωμα. Διαθέτει όμως δύο μεγάλα σχετικά εποχικά λιμνία, τη Νευρόπολη και τη Σουβάλα, τα οποία βρίσκονται σε υψόμετρο 1.000-1.100 μ., καθώς και ορισμένα μικρότερα λιμνία (όπως η Μουρίζα και ο Μουρούζος). Όπως, και στην Οίτη, το κύριο δασοπονικό είδος στα μεγάλα υψόμετρα του Καλλίδρομου είναι η κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), του οποίου το δάσος σχηματίζει πολλά διάκενα με μεγάλη ποικιλότητα φυτικών ειδών. Αν και η χλωρίδα και η βλάστηση της περιοχής δεν έχουν ακόμα μελετηθεί λεπτομερώς, αναφέρονται τουλάχιστον 600 καταγεγραμμένα είδη και υποείδη, από τα οποία δύο είναι ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας (Onosma stridii, Polygonum papillosum). Μάλιστα, το Onosma stridii το οποίο είναι στενοενδημικό της ευρύτερης περιοχής του όρους Καλλίδρομου, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας αποτελεί κινδυνεύον είδος (EN).

Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή του Καλλίδρομου και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae και Ruscus aculeatus.

ΠΑΝΙΔΑ

Το Καλλίδρομο φιλοξενεί αρκετά είδη πανίδας, τα περισσότερα από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αλεπού, λαγός, γερακίνα, βραχοκιρκίνεζο κ.ά.).  Πιο συγκεκριμένα, η περιοχή φιλοξενεί περισσότερα από 30 είδη πτηνών, τουλάχιστον 6 είδη θηλαστικών, 9 είδη ερπετών και 7 είδη αμφιβίων.

Όρος Τυμφρηστός

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στον Τυμφρηστό μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.202 είδη και υποείδη φυτών με πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της Ελλάδας και των Βαλκανίων, καθώς και δύο τοπικά ενδημικά (Centaurea princeps, Thymus hartvigii ssp. macrocalyx). Μάλιστα, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας η Centaurea princeps αποτελεί τρωτό είδος καθώς και είδος προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή του Τυμφρηστού και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae και Ruscus aculeatus.

ΠΑΝΙΔΑ

Η πανίδα του Τυμφρηστού είναι τυπική των ελληνικών βουνών. Εκτός των κοινών και ευρέως διαδεδομένων ειδών (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αλεπού, λαγός, γερακίνα κ.ά.), στην περιοχή απαντάται ακόμα ο Λύκος (Canis lupus) και η Αρκούδα (Ursus arctos). Τέλος, αξίζει να αναφερθεί η παρουσία του Paracaloptenus caloptenoides, ενός είδους Ορθόπτερου που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Δράσεις

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Η Μ.Δ.  υλοποιεί προγράμματα/έργα χρηματοδοτούμενα από κοινοτικούς πόρους (Γ΄ ΚΠΣ, ΕΣΠΑ 2007-2013, ΕΣΠΑ 2014-2020), αλλά και από εθνικούς πόρους (Πράσινο Ταμείο). Συγκεκριμένα:

-Πράξη «Αρχική Λειτουργία και Διαχείριση της Προστατευόμενης Περιοχής Εθνικού Δρυμού Οίτης» του Ε.Π. «Περιβάλλον» (Ε.Π.ΠΕΡ.) στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ

την περίοδο 2011-2015 υλοποίησε:

– Πράξη «Προστασία και Διατήρηση Βιοποικιλότητας του Εθνικού Δρυμού Οίτης» του Ε.Π. «Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα – Ήπειρο» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013

– τα χρηματοδοτικά προγράμματα του Πράσινου Ταμείου για τα έτη 2011, 2012, 2013, 2014-2015

– βασικές λειτουργικές δαπάνες από τον Τακτικό Προϋπολογισμό

– Πράξη «Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου για Δράσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, Ειδών και Οικοτόπων» του Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α.) στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020

Ειδικά όσον αφορά την Πράξη «ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΟΙΤΗΣ, ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΜΑΛΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΓΙΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ, ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5032589 του Ε.Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ που υλοποιεί η ΜΔ από τον Ιούλιο του 2019, αυτή έχει συνολικό προϋπολογισμό 983.360,00 € και διάρκεια μέχρι τις 31/12/2023. Η εν λόγω Πράξη αφορά δράσεις που στοχεύουν στην προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της περιοχής, και πιο συγκεκριμένα στη βελτίωση του καθεστώτος διατήρησης οικοτόπων και ειδών των Οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ, που ο βαθμός διατήρησής τους είναι μη ικανοποιητικός ή κακός ή έχουν ικανοποιητικό ή άγνωστο βαθμό και χρήζουν επαναλαμβανόμενης διαχείρισης ή προστασίας.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Η Μονάδα Διαχείρισης πραγματοποιεί δράσεις που στοχεύουν στη συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων. Ειδικότερα, η Μ.Δ. υλοποιεί δράσεις παρακολούθησης αλλά και διαχειριστικές δράσεις για τύπους οικοτόπων και είδη χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην περιοχή με έμφαση σε προστατευόμενα είδη Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ενδιαφέροντος καθώς και άλλα σημαντικά είδη (π.χ. τοπικά ενδημικά, απειλούμενα, κτλ). Τα δεδομένα που συλλέγονται αξιοποιούνται στο πλαίσιο εθνικών αναφορών, προς την εκπλήρωση ευρωπαϊκών υποχρεώσεων για την αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών, καθώς και για την πρόταση και λήψη μέτρων διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΙΝΟΥ

Οι δράσεις ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης περιλαμβάνουν τα εξής:

-Ενημέρωση μαθητών σχολείων, αλλά και ομάδων ενηλίκων

-Λειτουργία Κέντρου Ενημέρωσης για την Οίτη στην Παύλιανη

-Διοργάνωση ημερίδων και συμμετοχή σε ημερίδες άλλων φορέων

-Λειτουργία ιστοσελίδας του πρώην ΦΔ (www.oiti.gr) και προβολή δράσεών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

-Δημοσίευση ενημερωτικών άρθρων και δελτίων τύπου σε τοπικές εφημερίδες, ηλεκτρονικά περιοδικά κ.α.

-Έκδοση ενημερωτικών δελτίων (newsletters)

-Σχεδιασμός και παραγωγή ενημερωτικού υλικού και υλικού προώθησης-προβολής (ενημερωτικά έντυπα, οικοτουριστικός χάρτη με μονοπάτια της Οίτης, αφίσες, καρτποστάλ, ημερολόγια κ.α.)

-Σήμανση και συντήρηση υφιστάμενων μονοπατιών

-Σχεδιασμός και τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων στην περιοχή ευθύνης

-Συμμετοχή σε εκθέσεις (Πανελλήνια Έκθεση Λαμίας, έκθεση Philoxenia)

Ειδικά όσον αφορά την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση μαθητών, αυτή ξεκίνησε να εφαρμόζεται από το 2012 με τη χορήγηση σχετικής άδειας από το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, η οποία ανανεώνεται κάθε δύο χρόνια, και μέχρι σήμερα έχουν ενημερωθεί μεγάλος αριθμός μαθητών από Δημοτικά Σχολεία, Γυμνάσια και Λύκεια της Φθιώτιδας αλλά και από σχολεία άλλων περιοχών.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

Η Μ.Δ. στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρέχει αιτιολογημένες γνωμοδοτήσεις κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στην περιοχή ευθύνης του ή των έργων και δραστηριοτήτων οι επιπτώσεις των οποίων επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο, καθώς επίσης παρέχει γνώμη μέσα σε τριάντα πέντε (35) ημέρες από την έγγραφη ενημέρωσή του από τις αρμόδιες αρχές για έργα ή δραστηριότητες που δεν υπόκεινται στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αλλά εμπίπτουν στα όρια ευθύνης του. Ενδεικτικά, για το έτος 2020, η Μ.Δ. συνέταξε συνολικά 270 γνωμοδοτήσεις, κατόπιν αυτοψίας, ενώ για το έτος 2021 συνέταξε 318 γνωμοδοτήσεις.

ΦΥΛΑΞΗ – ΕΠΟΠΤΕΥΣΗ

Η Μ.Δ. ασκεί δράσεις επόπτευσης και φύλαξης της περιοχής ευθύνης του, με σκοπό τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στον περιορισμό των διάφορων παράνομων δραστηριοτήτων. Πιο συγκεκριμένα, ερευνά για παράνομη υλοτομία δασικών δένδρων, παράνομη θήρα, παράνομη μεταφορά ειδών χλωρίδας και πανίδας, δασικές πυρκαγιές, ρίψη απορριμμάτων κ.λ.π. Στο πλαίσιο αυτό, συνεργάζεται με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες (Δασαρχείο, Πυροσβεστική κ.λ.π.) αλλά και ενημερώνει τους επισκέπτες για τα υπάρχοντα μέτρα προστασίας. Τέλος, η Μ.Δ. συμμετέχει, κάθε χρόνο, στις συνεδριάσεις των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Λαμιέων, καθώς επίσης είναι σε συνεχή επικοινωνία με το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας της Π.Ε. Φθιώτιδας για τυχόν μέτρα απαιτούνται εντός των προστατευόμενων περιοχών όποτε κρίνεται αναγκαίο.

Ανθρωπογενής Δραστηριότητα

ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Από τα 187 Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα (πρόγραμμα «Καποδίστριας») της ΠΕ Φθιώτιδας, τα 67 (36%) έχουν ορεινό χαρακτήρα, τα 60 (32%) ημιορεινό και τα 60 (32%) πεδινό (ΕΣΥΕ 2001). Βάσει της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης του προγράμματος «Καλλικράτης», η ΠΕ Φθιώτιδας αποτελείται από τους ακόλουθους 7 Δήμους (ΕΣΥΕ 2011).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Όσον αφορά τις οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ο πρωτογενής τομέας απασχολεί το 18%, ο δευτερογενής το 24% και ο τριτογενής το 59% των οικονομικά ενεργών πολιτών (ΕΣΥΕ 2011). Σε σχέση με τα στοιχεία του 2001, παρατηρείται μεγάλη μείωση στον πρωτογενή τομέα (σχεδόν κατά το ήμισυ) και στροφή των οικονομικά ενεργών προς τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα.

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Βασικές δραστηριότητες του τομέα αυτού, που ασκούνται στην ευρύτερη περιοχή (ΠΕ Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας), είναι η γεωργία (ελιές, σκληρός σίτος, βιομηχανική ντομάτα, οπωροκηπευτικά, προϊόντα ΠΟΠ και ΠΕΓ), η κτηνοτροφία (βοοειδή, αιγοπρόβατα, πουλερικά, γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα, αυγά), η δασοπονία (παραγωγή ξυλείας, καυσοξύλων κ.ά.), η μελισσοκομία, η αλιεία (συμπεριλαμβανομένων των υδατοκαλλιεργειών) και οι εξορυκτικές δραστηριότητες (βωξίτης, μάρμαρα, σιδηρονικελούχα μεταλλεύματα). Σύμφωνα με στοιχεία της EUROSTAT (2013) που αφορούν σε όλη την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η γεωργία, η δασοκομία και η κτηνοτροφία είναι οι σημαντικότερες οικονομικές δραστηριότητες (22% περίπου των απασχολουμένων).

ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Στην ευρύτερη περιοχή των ΠΕ Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας εδράζονται βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας ορυκτών πόρων, μεταποιητικές μονάδες (υφαντουργία, εκκοκκιστήρια βάμβακος, μονάδες παραγωγής οικοδομικών υλικών, βυρσοδεψία, προϊόντα ζωικής παραγωγής, αγροτικά προϊόντα κ.λπ.), εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου (δομικά προϊόντα, μεταλλικά προϊόντα, μηχανήματα και είδη εξοπλισμού, οχήματα). Επίσης, γίνεται εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω, κυρίως, μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών και φωτοβολταϊκών.

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Αναφέρεται ως επί το πλείστον σε δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης που αναπτύσσονται στην ευρύτερη περιοχή και προκύπτουν κυρίως από τις εξής μορφές τουρισμού: α) πολιτιστικός τουρισμός (απαντώνται σημαντικά πολιτιστικά, ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία, μουσεία αρχαιολογικά, λαογραφικά, βυζαντινά κ.λπ.), β) θρησκευτικός τουρισμός (απαντώνται πλήθος μοναστηριών και βυζαντινών μνημείων, όπως Ι.Μ. Αγάθωνος, Ι.Μ. Δαμάστας, Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Μετεωρίτη κ.λπ.), γ) χειμερινός τουρισμός (χιονοδρομικό κέντρο Τυμφρηστού), δ) φυσιολατρικός τουρισμός/ οικοτουρισμός (πεζοπορικές και ποδηλατικές διαδρομές, ορεινά μονοπάτια και canyoning), ε) αγροτουρισμός, στ) θαλάσσιος και ζ) ιαματικός τουρισμός (Λουτρά Θερμοπυλών, Λουτρά Υπάτης κ.λπ.). Άλλες δραστηριότητες είναι το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες ενημέρωσης και επικοινωνίας, χρηματοπιστωτικές, ασφαλιστικές, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα κ.λπ.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Αρχαιολογικοί χώροι / Μνημεία

Η θέση «Πυρά Ηρακλέους» στο οροπέδιο Καταβόθρας στην Οίτη, όπου σώζονται ερείπια αρχαίου ναού προς τιμή του μυθικού ήρωα Ηρακλή, το Κάστρο της Υπάτης, η Γέφυρα του Γοργοποτάμου, το Μνημείο του Λεωνίδα

Γεωλογικοί σχηματισμοί

Στην Οίτη: η καταβόθρα στο ομώνυμο οροπέδιο Καταβόθρα, οι Γραμμένες Σπηλιές πάνω από το χωριό Κομποτάδες, σπήλαια (όπως το Σπήλαιο Βελχάκι, Σπήλαιο Αγίου Πνεύματος, Σπήλαιο Τρύπα Υπάτης, η Ανεμότρυπα της Υπάτης

Φαράγγια / Καταρράκτες

Η βόρεια και βορειο-ανατολική πλευρά της Οίτης εμφανίζει έντονο ανάγλυφο με απότομες πλαγιές και εντυπωσιακά φαράγγια, όπως του Ασωπού, του Γοργοποτάμου, του Κάκαβου, του Καμαριώτη, του Γερακάρη και του Ροδοκάλου.

Σε όλα τα φαράγγια υπάρχουν μικροί και μεγαλύτεροι καταρράκτες, με πιο γνωστούς τον καταρράκτη στο φαράγγι Ροδοκάλος (στο Μονοπατι των Φαρμακίδων) και τον καταρράκτη Κρεμαστό στο φαράγγι του Γερακάρη, που θεωρείται ο μεγαλύτερος στην Στερεά Ελλάδα.

Πηγές / Βρύσες

Καθώς το υδάτινο στοιχείο είναι πολύ έντονο στην περιοχή, και κυρίως στην Οίτη και στον Τυμφρηστό, απαντώνται πλήθος από πηγές και βρύσες (π.χ. στην Οίτη χαρακτηριστικές πηγές είναι η Αμαλιόβρυση, Περδικόβρυση, Λουπάκι).

Χώροι αναψυχής

Στην Οίτη: Στο οροπέδιο Λιβαδιές, στο ορεινό καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.A., στη βρύση του Καλόγερου (ή Χότζα), στο παρκάκι της Παύλιανης, στην είσοδο του μονοπατιού των Φαρμακίδων στην Υπάτη

Στο Καλλίδρομο: στο εποχικό λιμνίο Νευρόπολη

Μουσεία / Υποδομές ενημέρωσης

Το Κέντρο Ενημέρωσης της Μ.Δ. στην Παύλιανη, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Οίτης στην Ιερά Μονή Αγάθωνος, το Κέντρο Ενημέρωσης του Προγράμματος LIFE ForOpenForests στην Υπάτη και στο Παλαιοχώρι, το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας στην Υπάτη, το Αστεροσχολείο (κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και διάδοσης της επιστήμης της αστρονομίας) στην Υπάτη, το Μουσείο Βουνού Καρπενησίου, το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Κορυσχάδων, το Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών

Καταφύγια / Καταφύγια ανάγκης

Στην Οίτη: Το ορειβατικό καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.Α. σε υψόμετρο 1.760 μ., που όμως βρίσκεται εκτός λειτουργίας λόγω κακής κατάστασης διατήρησης

Στο Καλλίδρομο: Το ορειβατικό καταφύγιο σε υψόμετρο 1.033 μ. το οποίο όμως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει σημάδια εγκατάλειψης

Στον Τυμφρηστό: Το ορειβατικό καταφύγιο του Βελουχίου σε υψόμετρο 1.870 μ.

Αναρριχητικά πεδία

Το πεδίο «Γραμμένες Σπηλιές» πάνω από το χωριό Κομποτάδες, το πεδίο «Λευκός Κρίνος» έξω από το χωριό της Υπάτης στην είσοδο του μονοπατιού των Φαρμακίδων και το πεδίο Καστριώτισσας, πάνω από το χωριό Καστριώτισσα.

Μονοπάτια

Πυκνό δίκτυο μονοπατιών και στους τρεις ορεινούς όγκους. Ειδικά για τα μονοπάτια της Οίτης αναλυτικές πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα του πρώην ΦΔ (https://oiti.gr)

Χιονοδρομία

Χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου στον Τυμφρηστό

Ιαματικές πηγές

Λουτρά Υπάτης, Λουτρά Θερμοπυλών

Ιστοσελίδες των πρώην Φορέων Διαχείρισης: