Καμπανούλα της Νισύρου

Νισυριά καμπανούλα Φωτό: Ελένη Λιβέρη
Νισυριά καμπανούλα Φωτό: Ελένη Λιβέρη

Η Καμπανούλα της Νισύρου ή Καμπανούλα νισυριά αποτελεί ένα στενοενδημικό φυτό του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς εμφανίζεται αποκλειστικά σε ένα μόνο νησί ηφαιστειογενούς προέλευσης, την Νίσυρο. Περιγράφηκε ως νέο είδος της ελληνικής χλωρίδας με το επιστημονικό όνομα Campanula nisyria το 1975 από δυο Έλληνες βοτανικούς, τον Δημήτριο Φοίτο, ομότιμο Καθηγητή Βοτανικής με πολυετείς και ενδελεχείς μελέτες στο γένος Campanula και την Δρ. Στυλιανή Παπάτσου, η οποία διερεύνησε την χλωρίδα και βλάστηση του νησιού.

 

Πρόκειται για ένα διετές ή πολυετές, εντόνως τριχωτό φυτό με ισχυρό και συνήθως μοναδικό βλαστό, ο οποίος σπανίως δημιουργεί ολιγάριθμες πλευρικές διακλαδώσεις. Τα φύλλα βάσης σχηματίζουν ροζέτα, είναι έμμισχα και έχουν σχήμα επίμηκες-ωοειδές έως επίμηκες-λογχοειδές. Τα άνθη είναι μεγάλα και εντυπωσιακά, σχεδόν άμισχα, με χρώμα που ποικίλλει από ιώδες έως βιολετί. Φύεται στο βόρειο τμήμα του νησιού δημουργώντας ολιγομελείς πληθυσμούς, σε υψόμετρο 150-350 μ. ενώ προτιμά τα ηφαιστειακά πετρώματα του νησιού.

 

Ανήκει στην πολυποίκιλη ομάδα των Quinqueloculares που περιλαμβάνει περίπου 40 είδη Campanula, εκ των οποίων πάνω από τα μισά είναι ενδημικά της Ελλάδας. Τα είδη αυτά χαρακτηρίζονται ως βραχόφιλα, χασμοφυτικά (υποχρεωτικά ή ευκαιριακά) με κοινό, βασικό ταξινομικό γνώρισμα την πενταμερή ωοθήκη τους. Η Campanula nisyria εμφανίζει διακριτά μορφολογικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τα άλλα είδη της ομάδας που εξαπλώνονται στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο, ενώ από φυλογενετικής απόψεως, οι πλησιέστεροι συγγενείς της εντοπίζονται στην Δυτική Τουρκία.

 

Μέχρι στιγμής δεν έχουν ληφθεί μέτρα για την ουσιαστική προστασία της Campanula nisyria, παρότι αναμφίβολα πρόκειται για ένα φυτό με πολύ περιορισμένη εξάπλωση σε ένα μοναδικό νησί, γνωστό μάλιστα από ελάχιστες θέσεις. Η συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση των ατόμων κρίνεται απαραίτητη ώστε να αξιολογηθεί το φυτό βάσει κριτηρίων IUCN ενώ παράλληλα θα δωθεί μια καλύτερη εικόνα της δυναμικής των πληθυσμών του.

 

Κείμενο: Ελένη Λιβέρη

 

Πηγές:

 

  • Παπάτσου, Σ. (1975) Η χλωρίδα και η βλάστηση της Νισύρου και των γύρω νησίδων. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμο Πατρών, Πάτρα.

 

  • Papatsou, S. & Phitos, D. (1975) Two new taxa from eastern Aegean. Notes Roy. Bot. Gard. Edinburgh 34: 203-204.