Δάσος Φρακτού

• Κωδικός:

  GR1140001

• Γεωγ. Διαμέρισμα:

  ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΡΑΚΗ

• Έκταση:

  7.319,79 ha

• Κατηγορία Προστατευόμενης Περιοχής:

  ΕΖΔ

Το Δάσος Φρακτού αποτελεί έναν μοναδικό στον ελλαδικό χώρο δασικό σχηματισμό, καθώς μάλιστα περιλαμβάνει το Παρθένο Δάσος Φρακτού, το μοναδικό παρθένο δάσος στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα στην Ευρώπη. Το Φρακτό βρίσκεται στο βορειανατολικό άκρο της Περιφερειακής Ενότητας Δράμας, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, σε μια περιοχή με χαράδρες και κοιλάδες που τις διασχίζουν μικρά ορεινά ποτάμια με εντυπωσιακούς καταρράκτες.

Το όνομα της περιοχής, Φρακτό ή Ζαγκραντένια (το παλιό βουλγαρικό τοπωνύμιο που ακόμη χρησιμοποιείται), δεν είναι τυχαίο. Οφείλεται στη μορφολογία της περιοχής, με τις κορυφές να κυκλώνουν τη δασωμένη λεκάνη, με μόνη διέξοδο το ρέμα Αχλαδοχωρίου, το οποίο συγκεντρώνει το νερό από πλήθος ρεμάτων, στην πορεία του προς τον ποταμό Νέστο.

Η χλωρίδα του δάσους παρουσιάζει εντυπωσιακή  ποικιλία, εξαιτίας του μεγάλου υψομετρικού εύρους. Τα δρυοδάση των χαμηλών υψομέτρων διαδέχονται δάση μαύρης πεύκης και στη συνέχεια δάση ψυχρόβιων κωνοφόρων, αμιγή ή μικτά, με φυλλοβόλα πλατύφυλλα. Είναι φανερή η συνύπαρξη διαφορετικών ειδών δέντρων, από  νεαρά φυτά με χαμηλό ύψος έως και γερασμένα ή ξερά δέντρα μεγάλου ύψους, σαν ένα ζωντανό φυσικό εργαστήρι με ανεκτίμητη επιστημονική αξία . Εδώ συναντώνται σπάνια είδη χλωρίδας, όπως ο Κρίνος της Ροδόπης, ενδημικός της περιοχής και η Spiraea chamaedryfolia, με μοναδική θέση εμφάνισης στην Ελλάδα.

Αντιστοίχως, ιδιαιτέρως πλούσια είναι και η πανίδα, με σπάνια είδη θηλαστικών, όπως η Αρκούδα, το Αγριόγιδο και το Κόκκινο ελάφι, αλλά και πουλιών, όπως ο Αγριόκουρκος, η Δασόκοτα και ο Χρυσαετός. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει η πεταλούδα Polyommatus orphicus, που απαντάται μόνο στο Δάσος του Φρακτού και στο Όρος Φαλακρό.

Το ευρύτερο δασικό συγκρότημα του Φρακτού, έκτασης περίπου 50.000 στρεμμάτων, έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο περιοχών NATURA 2000 ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης με κωδικό GR1140001, η οποία επικαλύπτεται με την Ζώνη Ειδικής Προστασίας GR1140008.

Όπως μαρτυρούν τα ερείπια του εγκαταλειμμένου οικισμού του Αχλαδοχωρίου, στην περιοχή του Φρακτού υπήρχε παλαιότερα ανθρώπινη παρουσία. Ο οικισμός  επικοινωνούσε με τους γύρω οικισμούς μέσω ενός δικτύου μονοπατιών, κάποια από τα οποία συντηρούνται ακόμη, για τους επισκέπτες που θέλουν να επισκεφθούν  τους καταρράκτες της περιοχής.

Το Παρθένο Δάσος Φρακτού, καθώς βρίσκεται σε μία ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή στο βόρειο τμήμα του δασικού συγκροτήματος, παραμένει αδιατάρακτο από τον άνθρωπο εδώ για εκατοντάδες χρόνια, γι’ αυτό και αναπτύσσεται, αναγεννάται και εξελίσσεται φυσικά. Έχει κηρυχθεί ήδη από τη δεκαετία του 1980 «Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης». Στο πλαίσιο της θεσμοθέτησης του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης, έχει χαρακτηριστεί  ως περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης, όπου δεν επιτρέπεται καμιά ανθρώπινη δραστηριότητα, παρά μόνο η επιστημονική έρευνα και κάποιες δράσεις διαχείρισης για τη διατήρηση του χαρακτήρα της περιοχής.

Κείμενο: Πασχάλης Ψαλτόπουλος

Πηγές:

• NATURA 2000 – Standard data form GR1150011
• Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας
• Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των σπάνιων & απειλούμενων φυτών της Ελλάδας
• https://el.wikipedia.org