Η Ζώνη Ειδικής Διατήρησης (ΖΕΠ) της «Νότιας Μάνης» αποτελεί τμήμα της χερσονήσου του Ταΰγετου και της ιστορικής ενότητας της Μάνης, καθώς και το νοτιότερο άκρο της Βαλκανικής χερσονήσου. Είναι μία περιοχή ιδιαίτερα σημαντική για τα πουλιά, που από παλιά ήταν διάσημη ως κυνηγότοπος για τα τρυγόνια, τα ορτύκια και τις πετροπέρδικές της.
Αναγνωρίζεται ως η σημαντικότερη μεταναστευτική στενωπός στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με κομβικό ρόλο της στη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών για τα πουλιά που μεταναστεύουν από και προς την Αφρική.
Τα είδη χαρακτηρισμού της ΖΕΠ είναι ο Φιδαετός (Circaetus gallicus), η Αετογερακίνα (Buteo rufinus), το Χρυσογέρακο (Falco biarmicus), η Λιοστριτσίδα (Hippolais olivetorum), ο Αιγαιοτσιροβάκος (Sylvia rueppelli), το Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia) και ο Σπιζαετός (Aquila fasciata).
Σε αυτή την μικρή, άγονη και άνυδρη περιοχή φύονται περισσότερα από 1.000 είδη αγριολούλουδων, δηλαδή περισσότερα από το 1/3 των φυτικών ειδών ολόκληρης της Πελοποννήσου. Μεταξύ αυτών, η κίτρινη Τrigonella balansae και η Τrigonella graeca και η σπάνια Τulipa goulimyi, που φυτρώνει μόνο στη Μάνη, σε μια περιοχή της Κρήτης και στο κοντινό νησί των Κυθήρων.
Στο υπέδαφος της περιοχής υπάρχουν περισσότερα από είκοσι σπήλαια, σπηλαιοβάραθρα και δολίνες με σπηλαιόβια είδη πανίδας, που μένει ακόμη να μελετηθούν και να καταγραφούν από τους επιστήμονες.
Η περιοχή κατοικήθηκε από πολύ παλαιά και διαθέτει πολυάριθμα μνημεία όλων των εποχών. Ίχνη παλαιολιθικής και νεολιθικής κατοίκησης έχουν εντοπιστεί σε αρκετά σπήλαια των ακτών και της ενδοχώρας.
Σήμερα, η Νότια Μάνη, γεμάτη με παραδοσιακούς οικισμούς, διατηρητέα κτίρια και πέτρινους πολεμόπυργους, είναι ένας από τwους πιο γνωστούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας, με πιο γνωστές περιοχές το Λιμένι, την Αρεόπολη, το σπήλαιο Διρού και το Γύθειο. Το ενδιαφέρον των επισκεπτών προσελκύουν επίσης ο οχυρός οικισμός της Βάθειας, το Πόρτο Κάγιο και ο Γερολιμένας με τα ορμητήρια των πειρατών, ενώ για οι ιστοριοδίφες θα γοητευτούν από το Ομηρικό Οίτυλο.
Το πιο χαρακτηριστικό ίσως τοπόσημο της περιοχής είναι το Ακρωτήριο Ταίναρο, με τον ομώνυμο φάρο, που αποτελεί το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης, και το οποίο, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες «όριζε το τέλος του απάνω κόσμου».
Κείμενο: Δημήτρης Μπαρέλος, Μονάδα Προστατευόμενων Περιοχών Νότιας Πελοποννήσου
Φωτογραφία: Αρχείο Μονάδα Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Νότιας Πελοποννήσου
Βιβλιογραφικές πηγές:
«Wild flowers of the Mani» of Roger Marchant, published by “NatureFocus Publishing” 2019
«ΜΑΝΗ, Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική» του Γιάννη Σαΐτα, εκδόσεις Μέλισσα 1992
https://oimaniateseinaipantou.blogspot.com/p/blog-page_835.html