Υγρότοποι Νέας Φώκαιας

Η προστατευόμενη περιοχή των υγροτόπων Νέας Φώκαιας, στη Χαλκιδική, βρίσκεται στη βορειοδυτική ακτή της χερσονήσου της Κασσάνδρας και ειδικότερα στην τουριστική περιοχή της Σάνης. Αποτελείται από τα δύο σημαντικά παράκτια έλη Σταυρονικήτα και Γεράνι, ένα παράκτιο πευκόδασος ανάμεσα στη θάλασσα και τον υγρότοπο -το «Μεσονήσι»-, ενώ περιλαμβάνει ακόμη αμμοθίνες, καλαμώνες, θαμνώνες, κ.α.

Τα δύο έλη της Σάνης αποτελούν έναν σημαντικό περιφερειακό υγρότοπο της Βόρειας Ελλάδας. Ίσως να μην μπορεί να συγκριθεί με άλλα μεγάλα υγροτοπικά συστήματα, όπως αυτά της Σύμβασης Ραμσάρ, αλλά η σημασία του είναι μεγαλύτερη από πολλούς άλλους εφάμιλλου μεγέθους. Είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ παρατηρήθηκε ανά τετραγωνικό μέτρο η μεγαλύτερη συγκέντρωση σε βιοποικιλότητα πουλιών στη χώρα: έχουν καταγραφεί 230 είδη πουλιών, τα μισά από τα είδη που απαντώνται σε όλη την Ελλάδα!

Μεταξύ των άλλων, στην περιοχή αναπαράγονται οκτώ είδη υδροβίων πουλιών -αριθμός υψηλός για το μέγεθος και την έκτασή της- με σημαντικότερα τη βαλτόπαπια (παγκοσμίως απειλούμενο είδος), το γκισάρι, τη βαρβάρα, τη φαλαρίδα και την πρασινοκέφαλη πάπια, αλλά και ερωδιοί, χουλιαρομύτες και ποταμογλάρονα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ιστορία της επιχείρησης αποξήρανσης των δύο υγροτόπων, με σκοπό η έκταση να μπορέσει να καλλιεργηθεί από τις Αγροτικές Φυλακές Κασσάνδρας. Το 1972 κατασκευάστηκαν δύο αντλιοστάσια, το ένα στη βορειοδυτική παραθαλάσσια πλευρά του έλους Γεράνι και το άλλο στο έλος Σταυρονικήτα. Ωστόσο, η έκταση δεν κατέστη εφικτό να καλλιεργηθεί, και ένας από τους λόγους ήταν ότι το έλος Σταυρονικήτα, παρά τα έργα που έγιναν, συγκέντρωνε περιοδικά νερό.

Τα αντλιοστάσια εγκαταλείφθηκαν και έτσι, το έλος Σταυρονικήτα άρχισε να πλημμυρίζει όλο το έτος και σταδιακά αναπτύχθηκε πλούσια βλάστηση (ιδιαίτερα καλαμώνες και αρμυρίκια), ενώ παράλληλα αυξήθηκε η βιοποικιλότητα σε έντομα, αμφίβια κ.λπ., τα οποία προσέλκυσαν μεγάλη ποικιλία πουλιών. Ξεκίνησαν να φωλιάζουν βαλτόπαπιες, χουλιαρομύτες, ερωδιοί και δημιουργήθηκε μία από τις μεγαλύτερες αποικίες καλαμοκανά  στην Ελλάδα(με περίπου 100 ζευγάρια)!