Ακολουθήστε μας
Ο Αλπικός τρίτωνας (Ichthyosaura alpestris), μέχρι πρόσφατα γνωστός ως Triturus alpestris, είναι ένα από τα πιο όμορφα αμφίβια που μπορεί να συναντήσει κανείς στην Ελλάδα. Το είδος συναντάται σε ορεινά και αλπικά ενδιαιτήματα με υψόμετρο από 700 ως 2.400 μ., που συντηρούν μόνιμο ή παροδικό νερό, όπως λίμνες, ρυάκια με αργή ροή, πηγές, αλλά και ποτίστρες ζώων.
Η δραστηριότητα του Αλπικού τρίτωνα ποικίλει: την ημέρα συναντάται στα βαθύτερα τμήματα των υδάτινων όγκων, ενώ τη νύχτα μετακινείται στα ρηχότερα. Στα μεγάλα υψόμετρα, πέφτει σε χειμερία νάρκη κατά τους χειμερινούς μήνες.
Η αναπαραγωγική περίοδος του είδους διαφέρει, ανάλογα με το υψόμετρο και το γεωγραφικό πλάτος. Τα θηλυκά γεννούν 100-200 αυγά και τα εναποθέτουν στην υδρόβια βλάστηση. Τα αβγά εκκολάπτονται σε υδρόβιες προνύμφες και η μεταμόρφωση τους συμβαίνει κατά το φθινόπωρο.
Στην Ελλάδα, το είδος εξαπλώνεται στην οροσειρά της Πίνδου, στα βουνά της Στερεάς Ελλάδας και της Βόρειας Πελοποννήσου, καθώς και σε μικρό τμήμα της Ροδόπης. Στη Βόρεια Πίνδο, η παρουσία του Αλπικού τρίτωνα έχει ταυτιστεί με τις δύο Δρακόλιμνες στο Σμόλικα και την Τύμφη. Σύμφωνα με μια ιστορία που διηγούνταν οι Σαρακατσαναίοι που έβοσκαν τα κοπάδια τους στα ορεινά λιβάδια του Πάπιγκου, στις Δρακόλιμνες κατοικούσαν δύο δράκοι που τσακώνονταν μεταξύ τους, ιστορία με σαφή αναφορά στα ζώα αυτά, που η όψη τους θυμίζει τους δράκους των παραμυθιών.
Στις δύο αυτές Δρακόλιμνες, αλλά και σε άλλες θέσεις εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, εντοπίζονται μάλιστα κάποιοι απομονωμένοι πληθυσμοί που παρουσιάζουν το φαινόμενο της παιδομόρφωσης. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα άτομα παρακάμπτουν τη μεταμόρφωση και διατηρούν τα εξωτερικά βράγχια και άλλα προνυμφικά χαρακτηριστικά τους, ενώ αναπτύσσονται και αναπαράγονται κανονικά. Οι πληθυσμοί αυτοί χρήζουν ιδιαίτερης μέριμνας, ώστε να προστατευτούν.
Οι τοπικοί πληθυσμοί του Αλπικού τρίτωνα στην Ελλάδα κινδυνεύουν με δραστική μείωση ή και εξαφάνιση, ως αποτέλεσμα της εντεινόμενης υποβάθμισης ή και καταστροφής των ενδιαιτημάτων τους, ειδικά των θέσεων αναπαραγωγής, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως η εισαγωγή ψαριών θηρευτών στις υδατοσυλλογές όπου ζει, η ρύπανση, η δέσμευση και χρήση του νερού των πηγών, η εισαγωγή ξενικών ειδών, η συλλογή ατόμων, ο χειμερινός τουρισμός και τα μηχανοκίνητα σπορ.
Ο Αλπικός τρίτωνας προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (ΠΔ 67/81) και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης.
Κείμενο: Σοφία Στάρα, Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου
Πηγές: