Με την ενσωμάτωση στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής του Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δωδεκανήσου, η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Νοτιο-Ανατολικού Αιγαίου λειτουργεί με έδρα την Κάρπαθο και παράρτημα την Ρόδο.
Η Μ.Δ. υπάγεται στην Διεύθυνση Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Τομέας Β) της Γενικής Διεύθυνσης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
Η χωρική της αρμοδιότητα περιλαμβάνει τους Κωδικούς Προστατευόμενων Περιοχών ως εξής:
GR4210001 | ΚΑΣΟΣ ΚΑΙ ΚΑΣΟΝΗΣΙΑ – ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ |
GR4210002 | ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΡΠΑΘΟΣ: ΚΑΛΗ ΛΙΜΝΗ – ΛΑΣΤΟΣ – ΚΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ |
GR4210003 | ΒΟΡΕΙΑ ΚΑΡΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΣΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ |
GR4210004 | ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ ΡΩ ΚΑΙ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ |
GR4210005 | ΡΟΔΟΣ: ΑΚΡΑΜΥΤΗΣ, ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ, ΑΤΤΑΒΥΡΟΣ, ΡΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ (ΚΑΡΑΒΟΛΑ – ΟΡΜΟΣ ΓΛΥΦΑΔΑ) |
GR4210006 | ΡΟΔΟΣ: ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ – ΕΠΤΑ ΠΗΓΕΣ – ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ – ΡΕΜΑΤΑ |
GR4210007 | ΝΟΤΙΑ ΝΙΣΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ, ΗΦΑΙΣΤΙΑΚΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ |
GR4210008 | ΚΩΣ: ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΛΟΥΡΟΣ – ΛΙΜΝΗ ΨΑΛΙΔΑ – ΟΡΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ – ΑΛΥΚΗ – ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ |
GR4210010 | ΑΡΚΟΙ, ΛΕΙΨΟΙ, ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ ΚΑΙ ΒΡΑΧΟΝΗΣΙΔΕΣ |
GR4210014 | ΝΗΣΙΔΕΣ ΠΑΤΜΟΥ: ΠΕΤΡΟΚΑΡΑΒΟ, ΑΝΥΔΡΟΣ |
GR4210019 | ΝΗΣΙΔΕΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ: ΕΠΑΝΩ ΝΕΡΑ, ΣΑΡΙ, ΤΕΛΕΝΔΟΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ |
GR4210024 | ΝΗΣΟΣ ΤΗΛΟΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ: ΑΝΤΙΤΗΛΟΣ, ΠΕΛΕΚΟΥΣΑ, ΓΑΪΔΟΥΡΟΝΗΣΙ, ΓΙΑΚΟΥΜΗΣ, ΆΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, ΠΡΑΣΟΥΔΑ, ΝΗΣΙ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ |
GR4210025 | ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΣΟΥ ΣΥΜΗΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ ΚΟΥΛΟΥΝΔΡΟΣ ΣΕΣΚΛΙ, ΤΡΟΥΜΠΕΤΟ, ΜΑΡΜΑΡΑΣ, ΚΑΡΑΒΑΛΟΝΗΣΙ, ΜΕΓΑΛΟΝΗΣΙ, ΓΙΑΛΕΣΙΝΟ, ΟΞΕΙΑ, ΧΟΝΔΡΟΣ, ΠΛΑΤ |
GR4210026 | ΝΗΣΟΣ ΧΑΛΚΗ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ: ΚΟΛΟΦΩΝΑ, ΠΑΝΩ ΠΡΑΣΣΟΥΔΑ, ΤΡΑΓΟΥΣΑ, ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ, ΆΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΜΑΕΛΟΝΗΣΙ ΑΛΙΜΙΑ, ΚΡΕΒΒΑΤΙ, ΝΗΣΑΚΙ, ΜΑΚΡΥ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣ |
GR4210027 | ΚΩΣ: ΛΙΜΝΗ ΨΑΛΙΔΙ – ΑΛΥΚΗ |
GR4210028 | ΝΗΣΟΣ ΚΑΣΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΚΑΣΟΝΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ |
GR4210029 | ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΟΔΟΣ: ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ – ΕΠΤΑ ΠΗΓΕΣ – ΕΚΒΟΛΗ ΛΟΥΤΑΝΗ – ΚΑΤΕΡΓΟ, ΡΕΜΑ ΓΑΔΟΥΡΑ – ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΛΙΝΔΟΥ – ΝΗΣΙΔΕΣ ΠΕΝΤΑΝΗΣΑ ΚΑΙ ΤΕΤΡΑΠΟΛΙΣ, |
GR4210030 | ΔΥΤΙΚΉ ΡΟΔΟΣ: ΟΡΗ ΑΤΤΑΒΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΚΡΑΜΥΤΗΣ, ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΠΟΛΑΚΚΙΑΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ ΓΕΟΡΓΙΟΥ, ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ, ΧΤΕΝΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΡΑΒΟΛΑΣ |
GR4210031 | ΝΟΤΙΟ ΑΚΡΟ ΡΟΔΟΥ, ΠΡΑΣΟΝΗΣΙ, ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΛΙΒΑΔΙ ΚΑΤΤΑΒΙΑΣ |
GR4210032 | ΝΗΣΟΣ ΝΙΣΥΡΟΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ |
GR4210033 | ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΟΤΙΑΣ ΠΑΤΜΟΥ |
GR4210034 | ΝΗΣΙΔΕΣ ΒΟΡΕΙΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ |
Η περιοχή των Δωδεκανήσων διαθέτει ένα θαλάσσιο περιβάλλον με υψηλή ποικιλότητα, η οποία καταγράφεται από το επίπεδο των θαλάσσιων θηλαστικών και κητωδών έως το ζωοβένθος και το φυτοβένθος. Συγκεκριμένα η περιοχή αποτελεί σημαντικό τόπο αναπαραγωγής της Μεσογειακής Φώκιας (Μonachus monachus), καθώς στις βραχώδεις ακτές των νησιών εντοπίζονται σπήλαια, τα οποία χρησιμεύουν ως καταφύγια για την ξεκούραση και την αναπαραγωγή του είδους. Σημαντική επίσης είναι και η έκταση του οικότοπου προτεραιότητας 1120, που συνίσταται από λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) γύρω από τις ακτές αρκετών νησιών των Δωδεκανήσων (Ρόδος, Κάρπαθος, Κάσος, Νίσυρος, Αστυπάλαια), στον οποίον καταγράφεται η παρουσία των δίθυρων Pinna nobilis και Arca noae.
Περιοχή Καρπάθου-Σαρίας
Στην περιοχή Καρπάθου-Σαρίας απαντώνται χαρακτηριστικοί τύποι μεσογειακών οικοτόπων, όπως φρύγανα, δάση τραχείας πεύκης, εναλλαγές ελαιώνων με διαπλάσεις μακί, μικροί υγρότοποι αλλά και βραχώδεις ακτές καθώς και λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica). Η βιοποικιλότητα των Δωδεκανήσων, λόγω της δυσπρόσιτης θέσης τους, χαρακτηρίζεται από σημαντικό βαθμό ενδημισμού, αλλά και υψηλή σπανιότητα που την καθιστά ευάλωτη σε διάφορες απειλές και πιέσεις. Τα ενδημικά είδη χλωρίδας περιλαμβάνουν ενδεικτικά τα χασμόφυτα Silene holzmanii, Ricotia isatoides, Campanula carpatha, Campanula pinatzii ενώ τα πιο γνωστά ενδημικά είδη πανίδας είναι τα αμφίβια Pelophylax cerigensis και Lyciasalamandra helverseni και το ψάρι Ladigesocypris ghigii.
Σχετικά με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της οικείας περιοχής εφαρμόζονται ακόμα τα παρακάτω νομοθετήματα:
ΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
ΥΑ 62102/3331/24-07-1976 «Περί ιδρύσεως μόνιμου καταφυγίου θηραμάτων εις περιοχή κοινότητος Μενετών Ν. Δωδεκανήσου» (ΦΕΚ1018/τ. Β’/11-08-1976)
ΥΑ 59615/3249/24-07-1976 «Περί ιδρύσεως και καταργήσεως μόνιμων καταφυγίων θηραμάτων ει περιοχή ν. Δωδεκανήσου» όπως ισχύει (ΦΕΚ 1049/Β’/26-08-1976)
ΥΑ 175515/2984/05-07-1980 «Περί ιδρύσεως μόνιμου καταφυγίου θηραμάτων στη Στιόΐ Ολύμπου Καρπάθου», όπως ισχύει (ΦΕΚ 668/Β’/18-07-1980)
ΥΑ 93354/3400/08-12-1989 (ΦΕΚ 925/Β’/29-12-1989)
ΥΑ 161490/3134/16-07-1981 «Περί καταργήσεως καταφυγίου θηραμάτων… και ίδρυση αλλού στις θέσεις Αγ. Ιωάννης κλπ. Μενετών Καρπάθου Δασαρχείου Ρόδου» (ΦΕΚ 464/Β’/07-08-1981)
ΥΑ 1614489/3133/16-07-1981 «Περί επεκτάσεως τροποποιήσεως ορίων μόνιμου καταφυγίου θηραμάτων στην περιοχή Απερίου – Βολάδος Καρπάθου ν. Δωδεκανήσου»
Απ. Γ.Γ. ΠΝΑ 2494/29-07-1998 «Περί ιδρύσεως Καταφυγίου Άγριας Ζωής στην περιοχή Κάτω Γύροι – Αγ. Ονούφριος – Ρίζες Αρκάσας Μενετών»
Απ. Γ.Γ. ΠΝΑ 3637/12-07-2002 «Ίδρυση μόνιμου Καταφυγίου Άγριας Ζωής στις περιοχές νήσων Αρμάθια και Μακρονήσι Κάσου,… νομού Δωδεκανήσου Περ. Νοτίου Αιγαίου» (ΦΕΚ 1149/Β’/04-09-2002)
ΥΑ 167378/14-05-2007 «Όρισμός θαλάσσιων περιοχών με λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica), στις οποίες απαγορεύεται η αλιεία με συρόμενα εργαλεία (ΦΕΚ 241/Β’/04-06-2007)
Απ. Γ.Γ. ΠΝΑ 5773/09-09-2009 «Ίδρυση μόνιμου Καταφυγίου Άγριας Ζωής στη νήσο Σαρία, Δήμου Καρπάθου νομού Δωδεκανήσου Περ. Νοτίου Αιγαίου» (ΦΕΚ 412/Δ’/29-09-2009).
Περιοχή Καρπάθου-Σαρίας
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
Στην προστατευόμενη περιοχή της Καρπάθου – Σαρίας απαντώνται οι εξής τύποι οικοτόπων:
1120: Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonia oceanicae)
1240: Απόκρημνες βραχώδεις ακτές με βλάστηση στη Μεσόγειο με ενδημικά Limonium spp.
1310: Πρόσκοπη βλάστηση με Salicornia και άλλα μονοετή σε λασπώδεις και αμμώδεις θέσεις
1410: Μεσογειακά αλοφυτικά λιβάδια (Juncetalia maritimi)
1430: Αλο-νιτρόφιλοι θαμνώνες (Pegano-Salsoletea)
3290: Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή με κοινότητες Paspalo-Agrostidion
5210: Δενδρώδεις θαμνώνες (matorral) με Juniperus spp.
5330: Θερμομεσογειακές και προερημικές λόχμες
5420: Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum
6220: Ψευδοστέππα με αγρωστώδη και μονοετή φυτά της Thero-Brachypodietea
8140: Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου
8210: Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση
8260: Βλάστηση υγρών βράχων (Adiantetalia)
8310: Σπήλαια των οποίων δεν γίνεται τουριστική εκμετάλλευση
8330: Θαλάσσια σπήλαια εξ ολοκλήρου ή εν μέρει κάτω από την επιφάνεια της
θάλασσας
9320: Δάση με Olea και Ceratonia
9540: Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου
92D0: Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae)
ΧΛΩΡΙΔΑ
Η νησιωτική απομόνωση της Καρπάθου, συνετέλεσε στην παρουσία ενός σημαντικού αριθμού σπάνιων και ενδημικών ειδών, μερικά από τα οποία δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί στην Κάρπαθο και τη Σαρία 86 ενδημικά είδη της Ελλάδας, πολλά εκ των οποίων είναι σπάνια ή απειλούμενα. Η πλειονότητα τους απαντάται στο βόρειο τμήμα της Καρπάθου και στη Σαρία, καθώς λόγω του έντονου ανάγλυφου, οι ανθρώπινες παρεμβάσεις υπήρξαν περιορισμένες.
Τα είδη Αριστολοχία η κρητική (Aristolochia cretica), Καμπανούλα της Καρπάθου (Campanula carpatha), Καμπανούλα η πινάτσιος (Campanula pinatzii), Δίανθος ο θαμνώδης ή αγριογαρύφαλλο (Dianthus fruticosus ssp. carpathus), Ερύσιμον το κάντειον (Erysimum candicum ssp. carpathum), Όφρυς η αιγαιακή (Ophrys aegaea), o φλώμος ή ασφάκα (Phlomis pichleri) και η Σιληνή η αμμόφιλος της Καρπάθου (Silene ammophila ssp. carpathae) είναι τοπικά ενδημικά του συμπλέγματος Καρπάθου – Κάσου.
Τα είδη: Ασκόλυμπρος (Centaurea raphanina ssp. raphanina), Κρεπίς η κρητική – είδος πικραλίδας (Crepis cretica), είδος Βαλσαμόχορτου (Hypericum cuisinii), Παιώνια η κλούζεια (Paeonia clusii ssp. clusii), Σέδον το κρητικόν (Sedum creticum), Σέδον το κρητικόν, ποικιλία το μονοκαρπικόν (Sedum creticum monocarpicum), Σενέκιο το γναφαλοειδές (Senecio gnaphalodes), Στάχυς ο ακιδωτός (Stachys mucronata), Στερνβεργία η γρωϋτέριος (Sternbergia greuteriana), Τεύκριον το χαρίεν (Teucrium gracile), είδος άγριου τριφυλλιού (Trifolium praetermissum) και είδος βαλεριάνας (Valeriana asarifolia) είναι ενδημικά της Κρητικής περιοχής (Κάρπαθος, Κάσος, Κρήτη και νησίδες).
Άλλα σημαντικά είδη, σπάνια και ενδημικά, που απαντώνται στη περιοχή είναι η Κρεπίς η φράζειος (Crepis fraasii), το Λίνον το δενδρώδες (Linum arboreum), η Λομελοσία η ποικιλόφυλλος – είδος κουφολάχανου (Lomelosia variifolia), η Σιληνή η κυαμοειδής (Silene fabaria) και η Σιληνή του Χόλτσμαν (Silene holzmanii) που περιλαμβάνεται στο Παραρτήμα ΙΙ της Οδηγίας 92/43.
Kυρίαρχη βλάστηση στην προστατευόμενη περιοχή αποτελούν τα φρύγανα και οι θαμνώνες, καθώς απαντώνται σε όλη σχεδόν την έκτασή της. Ειδικά τα φρύγανα αποτελούν την μοναδική ζώνη βλάστησης στο δυτικό τμήμα της Β. Καρπάθου και στο βόρειο και δυτικό τμήμα της Σαρίας. Χαρακτηριστικά είδη είναι η αστοιβή (Sarcopoterium spinosum), η ασφάκα ή φλώμος (Phlomis sp.), το θυμάρι (Coridothymus capitatus), η ακανθόθαμνος Ευφόρβια ή γαλαστοιβή (Euphorbia acanthothamnos), η λαδανιά (Cistus creticus), το αμάραντo (Limonium carpathum), η δενδρώδης Ευφόρβια (Euphorbia dendroides), το αγριοκυπάρισσο ή φίδα (Juniperus phoenicea) κ.ά.
Στις ανατολικές πλαγιές της Β. Καρπάθου καθώς και στις νότιες και ανατολικές πλαγιές της Σαρίας αναπτύσσονται αντιπροσωπευτικά και σε καλή κατάσταση διατήρησης δάση με τραχεία πεύκη (Pinus brutia). Το 1983, λόγω της μεγάλης φωτιάς στη περιοχή, ένα μεγάλο μέρος του πευκοδάσους καταστράφηκε. Σήμερα οι εκτάσεις αυτές παρουσιάζουν ικανοποιητική αναγέννηση. Ο υποόροφος του πευκοδάσους αποτελείται κυρίως από θαμνώδη είδη όπως μαστιχοφόρο σχίνο (Pistacia lentiscus), χαρουπιά (Ceratonia siliqua), ράμνος (Rhamnus lycioides), θυμάρι (Coridothymus capitatus) κ.ά.
ΠΑΝΙΔΑ
ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Tο σημαντικότερο είδος που συναντάνται στην προστατευόμενη περιοχή της Β. Καρπάθου – Σαρίας είναι η μεσογειακή φώκια Monachus monachus. Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των απειλουμένων ειδών της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN 1996) ενώ στην Ελλάδα, η μεσογειακή φώκια, συμπεριλαμβάνεται ως απειλούμενο είδος στο «Kόκκινο Bιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» (Ελληνική Ζωολογική Εταιρία 2009) και προστατεύεται από το Π.Δ. 67/1981.
Στην Ελλάδα φιλοξενείται ο μεγαλύτερος πληθυσμός της μεσογειακής φώκιας ο οποίος εκτιμάται περίπου στα 200 με 300 άτομα (IUCN 1998). Οι εμφανίσεις της είναι ευρύτατα κατανεμημένες σε όλη την χώρα με ποιο σημαντικές περιοχές: τις Σποράδες (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου και Βορείων Σποράδων), τις Νοτιοδυτικές Κυκλάδες (Νησιωτικό σύμπλεγμα Κιμώλου – Πολυαίγου), το Ιόνιο πέλαγος (Ζάκυνθος, Κεφαλονιά, Παξοί) και τα Δωδεκάνησα (Κάσος, Κάρπαθος). Η προστατευόμενη περιοχή της Β. Καρπάθου – Σαρίας χαρακτηρίζεται ως ένας πολύ σημαντικός βιότοπος για την διαβίωση και αναπαραγωγή της μεσογειακής φώκιας λόγω των κατάλληλων χερσαίων ενδιαιτημάτων που συναντώνται στην περιοχή και τα οποία χρησιμοποιούνται από αυτές. Εκτιμάται ότι την περιοχή χρησιμοποιεί ένας πληθυσμός τουλάχιστον 30–35 ατόμων διαφόρων ηλικιών, εκτός των νεογέννητων.
Η κυριότερη απειλή που αντιμετωπίζει η μεσογειακή φώκια στην περιοχή είναι η μείωση των κατάλληλων ενδιαιτημάτων για ανάπαυση και αναπαραγωγή και οι οχλήσεις, κυρίως λόγω της ανεξέλεγκτης και χωρίς όρους τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής της Καρπάθου. Επίσης η εκτεταμένη αλιεία στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή με μηχανότρατες και γρι – γρι, οδηγεί στην μείωση της διαθέσιμης τροφής.
Άλλα θηλαστικά που απαντώνται στην προστατευόμενη περιοχή Καρπάθου – Σαρίας είναι ο λαγός (Lepus europaeus), η νυφίτσα ή ζουρίδα (Martes foina), τα τρωκτικά Crocidura suaveolens, Apodemus mystacinus, Rattus rattus και Mus domesticus (=Mus musculus) και οι νυχτερίδες Tadarida teniotis, Myotis emarginatus, Myotis blythii, Pipistrellus kuhlii και Rhinolophus blasii.
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ
Αναφορικά με την ορνιθοπανίδα της περιοχής Καρπάθου – Σαρίας έχει καταγραφεί η παρουσία 127 ειδών, εκ των οποίων έχουν επιβεβαιωθεί 24 επιδημητικά είδη, 20 αποδημητικά με αναπαραγωγή κατά τους θερινούς μήνες, 17 αποδημητικά με παρουσία κατά τους χειμερινούς μήνες και 9 είδη με τυχαία παρουσία στην περιοχή. Η σημασία της παρουσίας τους στην περιοχή, έγκειται στην συμπερίληψη ως προστατευόμενα είδη από την Κοινοτική Οδηγία περί της διατηρήσεως των άγριων πουλιών (79/409/ΕΟΚ) 34 ειδών στο Παράρτημα Ι, 12 ειδών στο Παράρτημα ΙΙ και 2 ειδών στο Παράρτημα ΙΙΙ της ίδιας Οδηγίας.
Στα πιο κοινά ή αναγνωρίσιμα είδη της ορνιθοπανίδας περιοχής συγκαταλέγεται ο Μαυροπετρίτης, γνωστός και ως Βαρβάκι, που φωλιάζει σε αποικίες σε ακατοίκητες νησίδες ή σε απόκρημνους βράχους, κάθε χρόνο από τον Απρίλιο έως τα τέλη Οκτώβρη, ο Σπιζαετός, από τα πιο σπάνια και απειλούμενα είδη αρπακτικών της Ελλάδας, και η Νησιωτική πέρδικα (Alectoris chucar), της οποίας ο πληθυσμός μειώνεται λόγω κυνηγιού.
ΑΜΦΙΒΙΑ
Η προστατευόμενη περιοχή Καρπάθου – Σαρίας εμφανίζει μικρή ποικιλία αμφιβίων, ωστόσο τα είδη που συναντώνται είναι εξαιρετικά σπάνια και ενδημικά της περιοχής. To ένα από αυτά είναι η σαλαμάνδρα Lyciasalamandra helverseni, κοινώς Κοχυλίνα, ζωοτόκο αμφίβιο, που απαντάται σε ξηρούς βιοτόπους και δραστηριοποιείται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, κάτω από πέτρες, σε ξερολιθιές και σε δασώδεις περιοχές. Πρόκειται για ενδημικό είδος αμφιβίου που συναντάται μόνο στην Κάρπαθο, τη Σαρία, την Κάσο και το Καστελλόριζο, και αποτελεί το μοναδικό ενδημικό ουροδελές της Ελλάδας. Προστατεύεται από το Π.Δ. 67/81, από την Συνθήκη της Βέρνης, από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43 και συμπεριλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας.
Το δεύτερο ενδημικό αμφίβιο είναι ο Βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis), ένας μικρού μεγέθους βάτραχος, μήκους έως 7 cm, που διαβιεί σε λιμνία γλυκού νερού και ρυάκια μόνιμης ή εποχικής ροής. Απαντάται μόνο στη βόρεια Κάρπαθο και χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πιο ευάλωτα σπονδυλωτά της Ελλάδας.
ΕΡΠΕΤΑ
Τα είδη ερπετών με μεγάλο ενδιαφέρον για την προστατευόμενη περιοχή είναι το Cyrtopodion kotschyi oertzeni, κοινώς Κασίριδα, και το Ablepharus kitaibelii fabichi, κοινώς Αβλέφαρος, καθώς εμφανίζονται μόνο σε Καρπαθο, Σαρία, Κάσο και Αρμάθια. Προστατεύονται από το Π.Δ. 67/81, από την Συνθήκη της Βέρνης ενώ ο Αβλέφαρος περιλαμβάνεται και στο Παράρτημα IV της Ευρωπαικής Οδηγίας 92/43. Άλλα είδη που συναντώνται είναι η Αβλεφαρόσαυρα (Ophisops elegans), το Λιακόνι (Chalcides ocellatus), το Σαμιαμίδι (Hemidactylus turcicus), το Νερόφιδο (Natrix natrix) και ο Έφιος (Dolichophis caspius), τα οποία προστατεύονται από το Π.Δ. 67/81, από την Συνθήκη της Βέρνης και την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43.
Οι αρμοδιότητες της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Νοτιο-Ανατολικού Αιγαίου περιλαμβάνουν ενδεικτικά:
– την εφαρμογή, παρακολούθηση, αξιολόγηση και επικαιροποίηση των σχεδίων διαχείρισης για την αειφορική διαχείριση και προστασία του φυσικού κεφαλαίου των περιοχών Natura 2000, της περιοχής ευθύνης του
– την ανεύρεση, διασφάλιση και αξιοποίηση χρηματοδοτικών μέσων για την προώθηση νέων τοπικών αναπτυξιακών προτύπων και δράσεων
– την κατάρτιση μελετών και η διεξαγωγή ερευνών, καθώς και την εκτέλεση των έργων που περιλαμβάνονται στα οικεία σχέδια διαχείρισης και είναι απαραίτητα για την προστασία, διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη των προστατευτέων αντικειμένων
– τη μέριμνα για τη συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία δεδομένων και περιβαλλοντικών στοιχείων, περιλαμβανομένων και στοιχείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς τα οποία διαβιβάζονται υποχρεωτικά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και αποτελούν πηγή ανατροφοδότησης για την επικαιροποίηση των σχεδίων διαχείρισης της παραγράφου 1
– την παροχή αιτιολογημένων γνωμοδοτήσεων κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στις προστατευόμενες περιοχές ευθύνης τους ή των έργων και δραστηριοτήτων, οι επιπτώσεις των οποίων επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο
Έργα που έχει υλοποιήσει o φορέας ή υλοποιεί κατά την παρούσα περίοδο η Μονάδα Διαχείρισης είναι τα παρακάτω:
χρονοδιάγραμμα υλοποίησης | χρηματοδοτικό πλαίσιο | τίτλος | προϋπολογισμός |
26.09.2006 – 31.12.2009 | Ε.Π. «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» 2000-2006 | Διαχείριση και Λειτουργία Προστατευόμενης Περιοχής Καρπάθου – Σαρίας | 1.089.057,40 € |
18.03.2008 – 31.12.2015 | ΕΣΠΑ 2007-2013, Ε.Π. «Κρήτη & Νήσοι Αιγαίου» | Οργάνωση της λειτουργιάς της προστατευόμενης περιοχής οικοανάπτυξης Β. Καρπάθου και Σαρίας και του Φορέα Διαχείρισης της. | 2.494.017,27 € |
27.05.2014 – 31.12.2015 | MedPAN Association | MEET Project / Mediterranean experience of Ecotourism | 44.650,00 € |
12.03.2018 – 30.06.2021 | ΕΣΠΑ 2014-2020, Ε.Π. «Νότιο Αιγαίο» 2014-2020 | Διαχειριστικές παρεμβάσεις στην Προστατευόμενη Περιοχή Β. Καρπάθου – Σαρίας | 241.890,00 € |
14.07.2020 – 31.12.2023 | ΕΣΠΑ 2014-2020, Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» | Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δωδεκανήσου για δράσεις διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, ειδών και οικοτόπων | 1.000.000,00 € |
Περιοχή Καρπάθου-Σαρίας
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Στην περιοχή Καρπάθου-Σαρίας αναπτύσσονται δραστηριότητες υπαγόμενες ως επί το πλείστον στον πρωτογενή τομέα και κυρίως στη γεωργική παραγωγή, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Ωστόσο ο πρωτογενής τομέας χαρακτηρίζεται από σταδιακή φθίνουσα πορεία τόσο στην οικονομική δραστηριότητα όσο και συνολικά στο τοπικό εισόδημα, με εξαίρεση τον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών.
Οι χρήσεις γης περιλαμβάνουν ως επί το πλείστον καλλιεργούμενες εκτάσεις, βοσκοτόπους, αγραναπαύσεις και χρήσεις εντός οριοθετημένων οικισμών.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΝΗΜΕΙΑ
Αναφορικά με το πολιτιστικό περιβάλλον της προστατευόμενης περιοχής Καρπάθου – Σαρίας αξιοσημείωτη είναι η κήρυξη της περιοχής της Βόρειας Καρπάθου ως αρχαιολογικός χώρος με την με την υπ΄ αρ. ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/54124/3243/17.10.2001 (ΦΕΚ 1414/Β/22.10.2001), για την προστασία των αρχαιοτήτων και των μνημείων αυτής. Εντός του αρχαιολογικού χώρου περιλαμβάνονται η περιοχή του παραδοσιακού οικισμού της Ολύμπου (αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, βυζαντινές εκκλησίες και μύλοι), το Διαφάνι, όπου νεκροταφείο της μινωικής περιόδου και βυζαντινά λείψανα στις θέσεις Καμπί και Παλαία, η Αυλώνα (νεκροταφείο Ύστερης Εποχής του Χαλκού), το Στενό (παλαιοχριστιανική βασιλική), το Τρίστομο, όπου πιθανόν τοποθετείται το Ιερό του Ποσειδώνος Πορθμίου και σώζονται λείψανα παλαιοχριστιανικών βασιλικών και τέλος τα ερείπια της ακρόπολης και της νεκρόπολης της αρχαίας Βρυκούντας. Το νότιο όριο του αρχαιολογικού χώρου διέρχεται από τις κορυφογραμμές που ξεκινούν από τον όρμο Οπσί στα ανατολικά, από τις θέσεις Κάνδαλο και Βάρκα, συνεχίζει νοτιοανατολικά της κορυφής του όρους Προφήτη Ηλία, ακολουθεί στη συνέχεια την κοίτη του χειμάρρου Μαλιοράκι και καταλήγει στο όρμο Ευγώνυμο στα δυτικά.
Επίσης, με την υπ΄ αρ. ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/1436/135/17.10.2001 (ΦΕΚ 1414/Β/22.10.2001), έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος ολόκληρη η νήσος Σαρία, που βρίσκεται βορείως της Καρπάθου και είναι ακατοίκητη, για την αποτελεσματικότερη προστασία των εκεί εντοπισμένων αρχαιοτήτων και μνημείων. Ορατές αρχαιότητες υπάρχουν στη θέση «Παλάτια» στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού. Ενδείξεις προϊστορικής κατοίκησης έχουν επίσης εντοπισθεί στις θέσεις «Αργός» και «Κάτω Γη», κοντά στα Παλάτια.
Ιστοσελίδες Προγραμμάτων/Δράσεων της Μονάδας Διαχείρισης: