Τώρα τα πουλιά

Τώρα τα πουλιά, τώρα τα χελιδόνια
τώρα οι πέρδικες συχνολαλούν και λένε
Ξύπνα αφέντη μου, ξύπνα καλέ μ’ αφέντη
ξύπνα αγκάλιασε κορμί κυπαρισσένιο
κι άσπρονε λαιμό, βυζάκια σα λεμόνια
σαν το κρυό νερό που ’ρχεται από τα χιόνια
Άσ’ με λυγερή λίγον ύπνο να πάρω
γιατί αφέντης μου στη βάρδια με ’χει απόψε
για να σκοτωθώ ή σκλάβο να με πάρουν
μα ’δωσε ο Θεός κι η Παναγιά η Παρθένα
και ξεσπάθωσα το διμισκί σπαθί μου
χίλιους έκοψα, χίλιους σκλάβους επήρα
κι ένας μου ’φυγε κι εκείνος λαβωμένος

διμισκί: δαμασκηνό

Πελοπόννησος

Σχόλια

Καθιστικό τραγούδι από την Πελοπόννησο, με θέμα την ανάπαυση του πολεμιστή στην αγκαλιά της λυγερής, της αγαπημένης του. Είναι χαρακτηριστική η αντίθεση της τρυφερής εικόνας του πρωινού, στην οποία κυριαρχεί το κελάηδημα των πουλιών, με την περιγραφή βίαιων πολεμικών σκηνών.

Μοιράσου τους στίχους

Περιβόλι είχα, η πάπια μ’

Περιβόλι είχα, η πάπια μ’
νεραντζοσπαρμένο
και στ’ άνθη γεμισμένο

Κι από κάτω απ’ τ’ άνθη, η πάπια μ’
και το νεραντζάκι
πέρδικα καθόταν
και δροσολογιόταν

Κι από τη δροσιά της, η πάπια μ’
πέσανε τα φτερά της
τα χρυσοπούπουλά της

Πελοπόννησος

Σχόλια

Χορευτικό τραγούδι από την Αρκαδία στα βήματα του καλαματιανού, με λυρικές περιγραφές του περιβολιού και της πέρδικας. Είναι χαρακτηριστική η χρήση του επιφωνήματος «η πάπια μ’» ως στιχουργικό τσάκισμα του τραγουδιού.

Μοιράσου τους στίχους

Πάνω σε τρίκορφο βουνό

Πάνω σε τρίκορφο βουνό, μάνα και θυγατέρα δυο
μαζεύαν τον αμάραντο και το μελισσοχόρταρο
και κει που τα μαζεύανε, βρίσκουν ’να λαβωμένονε
Μάνα να τονε πάρουμε τον ξένο, να τον γιάνουμε
Εμείς ψωμί δεν έχουμε, τον ξένο τι τον θέλουμε
Μάνα το μερτικούλι μου το δίνω στον ξενούλη μου

Πελοπόννησος

Σχόλια

Χορευτικό τραγούδι στα βήματα του τσάμικου. Το κεντρικό θέμα της γνωριμίας της θυγατέρας με τον λαβωμένο ξένο προετοιμάζεται από την αναφορά στο μάζεμα του αμάραντου και του μελισσόχορτου.

Μοιράσου τους στίχους

Παντρεύουνε τον κάβουρα

Παντρεύουνε τον κάβουρα και του δίνουν τη χελώνα
καλέσαν και τον πόντικα τα συμβόλαια να γράψει
καλέσαν το σκαντζόχοιρο, γιε μ’, τα στέφανα ν’ αλλάξει
καλέσαν και το τζίτζικα για να παίξει το βιολί του
καλέσαν και το γάιδαρο για να πάει να τραγουδήσει
καλέσαν και το μέρμηγκα τα προικιά να κουβαλήσει
καλέσαν και την αλεπού, γιε μ’, τις κότες να μαδήσει
καλέσαν και το βάτραχο το νερό να κουβαλήσει

Πελοπόννησος

Σχόλια

Εύθυμο σκωπτικό τραγούδι από την Πελοπόννησο, στα βήματα του καλαματιανού χορού. Χιουμοριστικές περιγραφές του γάμου του κάβουρα με τη χελώνα στον οποίο συμμετέχουν όλα τα ζώα. Το θέμα του γάμου των ζώων είναι ευρύτερα διαδεδομένο και χρησιμοποιείται είτε σε παιδικά τραγούδια είτε σε τραγούδια συνδεδεμένα με τα έθιμα της Αποκριάς, όπου και υπερισχύει το σατυρικό τους περιεχόμενο.

Μοιράσου τους στίχους

Όλα τα πουλάκια ζυγά ζυγά

Όλα τα πουλάκια ζυγά ζυγά
τα χελιδονάκια ζευγαρωτά
το έρημο τ’ αηδόνι το μοναχό
περπατεί στους κάμπους με τον αϊτό
περπατεί και λέει και κελαηδεί
Βρε Μεσολογγίτη πραματευτή
πού τηνε διαλέχτεις αυτήν τη νια
την ξανθομαλλούσα, την Πατρινιά
Απ’ την Πόλη ερχόμουν κι απ’ τα νησιά
κι απ’ τη γειτονιά της επέρασα
τα βασιλικά της επότιζε
και τις μαντζουράνες εδρόσιζε
μου ’κοψε κλωνάρι και μου ’δωσε
μου ’πε κι ένα λόγο που μ’ άρεσε
Στείλε προξενήτρες στη μάνα μου
και προξενητάδες στο μπάρμπα μου

Πελοπόννησος

Σχόλια

Αλληγορικό τραγούδι από την Πελοπόννησο με θέμα «το έρημο τ’ αηδόνι το μοναχό», δηλαδή την ανύπαντρη κόρη που την ερωτεύεται ένας πλανόδιος έμπορος. Είναι χαρακτηριστική η προσφορά κλωναριού ευώδους φυτού, βασιλικού ή μαντζουράνας, ως ένδειξη αγάπης και ερωτικού ενδιαφέροντος.

Μοιράσου τους στίχους

Ο κούκος φέτος δε λαλεί

Ο κούκος φέτος δε λαλεί ούτε και θα λαλήσει
παρά η τρυγόνα η χλιβερή το λέει το μοιρολόγι
Φέτο μας ήρθε η αραπιά και κόβει και σκλαβώνει
εσκλάβωσαν μικρά παιδιά, γυναίκες με τους άντρες
και σκότωσε λεβεντουριά και καπεταναραίους

Γύθειο Λακωνίας

Σχόλια

Ιστορικό τραγούδι από το Γύθειο της Λακωνίας, που αναφέρεται στην επέλαση των στρατευμάτων του Ιμπραήμ πασά στην Πελοπόννησο, το 1826. Ο κούκος και η τρυγόνα θρηνούν και εξιστορούν τα τραγικά γεγονότα.

Μοιράσου τους στίχους

Ο αμάραντος

Για δέστε τον αμάραντο σε τι βουνό φυτρώνει
φυτρώνει μες στα δύσβατα, στις πέτρες, στα λιθάρια
ποτέ του δεν ποτίζεται και δεν κορφολογιέται
τον τρών’ τα ελάφια και ψοφούν, τ’ αγρίμια και πεθαίνουν
ας τον ’τρωγε κι η μάνα μου να μη με είχε κάνει

Πελοπόννησος

Σχόλια

Δημοφιλές μοραΐτικο τραγούδι, στα βήματα του τσάμικου. Με γνωμικό περιεχόμενο, είναι αφιερωμένο στον αμάραντο, ένα αγριολούλουδο στο οποίο αποδίδονται μεταφυσικές ιδιότητες που προκαλούν θάνατο ή στειρότητα, απαλλάσσοντας έτσι τον άνθρωπο από τα βάσανα της ζωής.

Μοιράσου τους στίχους

Ξύπνα πουλάκι μ’ το πρωί

Ξύπνα πουλάκι μ’ το πρωί κι ανέβα στο κλαράκι
και τίναχ’ τη φτερούγα σου να πέσουν οι δροσιές σου
και μη λαλείς παράωρα τώρα το μεσονύχτι
δείχνεις σημάδια των κλεφτών και των καπεταναίων
κινάν και πάνε για κλεψιά

Πλατανιώτισσα Αχαΐας

Σχόλια

Κλέφτικο, καθιστικό τραγούδι από το χωριό Πλατανιώτισσα της Αχαΐας, με θέμα την παράκληση προς το πουλάκι να μην προδώσει τη θέση των κλεφτών.

Μοιράσου τους στίχους

Νεραντζούλα φουντωμένη

Νεραντζούλα φουντωμένη, πού ’ναι τ’ άνθη σου
πού ’ν’ η πρώτη σ’ εμορφάδα, πού ’ν’ τα κάλλη σου
Φύσηξε βοριάς κι αγέρας και τα τίναξε
Σε παρακαλώ βοριά μου, φύσα ταπεινά
ν’ αρμενίσουν τα καράβια τα σπετσιώτικα

Πελοπόννησος

Σχόλια

Τραγούδι με γνωμικό περιεχόμενο από την Πελοπόννησο, στα βήματα του τσάμικου. Ο διάλογος με τη νεραντζούλα αποκαλύπτει το εφήμερο της ζωής και της ομορφιάς του ανθρώπου. Το τραγούδι κλείνει με την παράκληση στον βόρειο άνεμο να κοπάσει.

Μοιράσου τους στίχους

Μπερδεύτηκε μια λεμονιά

Μπερδεύτηκε μια λεμονιά με μια νεραντζοπούλα
έτσι μπερδεύτηκα κι εγώ με μια γειτονοπούλα
Γειτόνισσα δαιμόνισσα, κακιά γειτονοπούλα
που ήρθα και δε μ’ άνοιξες απ’ την παραπορτούλα
Δεν το ’ξερα λεβέντη μου πως είν’ η αφεντιά σου
να πεταχτώ σαν πέρδικα μέσα στην αγκαλιά σου
να γίνω γης να με πατάς, γεφύρι να περάσεις
να γίνω και χαμομηλιά στον ίσκιο μου να κάτσεις

χαμομηλιά: ποικιλία μηλιάς

Μέλανα Αρκαδίας

Σχόλια

Τραγούδι της αγάπης από τα Μέλανα Αρκαδίας, που χορεύεται στα βήματα του καλαματιανού. Τα δύο πρόσωπα που συνομιλούν, ο λεβέντης και η γειτόνισσα, παρομοιάζονται με δέντρα και πουλιά.

Μοιράσου τους στίχους