Κωδικός:
GR1340004
Γεωγ. Διαμέρισμα:
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Έκταση:
13.030,59 ha
Κατηγορία Προστατευόμενης Περιοχής:
ΕΖΔ
Ακολουθήστε μας
Κωδικός:
GR1340004
Γεωγ. Διαμέρισμα:
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Έκταση:
13.030,59 ha
Κατηγορία Προστατευόμενης Περιοχής:
ΕΖΔ
Η περιοχή του Δικτύου Natura 2000 GR1340004 περιλαμβάνει τις λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδα που βρίσκονται στη Δυτική Μακεδονία, στα όρια των νομών Πέλλας και Φλώρινας. Οι δύο λίμνες περιλαμβάνονται σε ένα διασυνδεδεμένο υδατικό σύστημα στο οροπέδιο του Αμυνταίου μαζί με δύο ακόμη λίμνες, τη Ζάζαρη και τη Χειμαδίτιδα. Οι τέσσερις αυτές λίμνες θεωρούνται υπόλειμμα της παλαιάς μεγάλης λίμνης Εορδαίας, η έκταση της οποίας έφτανε τα 1.000 τ.χλμ. και το βάθος τα 250 μέτρα.
Η Βεγορίτιδα είναι μία από τις πιο μεγάλες φυσικές λίμνες της χώρας μας. Κατά τη δεκαετία του 1960, κάλυπτε έκταση 68 τ.χλμ και ήταν η βαθύτερη λίμνη της χώρας, με μέγιστο βάθος 70 μέτρα. Το 1955, με την έναρξη λειτουργίας της σήραγγας της Άρνισσας, ξεκίνησαν να παροχετεύονται μεγάλες ποσότητες νερών προς τον υδροηλεκτρικό σταθμό της ΔΕΗ στον Άγρα, αλλά και για την ψύξη των εργοστασίων της ΔΕΗ. Σε συνδυασμό με τις πολυπληθείς ιδιωτικές γεωτρήσεις που χρησιμοποιούνται για άρδευση, η στάθμη της λίμνης περιορίστηκε στο μισό και το βάθος της μειώθηκε στα 50 μέτρα. Την τελευταία εικοσαετία, ωστόσο, η λίμνη ανακτά και πάλι μέρος της έκτασής της, καθώς έχουν σταματήσει οι απολήψεις νερού από τη ΔΕΗ. Η Βεγορίτιδα αντιμετωπίζει επίσης σημαντικά προβλήματα ρύπανσης προερχόμενης από τη γεωργία και τα λύματα των οικισμών και από ολιγοτροφική σταδιακά μετατρέπεται σε μεσοτροφική-ευτροφική.
Οι λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδα αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο όσον αφορά την ορνιθοπανίδα. Τα πουλιά που φωλιάζουν στη μία λίμνη ή στις εκτάσεις που την περιβάλλουν, τρέφονται και στην άλλη. Για το λόγο αυτό οι δύο λίμνες χαρακτηρίστηκαν ως μία ενότητα «Σημαντική περιοχή για τα πουλιά». Η ορνιθοπανίδα ευνοείται από την ύπαρξη πολλών άλλων λιμνών στην ευρύτερη περιοχή, που αποτελούν ένα ενιαίο σύστημα τροφοληψίας.
Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 162 είδη πουλιών, από τα οποία φωλιάζουν τα 87. Το μέγεθος της Βεγορίτιδας επιτρέπει την διαχείμαση χιλιάδων πουλιών, καθώς οι άλλες τρείς λίμνες του οροπεδίου Αμυνταίου συνήθως παγώνουν τον Ιανουάριο. Ορισμένα είδη αρπακτικών και στρουθιόμορφων φωλιάζουν στα γύρω βουνά και κυνηγάνε ή διαχειμάζουν στην περιοχή των λιμνών, μεταξύ αυτών το κινδυνεύον Χρυσογέρακο.
Παλιότερα οι λόφοι γύρω από τις λίμνες ήταν καλυμμένοι με δάση μακεδονικής δρυός Quercus trojana, αλλά σήμερα οι βελανιδιές απαντώνται σε λίγες μόνο ζώνες, που διαμορφώνουν πολύ αξιόλογα αγροδασικά τοπία. Μαζί απαντώνται κέδρα, φράξοι, κοκκορεβυθιές, φυλίκια και χρυσοξυλιές, ενώ κοντά στα ρέματα γύρω από τη λίμνη εμφανίζονται ιτιές και σκλήθρα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η υδροχαρής βλάστηση με σημαντικά είδη, όπως τα Vallisneria spiralis, Najas marina και Ceratophyllum demersum. Σε διάφορα σημεία αναπτύσσονται πυκνές καλαμιές Phragmites australis, ενώ στα νοτιοδυτικά η Βεγορίτιδα καταλήγει σε υγρά λιβάδια, πολύ σημαντικά οικοσυστήματα για τα πουλιά και τα ψάρια.
H περιοχή φιλοξενεί πλούσια ερπετοπανίδα, καθώς και βίδρες, λαγόγυρους, και περιστασιακά λύκους, αλεπούδες, αρκούδες και άλλα θηλαστικά. Σημαντική είναι η παρουσία πολλών σπάνιων λεπιδόπτερων, όπως τα Agrodiaetus admetus, Agrodiaetus ripartii και Leptidea duponcheli. Στη λίμνη, ανάμεσα σε άλλα μαλάκια, έχουν καταγραφεί και δύο σπάνια ενδημικά γαστερόποδα, το Marstoniopsis graeca και το Graecoanatolica vegorriticola.
Η Βεγορίτιδα αποτελεί ιδανικό ψαρότοπο με συνηθέστερα είδη το γριβάδι, τον κορήγονο, τις τούρνες, τις πλατίκες, τους γουλιανούς και τα τσιρόνια. Συνολικά, έχουν καταγραφεί 20 είδη ψαριών.
Κείμενο: Λία Παπαδράγκα
Φωτογραφία: Περικλής Μεράκος
Πηγές: