Ακολουθήστε μας
Η χαλκοκουρούνα είναι –μαζί με τον αλκυώνη και το μελισσοφάγο- ένα από τα τρία πουλιά της Ελλάδας και της Ευρώπης που διαθέτουν τόσο εντυπωσιακό πτέρωμα, που συνδυάζει το μπλε, το βαθυγάλαζο και το καστανό χρώμα. Τα εντυπωσιακά χρώματα του πτερώματός της, την κάνουν άμεσα αναγνωρίσιμη (indinstinguishable) ανάμεσα στα ευρωπαϊκά πουλιά, είναι δηλαδή από εκείνα τα είδη που είναι αδύνατον να τα μπερδέψει κάποιος στην ορνιθολογική παρατήρηση.
Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Coracias garrulus (στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Coracias garrulus garrulus) και προδίδει την ιδιότητα της… φλυαρίας στο είδος, αφού προέρχεται από το λατινικό ρήμα garrio και αυτό με τη σειρά του αποτελεί δάνειο από την αρχαία ελληνική, όπου γαρύω σημαίνει μιλάω ακατάπαυστα, φλυαρώ, αρθρώνω κραυγές. Η αγγλική του ονομασία Roller οφείλεται στο τελετουργικό επίδειξης των αρσενικών κατά την αναπαραγωγική εποχή. Στη διάρκεια του «φλερτ» τα αρσενικά πραγματοποιούν θεαματικές κατακόρυφες πτώσεις με ταυτόχρονη περιστροφή του σώματός τους (rollings) – ενώ ταυτόχρονα αρθρώνουν κακόηχες κραυγές, χαρακτηριστικές των κορακοειδών.
Η χαλκοκουρούνα είναι αποκλειστικά μεταναστευτικό είδος, δηλαδή ποτέ δεν βρίσκεται στην ίδια περιοχή όλο το έτος. Διαχειμάζει πάντοτε στην Αφρική και στα μέσα Απριλίου ξεκινά το ταξίδι της μετανάστευσης προς τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, της Ευρώπης αλλά και της Κεντρικής Ασίας.
Οι βορειοευρωπαϊκοί πληθυσμοί της χαλκοκουρούνας έχουν σημειώσει δραματική πτώση τα τελευταία χρόνια. Στην Εσθονία και σε περιοχές της Ρωσίας το είδος έχει πλέον εξαφανιστεί. Είχε ήδη εξαφανιστεί από τον περασμένο αιώνα από τη Γερμανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία, πιθανώς λόγω της απώλειας των ενδιαιτημάτων του, ως αποτέλεσμα της εντατικοποίησης της γεωργίας. Αλλά και πληθυσμοί της Ν. Ευρώπης έχουν επίσης μειωθεί, ιδιαίτερα λόγω της λαθροθηρίας. Τα εντυπωσιακά χρώματα του πτερώματος της, έχουν κοστίσει πολύ ακριβά στη χαλκοκουρούνα. Μιλώντας για την Ελλάδα, παρόλο που το κυνήγι της απαγορεύεται, η χαλκοκουρούνα πάντοτε αποτελούσε ένα από τα δημοφιλέστερα «τρόπαια» των κυνηγών, με σκοπό την ταρίχευση. Η συνολική ευρωπαϊκή πτώση υπερβαίνει το 30% σε τρεις γενιές (15 έτη).
Στην Ελλάδα, το είδος σήμερα αναπαράγεται μόνο στη Μακεδονία, τη Θράκη, την Κω, τη Σάμο ίσως και στη Λέσβο, ενώ παλαιότερα είχε πολύ ευρύτερη κατανομή από τη σημερινή. Ο μεγαλύτερος, αλλά και πιο πυκνός πληθυσμός χαλκοκουρούνας στην Ελλάδα εντοπίζεται στην προστατευόμενη περιοχή του παραποτάμιου δάσους Βόρειου Έβρου και Άρδα.
Κείμενο: Λία Παπαδράγκα
Φωτογραφία: Γιώργος Κωστικίδης
Πηγές: