Ο αγριόκουρκος είναι ένα εντυπωσιακό και μυστηριώδες εδαφόβιο πουλί που απαντάται σε ώριμα δάση κωνοφόρων. Αν και υπάρχουν αναφορές για την παρουσία μεμονωμένων ατόμων και σε ορισμένες άλλες περιοχές, η παρουσία του αγριόκουρκου είναι εμβληματική στο Εθνικό Πάρκο Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης, που είναι και το νοτιότερο όριο παγκόσμιας εξάπλωσης του είδους. Ο πληθυσμός του είδους στην περιοχή, που είναι γνωστή ως χώρος αναπαραγωγής του, εκτιμάται σε λίγες εκατοντάδες άτομα.
Ο αγριόκουρκος είναι το μεγαλύτερο μέλος της οικογένειας των ονομαζόμενων αγριόγαλλων. Το όνομα του στα αγγλικά (capercaillie) προέρχεται από παραφθορά του capull coille των σκωτσέζικων Γαελικών, που σημαίνει άλογο των δασών. Το αρσενικό φτάνει τα 75-90 εκατοστά στο μήκος και το θηλυκό 55-65 εκατοστά. Οι διαφορές του αρσενικού από το θηλυκό είναι μεγάλες και ευδιάκριτες. Το αρσενικό είναι πολύ μεγαλύτερο και ζυγίζει περίπου 4-5 κιλά κατά μέσον όρο και φτάνει τα 90-95 εκατοστά, ο δε χρωματισμός του είναι έντονος. Το θηλυκό είναι πολύ μικρότερο, ζυγίζει περίπου τα μισά κιλά και το σώμα της φτάνει το μήκος 65-70 εκατοστών.
Ο αγριόκουρκος είναι βιοενδείκτης πλούσιων οικολογικά δασών και η παρουσία του υποδεικνύει τον ψυχρόβιο χαρακτήρα των δασών της περιοχής, καθώς αποτελεί ένα εμβληματικό τυπικό είδος των ψυχρόβιων κωνοφόρων δασών. Είναι δείκτης της καλής υγείας του δάσους: όταν μπορεί να επιβιώνει, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός δάσους πλούσιου σε βιολογική ποικιλότητα και ότι και πολλά άλλα είδη ζώων και φυτών μπορούν να ευδοκιμήσουν εκεί επίσης. Προτιμά δάση κατά προτίμηση με αφθονία καρποφόρων θάμνων.
Αν και σε παγκόσμια κλίμακα δεν θεωρείται απειλούμενο, στις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης έχει καταγραφεί σημαντική μείωση στον πληθυσμό του, κυρίως λόγω της διαταραχής των ενδιαιτημάτων και των κλιματικών αλλαγών.
Κείμενο: Πασχάλης Ψαλτόπουλος