Γενική Περιγραφή

Η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) Βορειοανατολικού Αιγαίου εδρεύει στη Μυτιλήνη της Λέσβου, ενώ παράρτημά της έχει προβλεφθεί να δημιουργηθεί στη Σάμο. Η περιοχή αρμοδιότητάς της περιλαμβάνει πάνω από δύο χιλιάδες νησιά και νησίδες, εννέα μόνο από τα οποία είναι κατοικημένα. Πέντε από αυτά κατατάσσονται στην πρώτη δεκάδα των μεγαλύτερων νησιών της χώρας.

Η ΜΔΠΠ ΒΑ Αιγαίου έχει υπό την αρμοδιότητά της 29 Προστατευόμενες Περιοχές (ΠΠ):
– 12 Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ), όπως ορίζονται από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (για την προστασία των φυσικών οικοτόπων και ειδών φυτών και ζώων σε αυτούς) και
– 17 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την Ορνιθοπανίδα (ΖΕΠ), όπως ορίζονται στην Οδηγία 2009/147/EK (για την προστασία των πτηνών).

ΛΗΜΝΟΣ

Η Λήμνος, με έκταση 476 km², 310 km ακτογραμμής και περίπου 17.000 κατοίκους, είναι το όγδοο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Είναι ηφαιστιογενής, με ομαλό ανάγλυφο και ψηλότερη κορυφή την Σκοπιά ή Βίγλα (470m), στα ΒΔ. Εμφανίζει μέση ετήσια θερμοκρασία στους 16,3 °C και μέση ετήσια βροχόπτωση στα 497 mm. Χαρακτηριστικά της αποτελούν οι εκτεταμένες πεδιάδες με ετήσιες καλλιέργειες (κυρίως σιτηρών), ο ημίκλειστος Κόλπος του Μούδρου, στα νότια, και οι πολύ σημαντικοί υγρότοποι της Αλυκής και Χορταρόλιμνης, στα ανατολικά.

Η Περιφερειακή Ενότητα Λήμνου περιλαμβάνει τον Δήμο Λήμνου και τον Δήμο Αγίου Ευστρατίου.

Στη Λήμνο εντοπίζονται οι ακόλουθες Προστατευόμενες Περιοχές του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (1)
GR4110001 «Λήμνος: Χορταρόλιμνη – Λίμνη Αλυκή και θαλάσσια περιοχή»
Η ΠΠ περιλαμβάνει τις ΒΑ ακτές της Λήμνου και τους πολύ σημαντικούς υγροτόπους τους μαζί με εκτεταμένη θαλάσσια ζώνη πλάτους από 2 μέχρι 20 km προς τα ανατολικά, που περικλείει μια από τις σημαντικότερες εκτάσεις με λιβάδια Ποσειδωνίας στη χώρα.
ΖΕΠ (2)
GR4110006 – «Λήμνος- Λίμνες Χορταρολίμνη και Αλυκή, Κόλπος Μούδρου, Έλος Διαπόρι & Χερσόνησος Φακός, Νήσος Σεργίτσι και Νησίδες Διαβάτες, Κόμπιο, Καστριά, Τηγάνι, Καρκαλάς, Πρασονήσι και θαλάσσια περιοχή»
Η ΠΠ περιλαμβάνει το ανατολικό και ΝΑ τμήμα της Λήμνου μαζί με θαλάσσια ζώνη στα νότια αυτής (μαζί με τον Κόλπο του Μούδρου) και θαλάσσια ζώνη στις δυτικές και ΒΔ ακτές του νησιού, ιδιαίτερα διευρυμένη (πλάτους 5 km) γύρω από τη νησίδα Σεργίτσι, πλην τις οκτώ βραχονησίδες της GR4110008 (βλ. ακόλουθα).
GR4110008 – «Νησίδες και βραχονησίδες Λήμνου: Νήσος Σεργίτσι και Νησίδες Διαβατές, Κόμπιο, Καστριά, Τηγάνι, Καρκαλάς, Πρασονήσι»
Η ΠΠ περιλαμβάνει οχτώ βραχονησίδες στην περίμετρο της Λήμνου, τη μεγαλύτερη σε μέγεθος Σεργίτσι στα βόρεια και τις υπόλοιπες να εντοπίζονται στα ΝΑ και ΝΚ του νησιού.

ΛΕΣΒΟΣ
Η Λέσβος, με έκταση 1636 km², 459 km ακτογραμμής και περίπου 90.000 κατοίκους, είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το όγδοο μεγαλύτερο στη Μεσόγειο. Είναι ημιορεινή, με τους δύο χαρακτηριστικούς κόλπους, της Καλλονής και της Γέρας και με ψηλότερες κορυφές, τον Λεπέτυμνο (968 m) στα βόρεια και τον Όλυμπο (967 m) στα νότια. Το κλίμα της εμφανίζει μεγάλες εποχιακές αλλά και χωρικές διαφοροποιήσεις, μέση ετήσια θερμοκρασία στους 17,7 °C και μέση ετήσια βροχόπτωση 415 – 720 mm (από δυτικά προς ανατολικά).
Η Λέσβος κυριαρχείται από ηφαιστειακά πετρώματα (κεντρικά και δυτικά τμήματα) ενώ παρουσιάζει εξαιρετική γεωλογική ετερογένεια που διαμορφώνει την ποικιλία των οικοσυστημάτων της σε αυτή που περιλαμβάνει δάση πεύκης, βελανιδιάς, καστανιάς και, μεσογειακούς θαμνότοπους (φρύγανα και μακκί), πολλούς υγροτόπους (το νησί της χώρας με τους περισσότερους υγροτόπους, μετά την Κρήτη, WWF Ελλάς, απογραφή 2007), εκτεταμένους ελαιώνες και άλλες καλλιέργειες κ.ά.
Η Περιφερειακή Ενότητα Λέσβου περιλαμβάνει τον Δήμο Δυτικής Λέσβου και τον Δήμο Μυτιλήνης.
Στη Λέσβο εντοπίζονται οι ακόλουθες Προστατευόμενες Περιοχές του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (4)
GR4110003 – «Λέσβος: Δυτική Χερσόνησος – Απολιθωμένο Δάσος»
Η ΠΠ περιλαμβάνει την περιοχή δυτικά των οικισμών Γαβαθά, Άντισσας και Ερεσού και προεκτείνεται με μια στενή ζώνη (μεταξύ των οικισμών Χιδήρων και Άγρας) προς τις δασωμένες εκτάσεις γύρω από την κορυφή Προφήτης Ηλίας (μεταξύ Πτερούντας και Παρακοίλων). Επίσης περιλαμβάνει τις νησίδες και βραχονησίδες Σιγρίου (Νησιώπη, Καβαλούρο κ.ά.) με τη θαλάσσια ζώνη (πλάτους μέχρι και 1 km) που τις περιβάλει και τη βραχονησίδα Πόχης στα Λάψαρνα.
GR4110004 – «Λέσβος: Κόλπος Καλλονής και χερσαία παράκτια ζώνη»
Η ΠΠ περιλαμβάνει τον Κόλπο Καλλονής και το σύνολο των παράκτιων υγροτόπων στην περίμετρό του μαζί με εκτάσεις φρυγάνων, ελαιώνων αλλά και πευκοδάσους στα ανατολικά (περιοχή Αχλαδερής και κοίτη ποταμού Βούβαρη). Επίσης τις νησίδες Άγιος Γεώργιος και Γαρμπιάς, στα νότια, και θαλάσσια έκταση στην έξοδο και ανατολικά από το στόμιο του Κόλπου.
GR4110005 – «Λέσβος: Κόλπος Γέρας, έλος Ντίπι και Όρος Όλυμπος- ποταμός Ευεργέτουλας» (προτεινόμενος Τόπος Κοινοτικής Σημασίας-ΤΚΣ)
Η ΠΠ περιλαμβάνει τον Κόλπο Γέρας, τους παράκτιους υγροτόπους στην περίμετρό του (με μεγαλύτερο αυτόν του έλους Ντιπίου, τον δεύτερο σε μέγεθος υγρότοπο της Λέσβου), θαλάσσια έκταση εκτός του κόλπου και το έλος Χαραμίδας και επεκτείνεται στα δυτικά προς τις δασωμένες εκτάσεις γύρω από το όρος Όλυμπος στα κεντρικά και νότια με τις οποίες ενώνεται μέσω δύο προεκτάσεων που περικλείουν την κοίτη και παραπόταμο του ποταμού Ευεργέτουλα και στενή ζώνη από τον οικισμό Πηγαδάκια και Κάτω Τρίτος προς την Αγιάσο (που ενσωματώνει στην προστατευόμενη περιοχή το σπήλαιο της Μυχούς).
GR4110015 – «Θαλάσσια περιοχή νησίδων Τοκμάκια» (προτεινόμενος Τόπος Κοινοτικής Σημασίας-ΤΚΣ)
Η ΠΠ περιλαμβάνει αποκλειστικά τη θαλάσσια περιοχή από τις ΒΑ ακτές της Λέσβου και γύρω από τις νησίδες Τοκμάκια, Πρασολόγος με τις γειτονικές τους βραχονησίδες (χωρίς χερσαία τμήματα).
ΖΕΠ (7)
GR4110007 – «Λέσβος- Παράκτιοι υγρότοποι και Κόλπος Καλλονής»
Η ΠΠ περιλαμβάνει τον Κόλπο Καλλονής, τη νησίδα Άγιος Γεώργιος και το σύνολο των παράκτιων και κάποιων εσωτερικών (Μετόχι, κοίτη Τσικνιά) υγροτόπων στην περίμετρό του μαζί με περιορισμένες εκτάσεις καλλιεργειών στα ΝΑ και φρυγάνων στα νότια και τη νησίδα Γαρμπιάς λίγο έξω από το στόμιο του κόλπου.
GR4110009 – Νησίδες Λέσβου (σύμπλεγμα Τομαρονησίων, Κώδωνας, Άγιος Γεώργιος, Γλαρονήσι, κλπ) και θαλάσσια περιοχή
Η ΠΠ περιλαμβάνει νησίδες και βραχονησίδες στις ΒΑ ακτές της Λέσβου και τη θαλάσσια περιοχή που τις περικλείει από τα Τσόνια μέχρι τα Μυστεγνά. Επίσης τις 5 νησίδες και βραχονησίδες της Πέτρας (Άγιος Γεώργιος, Πετράδι, Γλαρονήσι κ.ά.) στις ΒΔ ακτές της Λέσβου- χωρίς θαλάσσια ζώνη.
GR4110010 – «Νοτιοδυτική Χερσόνησος, Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου»
Η ΠΠ περιλαμβάνει την περιοχή δυτικά των οικισμών Βατούσας, Άγρας και Παρακοίλων ενώ περιλαμβάνει επίσης τη νησίδα Νησιώπη (Μεγαλονήσι) και τις γειτονικές της βραχονησίδες (Καβαλούρος κ.ά.).
GR4110011 – «Όρος Όλυμπος Λέσβου»
Η ΠΠ περιλαμβάνει το σύνολο του κεντρικού πευκοδάσους Τραχείας Πεύκης στο κέντρο του νησιού, πλην εκτάσεων στα ανατολικά παράλια του Κόλπου Καλλονής στην περιοχή της Αχλαδερής που περιλαμβάνονται στην ΕΖΔ GR4110004, του Κόλπου Καλλονής). Στα ΝΑ της ΠΠ εντοπίζεται το όρος Όλυμπος, κοντά στην Αγιάσο.
GR4110012 – «Βόρεια Λέσβος»
Η ΠΠ αποτελείται από δύο αυτοτελείς υποπεριοχές. Η δυτική περικλείει τον ορεινό όγκο του Λεπέτυμνου, από τους οικισμούς της Στύψης, Πέτρας, Μολύβου (Μήθυμνας) μέχρι τη χερσόνησο στα Τσόνια που καλύπτονται από μεσογειακούς θαμνώνες, δάση βελανιδιάς, βοσκοτόπια και ελαιώνες και η ανατολική την περιοχή του Αγίου Στέφανου και Παλιού που καλύπτονται από μεσογειακούς θαμνώνες και βοσκοτόπια.
GR4110013 – «Λέσβος- Κόλπος Γέρας, έλη Ντίπι και Χαραμίδα»
Η ΠΠ περιλαμβάνει τον Κόλπο Γέρας, τους παράκτιους υγροτόπους στην περίμετρό του ((που εντοπίζονται κυρίως στα βόρεια παράλιά του), το στόμιο του κόλπου και θαλάσσια έκταση εκτός αυτού, με το έλος Χαραμίδας.
GR4110016 – «Θαλάσσια περιοχή Δυτικής Λέσβου»
Η ΠΠ περιλαμβάνει θαλάσσια έκταση πλάτους περίπου 5,5 km από το ακρωτήριο δυτικά από τα Λάψαρνα μέχρι λίγο πριν το ακρωτήριο δυτικά από τον Χρούσο.

ΧΙΟΣ
Η Χίος, με έκταση 842 km², 213 km ακτογραμμής και περίπου 52.000 κατοίκους, είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Είναι ημιορεινή, με γενικά έντονο ανάγλυφο και ψηλότερες κορυφές το Πελιναίο (1297 m) και το Όρος (1126 m), στα βόρεια. Εμφανίζει μέση ετήσια θερμοκρασία στους 17,2 °C και μέση ετήσια βροχόπτωση στα 694 mm. Το νότιο τμήμα του νησιού (εκτός προστατευόμενων περιοχών) κυριαρχείται από μεσογειακούς θαμνότοπους και εκεί εντοπίζονται οι μοναδικές για τη χώρα καλλιέργειες τοπικής ποικιλίας Σχίνου (Pistacia lentiscus subsp. chia) από την οποία παράγεται η μαστίχα.
Η Περιφερειακή Ενότητα Χίου περιλαμβάνει τον Δήμο Χίου, τον Δήμο Οινουσσών και τον Δήμο Ψαρών.
Στη Χίο εντοπίζονται οι ακόλουθες Προστατευόμενες Περιοχές του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (1)
GR4130001 – «Βόρεια Χίος και νήσοι Οινούσσες και παράκτια θαλάσσια ζώνη»
Η ΠΠ περιλαμβάνει όλη τη Β Χίο με τους ορεινούς όγκους του Πελιναίου, δυτικά μέχρι το Άγια Γάλα και την Παρπαριά, παράκτια από το ύψος των Αγιασμάτων και ανατολικά με μια στενή θαλάσσια ζώνη πλάτους περίπου 0,5km, με ανατολικό άκρο τα νησιά των Οινουσσών, και νότιο την επαρχιακή οδό Χίου-Κεραμού.
ΖΕΠ (2)
GR4130003 – «Βόρεια Χίος»
Η ΠΠ περιλαμβάνει όλη τη Β και Κ Χίο με τους ορεινούς όγκους του Πελιναίου, δυτικά μέχρι το Άγια Γάλα και την Παρπαριά, παράκτια από το ύψος των Αγιασμάτων και ανατολικά, με ανατολικό άκρο τους οικισμούς του Μαρμάρου, Καρδαμύλων, Λαγκάδας και Αίπου, και νότιο την επαρχιακή οδό Χίου-Ελίντας και τους οικισμούς των Αυγωνύμων και τις Καρυές.
GR4130004 – «Νησίδα Βενέτικο»
Η ΠΠ αποτελείται από τη νησίδα Βενετικό που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 2,5 km από το νότιο άκρο της Χίου (ακρ. Μάστιχο) με έκταση λίγο πάνω από τα 25 στρεμ. Πρόκειται για μια ασβεστολιθική βραχώδη νησίδα που καλύπτεται σε αρκετά σημεία της με μακκία βλάστηση.

ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ
Το σύμπλεγμα των Οινουσσών, με μεγαλύτερο νησί την κατοικημένη Οινούσσα (περίπου 1.000 κατοίκων) βρίσκεται στα ΒΔ της Χίου και σε απόσταση 2 km από αυτή. Αποτελείται από οκτώ ακόμη νησίδες (Πασάς, Βατός κ.ά.) και έχει έκταση 14 km² με 35 km ακτογραμμής. Καλύπτεται σχεδόν εξολοκλήρου από μεσογειακούς θαμνώνες (φρύγανα).
Στις Οινούσσες εντοπίζονται εντοπίζονται τμήματα των ακόλουθων Προστατευόμενων Περιοχών του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (1)
GR4130001 – «Βόρεια Χίος και νήσοι Οινούσσες και παράκτια θαλάσσια ζώνη»
(βλέπε παραπάνω, στη Χίο)

ΨΑΡΑ
Βρίσκεται στα ΒΑ της Χίου και σε απόσταση 19 km από αυτή. Έχει έκταση 43 km² και πληθυσμό περίπου 400 κατοίκους. Καλύπτεται σχεδόν εξολοκλήρου από μεσογειακούς θαμνώνες (φρύγανα).
Στα Ψαρά εντοπίζονται τμήματα της ακόλουθης Προστατευόμενης Περιοχής του δικτύου Natura 2000:
ΖΕΠ (1)
GR4130002 – «Νησιά Αντιψαρά και νησίδες Δασκαλιό, Μαστρογιώργη, Πρασονήσι, Κάτω Νησί, Μεσιακό, Κουτσουλιά και θαλάσσια ζώνη.»
Η ΠΠ περικλείει οκτώ βραχονησίδες των Ψαρών και θαλάσσια ζώνη στα δυτικά παράλια του νησιού, καθώς η βασική περιοχή προστασίας αποτελείται κυρίως από το νησί των Αντίψαρων.

ΑΝΤΙΨΑΡΑ
Τα Αντίψαρα βρίσκονται σε απόσταση περίπου 2,5 km στα ΝΔ των Ψαρών, ΒΔ της Χίου. Η έκτασή τους είναι 4.5 km², το μήκος ακτογραμμής 12 km και δεν υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι σε αυτά. Χαρακτηρίζεται από τις βραχώδεις ακτές του και καλύπτεται γενικά από χαμηλή θαμνώδη βλάστηση.
Στα Αντίψαρα εντοπίζονται οι ακόλουθες Προστατευόμενες Περιοχές του δικτύου Natura 2000: εντοπίζονται τμήματα των ακόλουθων Προστατευόμενων Περιοχών του δικτύου Natura 2000:
ΖΕΠ (1)
GR4130002 – «Νησιά Αντιψαρά και νησίδες Δασκαλιό, Μαστρογιώργη, Πρασονήσι, Κάτω Νησί, Μεσιακό, Κουτσουλιά και θαλάσσια ζώνη.»
Η ΠΠ αποτελείται κυρίως από τη νήσο Αντίψαρα και θαλάσσια έκταση περιμετρικά (στα 5 km).

ΒΡΑΧΟΝΗΣΙΔΕΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΙ
Στο μέσον του Αιγαίου, σε απόσταση 50 km από τη Χίο και 41 km από την Άνδρο, εντοπίζονται ο Μεγάλος και Μικρός Καλόγερος μαζί με τρεις ακόμα μικρότερες βραχονησίδες. Δεν κατοικούνται πλέον και στη μεγάλη βραχονησίδα εντοπίζεται μοναστήρι του 15ου αιώνα και κάποια μεταγενέστερα κτήρια. Ο Μεγάλος Καλόγερος έχει έκταση 6 στρεμ. με 300 m ακτογραμμής και μέγιστο υψόμετρο τα 35 m. Αποτελούνται εξ ολοκλήρου από ηφαιστειακούς βραχώδεις σχηματισμούς.
Στις νησίδες Καλόγεροι εντοπίζεται η ακόλουθη Προστατευόμενη Περιοχή του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (1)
GR4130005 – «Βραχονησίδες Καλόγεροι και παράκτια ζώνη»
Η ΠΠ αποτελείται από τις νησίδες και θαλάσσια ζώνη περιμετρικά (στα 1-2 km) των νησίδων.

ΣΑΜΟΣ
Η Σάμος, έχει έκταση 477 km², ακτογραμμή 163 km και περίπου 33.000 κατοίκους, είναι το ένατο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Περιλαμβάνει δύο κύριους ορεινούς όγκους, αυτόν της Αμπέλου (Καρβούνης) με κορυφή στα 1153 m κεντρικά και τον Κερκετέα (Κέρκης) με κορυφή στα 1434 m δυτικά. Ο Κερκετέας (Κερκετεύς) είναι, μάλιστα, το δεύτερο υψηλότερο βουνό στη νησιωτική περιοχή του Αιγαίου Πελάγους.
Εμφανίζει μέση ετήσια θερμοκρασία στους 19 °C και μέση ετήσια βροχόπτωση στα 700 mm με 900 mm (στα νότια και νότια τμήματά του, αντίστοιχα). Οι ορεινές περιοχές του νησιού παρουσιάζουν ιδιαίτερα απότομο ανάγλυφο, ενώ εκτάσεις με πεδιάδες και ομαλή ακτογραμμή εντοπίζονται στα νότια και ανατολικά της τμήματα.
Η Περιφερειακή Ενότητα Σάμου περιλαμβάνει τον Δήμο Δυτικής και τον Δήμο Ανατολικής Σάμου.
Στη Σάμο εντοπίζονται οι ακόλουθες Προστατευόμενες Περιοχές του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (3)
GR4120001- «Σάμος: Παραλία Αλυκή»
Η ΠΠ αποτελείται από τον υγρότοπο της Αλυκής αλλά κυρίως από παράκτια και από θαλάσσια έκταση στα ανατολικά της.
GR4120002- «Σάμος: Όρος Άμπελος (Καρβούνης)»
Η ΠΠ περικλείει τα ανώτερα τμήματα του όρους Άμπελος, από το υψόμετρο 150-700 m και άνω και καλύπτεται κυρίως από πευκοδάση και μεσογειακούς θαμνότοπους. Περιλαμβάνει διάφορα σπήλαια σημαντικά για ενδημικά είδη αρθροπόδων και χειρόπτερα (βλ. ακόλουθα, Πανίδα).
GR4120003- «Σάμος: Όρος Κερκετεύς- Μικρό και Μεγάλο Σεϊτάνι»
Η ΠΠ περικλείει το όρος Κέρκη, τις ΒΔ ακτές της Σάμου και καλύπτεται κυρίως από πευκοδάση (Τραχείας και Μαύρης Πεύκης) και μεσογειακούς θαμνότοπους.
ΖΕΠ (2)
GR4120007 – «Σάμος: Αλυκή Ψιλής Άμμου»
Η ΠΠ ταυτίζεται σχεδόν με το όριο του υγροτόπου της Αλυκής Σάμου στα ανατολικά και περιλαμβάνει εκτάσεις από φρύγανα και καλλιέργειες στα δυτικά. Αποτελεί την μοναδική υγροτοπική περιοχή στο δίκτυο Natura 2000 της Σάμου.
GR4120008 – «Σάμος- Όρος Κέρκης»
Η ΠΠ περικλείει την ομώνυμη ΕΖΔ διευρυμένη μέχρι και τις ΝΔ ακτές της Σάμου και εκτεταμένους μεσογειακούς θαμνότοπους στα ανατολικά. Είναι σημαντική για είδη αρπακτικών και πουλιών των θαμνοτόπων (βλ. ακόλουθα, Ορνιθοπανίδα).

ΙΚΑΡΙΑ
Έχει έκταση 255 km², ακτογραμμή 160 km και περίπου 8500 κατοίκους. Πρόκειται για ορεινό νησί με έντονο ανάγλυφο που περιλαμβάνει τον ορεινό όγκο του Αθέρα, στα κεντρικά, με υψηλότερη κορυφή στα 1.041 m και τη Μέλισσα στα ΝΔ στα 1011 m. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι οι 18,9 °C και η μέση ετήσια βροχόπτωση στα 840 mm, διαμορφώνοντας έτσι την αφθονία νερών που την χαρακτηρίζει.
Η Περιφερειακή Ενότητα Ικαρίας περιλαμβάνει τον Δήμο Ικαρίας και τον Δήμο Φούρνων Κορσεών.
Στην Ικαρία εντοπίζονται οι ακόλουθες Προστατευόμενες Περιοχές (ή τμήματα αυτών) του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (1)
GR4120004- «Ικαρία- Φούρνοι και παράκτια ζώνη»
Η ΠΠ περιλαμβάνει, σε τρία αυτοτελή πολύγωνα, το όρος Μέλισσα (στο ΝΔ τμήμα του νησιού), την κορυφογραμμή του όρους Αιθέρα (στα Κ και ΒΔ) και τη ΒΔ χερσόνησο της Ικαρίας και τη θαλάσσια ζώνη (πλάτους 1-1,5 km) πλησίον αυτής. Επίσης περιλαμβάνει τα νησιά και νησίδες των Φούρνων.
ΖΕΠ (1)
GR4120005 – «Νήσος Ικαρία (Νοτιοδυτικό τμήμα)»
Η ΠΠ περιλαμβάνει αποκλειστικά χερσαίες εκτάσεις στο ΝΔ άκρο της Ικαρίας, εντός των οποίων περικλείεται το όρος Μέλισσα και άλλες πέντε κορυφές με υψόμετρο κοντά στα 1000m.

ΦΟΥΡΝΟΙ
Οι Φούρνοι βρίσκονται στα ΝΔ της Σάμου και αποτελούνται από περισσότερα των 20 νησιών και νησίδων, με μεγαλύτερο το ομώνυμο, έκτασης 30,4 km² και πληθυσμό περίπου 1100 κατοίκων.
Στους Φούρνους Αντίψαρα εντοπίζονται τμήματα των ακόλουθων Προστατευόμενων Περιοχών του δικτύου Natura 2000:
ΕΖΔ (1)
GR4120004- «Ικαρία- Φούρνοι και παράκτια ζώνη»
Η ΠΠ περιλαμβάνει τρεις περιοχές στο νησί της Ικαρίας και το σύνολο των νησιών και νησίδων των Φούρνων (χωρίς περιμετρική θαλάσσια ζώνη).
ΖΕΠ (1)
GR4120006 – «Νήσος Φούρνοι και νησίδες Θύμαινα, Αλατονήσι, Θυμαινάκι, Στρογγυλό, Πλάκα, μακρονήσι, Μικρός και Μεγάλος Ανθρωποφάγος, Άγιος Μηνάς και θαλάσσια περιοχή.»
Η ΠΠ περικλείει τα νησιά και νησίδες των Φούρνων μαζί με μια περιμετρική θαλάσσια ζώνη που συγκεκριμένα γύρω από το Αλατονήσι έχει ακτίνα περίπου 5 km.

Θεσμικό πλαίσιο

Στις Προστατευόμενες Περιοχές αρμοδιότητας της ΜΔΠΠ ΒΑ Αιγαίου εφαρμόζεται το ακόλουθο νομικό πλαίσιο.

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
– Απολιθωμένο Δάσος Λήμνου (ΦΕΚ 473ΑΑΠ/2013)
– Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (ΦΕΚ 160/Α/19-9-1985)

ΤΟΠΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΛΛΟΥΣ (ΤΙΦΚ)
– Νησίδες Τοκμάκια (Μεγαλονήσι, Μπαρμπαλιάς, Παναγιά & Ασπρόνησος) του Νομού Λέσβου (ΦΕΚ 1176/Β/22-9-2000), στις GR4110009, GR4110015 & GR4110016
– Υγρότοπος Ντίπι – Λάρσου του Νομού Λέσβου (ΦΕΚ 1360/Β/2000), στις GR4110005 και GR4110013
– Νησίδες Άγιος Παντελεήμων, Πατερόνησο, Βάτος και Αντίψαρα του Νομού Χίου (ΦΕΚ 1176/Β/22-9-2000), στις GR4130001 και GR4130002
– Νησίδες Άγιος Νικόλαος, Άγ. Μηνάς και Μακρονήσι του Νομού Σάμου (ΦΕΚ 1176/Β/22-9-2000), στις GR4120004 και GR4120006
– Περιοχές Βαθύ και Βουρλιώτες της Δ.Ε. Βαθέος, Πυθαγόρειο, Πύργος, Παγώνδας και Μαυρατζέοι της Δ.Ε. Πυθαγορείου, Μαραθόκαμπος, Νεοχώρι, Κουμέικα και Σκουρέικα της Δ.Ε. Μαραθόκαμπου, Παλαιό Καρλόβασι, Ταμπάκικα, Λέκκα και Σταυρινήδες της Δ.Ε. Καρλοβάσου της Νήσου Σάμου (ΦΕΚ 591/Β/15-5-2002), στις GR4120002, GR4120003 και GR4120008
– Περιοχές Ακαμάτρα της Δ.Ε. Ευδήλου, Πέζη και Λαγκάδα της Δ.Ε. Ραχών της Νήσου Ικαρίας (ΦΕΚ 591/Β/15-5-2002), στις GR4120004 και GR4120005.

ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ (ΚΑΖ)
ΛΗΜΝΟΣ
– Αγ. Σώζων-Λιμνιώνας (Καμινίων-Φυσίνης) – ΦΕΚ 578/Β’/1989
– Πλάι-Κορακιά-Παρθενόμυτος (Μούδρου) – ΦΕΚ 578/Β’/1989
– Κώμη-Τούρλες-Χορταλίμνη (Ρωμανού-Ρουσσοπουλίου-Καλλιόπης) – ΦΕΚ 578/Β’/1989
– Παλαιόκαστρο-Αλεπότρυπες-Βουτσάδικα (Παναγίας-Πλάκας) – ΦΕΚ 578/Β’/1989
– Πολιόχνη-Θυμαρέλια (Λιβαδοχωρίου-Αγ. Δημητρίου-Ατσικής) – ΦΕΚ 578/Β’/1989
– Νησίδα Σιδερίτης (Σεργίτσι) – ΦΕΚ 387/Δ’/2007
– Μίτακας-Αγ. Αθανάσιος- Αγ. Ιωάννης (Κορνού-Κάσπακα-Μύρινας) – ΦΕΚ 387/Δ’/2007
– Κάκαβος (Θάνους) – ΦΕΚ 578/Β’/1989
-Φακός-Διαπόρι – ΦΕΚ 506/Δ’2012
ΛΕΣΒΟΣ
– Καστέλια Άγ. Δημήτριος (Μήθυμνα-Αργενού-Λεπέτυμνου) – ΦΕΚ 234/Β’/1987
– Αχλάδα-Περιστεριές-Μανούλος (Μανταμάδου) – ΦΕΚ 273/Β’/1987
– Ξαμπέλια (Ν. Κυδωνιών) – ΦΕΚ 273/Β’/1987 και τροποποίηση 387/Δ’/2009
– Πλακωρτά-Βουνάρια-Κουφό-Καμάρα (Πελόπης) – ΦΕΚ 406/Β’/1976
– Ξερολίμνη (Βατούσας-Σκαλοχωρίου) – ΦΕΚ 759/Β’/1977
– Σκαμνιούδα (Άντισσας) – ΦΕΚ 406/Β’/1976
– Απολιθωμένα (Σιγρίου) – ΦΕΚ 406/Β’/1976 και τροποποίηση 387/Δ’/2009
– Μεγαλονήσι-Νησιώτη (Σιγρίου) – ΦΕΚ 464/Β’/1981 και τροποποίηση 387/Δ’/2009
– Μεσόρος (Άγρα) – ΦΕΚ 469/Β’/1984
– Προφήτης Ηλίας (Πολιχνίτου) – ΦΕΚ 406/Β’/1976
– Λογαράς (Πλωμαρίου) – ΦΕΚ 625/Β’/1978
– Κούτρα-Χωράφι Αγριάς-Χωραφέλια (Αγιάσου) – ΦΕΚ 602/Β/’/1985
– Πλάτη (Ασωμάτων-Συκούντος-Μυχού) – ΦΕΚ 234/Β’/1987
– Δίβολο-Ακόθι (Λουτρών) – ΦΕΚ 360/Β’/1984
– Νησίδες Τουκμάκια, Πρασολόγος & Μονόπετρα Δ.Ε. Μανταμάδου και Κύδωνας Δ.Ε. Λουτρ. Θερμής – ΦΕΚ 377/Δ’/2007
– Αλυκή Καλλονής-Νουτζάρια-Καντρί-Μέσα – ΦΕΚ 387/Δ’/2009
ΧΙΟΣ
– Αγ. Γάλακτος Δ.Ε. Αμανής1059/Δ’/2006
– Κορακιές-Λυγάρι (Παρπαριάς) – ΦΕΚ 409/Β’/1983
– Κυμινάς-Κοινότητας Βολισσού, Πισπιλούντας, Φυτών Δ.Ε. Αμανής – ΦΕΚ 1651/Δ’/2004
– Πραστιά-Πέρδικα (Βολισσού-Σιδηρούντας) – ΦΕΚ 409/Β’/1983
– Αγ. Ιωάννης-Τριπατέ (Βροντάδων-Καρυών) – ΦΕΚ 713/Β’/1979
ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ
– Μοναστήρι Οινουσσών – ΦΕΚ 660/Β’/1978
– Νησίδες Αγ. Παντελεήμων, Πατερόνησο και Βατός – ΦΕΚ 1221/Δ’/2004
ΨΑΡΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΨΑΡΑ
– Ξερόκαμπος-Φτελιά (Ψαρών) – ΦΕΚ 441/Β’/1992
– Νησίδα Αντίψαρα – ΦΕΚ 1221/Δ’/2004
ΣΑΜΟΣ
– Άσπρος Βράχος Δενδριάς (Αμπέλου-Μανολάτων) – ΦΕΚ 779/Β’/1976
– Αργυρού, Ψιλή Άμμος – 953/Δ’/2002

ΜΙΚΡΟΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚOI ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ
Στην περιοχή αρμοδιότητας της ΜΔ ΠΠ ΒΑ Αιγαίου έχουν καταγραφεί 99 Μικροί Νησιωτικοί Υγρότοποι (ΜΝΥ) από το σύνολο των αναφερόμενων στο ΠΔ «Έγκριση καταλόγου μικρών νησιωτικών υγροτόπων και καθορισμός όρων και περιορισμών για την προστασία και ανάδειξη των μικρών παράκτιων υγροτόπων που περιλαμβάνονται σε αυτόν» (ΦΕΚ 229/Α.Α.Π./19-6-2012). Η Λέσβος (49 ΜΝΥ) και τη Λήμνος(24 ΜΝΥ) κατατάσσονται στη 2η και 3η θέση σε αριθμό τέτοιων υγροτόπων μετά την Κρήτη (69 ΜΝΥ). Ανά νησί οι ΜΝΥ στο ΒΑ Αιγαίο είναι οι ακόλουθοι:
ΛΗΜΝΟΣ (24 ΜΝΥ)
– Εκβολή ρυάκα Ραγκαβά (Υ411LEM006), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Εκβολή ανώνυμου χειμάρρου (Κότσινας) (Υ411LEM008)
– Μετόχι Φακού 1 (Υ411LEM010), εντός ΠΠ GR4110006
– Έλος ακρ. Ασπρόκαβος 1 (Υ411LEM011)
– Εκβολή Χανδριά(Υ411LEM012), εντός ΠΠ GR4110006
– Εκβολή Ζεματά (Υ411LEM013), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Εκβολή Γομάτι (Υ411LEM018), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Νεροβγάλτης (Υ411LEM021), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Άγνωστος 2 (Υ411LEM022), εντός ΠΠ GR4110006
– Χαβούλι (Υ411LEM023), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Λιβάδια (Υ411LEM028), εντός ΠΠ GR4110006
– Ανώνυμος όρμου Πάπιας (Υ411LEM036), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Εκβολή ρύακα Αυλώνα (Υ411LEM039), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Παρανησιά (Υ411LEM040), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Έλος Αγ. Αντωνίου (Υ411LEM043), εντός ΠΠ GR4110006
– Έλος ακρ. Ασπρόκαβος 2 (Υ411LEM045)
– Λιβάδι Μάρμαρο 2 (Υ411LEM047), εντός ΠΠ GR4110001 και GR4110006
– Λιμνίο ακρ. Πεταλίδι (Υ411LEM048), εντός ΠΠ GR4110001 και GR4110006
– Λιβάδι Μάρμαρο 1 (Υ411LEM049), εντός ΠΠ GR4110001 και GR4110006
– Λιβάδι Αγ. Αντωνίου (Υ411LEM050), εντός ΠΠ GR4110001 και GR4110006
– Εκβολή ρέματος Καλάμι (Υ411LEM052)
– Εκβολή ακρ. Φαλακρό (Υ411LEM053), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Εκβολή παραλίας Φαλακρό (Υ411LEM054), σε επαφή με ΠΠ GR4110006
– Εκβολή Παναγιάς Πηγαδέλι (Υ411LEM056), σε επαφή με ΠΠ GR4110006

ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ (4 ΜΝΥ)
– Εκβολή όρμου Φράγκου (Y411AEF002), εντός ΠΠ GR4110002 και GR4110014
– Εκβολή όρμου Φιτλιό (Y411AEF003), εντός ΠΠ GR4110002 και GR4110014
– Εκβολή Φραγκούλη Ράχη (Y411AEF004), εντός ΠΠ GR4110002 και GR4110014
– Εκβολή όρμου Μουρούλια (Y411AEF008), εντός ΠΠ GR4110002 και GR4110014

ΛΕΣΒΟΣ (49 ΜΝΥ)
Δυτική Λέσβος
– Εκβολή Μακάρων (Y411LES011) GR4110004, GR4110007
– Εκβολή Ποδαρά (Y411LES079), εντός ΠΠ GR4110010
– Εκβολή Χρούσου (Y411LES027), εντός ΠΠ GR4110010
– Ψαροπόταμος (Y411LES028), εντός ΠΠ GR4110003 και GR4110010
– Ελάφι (Y411LES064), εντός ΠΠ GR4110003 και GR4110016 και σε επαφή με GR4110010
– Εκβολή ρύακα Φαρκονιά ή Έλη Λίμενα (Y411LES097), εντός ΠΠ GR4110003 και GR4110010 και σε επαφή με GR4110016
– Φάρος (Λιμένα) (Y411LES030), εντός ΠΠ GR4110003
– Φανερωμένη (Y411LES031), εντός GR4110003 και σε επαφή με GR4110010 και GR4110016
– Λάψαρνα (Y411LES032) GR4110003
– Κάμπος (Y411LES070)
– Παλιόκαστρο ή Εκβολή Βούλγαρη (Y411LES033)
– Εκβολή Λαγκάδα (Y411LES071)
– Εκβολή Κεχράδα (Ξηρολίμνη) (Y411LES083)
– Εκβολή παραλίας Μήθυμνας (Y411LES081)

Κόλπος Καλλονής
– Καρδαμάς/Περαντού-Αποθήκα (Y411LES012), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Κούκουμος(Y411LES013), εντός ΠΠ GR4110004 και σε επαφή με GR4110007
– Εκβολή Ταξιάρχη Παρακοίλων (Y411LES015), εντός GR4110004 και σε επαφή με GR4110007
– Εκβολή παραλίας Παρακοίλων (Y411LES086), εντός της ΠΠ GR4110004 και σε επαφή με GR4110007
– Άγνωστο ή Παχιά Άμμος (Y411LES098), εντός της ΠΠ GR4110004 και σε επαφή με GR4110007
– Εκβολή Ποταμιάς (Καραβούλια) (Y411LES016), εντός της ΠΠ GR4110004 και σε επαφή με την GR4110007
– Μετόχι Λειμώνος (Y411LES018), εντός ΠΠ GR4110007
– Σκάλα Καλλονής (Y411LES019), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Έλος Κοφινά (Y411LES061), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Έλος Αχλαδερής (Y411LES010), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Αγ. Βερονίκη (Y411LES085), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Εκβολή ρύακα Μάκρη (Y411LES084), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Φαρμακιές (Y411LES022), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Εκβολή ρ. Λούτα (Y411LES087), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Εκβολή Αλμυροπόταμου (Y411LES065), εντός ΠΠ GR4110004 και GR4110007
– Έλος Νυφίδας (Y411LES023), εντός ΠΠ GR4110004 και σε επαφή με GR4110007
Κόλπος Γέρας
– Αγ. Θεράπων (Πηγαδάκι) (Y411LES025), εντός ΠΠ GR4110005 και σε επαφή με GR4110013
– Ανώνυμο έλος Περάματος (Y411LES026), εντός ΠΠ GR4110005 και σε επαφή με GR4110013
– Έλος Περάματος (Y411LES052), σε επαφή με ΠΠ GR4110005 και GR4110013
Ανατολική Λέσβος
– Λαγκάδα (Y411LES059), σε επαφή με την ΠΠ GR4110009
– Παλιός (Y411LES067), σε επαφή με ΠΠ GR4110009 και GR4110015
– Ανοιχτός (Y411LES068), εντός ΠΠ GR4110012 και σε επαφή με GR4110009, GR4110015
– Καμήλα (Y411LES069), εντός ΠΠ GR4110012 και σε επαφή με GR4110009 και GR4110015
– Τρούπια (Y411LES037), σε επαφή με ΠΠ GR4110009 και GR4110015
– Εκβολή Ασπροπόταμου ή Πεδή και βάλτος (Y411LES096), σε επαφή με ΠΠ GR4110009 και GR4110015
– Έλος Αγ. Φανουρίου ή Σκίδια (Y411LES095), σε επαφή με ΠΠ GR4110009 και GR4110015
– Ρέμα Αγ. Ιωάννη (Y411LES058), σε επαφή με ΠΠ GR4110009 και GR4110015
– Σκάλα Ν. Κυδωνιών (Y411LES057), σε επαφή με ΠΠ GR4110009 και GR4110015
Υπόλοιπες περιοχές Λέσβου
– Μικρή Λίμνη Αγιάσου (Y411LES040), εντός ΠΠ GR4110011
– Αγιασμούδια (Y411LES044), εντός ΠΠ GR4110011
– Αγ. Σωτήρα (Y411LES073), εντός ΠΠ GR4110011
– Θερμοπηγές Πολυχνίτου (Y411LES094)
– Αλμυροπόταμος (Βατερά) (Y411LES038)
– Εκβολή Βούρκου (Y411LES054)
– Δρότα (Y411LES055)

ΧΙΟΣ (11 ΜΝΥ)
– Έλος Λήμνος ή Βάλτος Μαρμάρου (Y413CHI001), εντός ΠΠ GR4130001
– Γιβάρι Λαγκάδας (Y413CHI002), σε επαφή με ΠΠ GR4130001
– Εκβολή Κοκαλά – Έλος Κοντάρι (Y413CHI003)
– Έλος Κώμης (Y413CHI005)
– Έλος Φανών ή Κάτω Φανών (Y413CHI008)
– Εκβολή Καμπιών (Y413CHI013), εντός ΠΠ GR4130001 και GR4130003
– Έλος Λιθίου ή Παπόρι (Y413CHI014)
– Εκβολή Αγίας Μαρκέλλας (Y413CHI015)
– Εκβολή ποταμού Μαλαγγιώτη (Y413CHI016)
– Έλος Δελφινιού (Y413CHI021), εντός ΠΠ GR4130001
– Έλος Παρπάντων (Y413CHI034), εντός ΠΠ GR4130001
ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ (4 ΜΝΥ)
– Αλυκή Οινουσσών (Υ413OIN001), εντός ΠΠ GR4130001
– Όρμος Φουρκερό (Υ413OIN004), εντός ΠΠ GR4130001
– Έλος Καλαμιάρη (Υ413OIN005), εντός ΠΠ GR4130001
– Πασάς 1 (Υ413PAS001), εντός ΠΠ GR4130001
ΨΑΡΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΨΑΡΑ (0 ΜΝΥ)
Στα Ψαρά και Αντίψαρα δεν εντοπίζονται υγρότοποι του ΠΔ για τους ΜΝΥ (ΦΕΚ 229/2012).
ΣΑΜΟΣ (3 ΜΝΥ)
Στη Σάμο οι ΜΝΥ βρίσκονται στο σύνολό τους εκτός ορίων των ΠΠ του νησιού.
– Εκβολή ποταμού Φουρνιώτικου – Υ412SAM011
– Εκβολή ρέματος Ιμβράσου- Υ412SAM013
– Εκβολή Χήσιου Ρέματος – Υ412SAM014

ΙΚΑΡΙΑ (4 ΜΝΥ)
– Εκβολή ποταμού Χάλαρη (Να) (Y412ΙΚΑ001), εντός ΠΠ GR4120004 και GR4120005
– Εκβολή ποταμού Βουτσιδέ (Κάμπος) (Υ412IKA002)
– Εκβολή ποταμού Μύρσωνα (Μεσακτή) (Υ412IKA003)
– Έλος Λιβάδι (Εκβολή ποταμού Χάρακα) (Υ412IKA004)

ΣΧΕΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το είδος χλωρίδας *Silene holzmannii – ΦΕΚ 3645/Β’/2021
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για 10 είδη Χειροπτέρων των σπηλαίων – ΦΕΚ 4566/Β’/2024

Φυσικό Περιβάλλον

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

ΛΗΜΝΟΣ
GR4110001 «Λήμνος: Χορταρόλιμνη – Λίμνη Αλυκή και θαλάσσια περιοχή»
Φιλοξενεί 13 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων δύο είναι οικότοποι προτεραιότητας, οι 1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Ποσειδωνία (Posidonion oceanicae) και 3170* – Μεσογειακά εποχικά τέλματα.
Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 13 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 2 είναι οικότοποι προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae) και 3170* – Μεσογειακά εποχικά τέλματα]. Οι 3 από τους 13 Τ.Ο. εμφανίζουν εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 1120*, 2120 και 6420), οι 8 καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1110, 1170, 1410, 2110, 2190, 2260, 3170* και 5420), ενώ 2 είναι οικότοποι με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (οι 1240 και 1420).
ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ
GR4110002 – «Άγιος Ευστράτιος και παράκτια θαλάσσια ζώνη»
Φιλοξενεί 10 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 2 είναι οικότοποι προτεραιότητας, οι 1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae) και 3170* – Μεσογειακά εποχικά τέλματα.
Στη συγκεκριμένη Ζώνη έχουν καταγραφεί 10 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 2 είναι οικότοποι προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae) και 3170* – Μεσογειακά εποχικά τέλματα]. Οι 6 από τους 10 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 1120*, 1170, 3170*, 9350, 92D0 και 8330), οι 3 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1410, 2110 και 5420) και ένας είναι οικότοπος με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (ο 1240).
ΛΕΣΒΟΣ
GR4110003 – «Λέσβος: Δυτική Χερσόνησος – Απολιθωμένο Δάσος»
Στη συγκεκριμένη Ζώνη έχουν καταγραφεί 14 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 3 είναι οικότοποι προτεραιότητας (3170* – Μεσογειακά εποχικά τέλματα, 6220* – Ψευδοστέππα με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea και 9530* – (Υπο-) μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα). Οι 6 από τους 14 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 3170*, 5420, 92A0, 92D0, 9530* και 9540), οι 6 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1170, 1240, 2260, 6220*, 92C0 και 9350) και οι 2 είναι οικότοποι με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (οι 1410 και 2110).
GR4110004 – «Λέσβος: Κόλπος Καλλονής και χερσαία παράκτια ζώνη»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 17 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 4 είναι οικότοποι προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae), 1150* – Παράκτιες Λιμνοθάλασσες, 3170* – Μεσογειακά εποχικά τέλματα και 6220* – Ψευδοστέππα με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea. Οι 4 από τους 17 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 1140, 1160, 3170* και 9540), οι 11 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1110, 1120*, 1150*, 1170, 1210, 1310, 1410, 1420, 5420, 6220* και 92D0) και οι 2 είναι οικότοποι με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (οι 2110 και 2260).
GR4110005 – «Λέσβος: Κόλπος Γέρας, έλος Ντίπι και Όρος Όλυμπος- ποταμός Ευεργέτουλας» (προτεινόμενος Τόπος Κοινοτικής Σημασίας-ΤΚΣ)
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 17 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 4 είναι οικότοποι προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae), 1150* – Παράκτιες Λιμνοθάλασσες, 6220* – Ψευδοστέππα με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea και 9530* – (Υπο-) μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα. Οι 5 από τους 17 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 4090, 8210, 9530*, 9540 και 92C0), οι 11 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1110, 1120*, 1150*, 1160, 1170, 1210, 1310, 1420, 5420, 6220* και 9260) και ο ένας με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (ο 1410).
GR4110015 – «Θαλάσσια περιοχή νησίδων Τοκμάκια» (προτεινόμενος Τόπος Κοινοτικής Σημασίας-ΤΚΣ)
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 4 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 1 είναι οικότοπος προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae)]. Οι 2 από τους 4 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 1110, 1120) ένας Τ.Ο. (ο 1170) είναι οικότοπος με καλό Βαθμό διατήρησης Β, ενώ για τον Τ.Ο. 8330 δεν έχει εκτιμηθεί ο Βαθμός διατήρησης.
ΧΙΟΣ
GR4130001 – «Βόρεια Χίος και νήσοι Οινούσσες και παράκτια θαλάσσια ζώνη»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 8 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 1 είναι οικότοπος προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae)]. Οι 3 από τους 6 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 1170, 9540 και 92C0), οι 4 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1120*, 1240, 5420 και 91M0), και ο 1 με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (ο 1410).
GR4130005 – «Βραχονησίδες Καλόγεροι και θαλάσσια ζώνη»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 3 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων κανένας δεν είναι οικότοπος προτεραιότητας. Οι 2 από τους 3 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 1110 και 1170), ενώ για τον 8330 δεν αναφέρεται καθόλου Βαθμός διατήρησης.
ΣΑΜΟΣ
GR4120001- «Σάμος: Παραλία Αλυκή»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 9 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 2 είναι οικότοποι προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae), 1150* – Παράκτιες Λιμνοθάλασσες]. Ένας από τους 9 Τ.Ο. είναι οικότοπος με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (ο 9320), οι 5 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 1120*, 1150*, 2110, 5210 και 5420), και οι 3 με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (οι 1210, 1410 και 1420).
GR4120002- «Σάμος: Όρος Άμπελος (Καρβούνης)»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 6 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 1 είναι οικότοπος προτεραιότητας [9530* – (Υπο-) μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα]. Οι 3 από τους 6 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 4090, 8210 και 92C0), οι 2 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 5420 και 9540), και ο 1 με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (ο 9530*).
GR4120003- «Σάμος: Όρος Κερκετεύς- Μικρό και Μεγάλο Σεϊτάνι»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 14 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 1 είναι οικότοπος προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae)]. Οι 3 από τους 6 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 4090, 8210 και 92C0), οι 2 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 5420 και 9540), και ο 1 με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (ο 9530*).
ΙΚΑΡΙΑ- ΦΟΥΡΝΟΙ
GR4120004- «Ικαρία- Φούρνοι και παράκτια ζώνη»
Στη Ζώνη έχουν καταγραφεί 18 T.O. του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, εκ των οποίων 2 είναι οικότοποι προτεραιότητας [1120* – Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae) και 6220* – Ψευδοστέππα με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea]. Οι 3 από τους 6 Τ.Ο. είναι οικότοποι με εξαίρετο Βαθμό διατήρησης Α (οι 4090, 8210 και 92C0), οι 2 με καλό Βαθμό διατήρησης Β (οι 5420 και 9540), και ο 1 με μέτριο ή περιορισμένο Βαθμό διατήρησης C (ο 9530*).

ΧΛΩΡΙΔΑ

Στις ΕΖΔ του ΒΑ Αιγαίου προστατεύονται τα ακόλουθα είδη χλωρίδας:
Ροδόδεντρο ή Αγούιδουρας (Rhododendron luteum)
Έχει μοναδική περιοχή εμφάνισης στην Ελλάδα το δάσος Μαύρης Πεύκης της Λέσβου (ΕΖΔ GR411003). Πρόκειται για φυλλοβόλο θάμνο που ανθίζει από τα τέλη Μαρτίου μέχρι το Μάιο και δεν ξεπερνά το ύψος των 4m (Μπαζός και Γιαννίτσαρος σε Φοίτος et.al. 2009). Eξαπλώνεται σε έκταση περίπου 40km², μεταξύ των χωριών Παράκοιλα, Χίδηρα, Βατούσα και Ανεμώτια. Σύμφωνα με την IUCN (Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης) το είδος έχει χαρακτηριστεί για την Ελλάδα ως Τρωτό (VU), κυρίως λόγω της περιορισμένης γεωγραφικής του εξάπλωσης. Περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα ΙΙ & IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ προστατεύεται και από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81.
Κονσολίντα της Σάμου (Consolida samia)
Αποτελεί τοπικό ενδημικό του νησιού, με μοναδικό πληθυσμό στις πλαγιές του ορεινού όγκου του Κέρκη (ΕΖΔ GR4120003). Το φυτό πρωτοκαταγράφηκε το 1962 (από τον Σουηδό βοτανολόγο Sven Snogerup) και έκτοτε υπήρχαν μόνο λίγα αποξηραμένα δείγματά του σε μουσεία του εξωτερικού. Το Μάιο του 2023, μετά από προσπάθειες χρόνων, ανακαλύφθηκαν αρκετά φυτά από ομάδα ερευνητών του Τμήματος Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Το είδος έχει αξιολογηθεί ως Κρισίμως Κινδυνεύον (CR) από την IUCN (Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης). Περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα ΙΙ & IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ προστατεύεται και από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81.
Ιμαντόγλωσσο του Γιάνκα (Himantoglossum jankae)
Εντοπίζεται στην ΕΖΔ GR4110005 του όρους Όλυμπος στη Λέσβο. Πρόκειται για μια πολυετή πόα με εξάπλωση στην Κεντρική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Β. Ανατολία. Περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81 και τη Σύμβαση CITES (για το Διεθνές Εμπόριο των Ειδών της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας που Κινδυνεύουν με Εξαφάνιση).
Ιβηρίς του Ρούνεμαρκ (Iberis runemarkii)
Χαρακτηρίζεται ελληνικό ενδημικό με περιορισμένη γεωγραφική εξάπλωση μόνο στο νησί της Ικαρίας Delipetrou & Bazos (2011). Εντοπίζεται στην ΕΖΔ GR4120004 της Ικαρίας και των Φούρνων. Πρόκειται για πολυετή χαμαιφυτικό θάμνο, της οικογένειας Brassicaceae, που φτάνει σε ύψος τα 20-50 cm. Σύμφωνα με τους το είδος είναι ελληνικό ενδημικό με περιορισμένη γεωγραφική εξάπλωση μόνο στο νησί της Ικαρίας. Αντιπροσωπεύεται από μοναδικό πληθυσμό έκτασης 0,4km² σε υψόμετρο 600-800 m, εντός οικοτόπου 8210 (Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμωφυτική βλάστηση), με ουσιαστικά άγνωστο μέγεθος πληθυσμού, λόγω δυσκολιών πρόσβασης στην πλαγιά όπου εντοπίζεται. Το είδος έχει αξιολογηθεί ως Τρωτό (VU), ενώ περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα ΙΙ & IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ ( ως I. arbuscula Runemark) και στο Παράρτημα Ι της Συνθήκης της Βέρνης. Τέλος, προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81 και αναφέρεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπανίων και Απειλουμένων Φυτών της Ελλάδας (Phitos et al, 1995.).
H Σιληνή του Χόλτζμαν (Silene holzmannii)
Άλλο ένα φυτό που εντοπίζεται μόνο στην ΠΠ GR4120004 της Ικαρίας και των Φούρνων. Πρόκειται για ετήσια πόα, της οικογένειας Caryophyllaceae, που φτάνει σε ύψος τα 15-60 cm. Σύμφωνα με τους Δεληπέτρου κ.α (στο Φοίτος κ.α. 2009β, σελ. 323) και Bazos (2013), το είδος είναι ελληνικό ενδημικό και απαντάται κυρίως στις νησίδες του Κ., Ν. και Α Αιγαίου. Το είδος εντοπίζεται, στο βορειότερο άκρο εξάπλωσής του, στη νησίδα Πλάκα των Φούρνων . Το ενδιαίτημα του είδους είναι στην επιπαράλια ζώνη, μακριά από την άμεση επαφή με το θαλασσινό νερό, όπου μπορεί να δέχεται μόνο την επίδραση του ψεκασμού από το νερό της θάλασσας, συνηθέστερα σε οικότοπο 1240 (Απόκρημνες βραχώδης ακτές της Μεσογείου με ενδημικά Limonium spp.). Το είδος έχει αξιολογηθεί ως Κινδυνεύον (EN), στο «Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας» (2009). Είναι είδος προτεραιότητας και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, στο Παράρτημα Ι της Συνθήκης της Βέρνης, ενώ προστατεύεται και από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81.
Άλλα σημαντικά είδη χλωρίδας
Άλλα σημαντικά είδη χλωρίδας στο ΒΑ Αιγαίο είναι η Fritillaria pontica (στις ΕΖΔ GR4110003 και GR4110005 της Λέσβου), η Fritillaria carica subsp. carica (στην ΕΖΔ GR4130001 της Βόρειας Χίου και την GR412002 του όρους Άμπελος στη Σάμο), και η Dactylorhiza kalopissii subsp. pythagorae (στην ΕΖΔ GR412002 του όρους Άμπελος στη Σάμο).

ΠΑΝΙΔΑ

Σύμφωνα με το ΤΕΔ των ΕΖΔ ως είδη πανίδας που αναφέρονται στο Παρ.ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και απαντώνται στις προστατευόμενες περιοχές του ΒΑ Αιγαίου αναφέρονται τα ακόλουθα:

ΕΡΠΕΤΑ

Στο νησί της Σάμου εντοπίζεται ο μοναδικός πληθυσμός Χαμαιλέοντα (Chameleo chameleon) στην Ελλάδα.

ΑΜΦΙΒΙΑ
Στο ΒΑ Αιγαίο απαντώνται 5 είδη αμφιβίων με πιο ιδιαίτερο τον Πηλοβάτη (Pelobates syriacus).
ΨΑΡΙΑ
Στη Λέσβο καταγράφεται η Μπριάνα της Λέσβου (Barbus pergamonensis). Άλλα είδη ιχθυοπανίδας γλυκού νερού, που δεν περιλαμβάνονται στην Οδηγία των οικοτόπων/ειδών 92/43, αλλά έχουν πολύ περιορισμένη κατανομή (σε μικρό αριθμό ποταμών στη Μικρά Ασία) είναι ο Σμυρνοπετρόλευκος (Petroleuciscus smyrnaeus), ο Ποταμοκέφαλος της Ανατολίας (Squalius cii) και ο Λεσβοβίνος (Oxynoemacheilus theophilii).
Τέλος στην περιοχή απαντάται το είδος των μεταβατικών (υφάλμυρων) υδάτων Ζαχαριάς ή Ζαμπαρόλα (Aphanius fasciatus) που καταγράφεται στις προστατευόμενες παράκτιες περιοχές των Κόλπων Καλλονής και Γέρας, στη Λέσβο.
ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Στις ΠΠ του ΒΑ Αιγαίου, και σύμφωνα με τα ΤΕΔ αυτών, καταγράφονται 2 είδη θαλάσσιων θηλαστικών (Μεσογειακή Φώκια και Ρινοδέλφινο), ένα είδος χερσαίου θηλαστικού (Βίδρα) και 8 είδη χειρόπτερων (νυχτερίδων) που παρουσιάζονται αναλυτικά στον ακόλουθο πίνακα:

Άλλα είδη θηλαστικών
Στο νησί της Σάμου (GR4120001, GR4120002 και GR4120003) εντοπίζεται ο μοναδικός νησιωτικός πληθυσμός στην Ελλάδα, και τη Μεσόγειο από το Τσακάλι (Canis aureus). Επιπλέον, ο πληθυσμός του είδους στη Σάμο θεωρείται γενετικά μοναδικός σε σχέση με όλους τους άλλους πληθυσμούς του είδους στη Βαλκανική Χερσόνησο (Rutkowski et al, 2015).
Στο νησί της Λέσβου εντοπίζεται ο μοναδικός πληθυσμός στην Ευρώπη του Ασιατικού Σκίουρου (Sciurus anomalus).

ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ

Στις ΠΠ του ΒΑ Αιγαίου, και σύμφωνα με τα ΤΕΔ αυτών, καταγράφονται δύο πολύ σημαντικά είδη ασπόνδυλων.
Πίννα (Pinna nobilis)
Το δίθυρο Πίννα (Pinna nobilis), βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης στη Μεσόγειο Θάλασσα, όπου αποκλειστικά απαντάται. Στον Κόλπο Καλλονής της Λέσβου (ΕΖΔ GR4110004) και τον Αμβρακικό Κόλπο (Δυτική Ελλάδα) θεωρείται πως εντοπίζονται οι δύο εναπομείναντες πληθυσμοί του είδους στη χώρα μας αλλά και την ανατολική Μεσογειακή περιοχή.
Νυχτοπεταλούδα της Ρόδου (Euplagia quadripunctaria)
Η Νυχτοπεταλούδα της Ρόδου (Euplagia quadripunctaria) απαντάται σε υγρές κοιλάδες στα ορεινά δάση της Χίου (GR4130001), Σάμου (GR4120002 και GR4120003) και της Ικαρίας (GR4120004).
Άλλα είδη ασπόνδυλων
Στο ΒΑ Αιγαίο εντοπίζονται κάποια στενοενδημικά σπηλαιόβια ασπόνδυλα και πιο συγκεκριμένα: το αραχνίδιο Chthonius samius (Mahnert, 1982) γνωστό μόνο από τρία (3) σπήλαια στη Σάμο, το κολεόπτερο Tychobythinus brachati (Besuchet, 2008), γνωστό μόνο από το σπήλαιο όπου περιγράφηκε, το ορθόπτερο Dolichopoda kalithea (DiRusso &Rampini, 2012), γνωστό μόνο από δύο (2) σπήλαια στη Σάμο. Τα είδη αυτά καταγράφονται ως παρόντα στην περιοχή, με ελλιπή πληθυσμιακά δεδομένα, σύμφωνα με την έκθεση «Στενοενδημικά είδη σπηλαιόβιων ασπονδύλων και σπήλαια στις περιοχές Natura 2000 της Ελλάδας» του Ινστιτούτου Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας (Παραγκαμιάν Κ., 2019).

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Στις ΖΕΠ (Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα) του Βορειοανατολικού Αιγαίου καταγράφονται 98 είδη του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 147/2009 ΕΚ («για την προστασία των πουλιών»). Ιδιαίτερα είδη ορνιθοπανίδας της περιοχής είναι o Πευκοτσοπανάκος (Sitta krueperi) και το Σμυρνοτσίχλονο (Emberiza cineracea), με συχνότητα εμφάνισης σε ΠΠ της χώρας 1 και 3 (οι 2 στο ΒΑ Αιγαίο), αντίστοιχα, τα οποία εμφανίζονται στην Ευρώπη μόνο στη χώρα μας.

Πιο συγκεκριμένα, στις ΖΕΠ του ΒΑ Αιγαίου προστατεύονται τα ακόλουθα 31 είδη (Είδη Χαρακτηρισμού των ΠΠ ως ΖΕΠ, όπως περιλαμβάνονται στο ΦΕΚ 415/Β/2012):

Πέραν των ειδών χαρακτηρισμού και των ειδών του Παρ.Ι της Οδηγίας για τα πτηνά (2009/147/ΕΚ) οι ΠΠ του ΒΑ Αιγαίου υποστηρίζουν είδη ορνιθοπανίδας κατά τη διέλευσή τους στις περιόδους μετανάστευσης (Άνοιξη και Φθινόπωρο) όπως ερωδιούς, παρυδάτια, πελεκάνους, αρπακτικά και στρουφιόμορφα (σουσουράδες, χελιδόνια, μυγοχάφτες, τσχιχλόνια), ιδιαίτερα δε στους υγροτόπους των νησιών.

Περισσότερες πληροφορίες για κάθε μια από τις ΠΠ του ΒΑ Αιγαίου (με αναζήτηση απευθείας σε χάρτη ή βάσει κωδικού ΠΠ) μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://natura2000.eea.europa.eu/

Σύνδεσμοι:

Ιστοσελίδες Προγραμμάτων/Δράσεων της Μονάδας Διαχείρισης: