Ακολουθήστε μας
Η Οχιά της Πίνδου (Vipera graeca), με μήκος που σπάνια ξεπερνάει τα 50 εκατ., είναι η μικρότερη οχιά της Ελλάδας και για το λόγο αυτό ονομάζεται και νανόχεντρα. Θα τη συναντήσουμε κατά μήκος της οροσειράς της Πίνδου και στην Αλβανία. To νοτιότερο σημείο εξάπλωσης του είδους είναι τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας.
Η Οχιά της Πίνδου αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστό είδος μόλις πρόσφατα -το 2017- με βάση τα μορφολογικά και γενετικά της χαρακτηριστικά. Τρέφεται κυρίως με μεγάλα έντομα (γρύλοι, ακρίδες), αλλά και με σαύρες και μικρά τρωκτικά. Έχει δηλητήριο, το οποίο όμως είναι πολύ λιγότερο τοξικό από κάθε άλλο είδος ευρωπαϊκής οχιάς. Δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα περιστατικά δαγκώματος από αυτό το είδος σε άνθρωπο για τα οποία να απαιτήθηκε εισαγωγή σε νοσοκομείο.
Το είδος συναντάται συνήθως σε απομονωμένα υποαλπικά λιβάδια, σε υψόμετρα από 1.600 ως 2.000 μέτρα και οι πληθυσμοί του θεωρούνται σημαντικά κατακερματισμένοι. Έχει πολλούς φυσικούς θηρευτές, μεταξύ των οποίων ο Φιδαετός, το Βραχοκιρκίνεζο, η Αλεπού, αλλά και το Αγριογούρουνο.
Η Οχιά της Πίνδου είναι ένα από πλέον απειλούμενα με εξαφάνιση ερπετά της Ευρώπης. Το είδος είναι ιδιαίτερα ευάλωτο λόγω της κατακερματισμένης εξάπλωσης και της απομόνωσης των πληθυσμών του. Απειλείται από την αλλαγή του ενδιαιτήματός του λόγω υπερβόσκησης, αλλά και εγκατάλειψης των παραδοσιακών μορφών κτηνοτροφίας, από τις διάφορες δραστηριότητες αναψυχής με υποδομές, όπως τα χιονοδρομικά κέντρα, από ατυχήματα εντός και εκτός οδικού δικτύου, από την παράνομη συλλογή και σκόπιμη θανάτωση, αλλά και από τις πληθυσμιακές εξάρσεις των φυσικών θηρευτών της.
Νέες έρευνες δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή θα εντείνει σημαντικά τον κίνδυνο εξαφάνισης του είδους στο μέλλον. Η οχιά της Πίνδου είναι προσαρμοσμένη στο κρύο περιβάλλον και θεωρείται άκρως ευάλωτη στην άνοδο της θερμοκρασίας και στην ξηρασία λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ήδη, σύμφωνα με τους ερευνητές, τα καλοκαίρια είναι πολύ ζεστά για το συγκεκριμένο φίδι, δυσκολεύοντας την έξοδο από τη φωλιά του και τη διατροφή του.
Η λεκάνη της Μεσογείου, που περιλαμβάνει την Ελλάδα, αναμένεται να γίνει σημαντικά ξηρότερη τις επόμενες δεκαετίες, καθώς προβλέπεται ότι θα μειωθούν οι βροχοπτώσεις. Παράλληλα, θα μειωθούν οι πληθυσμοί των εντόμων που αποτελούν την τροφή της οχιάς.
Στον πρόσφατα επικαιροποιημένο Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας, η Οχιά της Πίνδου κατατάσσεται στα Κινδυνεύοντα είδη. Επίσης, προστατεύεται από τη Σύμβαση της Βέρνης και τη Σύμβαση CITES.
Κείμενο: Γιώργος Βαρβαρήγος, Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας
ΠΗΓΕΣ: