Polyommatus orphicus

Η πεταλούδα Polyommatus orphicus είναι ένα σπάνιο είδος που στην Ελλάδα απαντάται μόνο στο Δάσος του Φρακτού -στην οροσειρά της Ροδόπης-, καθώς και στο Όρος Φαλακρό στο νομό Δράμας. Έως το 2018 θεωρούνταν ότι ο πληθυσμός του Φαλακρού αποτελεί ξεχωριστό είδος (το θεωρούμενο ως ενδημικό της συγκεκριμένης περιοχής Polyommatus eleniae), αλλά σήμερα κατατάσσονται στο ίδιο είδος. Το είδος χαρακτηρίζεται ως Κινδυνεύον (EN), σύμφωνα με την πρόσφατη αναθεώρηση του Κόκκινου Καταλόγου των απειλούμενων ειδών φυτών, ζώων και μυκήτων της Ελλάδας.

Η Polyommatus orphicus είναι ενδημικό είδος των Βαλκανίων, καθώς έχει εντοπιστεί και στη Βουλγαρία, όπου, σύμφωνα με την κατάταξη της IUCN, το είδος αναφέρεται ως Τρωτό (VU). Έχει πολύ τοπική εμφάνιση, περιορισμένη σε λίγες θέσεις με καλή ποιότητα ενδιαιτήματος, στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας – Βουλγαρίας.

Συναντάται σε ξηρές, πετρώδεις και βραχώδεις τοποθεσίες, συχνά με απότομη κλίση, σε ασβεστολιθικά πετρώματα, σε ξέφωτα δασών ή δασικούς δρόμους. Ο κύκλος της ζωής της συνδέεται με το φυτικό είδος Onobrychis alba, το οποίο αποτελεί τροφή των προνυμφών της. Θα τη δούμε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο να πετάει χαμηλά και πολύ συχνά να στέκεται σε άνθη και στο έδαφος.

Η πεταλούδα αυτή απειλείται από την καταστροφή των ενδιαιτημάτων της και τις αλλαγές των χρήσεων γης, αλλά και λόγω παράνομης συλλογής. Στην Ελλάδα, καταγράφεται ισχυρή μείωση του πληθυσμού της (άνω του 30%) και των ενδιαιτημάτων της.

Απαιτείται αυστηρότερη προστασία για την Polyommatus orphicus και εφαρμογή μέτρων προστασίας των πληθυσμών και των ενδιαιτημάτων τους. Χρειάζεται έρευνα, προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν άλλοι πληθυσμοί και να εξακριβωθεί η ακριβής κατανομή της. Στη συνέχεια, απαιτείται συστηματική παρακολούθηση των πληθυσμών για να εξακριβωθεί η κατάσταση και οι πληθυσμιακές τάσεις, καθώς και το επίπεδο των απειλών, ώστε να καταρτιστεί και να εφαρμοστεί διαχειριστικό σχέδιο για τη μείωση των απειλών και τη διατήρηση των πληθυσμών.

Κείμενο: Πασχάλης Ψαλτόπουλος, Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας και Ροδόπης

Φωτογραφία: Λάζαρος Παμπέρης

Πηγές:

1. Van Swaay et al. 2010. Polyommatus orphicus. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T173271A6983131. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-1.RLTS.T173271A6983131.en
2. Παμπέρης, Λ. 2009. Οι πεταλούδες της Ελλάδας. Εκδόσεις ΚΟΑΝ.
3. Τζωρτζακάκη Ο., Ζωγράφου Κ., Παμπέρης, Λ. Polyommatus orphicus. Κόκκινος Κατάλογος απειλούμενων ειδών φυτών, ζώων και μυκήτων της Ελλάδας. ΟΦΥΠΕΚΑ. Υπό αξιολόγηση.