H Ειδική Ζώνη Διατήρησης του Δικτύου Natura 2000 με τον κωδικό GR1440003 περιλαμβάνει το ορεινό σύμπλεγμα των Αντιχασίων, τους βράχους των Μετεώρων και την Καλαμπάκα στο νότιο τμήμα της, με τους δασωμένους λόφους και την κοιλάδα που σχηματίζεται περιμετρικά των ποταμών Λιθαίος και Μουργκάς.
Τα Μετέωρα είναι ένας σχηματισμός τεράστιων βράχων, που αποτελούν απομεινάρια παλαιών γεωλογικών σχηματισμών, οι οποίοι δημιουργήθηκαν πριν περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια σε μία περιοχή που καλύπτονταν από θάλασσα. Η περιοχή είναι φημισμένη σε όλο τον κόσμο χάρη στο εντυπωσιακό τοπίο, καθώς και στη θρησκευτική της κληρονομιά, καθώς φιλοξενεί το δεύτερο σημαντικότερο μοναστικό συγκρότημα της Ελλάδας μετά το Άγιο Όρος. Ως «κολόνες του ουρανού» χαρακτηρίζει η UNESCO τα σκουρόχρωμα κάθετα βράχια που υψώνονται πάνω από την Καλαμπάκα και το χωριό Καστράκι, η οποία και έχει ανακηρύξει την περιοχή Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τα Μετέωρα είναι «Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά» (ΣΠΠ) και ένα από τα τελευταία μέρη στην Ελλάδα που φωλιάζει ο Ασπροπάρης, καθώς το 2024 καταγράφηκε η πρώτη επιτυχημένη αναπαραγωγή του είδους στη χώρα μας από το 2018. Είδη πουλιών που διατρέφονται, αναπαράγονται ή ξεκουράζονται κατά τη μετανάστευση στον ορεινό όγκο των Αντιχασίων είναι ο Κραυγαετός, ο Φιδαετός η Αετογερακίνα, η Χαλκοκουρούνα, το Χρυσογέρακο, ο Μαυροπελαργός, ο Αετομάχος, ο Τσίφτης κ.α., ενώ πλούσια είναι η παρουσία πληθυσμών θηλαστικών, ερπετών και αμφιβίων.
Η περιοχή των Μετεώρων φιλοξενεί μια πλούσια και ποικιλόμορφη βλάστηση, η οποία επηρεάζεται από το μεσογειακό και ορεινό κλίμα της περιοχής. Οι βράχοι των Μετεώρων περιβάλλονται από λιβάδια και δάση, με θερμόφιλα είδη όπως το πουρνάρι να κυριαρχούν στις χαμηλότερες περιοχές. Στις πιο ορεινές περιοχές των Αντιχασίων, συναντάμε ψυχρόφιλους θάμνους και δέντρα όπως οι βελανιδιές και οι οξιές. Οι ρεματιές είναι καλυμμένες με πυκνές δενδροστοιχίες πλατάνων και άλλων υδρόφιλων δέντρων.
Η χλωρίδα της περιλαμβάνει δύο τοπικά ενδημικά είδη κενταύριας, εκ των οποίων το ένα (Centaurea kalambakensis) αναφέρεται ως Τρωτό και το άλλο (Centaurea lactiflora) ως Σχεδόν Απειλούμενο στον παγκόσμιο Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της IUCN. Σημαντικό είδος της μεσογειακής χλωρίδας αποτελεί και η Anthemis cretica spp. cretica, η οποία προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (ΠΔ 67/81).
Ιδιαίτερη σημασία έχει το σπήλαιο της Μελισσότρυπας, στο οποίο εντοπίζεται η μεγαλύτερη γνωστή αποικία νυχτερίδων στην Ελλάδα και όπου έχουν καταγραφεί χιλιάδες άτομα τουλάχιστον έξι ειδών νυχτερίδας, όπως η Μυωτίδα, o Μικρορινόλοφος, ο Μεσορινόλοφος, ο Τρανορινόλοφος, ο Ρινόλοφος του Blasius και η Πτερυγονυχτερίδα.
Κείμενο: Γιάννης Βέργος, Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θεσσαλίας
Βιβλιογραφία:
- Τυποποιημένα έντυπα δεδομένων για τις περιοχές ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΑ-ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΕΛΙΣΣΟΤΡΥΠΑ (GR1440003) και ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΑ (GR1440005)
- Κόκκινος Κατάλογος των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας