ΠΑΝΑΣ: Τα “Μνημειακά Δάση” του Ιονίου ως κοιτίδες βιοποικιλότητας και υψηλής διατροφο-φαρμακευτικής αξίας Μακρομυκήτων: χαρτογράφηση, καταγραφή, αξιολόγηση, δικτύωση, διατήρηση και αειφορική αξιοποίηση

Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων, Παράρτημα Αργοστολίου του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α υλοποιεί Υποέργο με τίτλο: «Καταγραφή “Μνημειακών Δασών” και μεμονωμένων “Μνημείων της Φύσης” των Περιοχών Natura 2000 της Κεφαλονιάς – Ιθάκης» της Πράξης «“ΠΑΝΑΣ” – Τα “Μνημειακά Δάση” του Ιονίου ως κοιτίδες βιοποικιλότητας και υψηλής διατροφο-φαρμακευτικής αξίας Μικρομυκήτων: χαρτογράφηση, καταγραφή, αξιολόγηση, δικτύωση, διατήρηση και αειφορική αξιοποίηση» ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ιόνια Νησιά 2014-2020»

Τα “Μνημειακά Δάση” και τα υπεραιωνόβια δέντρα – “Μνημεία της Φύσης”, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, αποτελούν οικοσυστήματα υψηλής φυσικής και βιο-πολιτισμικής αξίας. Αποτελούν περιοχές με υψηλή βιοποικιλότητα, σπάνια και ενδημικά είδη και συνδέονται τις περισσότερες φορές με την ιστορία, τον πολιτισμό και τις δραστηριότητες του τόπου. Σε όλα σχεδόν τα μεγάλα νησιά του Ιονίου απαντάται ένα δίκτυο αιωνόβιων δασών και δέντρων, τα οποία επέζησαν και εμπεριέχουν την ιστορία αιώνων του τόπου. Βρίσκονται συνήθως κοντά σε μοναστήρια και εκκλησίες ή αποτελούν ασπίδα προστασίας για πολλά χωριά από φυσικές καταστροφές. Παρά την ιδιαίτερη οικολογική και πολιτιστική τους αξία, σε πολλές περιπτώσεις, λόγω έλλειψης γνώσης, καταστρέφονται, κυρίως για καύσιμη ύλη, με αποτέλεσμα να χάνεται μαζί τους και όλη η πληροφορία.

Το προτεινόμενο Υποέργο έχει ως στόχο τη μελέτη επιλεγμένων “Μνημειακών Δασών” του Ιονίου, ως περιοχής υψηλής οικολογικής και πολιτιστικής αξίας, την σύνδεση τους με τις τοπικής κοινωνίες, τη δικτύωση και την ανάδειξή τους, ως σημαντικό προορισμό για τους

επισκέπτες σε όλο το Ιόνιο. Η δικτύωση θα δίνει σημαντικές πληροφορίες και θα συνδέει τα “Μνημειακά Δάση” και τα υπεραιωνόβια δέντρα – “Μνημεία της Φύσης”, τη βιοποικιλότητα του Ιονίου (διαδρομή στα ιερά δάση, υπεραιωνόβια δέντρα και στη βιοποικιλότητα του Ιονίου), συμβάλλοντας στην βιώσιμη ανάπτυξη της Περιφέρειας, στον οικοτουρισμό, στην διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και κυρίως στην ανάδειξη και διατήρηση των “Μνημείων της Φύσης”. Ειδικότερα, μέσα στα “Μνημειακά Δάση” είναι σημαντική η παρουσία Μακρομυκήτων και μάλιστα με σημαντική διατροφο-φαρμακευτική αξία.

Η προτεινόμενη Πράξη έχει ως στόχο τη μελέτη επιλεγμένων μνημειακών δασών του Ιονίου όπως: Το δάσος του Κοιλιωμένου στη Ζάκυνθο, το δάσος Αριάς της Ι.Μ. Άτρου, το δάσος Πουρναρίου της Ι.Μ. Θεμάτων στην Κεφαλονιά, “Μνημεία της Φύσης” στην Ιθάκη, Λευκάδα κ.α., ως περιοχών υψηλής οικολογικής και πολιτιστικής αξίας. Παράλληλα, στα συγκεκριμένα “Μνημειακά Δάση” θα πραγματοποιηθεί χαρτογράφηση, απομόνωση και ταυτοποίηση μανιταριών που παρουσιάζουν υψηλή διατροφαρμακευτική αξία και οικονομικό ενδιαφέρον (με χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα μανιτάρια του γένους Morchella, τα οποία έχουν πολύ υψηλή εμπορική αξία). Στα πλαίσια της διατήρησης των συγκεκριμένων ειδών θα δημιουργηθεί τράπεζα (προσβάσιμη στο κοινό), ενώ για την ήπια αξιοποίησή τους θα πραγματοποιηθεί ex-situ καλλιέργεια με χρήση αγροτοβιομηχανικών παραπροϊόντων (ως υποστρώματα ανάπτυξης), προωθώντας αειφόρες μεθόδους προστασίας και διατήρησης της γενικότερης βιοποικιλότητας.

Η Πράξη θα υλοποιηθεί από δύο εταίρους, τη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων ως Δικαιούχο της Πράξης και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Η πράξη δομείται, από 2 ξεχωριστά Υποέργα το πρώτο με τίτλο: Καταγραφή “Μνημειακών Δασών” και μεμονωμένων “Μνημείων της Φύσης” των Περιοχών Natura 2000 της Κεφαλονιάς – Ιθάκης, το οποίο θα υλοποιηθεί από το Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου και το δεύτερο Υποέργο με τίτλο «Οικολογική αξιολόγηση και ανάδειξη Μνημειακών δασών του Ιονίου – Διατήρηση και αειφορική αξιοποίηση υψηλής διατροφο-φαρμακευτικής αξίας μακρομυκήτων» θα υλοποιηθεί από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

Στα νησιά της Κεφαλονιάς & της Ιθάκης θα μελετηθούν δύο μνημειακά δάση που ανήκουν στην περιοχή του ευρωπαϊκού δικτύου NATURA 2000 με κωδικό GR2220006 και πρόκειται για το Μνημειακό Δάσος αειφύλλων-πλατυφύλλων και Δρυός της Ι.Μ. Άτρου, καθώς και το Μνημειακό Δάσος Πουρναρίου της Ι.Μ. Θεμάτων. Επιπρόσθετα θα μελετηθούν και μεμονωμένα Δέντρα – Μνημεία της Φύσης  (π.χ. Ο Φάος στα Διλινάτα, η χνοώδης δρυς στη Λειβαθώ κλπ.).