Ακολουθήστε μας
Η ευρασιατική βίδρα είναι το μοναδικό από τα 13 είδη βίδρας που υπάρχουν στον κόσμο, που ζει στην Ελλάδα. Συγγενεύει με τα κουνάβια και τους ασβούς, καθώς ανήκει στην ίδια οικογένεια με αυτά (Mustelidae). Είναι μεσαίου μεγέθους σαρκοφάγο ζώο, με χαρακτηριστικό μακρόστενο σώμα, μικρά αυτιά και μεγάλα μουστάκια στη μύτη, μακριά δυνατή ουρά και πόδια με μεμβράνες, όλες προσαρμογές για να ζει στο νερό. Ως ημιυδρόβιο θηλαστικό, έχει τη μοναδική ικανότητα να μετακινείται με ευκολία ανάμεσα στην ξηρά και το γλυκό νερό, αλλά και τη θάλασσα. Περνάει αρκετό χρόνο στην ξηρά, καθώς αναπαράγεται και ξεκουράζεται στα γιατάκια της που βρίσκονται σε καλά προφυλαγμένες θέσεις, σε κουφάλες δέντρων ή ανάμεσα σε βράχια ή σε καλαμιές, και πάντα πολύ κοντά στο νερό, ή μετακινείται από μια περιοχή σε άλλη.
Η βίδρα είναι δεινός κολυμβητής, και περνά πολλές ώρες στο νερό κολυμπώντας, καθώς ψάχνει για τροφή (κυρίως ψάρια, αλλά και αμφίβια, νερόφιδα, καβούρια, πουλιά και μικρά θηλαστικά) ή παίζοντας στις μικρές οικογενειακές ομάδες που ζει το ενήλικο θηλυκό με τα μικρά του. Οι αρσενικές βίδρες ζουν μοναχικά, διατηρώντας μεγάλες επικράτειες, οι οποίες επικαλύπτονται από επικράτειες θηλυκών ζώων, και τις οριοθετούν με τα πολύ χαρακτηριστικά περιττώματα τους και τις εκκρίσεις των αδένων τους, μαρκάροντας συγκεκριμένες θέσεις, που οι άλλες βίδρες μπορούν εύκολα να βρίσκουν, και έτσι τις «ενημερώνουν» για τον χώρο όπου ζουν. Δεν είναι εύκολο να παρατηρηθούν βίδρες μέσα στη μέρα, αφού είναι είδος κυρίως νυκτόβιο, αν δεν είναι και απίθανο να τις δει κανείς να κάνουν βουτιές σε λίμνες ή να περπατούν κατά μήκος της όχθης στα ποτάμια.
Στην Ελλάδα, η βίδρα έχει ευρεία κατανομή σε όλη την ηπειρωτική χώρα, και με τους μοναδικούς νησιωτικούς πληθυσμούς του είδους στη Μεσόγειο να ζουν στην Κέρκυρα, στη Λευκάδα και στην Εύβοια. Οι βίδρες απαντώνται σε ένα πολύ μεγάλο εύρος υγροτόπων, από παράκτιες περιοχές όπου ψαρεύουν στη θάλασσα, μέχρι και σε μεγάλα υψόμετρα στα ορεινά της χώρας, καθώς έχουν καταγράφει στην Πίνδο, πάνω από τα 1700 μέτρα.
Σε πολλές περιοχές, οι ντόπιοι ξέρουν τη βίδρα ως «ποταμόσκυλο» ή «σκυλοπόταμο» ή «κυνοπόταμο» ή «χηνοπόταμο». Δυστυχώς όμως, συχνά ο κόσμος τη μπερδεύει με τον μυοκάστορα, αλλά και με το αμερικανικό μινκ που έχει δραπετεύσει από φάρμες εκτροφής στην ηπειρωτική χώρα, και τα δυο είδη ξενικά στη χώρα μας.
Η Ελλάδα έχει έναν πολύ υγιή πληθυσμό από βίδρες σε σχέση με χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης, από όπου είχαν εξαφανιστεί κυρίως λόγω της ρύπανσης, και γι’ αυτό έχει ένα πολύ αυστηρό καθεστώς προστασίας σε επίπεδο Ε.Ε. Περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα ΙΙ & ΙV στην Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, αλλά και στο Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης και στο Παράρτημα Ι της Σύμβασης CITES. Στην Ελλάδα η βίδρα απαντάται σε 110 περιοχές (ΤΚΣ/ΕΔΖ) του δικτύου Natura 2000. Σε εθνικό επίπεδο προστατεύεται και από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981.
Ο τρόπος ζωής της βίδρας απαιτεί εκτενή και υγιή υγροτοπικά ενδιαιτήματα, στα οποία επιτελεί ένα σημαντικότατο οικολογικό ρόλο, όντας ο μεγαλύτερος ημιυδρόβιος θηρευτής, στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Έτσι, στους μεγάλους υγροτόπους της Ελλαδας, όπως τα μεγάλα ποτάμια, τα δέλτα και οι λίμνες, οι πληθυσμοί της βίδρας είναι σε καλή κατάσταση, ενώ σε μικρούς παράκτιους υγρότοπους, οι πληθυσμοί της είναι πιο κατακερματισμένοι και ευάλωτοι και βρίσκονται κάτω από μεγαλύτερη πίεση από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ειδικά οι νησιωτικοί πληθυσμοί της Εύβοιας, της Κέρκυρας και της Λευκάδας, που είναι πολύ μικροί και απομονωμένοι, είναι πολύ απειλούμενοι.
Βασική απειλή για τη βίδρα στην Ελλάδα είναι η υποβάθμιση και η καταστροφή των υγροτόπων όπου ζει, και κυρίως η αποξήρανση τους και η καταστροφή της φυσικής παρόχθιας βλάστησης. Έναν σημαντικό κίνδυνο για τους πληθυσμούς της βίδρας αποτελεί η ρύπανση των νερών σε υδάτινα συστήματα που γειτνιάζουν με αγροτικές καλλιέργειες, σε περιαστικές περιοχές και βιομηχανικές ζώνες. Σημαντικές απειλές είναι και η θανάτωση ζώων από αυτοκίνητα σε δρόμους, ο πνιγμός σε αλιευτικά εργαλεία και δίχτυα και οι παράνομες θανατώσεις σε ιχθυοτροφεία, διβάρια και λίμνες όπου ασκείται αλιεία.
Κείμενο: Αντωνία Γαλανάκη
Πηγή: Μελέτη της ευρασιατικής βίδρας Lutra lutra στην Ελλάδα: https://www.researchgate.net/project/Study-of-the-Eurasian-otter-Lutra-lutra-in-Greece, Γαλανάκη Αντωνία.