Περπερούνα περπατεί
και το Θιο παρακαλεί
για να βρέξει μια βροχή
μια βροχή μια σιγανή
για να γέν’ τα στάρια μας
κι τα καλαμπόκια μας
μπάρις μπάρις τα νιρά
μπάρις μπάρις τα κρασιά
Τραγούδι του εθίμου της «Περπερούνας» από την Αιανή Κοζάνης.
Το έθιμο της «Περπερούνας» επιτελούνταν παλαιότερα σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας ή μακράς ξηρασίας. Λάμβανε χώρα συνήθως την άνοιξη ή το καλοκαίρι που οι βροχές ήταν απαραίτητες. Μολονότι το συναντούμε με διαφορετικές παραλλαγές και αντίστοιχες ονομασίες, όπως Πιριπιρίτσα, Βιρβιρίτσα, Μπαρμπαρούσα, Ντουντουλίτσα, Παπαρούδα, φαίνεται να διατηρεί σε όλες τις περιοχές της χώρας τον μαγικοθρησκευτικό φυσιολατρικό πυρήνα του. Με γνωστότερη την «Περπερούνα», που συσχετίζεται ετυμολογικά με τα βυζαντινά «πέρπερα», διαπιστώνεται πως, όταν οι συνθήκες το απαιτούσαν, τα νεαρότερα μέλη των κοινοτήτων, με πρωταγωνίστριες συνήθως τα κορίτσια, συγκροτούσαν ομάδες και πραγματοποιούσαν τελετουργικούς αγερμούς με στόχο την πρόκληση βροχής. Ένα από τα μέλη των ομάδων, συνήθως το φτωχότερο ή/και ορφανό, στολιζόταν με πρασινάδες και, ως «Περπερούνα», συνοδευόμενο από τα υπόλοιπα επισκέπτονταν τα σπίτια της κοινότητας. Εκεί ερμηνεύονταν άσματα όπως το συγκεκριμένο και οι νοικοκυρές αφού έβρεχαν την «Περπερούνα» (ομοιοπαθητική επίκληση) κι εύχονταν «καλή βροχή» προσέφεραν δωρήματα, τα οποία συνήθως χαρίζονταν στην «Περπερούνα» για το καλό.
Σχόλια
Το έθιμο της «Περπερούνας» επιτελούνταν παλαιότερα σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας ή μακράς ξηρασίας. Λάμβανε χώρα συνήθως την άνοιξη ή το καλοκαίρι που οι βροχές ήταν απαραίτητες. Μολονότι το συναντούμε με διαφορετικές παραλλαγές και αντίστοιχες ονομασίες, όπως Πιριπιρίτσα, Βιρβιρίτσα, Μπαρμπαρούσα, Ντουντουλίτσα, Παπαρούδα, φαίνεται να διατηρεί σε όλες τις περιοχές της χώρας τον μαγικοθρησκευτικό φυσιολατρικό πυρήνα του. Με γνωστότερη την «Περπερούνα», που συσχετίζεται ετυμολογικά με τα βυζαντινά «πέρπερα», διαπιστώνεται πως, όταν οι συνθήκες το απαιτούσαν, τα νεαρότερα μέλη των κοινοτήτων, με πρωταγωνίστριες συνήθως τα κορίτσια, συγκροτούσαν ομάδες και πραγματοποιούσαν τελετουργικούς αγερμούς με στόχο την πρόκληση βροχής. Ένα από τα μέλη των ομάδων, συνήθως το φτωχότερο ή/και ορφανό, στολιζόταν με πρασινάδες και, ως «Περπερούνα», συνοδευόμενο από τα υπόλοιπα επισκέπτονταν τα σπίτια της κοινότητας. Εκεί ερμηνεύονταν άσματα όπως το συγκεκριμένο και οι νοικοκυρές αφού έβρεχαν την «Περπερούνα» (ομοιοπαθητική επίκληση) κι εύχονταν «καλή βροχή» προσέφεραν δωρήματα, τα οποία συνήθως χαρίζονταν στην «Περπερούνα» για το καλό.