Με την ενσωμάτωση στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Ολύμπου λειτουργεί με έδρα το Λιτόχωρο.
Η Μ.Δ. υπάγεται στην Διεύθυνση Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Τομέας Α) της Γενικής Διεύθυνσης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
Η χωρική της αρμοδιότητα περιλαμβάνει τους Κωδικούς Προστατευόμενων Περιοχών ως εξής:
GR1250001 | ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ |
GR1250002 | ΠΙΕΡΙΑ ΟΡΗ |
GR1250003 | ΟΡΟΣ ΤΙΤΑΡΟΣ |
GR1420001 | ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ – ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ |
GR1420003 | ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ |
GR1420005 | ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΤΕΜΠΩΝ |
GR1420007 | ΟΡΟΣ ΟΣΣΑ |
GR1420008 | ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ, ΟΡΟΣ ΓΟΔΑΜΑΝΙ ΚΑΙ ΚΟΙΛΑΔΑ ΡΟΔΙΑΣ |
GR1420015 | ΔΕΛΤΑ ΠΗΝΕΙΟΥ |
Εθνικό Πάρκο Ολύμπου
ΌΡΟΣ ΌΛΥΜΠΟΣ
O Εθνικός Δρυμός Ολύμπου είναι μία φυσική περιοχή με ιδιαίτερη οικολογική αξία, λόγω της σπάνιας και ποικιλόμορφης χλωρίδας και πανίδας, των γεωμορφολογικών σχηματισμών, του υπεδάφους, των νερών, των διαφορών του κλίματος και γενικά του φυσικού του περιβάλλοντος και είναι θεσμοθετημένη προστατευόμενη περιοχή.
Ο ορεινός όγκος του Ολύμπου ήταν ο πρώτος Εθνικός Δρυμός που θεσμοθετήθηκε με Βασιλικό Διάταγμα το 1938, ενώ με έκδοση Προεδρικού Διατάγματος το 1985, θεσμοθετήθηκε ο Κανονισμός Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί από το 1981 ως Απόθεμα της Βιόσφαιρας από το Πρόγραμμα Άνθρωπος και Βιόσφαιρα της UNESCO (MAB) και έχει συμπεριληφθεί στο Δίκτυο NATURA 2000, ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και Ειδική Ζώνη Προστασίας για την Ορνιθοπανίδα (ΖΕΠ) με κωδικό GR1250001, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους και την Οδηγία 2009/147/ΕΕ για τα άγρια πουλιά. Πολυάριθμα είδη χλωρίδας και πανίδας περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα των παραπάνω Οδηγιών και προστατεύονται μέσω αυτών. Άλλα είδη προστατεύονται από την εθνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 69/1981 και από τη διεθνή νομοθεσία μέσω των Συμβάσεων της Βέρνης και της Βόννης, αντίστοιχα. Σημαντική προστασία για τη διατήρηση της πανίδας παρέχουν και τα τμήματα των Καταφυγίων Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) που περιλαμβάνονται εντός του Εθνικού Δρυμού. Επίσης, τμήματα του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου έχουν χαρακτηριστεί ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.
Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε τον Πιερικό και Θεσσαλικό Όλυμπο ως αρχαιολογικό και ιστορικό τόπο, προκειμένου να προστατευθούν οι διάσπαρτοι αρχαιολογικοί του χώροι, καθώς και η συνολική εικόνα του, που αποτελεί και την κατ’ εξοχήν μνημειακή και ιστορική του όψη, από κάθε είδους έμμεση και άμεση αλλοίωση.
Τέλος, με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος «Χαρακτηρισμός της χερσαίας και υδάτινης περιοχής του Όρους Ολύμπου ως Εθνικού Πάρκου, οριοθέτηση και καθορισμός ζωνών προστασίας αυτού, χρήσεων γης, όρων και επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων» (ΦΕΚ 610/17-9-2021/τεύχος Δ’), καθορίζονται οι ζώνες προστασίας του Εθνικού Δρυμού, οι χρήσεις και οι περιορισμοί εντός αυτού, γεγονός το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου του Ολύμπου.
ΠΙΕΡΙΑ ΌΡΗ
Η περιοχή καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος από πλατύφυλλα και κωνοφόρα δάση. Τα κυρίαρχα είδη είναι τα Fagus sylvatica, Quercus frainetto, Pinus nigra var. pallasiana και Pinus sylvestris. Τα δάση διακόπτονται από μεγάλα κενά καλυμμένα με θάμνους και ξερά λιβάδια, ενώ πάνω από τη δασική γραμμή υπάρχουν υποαλπικά λιβάδια.
Το γεωλογικό υπόστρωμα τους αποτελείται από μεταμορφωμένα πετρώματα, όξινα πυριγενή πετρώματα και βασικά και υπερβασικά πετρώματα.
Η τοποθεσία είναι ενδιαφέρουσα κυρίως για τη σπάνια χλωρίδα και την πλούσια πανίδα. Σχετικά με την πανίδα αποκτά σπουδαία σημασία με την εμφάνιση του ασπόνδυλου Maculinea alcon που αναφέρεται στο IUCN Conservation Monitoring Centre 1988 1988 «IUCN Red List of Threatened Animals and the invertebrate Anax imperator», που περιέχεται στο Προεδρικό Διάταγμα 677 /1981. Απαντώνται επίσης 7 ελληνικά ενδημικά είδη, 5 είδη που περιλαμβάνονται στη λίστα του WCMC και στην Ευρωπαϊκή λίστα κόκκινων δεδομένων, 8 σπάνια είδη που προστατεύονται από το Ελληνικό Κράτος με Π.Δ., με ακραία όρια κατανομής τους στη Βόρεια Ελλάδα και 23 είδη που βρίσκονται στην κύρια περιοχή κατανομής τους στη Βαλκανική Χερσόνησο.
‘ΟΡΟΣ ΤΙΤΑΡΟΣ
Ως επί το πλείστον καλύπτεται από υποβαθμισμένα δάση οξιάς. Υπάρχουν τεχνητές συστάδες μαύρης πεύκης. Στο δυτικό τμήμα απαντώνται ξηρά και υποαλπικά λιβάδια. Γεωλογικά αποτελείται από μεταμορφωμένα πετρώματα.
Σπουδαιότητα κατέχει ένα μικρό τμήμα δάσους οξιάς (Asperulo-Fagetum) και υποαλπικά λιβάδια. Επίσης απαντάται το είδος Dactylorhiza kalopissii, που περιλαμβάνεται στο WCMC και στην Ευρωπαϊκή λίστα Ερυθρών Δεδομένων.
ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ
Περιλαμβάνει δύο ξεχωριστά φυσικά οικοσυστήματα. Το μεγαλύτερο περιλαμβάνει ενδιαιτήματα όπως βοσκοτόπια, εκτεταμένα δάση Abies και Fagus, απόκρημνες χαράδρες με παλιά δάση Castanea και δάση Pinus nigra. Το μικρότερο βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού Καλλιπεύκη και ο κυρίαρχος τύπος οικοτόπου είναι τα δάση Ilex aquifolium (9380). Το κλίμα είναι μεταξύ μεσογειακού και ηπειρωτικού. Από γεωλογική άποψη ο Κάτω Όλυμπος αποτελείται από Σερπεντίνες, γνεύσιους, κ.α.
ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ΟΡΟΣ ΓΟΔΑΜΑΝΙ ΚΑΙ ΚΟΙΛΑΔΑ ΡΟΔΙΑΣ
Περιλαμβάνει το νότιο τμήμα του όρους «Κάτω Όλυμπος» και την κοιλάδα της Ροδιάς. Το δυτικό τμήμα του Κάτω Ολύμπου αποτελείται κυρίως από λιβάδια και θαμνώδεις εκτάσεις, ενώ οι ανατολικές περιοχές από δάση. Στους βιοτόπούς του περιλαμβάνονται βοσκοτόπια, εκτεταμένα δάση Abies και Fagus, απόκρημνες χαράδρες με παλιά δάση Castanea και δάση Pinus nigra. Το κλίμα είναι μεταξύ μεσογειακού και ηπειρωτικού.
Εθνικό Πάρκο Ολύμπου
‘ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ
Διάταγμα ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Ολύμπου. | Β.Δ. 20/09-06-1938 (ΦΕΚ 248/τ. Α/1938) |
Αναγνώριση του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου σαν «Απόθεμα Βιόσφαιρας» από την Unesco. | Με την από 15-12-1981 Απόφαση της UNESCO |
Έγκριση Κανονισμού Λειτουργίας Εθνικού Δρυμού Ολύμπου. | Υ.Α. 164974/18-7-1985 (ΦΕΚ467/τ. Β/25-7-1985) |
Νόμος περί προστασίας του Περιβάλλοντος. | Ν.1650/1986 (ΦΕΚ 160/τ. Α/16-10-1986) |
Χωροταξικός σχεδιασμός, αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις. | Ν.2742/1999 (ΦΕΚ 207/τ. Α/07-10-1999) |
Ίδρυση Φορέων Διαχείρισης και χωρική αρμοδιότητα Φορέων. | Ν.3044 (ΦΕΚ 197/τ. Α/27-08-2002 Άρθρο 13) |
Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις. | Ν.4519 (ΦΕΚ 25/τ. Α/20-02-2018) |
Έγκριση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου και του Εσωτερικού Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας του ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ. | Με την Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/60407/1575 (ΦΕΚ 2825/τ. Β/05-07-2019) |
Χαρακτηρισμός της χερσαίας και υδάτινης περιοχής του Όρους Ολύμπου ως Εθνικού Πάρκου, οριοθέτηση και καθορισμός ζωνών προστασίας αυτού, χρήσεων γης, όρων και επιτρεπομένων δραστηριοτήτων. | Διάταγμα (ΦΕΚ 610/τ. Δ/17-09-2021) |
Οδηγία για τη διατήρηση των αγρίων πτηνών. | Οδηγία 79/409/ΕΕ: Η Οδηγία εναρμονίστηκε στο ελληνικό Δίκαιο με τις: Υ.Α. 414985/29-11-1985 (ΦΕΚ 757/τ. Β/18-12-1985) «Μέτρα διαχείρισης της άγριας πτηνοπανίδας» Κ.Υ.Α H.Π. 37338/1807/E.103/1-9-10 (ΦΕΚ 1495/B/6-9-10) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της Κ.Υ.Α Η.Π. 8353/276/Ε103/17-2-2012 (ΦΕΚ 415/τ. Β/23-2-2012) «Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ’ αριθ. 37338/1807/2010 κοινής υπουργικής απόφασης |
Οδηγία για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. | Οδηγία 92/43/ΕΕ: Η Οδηγία εναρμονίστηκε στο ελληνικό Δίκαιο με τις: Κ.Υ.Α. 33318/3028/11-12-1998 (ΦΕΚ 1289/τ. Β/28-12-1998) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» Κ.Υ.Α. Η.Π. 14849/853/Ε103/4-4-2008 (ΦΕΚ 645/τ. Β/11-4-08) «Τροποποίηση των υπ’ αριθμ. 33318/3028/1998 κοινών υπουργικών αποφάσεων (Β΄1289) και υπ’ αριθμ. 29459/1510/2005 κοινών υπουργικών αποφάσεων (Β΄992), σε συμμόρφωση με διατάξεις της οδηγίας 2006/105 του Συμβουλίου της 20ης Νοεμβρίου 2006 της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
Σύμβαση ΡΙΟ ΝΤΕΤΖΑΝΕΪΡΟ «για την διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας. | Υπογράφηκε το 1992 και κυρώθηκε στην Ελλάδα με το Ν.2204/1994 (ΦΕΚ 59/τ. Α/15-04-1994) |
Σύμβαση ΒΟΝΝΗΣ «για τη διατήρηση μεταναστευτικών ειδών αγρίων ζώων». | Κυρώθηκε με το Ν.2719/1999 (ΦΕΚ 106/τ. Α/26-05-1999) |
Σύμβαση ΒΕΡΝΗΣ « για την διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης». | Υπογράφηκε το 1979, τέθηκε σε ισχύ το 1982 και κυρώθηκε στην Ελλάδα με το Ν. 1335/1983 (ΦΕΚ 32/τ. Α/13-03-1983) |
Σύμβαση ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – CITES «για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας». | Υπογράφηκε το 1973 και κυρώθηκε με το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ. Α/30-06-1992) |
Δασικός Κώδικας. | Β.Δ. 86/1969 (ΦΕΚ 7/τ. Α/18-01-1969) όπως τροποποιήθηκε με το Ν.Δ. 996/1971 (ΦΕΚ 192/τ. Α/1971) και το Ν.Δ. 177/1975 |
Νόμος περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας. | Ν. 998/1979 (ΦΕΚ 289/τ. Α/29-12-1979) |
Διάταγμα περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της ερεύνης επ’ αυτών. | Π.Δ. 67/1981 (ΦΕΚ 23/τ. Α/30-01-1981) |
Διάταγμα περί μελέτης και εκτελέσεως δασοτεχνικών έργων. | Π.Δ. 437/1981 (ΦΕΚ 120/τ. Α/05-05-1981) |
Όροι και διαδικασία ανακοίνωσης σχεδίων Π.Δ. για το χαρακτηρισμό προστατευόμενων περιοχών, στοιχείων κλπ. | Υ.Α. 71961/3670/1990 (ΦΕΚ 541) |
Αρχαιολογικός και ιστορικός τόπος (Όλυμπος). | Υ.Α. ΥΠΠΕ/Φ16/28383/1244/10-7-1985 (ΦΕΚ 474/τ. Β/25-7-1985) |
Αρχαιολογικός και ιστορικός τόπος (Πιερικός Όλυμπος). | ΦΕΚ 342/ΑΑΠ/28-12-1011 |
Αρχαιολογικός και ιστορικός τόπος (Θεσσαλικός Όλυμπος). | ΦΕΚ 317/Β/24-6-1987 |
Προεδρικού Διατάγματος «Χαρακτηρισμός της χερσαίας και υδάτινης περιοχής του Όρους Ολύμπου ως Εθνικού Πάρκου, οριοθέτηση και καθορισμός ζωνών προστασίας αυτού, χρήσεων γης, όρων και επιτρεπομένων δραστηριοτήτων» | ΦΕΚ 610/τ. Δ/17-9-2021 |
ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» | ΦΕΚ 60/τ. Α/31-3-2011 |
ΠΙΕΡΙΑ ΟΡΗ
Ν. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» ΦΕΚ 60/τ. Α/31-3-2011
‘ΟΡΟΣ ΤΙΤΑΡΟΣ
Ν. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011
ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ
Ν. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011
ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ΟΡΟΣ ΓΟΔΑΜΑΝΙ ΚΑΙ ΚΟΙΛΑΔΑ ΡΟΔΙΑΣ
Ν. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011
Εθνικό Πάρκο Ολύμπου
‘ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
Στην περιοχή Natura του Ολύμπου απαντώνται 19 τύποι οικοτόπων που υπάγονται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας».Από αυτούς, οι τέσσερεις συνιστούν οικοτόπους προτεραιότητας (9530, 6230, 9180, 9580), ενώ ιδιαίτερη σημασία έχουν οι τύποι οικοτόπων της αλπικής ζώνης, δηλαδή τα λιβάδια και οι βραχώδεις σχηματισμοί (6170, 6230, 8140, 8210) καθώς εκεί φύονται τα περισσότερα ενδημικά είδη του Ολύμπου.
Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι ο οικότοπος προτεραιότητας 9530*, Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά είδη μαύρης πεύκης (Pinus nigra) στον Όλυμπο καταλαμβάνει σχεδόν το 40% της περιοχής NATURA 2000, ενώ εξίσου σημαντικός είναι και ο οικότοπος 95A0-Υψηλά ορο-Μεσογειακά πευκοδάση με συστάδες ρόμπολου (Pinus leucodermis), ο οποίος σχηματίζει τα υψηλοτέρα δασοόρια στα Βαλκάνια.
Α/Α | ΚΩΔΙΚΟΣ | ΟΝΟΜΑΣΙΑ |
1 | 3240 | Οι αλπικοί ποταμοί και η παρόχθια ξυλώδης βλάστησή τους με Salix elaeagnos |
2 | 4060 | Aλπικοί και υπαλπικοί ερεικώνες |
3 | 4090 | Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες |
4 | 5310 | Θαμνώνες με δάφνη |
5 | 6170 | Αλπικοί ασβεστούχοι λειμώνες |
6 | 6230* | Πλούσιοι σε είδη λειμώνες με Nardus, σε πυριτικό υπόστρωμα της ορεινής περιοχής |
7 | 8140 | Βαλκανικοί λιθώνες |
8 | 8210 | Ασβεστολιθικά πρανή με χασμοφυτική βλάστηση |
9 | 9130 | Δάση οξιάς με Asperulo-Fagetum |
10 | 9140 | Μεσευρωπαϊκά υπαλπικά δάση οξιάς με Acer και Rumex arifolius |
11 | 9150 | Ασβεστολιθικά δάση οξιάς (Cephalanthero-Fagion) |
12 | 9180* | Δάση φαραγγιών με Tilio-Acerion |
13 | 91Μ0 | Παννονικά-Βαλκανικά δάση δρυός |
14 | 9270 | Ελληνικά δάση οξιάς με Abies borisii-regis |
15 | 92C0 | Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) |
16 | 9340 | Δάση αριάς Quercus ilex |
17 | 9530* | Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά είδη μαύρης πεύκης |
18 | 95A0 | Υψηλά ορο-Μεσογειακά πευκοδάση |
19 | 9580* | Μεσογειακά δάση Taxus baccata |
Με αστερίσκο* σημειώνονται οι οικότοποι προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
ΧΛΩΡΙΔΑ
O Όλυμπος χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία τύπων βλάστησης λόγω του έντονου ανάγλυφου, της μικρής απόστασης από τη θάλασσα και των πολλών μικροπεριβαλλόντων που υπάρχουν. Σε γενικές γραμμές στον Όλυμπο μπορούν να διακριθούν τέσσερεις ζώνες βλάστησης. Οι ζώνες αυτές πολλές φορές δεν είναι ευδιάκριτες καθώς, λόγω των έντονων διαφοροποιήσεων στις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν σε μικρές αποστάσεις, τα είδη που χαρακτηρίζουν μια συγκεκριμένη ζώνη βλάστησης «εισέρχονται» και σε άλλες ζώνες βλάστησης.
ΖΩΝΗ ΤΩΝ ΑΕΙΦΥΛΛΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ
Η πρώτη ζώνη, των αείφυλλων πλατύφυλλων (Quercetalia ilicis), απαντάται σε υψόμετρο από τα 300 έως τα 500 μέτρα. Στη ζώνη κυριαρχούν θάμνοι και δέντρα χαμηλού ύψους όπως η αριά (Quercus ilex), η γλυστροκουμαριά (Arbutus adrachnae), το πουρνάρι (Quercus coccifera), η κουμαριά (Arbutus unedo), η οξύκεδρη άρκευθος (Juniperus oxycedrus) κ.ά. Χαρακτηριστικά φυλλοβόλα είδη σε αυτό το υψόμετρο είναι ο μελιός (Fraxinus ornus), το τρίλοβο σφενδάμι (Acer monspessulanum), η κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), το χρυσόξυλο (Cotinus coggygria).
ΖΩΝΗ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ ΟΞΙΑΣ – ΕΛΑΤΗΣ ΚΑΙ ΟΡΕΙΝΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ
Από τα 600 μέχρι τα 1400 μέτρα, απαντάται η ζώνη των δασών οξιάς – ελάτης και ορεινών κωνοφόρων (Fagetalia), όπου κυριαρχεί μαύρη πεύκη (Pinus nigra) σε συμπαγείς συστάδες. Σε μικρές ομάδες και λόχμες εμφανίζονται η υβριδογενής ελάτη (Abies borissi-regis), η οξυά (Fagus sylvatica), και σποραδικά η φτελιά (Ulmus glabra), ο ίταμος (Taxus baccata), η φουντουκιά (Coryllus avellana), η κρανιά (Cornus mas), η αγριοκερασιά (Prunus cerasifera) και σημαντική ποικιλία από ποώδη φυτά.
ΖΩΝΗ ΤΩΝ ΨΥΧΡΟΒΙΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ
Από τα 1400 μέτρα έως τα 2500 μέτρα εμφανίζεται η ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων (Vaccinio-Picetalia) με κυρίαρχο είδος το σπάνιο είδος πεύκης, το ρόμπολο (Pinus heldreichii), το οποίο κάνει την πρώτη του εμφάνιση στα 1100 μέτρα, αντικαθιστώντας βαθμιαία τη μαύρη πεύκη και δημιουργώντας αμιγές δάσος μέχρι τα 2000 μέτρα. Η περιοχή όπου αναπτύσσεται το ρόμπολο είναι συνήθως ξηρή και οι πλαγιές πετρώδεις. Η βλάστηση που αναπτύσσεται στην περιοχή αυτή είναι προσαρμοσμένη στις ειδικές τοπικές συνθήκες και αντιπροσωπεύεται από χαρακτηριστικούς θάμνους, αγρωστώδη, χασμόφυτα κ.α., ενώ η χλωρίδα περιλαμβάνει πολλά ενδημικά είδη των Βαλκανίων.
ΑΝΩΔΑΣΙΚΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΥΨΗΛΩΝ ΟΡΕΩΝ
Πάνω από τα 2500 μέτρα, που αποτελεί και το υψηλότερο δενδροόριο των Βαλκανίων, απαντώνται τα ανωδασικά λιβάδια υψηλών ορέων (Astragalo-Acantholimonetalia). Στον Όλυμπο, τα λιβάδια αυτά έχουν μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους βλάστησης και η χλωριδική τους σύνθεση περιλαμβάνει πολλά σπάνια αγριολούλουδα, από τα οποία τα περισσότερα είναι ενδημικά της ελληνικής και βαλκανικής χλωρίδας.
ΑΖΩΝΙΚΑ ΔΑΣΗ
Εκτός από τις ζώνες βλάστησης, στον Όλυμπο απαντώνται και αζωνικά δάση, που εμφανίζονται κατά μήκος φαραγγιών. Σε θέσεις όπου υπάρχει ροή νερού κυριαρχούν τα πλατάνια (Platanus orientalis) και ιτιές (Salix alba, S. cinerea). Αντίστοιχα, θερμόβια δάση φυλλοβόλων πλατύφυλλων (Quercetalia pubescentis), απαντώνται κατακερματισμένα και σε λίγα σημεία σε υψόμετρο από τα 400 έως και τα 600 μέτρα. Εδώ κυριαρχούν θερμόβια φυλλοβόλα πλατύφυλλα όπως είναι διάφορα είδη δρυός (Quercus frainetto, Q. petraea, Q. pubescens) κ.ά.
Στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί πάνω από 1700 είδη φυτών τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% όλης της ελληνικής χλωρίδας. Από αυτά, πάνω από 160 φυτικά taxa είτε ανήκουν σε κάποιο καθεστώς προστασίας είτε είναι σπάνια ή ενδημικά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες παρουσιάζει το στενοενδημικό χασμόφυτο Jancaea heldreichii καθώς αποτελεί φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων και συνιστά το μοναδικό είδος στο γένος του. Φύεται κυρίως κατά μήκος των μεγαλύτερων ρεμάτων, πάνω σε μεγάλους και δυσπρόσιτους βράχους. Ο Όλυμπος χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ενδημισμού, καθώς σε αυτόν απαντούν πολλά ενδημικά taxa του Ολύμπου, της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Ειδικότερα, στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 26 τοπικά ενδημικά είδη, φυτά δηλαδή που απαντώνται μόνο στον Όλυμπο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Παράλληλα, απαντώνται είδη που προστατεύονται στα Παραρτήματα ΙΙ και ΙV της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας».
Ενδημικά είδη χλωρίδας του Ολύμπου & είδη της Οδηγίας 92/43/ΕΟK
Α/Α | ΕΙΔΟΣ | ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ |
1 | Achillea ambrosiaca | Ενδημικό Ολύμπου |
2 | Alyssum handelii | Ενδημικό Ολύμπου |
3 | Artemisia umbelliformis subsp. eriantha | Παρ. V |
4 | Asperula muscosa | Ενδημικό Ολύμπου |
5 | Aubrieta thessala | Ενδημικό Ολύμπου |
6 | Campanula oreadum | Ενδημικό Ολύμπου |
7 | Centaurea incompleta | Ενδημικό Ολύμπου |
8 | Centaurea litochorea | Ενδημικό Ολύμπου |
9 | Cerastium theophrasti | Ενδημικό Ολύμπου |
10 | Brassica nivalis subsp. nivalis | Ενδημικό Ολύμπου |
11 | Corydalis blanda subsp. olympica | Ενδημικό Ολύμπου |
12 | Erysimum olympicum | Ενδημικό Ολύμπου |
13 | Festuca olympica | Ενδημικό Ολύμπου |
14 | Genista sakellariadis | Ενδημικό Ολύμπου |
15 | Hieracium gracilifurcum | Ενδημικό Ολύμπου |
16 | Hieracium graecum subsp. szilyanum | Ενδημικό Ολύμπου |
17 | Jancaea heldreichii | Παρ. ΙV, Ενδημικό Ολύμπου |
18 | Ligusticum olympicum | Ενδημικό Ολύμπου |
19 | Melampyrum ciliatum | Ενδημικό Ολύμπου |
20 | Minuartia setacea subsp. olympica | Ενδημικό Ολύμπου |
21 | Potentilla deorum | Ενδημικό Ολύμπου |
22 | Ruscus aculeatus | Παρ. ΙV |
23 | Silene oligantha | Ενδημικό Ολύμπου |
24 | Stachys recta subsp. olympica | Ενδημικό Ολύμπου |
25 | Taraxacum deorum | Ενδημικό Ολύμπου |
26 | Taraxacum thessalicum | Ενδημικό Ολύμπου |
27 | Viola delphinantha | Παρ. ΙΙ |
28 | Viola pseudograeca | Ενδημικό Ολύμπου |
29 | Viola striis-notata | Ενδημικό Ολύμπου |
ΠΑΝΙΔΑ
ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί πάνω από 40 είδη θηλαστικών, με πιο γνωστά το αγριόγιδο (Rupicapra balcanica), το ζαρκάδι (Capreolus), το πετροκούναβο (Martes foina) το αγριογούρουνο (Sus scrofa), την αλεπού (Vulpes), τον κόκκινο σκίουρο (Sciurus vulgaris), την αγριόγατα (Felis sylvestris), καθώς και πολλά είδη νυχτερίδων (Barbastella barbastellus, Eptesicus serotinus, Plecotus kolombatovici, Pipistrellus pygmaeus) και άλλα. Παράλληλα, μεγάλα σαρκοφάγα, όπως η καφέ αρκούδα (Ursus arctos) και ο λύκος (Canis lupus) είναι περαστικά στο βουνό και στους πρόποδές του. Το βαλκανικό αγριόγιδο συνιστά ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό θηλαστικό που συνδέεται με τον Όλυμπο, καθώς παρατηρείται εύκολα από ορειβάτες και επισκέπτες των υψηλών υψομέτρων, είτε ως μεμονωμένα άτομα είτε ως κοπάδια που τρέφονται στην αλπική ζώνη κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών.
Ανάμεσα στα θηλαστικά του Ολύμπου, συμπεριλαμβάνονται και 20 είδη της Οδηγίας 92/43/ΕOΚ από τα οποία 16 ανήκουν στα χειρόπτερα (νυχτερίδες) καθώς και είδη που έχουν χαρακτηριστεί ως απειλούμενα, είτε κινδυνεύοντα (ΕΝ) είτε τρωτά (VU), από το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.
Θηλαστικά της Οδηγίας 92/43/EΟΚ και του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας
Α/Α | ΕΙΔΟΣ | ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ | ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ |
1 | Barbastella barbastellus | Μπαρμπαστέλλος | Παρ. ΙΙ, ΕΝ |
2 | Canis lupus | Λύκος | Παρ. IV, VU |
3 | Capreolus | Ζαρκάδι | VU |
4 | Eptesicus serotinus | Τρανονυχτερίδα | Παρ. IV |
5 | Felis silvestris | Αγριόγατα | Παρ. IV |
6 | Hypsugo savii | Βουνονυχτερίδα | Παρ. IV |
7 | Miniopterus schreibersii | Πτερυγονυχτερίδα | Παρ. ΙΙ |
8 | Myotis emarginatus | Πυρρομυωτίδα | Παρ. ΙΙ |
9 | Nyctalus lasiopterus | Μεγάλος νυκτοβάτης | Παρ. IV, VU |
10 | Nyctalus leisleri | Μικρονυκτοβάτης | Παρ. IV |
11 | Pipistrellus kuhlii | Λευκονυχτερίδα | Παρ. IV |
12 | Pipistrellus nathusii | Νυχτερίδα του Nathusius | Παρ. IV |
13 | Pipistrellus | Νανονυχτερίδα | Παρ. IV |
14 | Pipistrellus pygmaeus | Μικρονυχτερίδα | Παρ. IV |
15 | Plecotus kolombatovici | Μεσογειακή ωτονυχτερίδα | Παρ. IV |
16 | Rhinolophus ferrumequinum | Τρανορινόλογος | Παρ. ΙΙ |
17 | Rhinolophus hipposideros | Μικρορινόλογος | Παρ. ΙΙ |
18 | Rupicapra balcanica | Βαλκανικό αγριόγιδο | Παρ. ΙΙ |
19 | Tadarida teniotis | Νυχτονόμος | Παρ. IV |
20 | Ursus arctos* | Καφέ αρκούδα | Παρ. ΙΙ, ΕΝ |
21 | Vespertilio murinus | Παρδαλονυχτερίδα | IV |
Με αστερίσκο* σημειώνονται τα είδη προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
ΕΝ= Κινδυνεύον
VU= Τρωτό
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ
Ιστορικά έχουν καταγραφεί περί τα 150 είδη πουλιών στην περιοχή του Ολύμπου ενώ σύμφωνα με τα αποτελέσματα του έργου «Εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών ορνιθοπανίδας κοινοτικού ενδιαφέροντος στην περιοχή αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου» τα τελευταία χρόνια απαντώνται 135 είδη.
Από αυτά, πολλά αρπακτικά βρίσκουν καταφύγιο στις απότομες βραχώδεις ορεινές πλαγιές, αναμεσά τους ο φιδαετός (Circaetus gallicus), η γερακίνα (Buteo), ο σφηκιάρης (Pernis apivorus), ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos), το σαΐνι (Accipiter brevipes), το ξεφτέρι (Accipiter nisus) τα κιρκινέζια (Falco naumanni, F. tinnunculus) και οι πετρίτες (Falco eleonorae, F. peregrinus). Στα αλπικά λιβάδια και βράχια διαβιούν είδη εξοικειωμένα στις δύσκολες ορεινές συνθήκες, όπως η εντυπωσιακή τοιχοδρόμα (Tichodroma muraria), η χιονάδα (Eremophila alpestris), ο χιονοψάλτης (Prunella collaris) και η κιτρινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax graculus). Μέσα στα πυκνά δάση απαντώνται πολλά είδη και μεγάλοι πληθυσμοί από δρυοκολάπτες (Dryocopus martius, Dendrocopos leucotos, D. medius, D. syriacus, Picus canus, P.viridis) και από παπαδίτσες (Lophophanes cristatus, Poecile montanus, Periparus ater, Poecile lugubris). Στα δάση απαντάται και το διπλοσάϊνο (Accipiter gentilis) και ο γερακαετός (Hieraatus pennatus), ενώ η περιοχή γενικότερα αποτελεί σημαντικό πέρασμα για τη μετανάστευση αρπακτικών πουλιών.
Από τα πουλιά που απαντώνται στον Όλυμπο, 34 είδη προστατεύονται υπό το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ για τα πουλιά ενώ άλλα συμπεριλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.
Είδη Ορνιθοπανίδας της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ και του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας
Α/Α | ΕΙΔΟΣ | ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ | ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ |
1 | Ciconia | Πελαργός | Παρ. Ι, VU |
2 | Ciconia nigra | Μαυροπελαργός | Παρ. Ι, EN |
3 | Gyps fulvus | Όρνιο | VU/CR |
4 | Αquila chrysaetos | Χρυσαετός | Παρ. Ι, EN |
5 | Aquila pomarina | Κραυγαετός | Παρ. Ι, EN |
6 | Circaetus gallicus | Φιδαετός | Παρ. Ι, NT |
7 | Hieraaetus pennatus | Γερακαετός | Παρ. Ι, EN |
8 | Milvus migrans | Τσίφτης | Παρ. Ι, CR |
9 | Circus aeruginosus | Καλαμόκιρκος | Παρ. Ι, VU |
10 | Circus cyaneus | Χειμωνόκιρκος | Παρ. Ι |
11 | Circus pygargus | Λιβαδόκιρκος | CR |
12 | Buteo rufinus | Αετογερακίνα | VU |
13 | Pernis apivorus | Σφηκιάρης | Παρ. Ι |
14 | Accipiter brevipes | Σαϊνι | Παρ. Ι |
15 | Falco naumanni | Κιρκινέζι | Παρ. Ι, VU |
16 | Falco vespertinus | Μαυροκιρκίνεζο | Παρ. Ι |
17 | Falco eleonorae | Μαυροπετρίτης | Παρ. Ι |
18 | Falco peregrinus | Πετρίτης | Παρ. Ι |
19 | Alectoris graeca | Πετροπέρδικα | Παρ. Ι, VU |
20 | Bubo | Μπούφος | Παρ. Ι |
21 | Aegolius funereus | Αιγωλιός | Παρ. Ι |
22 | Glaucidium passerinum | Σπουργιτόγλαυκα | Παρ. Ι |
23 | Caprimulgus europaeus | Γιδοβύζι | Παρ. Ι |
24 | Coracias garrulus | Χαλκοκουρούνα | Παρ. Ι, VU |
25 | Dryocopus martius | Μαύρος δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
26 | Picus canus | Σταχτής δρυοκολάπτης | Παρ. Ι, NT |
27 | Dendrocopos leucotus | Λευκονώτης δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
28 | Dendrocopοs medius | Μεσαίος δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
29 | Dendrocopοs syriacus | Βαλκανικός δρυοκολάπτης | Παρ. Ι |
30 | Picoides tridactylus | Τριδάχτυλος δρυοκολάπτης | Παρ. Ι, NT |
31 | Lullula arborea | Δεντροσταρήθρα | Παρ. Ι |
32 | Calandrella brachydactyla | Μικρογαλιάντρα | Παρ. Ι |
33 | Melanocorypha calandra | Γαλιάντρα | VU |
34 | Anthus campestris | Ωχροκελάδα | Παρ. Ι |
35 | Ficedula albicollis | Κρικομυγοχάφτης | Παρ. Ι |
36 | Ficedula semitorquata | Δρυομυγοχάφτης | Παρ. Ι |
37 | Lanius collurio | Αετομάχος | Παρ. Ι |
38 | Lanius minor | Σταχτοκεφαλάς | Παρ. Ι |
39 | Emberiza hortulana | Βλαχοτσίχλονο | Παρ. Ι |
CR= Κρισίμως κινδυνεύον, ΕΝ= Κινδυνεύον, VU= Τρωτό, NT= Σχεδόν απειλούμενο
ΑΜΦΙΒΙΑ ΚΑΙ ΕΡΠΕΤΑ
Στον Όλυμπο απαντώνται 34 είδη αμφιβίων και ερπετών, και συγκεκριμένα 10 είδη αμφιβίων και 24 είδη ερπετών, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία για την περιοχή. Ειδικότερα, στα χαμηλά και μεσαία υψόμετρα διαβιούν χερσαίες χελώνες (Testudo hermannii, Testudo marginata), φίδια (Zamenis longissimus, Coronella austriaca, Vipera ammodytes, Natrix tessellata, Zamenis situla, Elaphe quatorlineata, Malpolon insignitus), τρίτωνες (Triturus macedonicus, Triturus vulgaris), βάτραχοι, (Rana dalmatina, Rana graeca, Pelophylax kurtmuelleri, Hyla arborea), φρύνοι (Bombina variegata, Bufo bufo, Bufotes virides) και σαύρες (Ablepharus kitaibelli, Pseudopus apodus, Podarcis muralis, Podarcis erhardii, Lacerta trilineata, Lacerta viridis). Ανάμεσα τους, συμπεριλαμβάνονται και 25 είδη που προστατεύονται από τα Παραρτήματα της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Αμφίβια & Ερπετά της Οδηγίας 92/43/EΟΚ
Α/Α | ΕΙΔΟΣ | ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ | Παράρτημα της Οδηγίας |
1 | Ablepharus kitaibelii | Αβλέφαρος | IV |
2 | Bombina variegata | Κιτρινομπομπίνα | ΙΙ |
3 | Bufotes viridis | Πράσινος φρύνος | IV |
4 | Coronella austriaca | Στεφανοφόρος | IV |
5 | Dolichophis caspius | Εφιός | IV |
6 | Elaphe quatuorlineata | Λαφιάτης | ΙΙ |
7 | Hierophis gemonensis | Δενδρογαλιά | IV |
8 | Hyla arborea | Δενδροβάτραχος | IV |
9 | Lacerta trilineata | Τρανόσαυρα | IV |
10 | Lacerta viridis | Πρασινόσαυρα | IV |
11 | Mediodactylus kotschyi | Κυρτοδάκτυλος | IV |
12 | Natrix tessellata | Λιμνόφιδο | IV |
13 | Platyceps najadum | Σαϊτα | IV |
14 | Podarcis erhardii | Σιλιβούτι | IV |
15 | Podarcis muralis | Τοιχόσαυρα | IV |
16 | Podarcis tauricus | Βαλκανόσαυρα | IV |
17 | Pseudopus apodus | Τυφλίτης | IV |
18 | Rana dalmatina | Ευκίνητος βάτραχος | IV |
19 | Rana graeca | Ελληνικός βάτραχος | IV |
20 | Telescopus fallax | Αγιόφιδο | IV |
26 | Testudo Herminie | Μεσογειακή χελώνα | ΙΙ |
21 | Testudo marginata | Κρασπεδωτή χελώνα | ΙΙ |
22 | Triturus macedonicus | Μακεδονικός τρίτωνας | ΙΙ |
23 | Vipera ammodytes | Οχιά | IV |
24 | Zamenis longissimus | Λαφίτης του Ασκληπιού | IV |
25 | Zamenis situla | Σπιτόφιδο | ΙΙ |
ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ
Ο Όλυμπος αποτελεί «hotspot» βιοποικιλότητας για τις πεταλούδες στην Ελλάδα καθώς εδώ έχουν καταγραφεί περί τα 155 είδη από τα συνολικά 239 είδη που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Παράλληλα, συνιστά ενδιαίτημα για ασπόνδυλα είδη Ευρωπαϊκού Κοινοτικού ενδιαφέροντος και σημασίας όπως τα: Parnassius apollo, Zerynthia polyxena, Morimus funereus, Lucanus cervus, Cerambyx cerdo, Parnassius mnemosyne και Buprestis splendens.
Καθώς τα ασπόνδυλα είναι από τις λιγότερο μελετημένες ομάδες στον Όλυμπο, κάθε χρόνο καταγράφονται και προστίθενται νέα είδη μέσα από τις δράσεις παρακολούθησης. Ενδεικτικά, κατά τη διάρκεια των ετών 2013-2016 καταγράφηκαν 275 είδη ασπονδύλων, από τα οποία 24 είδη θεωρούνται σημαντικά ή ανήκουν σε κάποιο καθεστώς προστασίας. Όσο προχωρά η μελέτη και έρευνα στην ομάδα αυτή, τόσο αναμένεται αύξηση του αριθμού των συνολικών και σημαντικών ειδών ασπονδύλων.
Σημαντικά είδη ασπονδύλων
Α/Α | ΕΙΔΟΣ | ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ |
1 | Anax imperator | Π.Δ. 67/1981 |
2 | Boloria dia | Π.Δ. 67/1981 |
3 | Buprestis splendens | Παρ. ΙΙ Οδηγίας 92/43/ΕOΚ |
4 | Cerambyx cerdo | Παρ. ΙΙ Οδηγίας 92/43/EOΚ |
5 | Charaxes jasius | Π.Δ. 67/1981 |
6 | Erebia melas | Π.Δ. 67/1981 |
7 | Erynnis marloyi | Απειλούμενο |
8 | Gonepteryx rhamni | Π.Δ. 67/1981 |
9 | Hemianax ephippiger | Π.Δ. 67/1981 |
10 | Lathrobium olympicum | Ενδημικό |
11 | Lucanus cervus | Παρ. ΙΙ Οδηγίας 92/43/ΕOΚ |
12 | Lycaena ottomanus | Απειλούμενο |
13 | Lycaena thersamon | Απειλούμενο |
14 | Morimus funereus | Παρ. ΙΙ Οδηγίας 92/43/ΕOΚ |
15 | Muschampia tesselum | Π.Δ. 67/1981 |
16 | Parnassius apollo | Παρ. ΙV Οδηγίας 92/43/ΕOK, Π.Δ. 67/1981 |
17 | Parnassius mnemosyne | Παρ. ΙV Οδηγίας 92/43/ΕOΚ, Π.Δ. 67/1981 |
18 | Pieris ergane | Π.Δ. 67/1981 |
19 | Plebejus pylaon | Τρωτό |
20 | Poecilimon thessalicus | Ενδημικό |
21 | Polyommatus ripartii | Π.Δ. 67/1981 |
22 | Spialia phlomidis | Π.Δ. 67/1981 |
23 | Trichius sexualis | Απειλούμενο |
24 | Zerynthia polyxena | Παρ. ΙΙ Οδηγίας 92/43/ΕOΚ |
ΠΙΕΡΙΑ ΌΡΗ
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
Οι τύποι οικοτόπων, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, που απαντώνται στην περιοχή είναι:
– Ψευδοστέππες με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea (κωδ. 6220*), αποτελούν τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Crepis neglecta, Dianthus formanekii, Dichanthium ischaemum, Erodium crassifolium, Moenchia graeca, Petrorhagia candica, Poa bulbosa κα.
– Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτκά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (κωδ. 6230*),
αποτελούν τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Armeria canescens, Bruckenthalia spiculifolia, Campanula radicosa, Campanula spatulata, Campanula tymphaea, Crocus sieberi, Dianthus deltoids, Dianthus viscidus, Festuca, Herniaria parnassica κ.α.
– Ανατολικές υπομεσογειακές ξηρέα χλοώδεις διαπλάσεις – Scorzoneratalia villosae (κωδ. 62ΑΟ+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Helictochloa,aetolica, Potentilla detommasii, Satureja pilosa, Teucrium montanum, Thesium alpinum Trigonella spicata, Anacamptis pyramidalis, Asperula aristata, Bornmuellera tymphaea, Bothriochloa ischaemym Bromus cappadocicus, Chrysopogon gryllus, Dianthuscruentus, Dianthus gracilis κ.α.
– Δάση οξιάς της Luzulo-Fagetum (κωδ. 9110+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Abies-borisii-regis, Aremonia agrimonoides, Corallorhiza trifida, Fagus sylvatica, Neottia-nidus-avis, Picea abies κ.α.
– Δαση οξιάς της Asperulo-Fagetum (κωδ. 9130+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Aremonia agrimonoides, Fagus sylvatica, Neottia nidus-avis, Rubus hirtus κ.α.
– Δάση δασικής πεύκης της Βαλκανικής και της ροδόπης (κωδ. 91CA+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Corylus avellana, Digitalis viridiflora, Fagus sylvatica, Genista carinalis, Juniperus communis, Picea abies, Pinus Sylvestris, Quercus petraea, Rubus idaeus κ.α.
– Ελληνικά δάση οξιάς με Abies borisii-regis (κωδ. 9270+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Aremonia agromonoides, Brachypodium sylvaticum, Campanula spatulata, Castanea sativa, Cornus mas, Fraxinus ornus, Prunus avium, Quercus Frainetto, Sorbus torminalis, Tilia tomentosa κ.α.
– Δάση οξιάς με Quercus frainetto (κωδ. 9280+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Carpinus betulus, Corylus avellana, Euphorbia amygraloides, Fagus sylvatica, Fraxinus ornus, Lathyrus alpestris, Quercus frainetto, Quercus petraea, Rosa arvensis, Rubus canescens, Silene italic, Silene multicaulis, Sorbus torminalis, Viola alba κ.α.
– Δάση πλατάνου orientalis (Platanium orientalis) (κωδ. 92CO+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας.
–Υπομεσογειακά δάση μαύρης πεύκης (κωδ. 9530*), αποτελούν τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας. Ως σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη ενδεικτικά αναφέρονται τα Aremonia agrimonoides, Brachypodium sylvaticum, Buxus semrervirens, Campanula stenosiphon, Daphne blagayana, Erica carnea, Juniperus communis, Juniperus oxycedrus, Polygala nicaeensis, Quercus cerris, Sesleria robusta, Sorbus aria, Staehelina uniflosculosa, Teucrium chamaedrys κ.α.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Ορεινός όγκος καταλαμβάνει τα ΒΔ σύνορα του Ν. Πιερίας. Η φυσική περιοχή τους διαθέτει χλωρίδα με πλούσια βιοποικιλότητα. Κυριαρχούν τα πευκοδάση και τα δάση οξιάς.
ΟΡΟΣ ΤΙΤΑΡΟΣ
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
Οι τύποι οικοτόπων, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, που απαντώνται στην περιοχή είναι:
– Δάση Platanus orientalis ή/και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis) (κωδ. 92C0+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Περιλαμβάνει δάση που αποικίζουν σε ελαφρώς σταθεροποιημένες αποθέσεις καθώς και σε βαθιά απότομα σκιερά φαραγγια, με τη δημιουργία πλούσιων σε είδη φυτοκοινότητων. Η υψομετρική τους κατανομή ποικίλει. Στα χαμηλά υψόμετρα το υπόστρωμα αποτελείται από αλλουβιακές αποθέσεις. Στα μεγαλύτερα υψόμετρα με μεγαλύτερες κλίσεις και υψόμετρο μέχρι 1000 μ., το υπόστρωμα ποικίλει (ασβεστόλιθοι, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι.
– Δενδρώδης σχηματισμοί με Juniperus spp. (κωδ. 5210+), τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Anthoxanthum odoratum, Asterolinon linum–stellatum, Atractylis cancellata, Berberis cretica, Clematis cirrhosa, Cynara cornigera, Juniperus foetidissima, Juniperus oxycedrus, Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa, Juniperus phoenicea, Linum strictum, Nepeta camphorata, Phagnalon graecum, Pistacia lentiscus, Prasium majus, Rhamnus lycioides subsp. oleoides, Rubia tenuifolia, Stipa capillata, Teucrium brevifolium κ.α.
– Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινης ζώνης (και υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη) (κωδ. 6230*), αποτελούν τύπο οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: : Agrostis castellana, Alopecurus gerardii, Anthoxanthum odoratum, Armeria canescens, Bellardiochloa variegata, Bruckenthalia spiculifolia, Campanula radicosa, Campanula spatulata, Campanula tymphaea, Crocus sieberi, Danthonia decumbens, Dianthus deltoides, Dianthus viscidus, Euphrasia minima, Festuca species, Herniaria parnassica κ.α.
– Δάση οξιάς της Luzulo-Fagetum (κωδ. 9110+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Αbies-borisiiregis, Aremonia agrimonoides, Calamagrostis arundinacea, Carex digitata, Corallorhiza trifida, Deschampsia flexuosa, Epilobium montanum, Fagus sylvatica, Hieracium murorum, Hieracium olympicum, Hieracium racemosum, Luzula luzulina, Luzula luzuloides, Luzula
pilosa, Luzula sylvatica, Neottia nidus–avis, Orthilia secunda, Picea abies κ.α.
– Δάση οξιάς της Asperulo-Fagetum (κωδ. 9130+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Anemone nemorosa, Anemone ranunculoides, Aremonia agrimonoides, Athyrium filix–femina, Cardamine bulbifera, Doronicum austriacum, Dryopteris dilatata, Dryopteris filix–mas, Epilobium montanum, Fagus sylvatica, Galeopsis tetrahit, Galium odoratum, Geranium robertianum, Hordelymus europaeus, Lamium galeobdolon s.l., Milium effusum, Neottia nidus–avis, Oxalis acetosella, Paris quadrifolia, Polygonatum verticillatum, Pulmonaria rubra, Rubus hirtus κ.α.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Ως επί το πλείστον καλύπτεται από υποβαθμισμένα δάση οξιάς. Υπάρχουν τεχνητές συστάδες μαύρης πεύκης. Στο δυτικό τμήμα απαντώνται ξηρά και υποαλπικά λιβάδια.
Σπουδαιότητα κατέχει ένα μικρό τμήμα δάσους οξιάς (Asperulo-Fagetum) και υποαλπικά λιβάδια.
ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
Οι τύποι οικοτόπων, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, που απαντώνται στην περιοχή είναι:
– Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες (κωδ. 4090+), αποτελούν τύπο οικοτόπου της Οδηγίας. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα:
Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Acantholimon androsaceum, Acinos alpinus, Allium frigidum, Anchusa cespitosa, Anthemis cretica, Asperula boissieri, Aster alpinus, Astragalus angustifolius, Astragalus creticus, Astragalus sempervirens, Astragalus sirinicus, Astragalus taygeteus, Astragalus thracicus, Asyneuma limonifolium, Campanula spatulata, Centaurea pichleri, Cerastium candidissimum, Cirsium hypopsilum, Daphne oleoides, Draba lacaitae, Eryngium amethystinum, Erysimum pusillum, Festuca polita, Festuca varia, Fumana bonapartei, Galium thymifolium, Genista acanthoclada, Geranium macrostylum, Globularia stygia, Koeleria lobata, Marrubium cylleneum, Marrubium velutinum, Minuartia attica, Minuartia stellata, Peucedanum vourinense, Poa thessala, Prunus prostrata, Ptilostemon afer, Rindera graeca κ.α.
– Σταθερές ξηροθερμόφιλες διαπλάσεις με Buxus sempervirens των βραχωδών κλιτύων (Berberidion p.p.) (κωδ. 5110+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Acer hyrcanum, Allium heldreichii, Amelanchier ovalis, Aubrieta thessala, Berberis cretica, Buxus sempervirens, Carex distachya, Carex halleriana, Cotoneaster nebrodensis, Cyclamen hederifolium, Daphne oleoides, Euonymus verrucosus, Fragaria viridis, Fritillaria messanensis, Galium hellenicum, Hippocrepis emerus, Juniperus communis, Juniperus oxycedrus, Lilium chalcedonicum, Lonicera etrusca, Orchis quadripunctata, Ostrya carpinifolia, Polygonatum odoratum, Pteridium aquilinum, Rhamnus saxatilis, Saxifraga chrysospleniifolia, Silene italica, Sorbus aria, Teucrium chamaedrys, Thymus sibthorpii κ.α.
– Δάση οξιάς της Luzulo-Fagetum (κωδ. 9110+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Αbies-borisiiregis, Aremonia agrimonoides, Calamagrostis arundinacea, Carex digitata, Corallorhiza trifida, Deschampsia flexuosa, Epilobium montanum, Fagus sylvatica, Hieracium murorum, Hieracium olympicum, Hieracium racemosum, Luzula luzulina, Luzula luzuloides, Luzula pilosa, Luzula sylvatica, Neottia nidus–avis, Orthilia secunda, Picea abies, Poa nemoralis, Prenanthes purpurea, Vaccinium myrtillus, Veronica officinalis κ.α.
– Μεσευρωπαϊκά ασβεστολιθικά δάση οξιάς της Cephalanthero-Fagion (κωδ. 9150+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Lathyrus alpestris, Lilium martagon, Melica uniflora, Mercurialis ovata, Mercurialis perennis, Monotropa hypopitys, Neottia nidus–avis, Ostrya carpinifolia, Physospermum cornubiense, Rubus hirtus, Viburnum lantana, Abies borisii–regis, Acer pseudoplatanus, Aremonia agrimonoides, Brachypodium pinnatum, Buxus sempervirens, Calamagrostis arundinacea, Campanula rapunculoides, Carex digitate, Carex flacca, Cephalanthera damasonium, Cephalanthera rubra, Epipactis greuteri, Epipactis helleborine, Epipactis microphylla, Euonymus latifolius, Euphorbia amygdaloides, Fagus sylvatica, Fragaria vesca, Fraxinus ornus, Galium rotundifolium.
– Ελληνικά δάση οξιάς με Abies borisii-regis (κωδ. 9270+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα πιο σημαντικά και χαρακτηριστικά είδη του τύπου οικοτόπου είναι τα: Acer hyrcanum, Aremonia agrimonoides, Brachypodium sylvaticum, Calamintha grandiflora, Campanula spatulata, Castanea sativa, Clinopodium vulgare, Cornus mas, Cytisus villosus, Euphorbia amygdaloides, Fragaria vesca, Fraxinus ornus, Hedera helix, Lathyrus laxiflorus, Lathyrus niger, Luzula forsteri, Melica uniflora, Physospermum cornubiense, Poa nemoralis, Potentilla micrantha, Primula acaulis, Prunus avium, Pteridium aquilinum, Quercus frainetto, Sanicula europaea, Sorbus domestica, Sorbus torminalis, Tilia tomentosa, Verbascum nigrum.
– Δάση Platanus orientalis ή/και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis) (κωδ. 92C0+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Ο τύπος οικοτόπου 92C0 περιλαμβάνει δάση που εποικίζουν σε αποθέσεις ποταμών, κολλούβια, χαλικώνες, πηγές, καθώς και σε βάση βαθιά απότομα σκιερά φαράγγια.
– Δάση με Quercus ilex ή/και Quercus rotundifolia (κωδ. 9340+). Τύπος οικοτόπου της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Απαντώνται κυρίως είδη αείφυλλων πλατύφυλλων. Τα πιο κοινά και χαρακτηριστικά είδη είναι τα: Arbutus andrachne, Arbutus unedo, Asparagus acutifolius, Asplenium onopteris, Brachypodium retusum, Brachypodium sylvaticum, Carex flacca, Cercis siliquastrum, Cistus creticus, Cotinus coggygria, Erica arborea, Fraxinus ornus, Hypericum empetrifolium, Juniperus oxycedrus, Laurus nobilis, Lonicera implexa, Phillyrea latifolia, Pistacia terebinthus, Quercus coccifera, Quercus ilex, Quercus pubescens, Rubia peregrina, Ruscus aculeatus, Smilax aspera, Stipa bromoides, Styrax officinalis, Tamus communis.
– Υπομεσογειακά δάση μαύρης πεύκης (κωδ.9530*). Τύπος οικοτόπου προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα πιο κοινά και χαρακτηριστικά είδη είναι τα: Brachypodium sylvaticum, Buxus sempervirens, Campanula stenosiphon, Daphne blagayana, Erica carnea (syn: Erica herbacea), Fragaria vesca, Galium rotundifolium, Juniperus communis, Juniperus oxycedrus, Orthilia secunda, Polygala nicaeensis, Pteridium aquilinum, Pyrola rotundifolia, Quercus cerris κ.α.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Από τα είδη χλωρίδας του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ δεν καταγράφηκε κάποιο είδος, ενώ από τα αλλά σημαντικά είδη είναι τα: Astragalus lacteus, Aubrieta thessala, Carlina acaulis subsp. simplex, Centaurea litochorea, Centaurea pindicola, Dactylorhiza sambucina, Orchis pallens, Peucedanum longifolium, Silene radicosa subsp. radicosa.
ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ΟΡΟΣ ΓΟΔΑΜΑΝΙ ΚΑΙ ΚΟΙΛΑΔΑ ΡΟΔΙΑΣ
Η περιοχή GR1420008 βρίσκεται στη Θεσσαλία και περιλαμβάνει τον Κάτω Όλυμπο και την κοιλάδα της Ροδιάς. Χαρακτηρίζεται από τα δάση ελάτης, οξιάς, καστανιάς, μαύρης πεύκης κλπ. Η περιοχή είναι SPA και για αυτό δεν υπάρχει χαρτογράφηση των τύπων οικοτόπων. Από τα είδη χλωρίδας δεν έχει καταγραφτεί κανένα σημαντικό είδος.
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ (MONITORING)-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Στο πλαίσιο διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου της περιοχής ευθύνης του, η Μονάδα Διαχείρισης πραγματοποιεί δράσεις που στοχεύουν στη συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων.
Ειδικότερα, υλοποιείται πρόγραμμα παρακολούθησης τύπων οικοτόπων, ειδών χλωρίδας, ορνιθοπανίδας, θηλαστικών, αμφιβίων/ερπετών και ασπονδύλων, με έμφαση σε προστατευόμενα είδη Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ενδιαφέροντος και άλλα σημαντικά είδη (π.χ. τοπικά ενδημικά, απειλούμενα, κτλ).
Τα δεδομένα που συλλέγονται αξιοποιούνται στο πλαίσιο εθνικών αναφορών, προς την εκπλήρωση ευρωπαϊκών υποχρεώσεων για την αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών, καθώς και για την πρόταση και λήψη μέτρων διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – EΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ
Με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με την προστασία και διατήρηση του οικοσυστήματος της Προστατευόμενης Περιοχής, η Μονάδα Διαχείρισης εκπονεί δράσεις που αφορούν:
– Στην ενημέρωση των επισκεπτών του Κέντρου Πληροφόρησης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου και των διερχόμενων από τα Φυλάκια Υποδοχής Επισκεπτών,
– Σε ξεναγήσεις μαθητών και ενηλίκων,
– Καθώς στη διοργάνωση και συμμετοχή σε εκδηλώσεις περιβαλλοντικής ενημέρωσης, ημερίδες, σεμινάρια και άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
ΕΠΟΠΤΕΥΣΗ – ΦΥΛΑΞΗ
Η Μονάδα Διαχείρισης ασκεί δράσεις επόπτευσης και φύλαξης του Εθνικού Πάρκου Ολύμπου, με σκοπό τη διαφύλαξη των βιοτικών και αβιοτικών παραμέτρων και πόρων του. Πιο συγκεκριμένα, ερευνά για παράνομη υλοτομία δασικών δένδρων, παράνομη θήρα, παράνομη μεταφορά ειδών χλωρίδας και πανίδας, δασικές πυρκαγιές, ρίψη απορριμμάτων κ.λ.π. Για το λόγο αυτό, συνεργάζεται με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες (Δασαρχείο, Πυροσβεστική κ.λ.π.) αλλά και ενημερώνει τους επισκέπτες για τα υπάρχοντα μέτρα προστασίας.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Πολύ σημαντική χαρακτηρίζεται η συμβολή των προστατευόμενων περιοχών στις θρησκευτικές, εκπαιδευτικές, αναψυχικές και επιστημονικές δραστηριότητες των επισκεπτών τους. Οι κυριότερες ανθρώπινες δραστηριότητες είναι ο τουρισμός, οι δραστηριότητες φύσης, η εκτατική γεωργία και κτηνοτροφία, η δασοκομία, η έρευνα και η περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Εκτός της επιστημονικής έρευνας των φυσικών οικοσυστημάτων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας, της συστηματικής παρακολούθησης των έργων δασοπροστασίας και της διαχείρισης των δασών και δασικών εκτάσεων, λαμβάνουν χώρα διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Μερικές από αυτές είναι η διοργάνωση οικοτουριστικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης και της οργανωμένης (ομαδικής) επίσκεψης, με σκοπό την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την παρατήρηση της φύσης, η επίσκεψη και ξενάγηση επισκεπτών σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, η αναρρίχηση, η ορειβασία, η άθληση (όπως μαραθώνιοι αγώνες, αεροαθλήματα, αλεξίπτωτο βουνού, αιωρόπτερο), μη οχλουσών δραστηριοτήτων ή δραστηριοτήτων που μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Επίσης η γεωργική και δενδροκομική δραστηριότητα, η εφαρμογή της βιολογικής γεωργίας, καθώς και η συμμετοχή σε γεωργοπεριβαλλοντικές δράσεις, η ελεύθερη βόσκηση σε εκτατική μορφή, η άσκηση της μελισσοκομίας, αλλά και η άσκηση της θήρα, όπου επιτρέπεται.
Οι επιβλητικές κορυφογραμμές του ψηλότερου βουνού της χώρας μας, το κατάφυτο φαράγγι του Ενιπέα και η θέα στο Θερμαϊκό κόλπο συνθέτουν ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς. Στον Εθνικό Δρυμό Ολύμπου συναντώνται περίπου 1700 διαφορετικά είδη χλωρίδας, σπάνια είδη πτηνών, πολλές πεταλούδες καταρράκτες, που όλα μαζί συνθέτουν ένα εκπληκτικά ζωντανό τοπίο.
Στην ευρύτερη περιοχή του Ολύμπου προσφέρονται πολλές ευκαιρίες για διάφορες δραστηριότητες στη φύση όπως παρατήρηση χλωρίδας και πανίδας, φωτογράφηση άγριας ζωής, πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, αλεξίπτωτο πλαγιάς.
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Στην περιοχή του Ολύμπου μπορείτε να απολαύσετε τοπικές αλλά και διεθνείς γεύσεις σε μια ποικιλία από ουζερί, εστιατόρια, ταβέρνες, ψαροταβέρνες και άλλα μέρη εστίασης.
Η τοπική κουζίνα προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία από τοπικά παραδοσιακά φαγητά, γλυκίσματα και ποτά. Είναι συνήθως φτιαγμένα από γνήσια, ντόπια υλικά που εξασφαλίζουν υγιεινή διατροφή και γευστική απόλαυση. Γεύσεις παραδοσιακές, ελληνικές, που έχουν την ομορφιά και το άρωμα της ρίγανης, του μαϊντανού, του βασιλικού, του δυόσμου, του μοσχοκάρυδου, της κανέλας και του γαρύφαλλου.
Η κουζίνα της περιοχής χαρακτηρίζεται από τα λογής κρεατικά, τυροκομικά και πίτες, που αποτελούν ένα ιδιαίτερα γευστικό τραπέζι. Οι συνταγές των εδεσμάτων βασίζονται στην υγιεινή και στη νοστιμιά του ελαιόλαδου, των λαχανικών, των σιτηρών και των ψαριών της Μεσογείου που συνιστούν τη βάση της μεσογειακής διατροφής. Τα περισσότερα από αυτά μπορείτε να τα απολαύσετε στα εστιατόρια, τις ταβέρνες και τα ουζερί της περιοχής.
Παράλληλα, με τα τοπικά εδέσματα προσφέρεται λευκό ή κόκκινο κρασί που παράγεται επίσης στην περιοχή, ενώ υπάρχει μεγάλη ποικιλία κρασιού σε διάφορους τύπους από την υπόλοιπη Ελλάδα και τον κόσμο. Επίσης το ούζο ή το τσίπουρο από κούμαρα ή σταφύλια αποτελούν τοπικά ποτά βιολογικής παραγωγής τα οποία συμπληρώνουν τους παραδοσιακούς μεζέδες.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ
ΔΙΟΝ – ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ
Το Δίον ήταν η ιερή πόλη των Μακεδόνων. Η ακμή του τοποθετείται στα χρόνια του Αρχέλαου (414-399 π.Χ.), όταν ο βασιλιάς οργάνωσε προς τιμή του Ολυμπίου Διός και των Μουσών αθλητικούς και σκηνικούς αγώνες διάρκειας εννέα ημερών. Στο Δίον γιόρτασε κι ο Φίλιππος Β’ ένδοξες νίκες του, ενώ ο Μέγας Αλέξανδρος ξεκίνησε από εκεί την εκστρατεία του για την Ασία, θυσιάζοντας στον Ολύμπιο Δία.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΛΕΙΒΗΘΡΩΝ
Βρίσκεται στο ΝΑ άκρο του αρχαιολογικού χώρου των Λειβήθρων και σε επιβλητική αμεσότητα με τον ορεινό όγκο του Ολύμπου, σε δημόσια έκταση 67 στρεμμάτων που παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο ΥΠΠΟΑ. Το πάρκο επιχειρεί γνωστικά και βιωματικά την μυθολογική, ιστορική και αρχαιολογική μύηση του επισκέπτη στον ολύμπιο και παρολύμπιο χώρο καθώς και στην καθημερινή ζωή της αρχαιότητας. Η λειτουργία του έχει εκπαιδευτικό – «ψυχαγωγικό χαρακτήρα», με την υλοποίηση ποικίλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών δράσεων τόσο στις μόνιμες – ημιυπαίθριες κατασκευές, όσο και στους υπαίθριους, αδόμητους χώρους, αξιοποιώντας την πλούσια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής του Ολύμπου.
Απευθύνεται σε όλες τις ομάδες κοινού (σχολεία, αθλητικούς συλλόγους, τουρίστες, ατομικούς επισκέπτες, οικογένειες με παιδιά, ομάδες υπερηλίκων), και έχει φυσική και αισθητηριακή πρόσβαση για τα άτομα ΑμεΑ και ΑνΕΕΑ.
ΜΟΥΣΕΙΑ
Τόπους αναπόλησης της παλιάς Ελλάδας αποτελούν τα διάσπαρτα μουσεία σε οικισμούς της περιοχής του Ολύμπου, μαρτυρώντας μία άλλη παρελθοντική κοινωνία ανθρώπων, τόσο απλή όσο και λησμονημένη. Μεγάλη η σημασία και ο ρόλος τους στη διαμόρφωση συνειδήσεων σε συνεχή δυναμική πορεία.
Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου – http://nmlitohorou.gr/
Μουσείο Γεωλογικής Ιστορίας Ολύμπου – http://olympusmuseum.gr/
Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο Ι.Μ. Αγίου Διονυσίου Ολύμπου
Λαογραφικό Μουσείο Καρυάς Ολύμπου
Παραδοσιακό Μουσείο Κοκκινοπηλού
Λαογραφικό Μουσείο Καλυβίων Ελασσόνας
ΜΟΝΕΣ, ΝΑΟΙ ΚΑΙ ΕΞΩΚΛΗΣΙΑ
Τα μοναστήρια, οι ναοί και γενικότερα τα προσκυνήματα που υπάρχουν στον Όλυμπο παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για τους απλούς επισκέπτες όσο και για τους πιστούς και τους προσκυνητές που ενδιαφέρονται να περιηγηθούν στα θρησκευτικά αξιοθέατα της περιοχής, ορισμένα από τα οποία χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα. Κάθε επισκέπτης αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται σε έναν ιδιαίτερο τόπο με παράδοση πολλών αιώνων.
ΠΙΕΣΕΙΣ
Στην περιοχή θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε ως κυριότερες τις εξής επιδράσεις:
1) Συλλογή εξωτικών ειδών με σκοπό την πώλησή τους
Παρ’ ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για τη συγκεκριμένη παράβαση, εντούτοις η απουσία πραγματικής και αυστηρής φύλαξης από τους εμπλεκόμενους Φορείς εγείρει ερωτήματα και εύλογες ανησυχίες για τη μεγάλη πιθανότητα συστηματικής απόληψης σπάνιων φυτικών ειδών. Με δεδομένο την ύπαρξη και τοπικών ενδημικών φυτών, στην περιοχή, η παραπάνω πιθανότητα δυστυχώς μάλλον υφίσταται.
2) Πυρκαγιές
Από τις δασικές πυρκαγιές που έλαβαν χώρα κατά το παρελθόν στην περιοχή καθίσταται προφανές ότι είναι ο χειρότερος «εχθρός» του οικοσυστήματος του Ολύμπου.
3) Τουρισμός και πίεση για αναψυχή
Στον Όλυμπο σήμερα η συγκεκριμένη απειλή τείνει να πάρει μεγάλες διαστάσεις. Η ασύδοτη, χωρίς έλεγχο, εισροή χιλιάδων επισκεπτών σε ετήσια βάση, γιγαντώνει με το χρόνο ένα πρόβλημα, το οποίο όσο παραμένει άλυτο τόσο η λύση του δυσχεραίνει. Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί και το γεγονός της διοργάνωσης αγώνων τρεξίματος, μέχρι σήμερα πολλών στο αριθμό σε όλες τις εποχές και με υψομετρικό εύρος ενέργειας της συγκεκριμένης δράσης. Οι αγώνες ορεινού τρεξίματος στον Όλυμπο αναπτύσσονται ως επί το πλείστον στην αλπική ζώνη βλάστησης η οποία, όπως αναφέρθηκε προγενέστερα, αποτελεί περιοχή τεράστιας σπουδαιότητας από χλωριδική άποψη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και στις άλλες χλωριδικές ζώνες δεν υπάρχει σπουδαία φυτοποικιλότητα..
Μαζί με τις προηγούμενες δραστηριότητες θα πρέπει να αναφερθούν και άλλες επίσης σοβαρές όπως: Η παράνομη κατασκήνωση επισκεπτών με διανυκτερεύσεις, η λαθροξύλευση, το παράνομο κυνήγι, η κοπή ή εκρίζωση αρωματικών φυτών σε μεγάλους αριθμούς, η χρησιμοποίηση από λουόμενους ορεινών υδάτων κάποια από τα οποία τροφοδοτούν αστικές περιοχές.
Ιστοσελίδες Προγραμμάτων/Δράσεων της Μονάδας Διαχείρισης:
Ιστοσελίδα του πρώην Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου: