Εποπτεία και αξιολόγηση του καθεστώτος διατήρησης προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων στην Ελλάδα – ΦΑΣΗ Β

Αντικείμενο του έργου είναι η διεξαγωγή μετρήσεων πεδίου για την συλλογή δεδομένων, με στόχο την εποπτεία και την αξιολόγηση του καθεστώτος διατήρησης των προστατευόμενων ειδών και τύπων οικοτόπων, εθνικού και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Με την υλοποίηση του έργου καλύπτονται υποχρεώσεις της χώρας που προκύπτουν από ευρωπαϊκές Οδηγίες (92/43/ΕΟΚ, 2009/147/ΕΕ).

Η αξιολόγηση του καθεστώτος διατήρησης για τα προστατευόμενα είδη / οικοτόπους αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για τους φορείς που διαχειρίζονται το φυσικό περιβάλλον (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, αρμόδιες υπηρεσίες Περιφερειών και Αποκεντρωμένων Διοικήσεων κλπ.), τόσο για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας και διαχείρισης όσο και για την αναθεώρησή τους μετά την εφαρμογή δράσεων προστασίας.

Αναλυτικότερα, αντικείμενο της Πράξης είναι η αξιολόγηση του βαθμού και της κατάστασης διατήρησης των προστατευόμενων ειδών και τύπων οικοτόπων (προστατευτέα αντικείμενα), εθνικού και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, σε επίπεδο περιοχών του δικτύου Natura 2000 και σε επίπεδο βιογεωγραφικής περιοχής (δηλαδή εντός και εκτός των περιοχών του δικτύου Natura, στην ηπειρωτική χώρα και στη θάλασσα).

Σκοποί της Πράξης είναι:

1. Η εκτίμηση των επιδράσεων που ασκούνται και επηρεάζουν την εξάπλωση και τα μεγέθη των πληθυσμών των ειδών και των οικοτόπων.
2. Η εκτίμηση του επιθυμητού βαθμού διατήρησης για κάθε προστατευτέο αντικειμένου.
3. Η εκτίμηση των παραγόντων που επιδρούν στη διατήρηση των ειδών και τύπων οικοτόπων στο πέρασμα του χρόνου.
4. Η διερεύνηση των αιτίων της διαγνωσθείσας διατήρησης και των αλλαγών, ώστε να τεκμηριώνονται οι στόχοι διατήρησης που τίθενται και οι δράσεις και τα μέτρα που προτείνονται.
5. Η βέλτιστη προσαρμογή των μεθοδολογικών προσεγγίσεων πεδίου και αναλύσεων και των πρωτοκόλλων στις απαιτήσεις των Οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΕ.

Οι παραπάνω σκοποί θα επιτευχθούν μέσα από σύνολο επιμέρους ενεργειών για:

• τη βελτίωση της γνώσης για κάθε αντικείμενο παρακολούθησης (είδος και τύπο οικοτόπου),
• τον εντοπισμό πιθανών θετικών ή αρνητικών τάσεων της εξάπλωσης αυτών
• την αξιολόγηση του Βαθμού Διατήρησης (ΒΔ) εκάστου αντικειμένου στις περιοχές του δικτύου Natura 2000
• τον καθορισμό των Ικανοποιητικών Τιμών Αναφοράς (ΙΤΑ)
• την αξιολόγηση της Κατάστασης Διατήρησης (ΚΔ) εκάστου αντικειμένου στην ελληνική επικράτεια
• την αξιολόγηση των υφιστάμενων Στόχων Διατήρησης στις περιοχές του Δικτύου και την επικαιροποίηση ή και συμπλήρωσή τους, όπου απαιτείται
• την αξιολόγηση τυχών εφαρμοζόμενων Μέτρων Διατήρησης και τον επαναπροσδιορισμό τους, όπου απαιτείται
• την ενημέρωση της βάσης δεδομένων για το δίκτυο Natura 2000, κατά τις απαιτήσεις και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Τα αποτελέσματα του έργου θα χρησιμοποιηθούν από τις αρμόδιες αρχές για την κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας στα θέματα της βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών, βάσει κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας.

Η αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών και τύπων οικοτόπων αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για τον καθορισμό στόχων, προτεραιοτήτων και μέτρων διατήρησής τους. Επομένως, άμεσο αποτέλεσμα του έργου θα είναι η συμπλήρωση και επικαιροποίηση του σχεδιασμού και η ενίσχυση των εθνικών πολιτικών για την προστασία της φύσης.

Το έργο θα έχει ως μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα την ενίσχυση της περιβαλλοντικής προστασίας των τύπων οικοτόπων και των ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος, συμβάλλοντας έτσι και στη διατήρησή τους σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη βάση ορθολογικής αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων, τα έργο λαμβάνει υπόψη την ανάγκη για συνδυασμένη κάλυψη των αναγκών σε δεδομένα και πληροφορίες για τη βιοποικιλότητα και ενσωματώνει, αξιοποιεί και δημιουργεί συνέργειες με υφιστάμενα δίκτυα παρακολούθησης, η λειτουργία των οποίων προβλέπεται από το θεσμικό πλαίσιο και εξυπηρετεί την κάλυψη εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών υποχρεώσεων.

Τα παραδοτέα που θα παραχθούν από τον ΟΦΥΠΕΚΑ περιλαμβάνουν:

• Οριστικοποιημένο κατάλογος των ειδών ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων με σχετική εισηγητική έκθεση
• Τεχνική Έκθεση οριστικοποίησης του σχεδιασμού και του προγραμματισμού των εργασιών πεδίου για την ορνιθοπανίδα και τα ασπόνδυλα
• Επικαιροποιημένη βάση βιβλιογραφικών δεδομένων και συνοδευτική έκθεση για την ορνιθοπανίδα και τα ασπόνδυλα
• Βάση πρωτογενών δεδομένων πεδίου για την ορνιθοπανίδα και τα ασπόνδυλα
• Πρόταση επικαιροποίησης του περιεχομένου πεδίων και γεωγραφικών αρχείων της βάσης δεδομένων του Natura 2000 (SDF) για την ορνιθοπανίδα και τα ασπόνδυλα
• Έκθεση για τις ανάγκες επικαιροποίησης, διόρθωσης ή επέκτασης των ορίων των περιοχών του δικτύου Natura 2000 για την ορνιθοπανίδα και τα ασπόνδυλα
• Αποτύπωση των ενδιαιτημάτων των ειδών ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων σε αρχεία GIS
• Έντυπα αναφοράς ειδών ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων και συνοδευτικά γεωγραφικά αρχεία
• Πρόταση μεθοδολογίας καθορισμού ΕΤΑ για κάθε είδος ορνιθοπανίδας και ασπονδύλου ενωσιακού ενδιαφέροντος «μετάφρασης» των ΕΤΑ σε Στόχους Διατήρησης του κάθε είδους σε τοπικό επίπεδο
• Συμμετοχή στον ευρύτερο επιστημονικό διάλογο για τον καθορισμό ΕΤΑ και Στόχων Διατήρησης για κάθε είδος ορνιθοπανίδας ενωσιακού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με κατευθύνσεις και οδηγίες από τον Συντονιστή
• Πρόταση για ΕΤΑ για τα είδη ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων ενωσιακού ενδιαφέροντος
• Έκθεση συγκεντρωτικής παρουσίασης των αποτελεσμάτων επανεκτίμησης των πληθυσμών και των τάσεων των ειδών ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων με στατιστικά στοιχεία
• Πρόταση για Στόχους Διατήρησης των ειδών ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων ενωσιακού ενδιαφέροντος και προτεραιότητες, στο τοπικό επίπεδο (ανά περιοχή, ή ανά ομάδες περιοχών NATURA 2000)
• Αξιολόγηση του σχεδιασμού παρακολούθησης που εφαρμόσθηκε
• Πρόταση μόνιμου συστήματος εποπτείας ειδών ορνιθοπανίδας και ασπονδύλων ενωσιακού και εθνικού ενδιαφέροντος στην επικράτεια