Γενική Περιγραφή

Η περιοχή ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού & Προστατευόμενων Περιοχών Βόρειας Πελοποννήσου έχει έδρα τα Καλάβρυτα Αχαΐας και στη χωρική της αρμοδιότητα εντάσσονται 18 Προστατευόμενες Περιοχές του Δικτύου «Natura 2000». Η περιοχή εκτείνεται στους νομούς Αχαΐας, Κορινθίας και Αρκαδίας περιλαμβάνοντας το Χελμό, τον Ερύμανθο, το Παναχαϊκό, τον Μπαρμπά και τον Κλωκό, την Κυλλήνη, το Μαίναλο, τον Ολίγυρτο, το Αρτεμίσιο και το Λύρκειο, που αποτελούν τους σημαντικότερους ορεινούς όγκους της Βόρειας Πελοποννήσου. Φαράγγια, Σπήλαια, Χαράδρες, Πηγές, Λίμνες, Ποταμοί και Χείμαρροι είναι χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου της περιοχής και έχουν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση πολλών διαφορετικών ενδιαιτημάτων, φιλοξενώντας έναν ανεκτίμητο χλωριδικό και πανιδικό πλούτο, καθώς περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό τοπικών ενδημικών, ενδημικών της Πελοποννήσου και ελληνικών ενδημικών, σπάνιων και απειλούμενων φυτών και ζώων. Οι ορεινοί όγκοι που εντάσσονται στη Μ.Δ. θεωρούνται θερμές περιοχές βιοποικιλότητας της ενδημικής χλωρίδας, φιλοξενώντας υψηλό αριθμό φυτικών taxa, συμπεριλαμβανομένων ελληνικών ενδημικών, ενδημικών της Πελοποννήσου και τοπικών ενδημικών ειδών, πολλά από τα οποία είτε ανήκουν σε μία από τις κατηγορίες επικινδυνότητας του Βιβλίου Ερυθρών δεδομένων της IUCN, ή/και είναι ενταγμένα σε διεθνές καθεστώς προστασίας, καθώς και μονάδες βλάστησης και τύποι οικοτόπων σημαντικά τόσο σε εθνικό, όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού αποτελεί ένα εκ των επτά Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO (International Geoscience and Geoparks Program, 2015) που βρίσκονται στη χώρα μας και περιέχει ένα μωσαϊκό γεωλογικών χαρακτηριστικών παγκόσμιας σημασίας. To «Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού» φιλοξενεί μοναδικά τοπία, τα οποία συνδυάζει με σημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και άρτιες επιστημονικές, εκπαιδευτικές και τουριστικές υποδομές λειτουργώντας ως μοχλός για τη Βιώσιμη Τοπική Ανάπτυξη.

Θεσμικό Πλαίσιο

Για τον χαρακτηρισμό των περιοχών ως προστατευόμενων ισχύει η εθνική νομοθεσία του ν. 1650/86, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του από το ν. 3937/2011 και το ν. 4685/2020. Η διαχείριση των ΖΕΠ, ακολουθεί τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 2, 3, 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΚ και τις διατάξεις του άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Οι ΤΚΣ υπόκεινται στις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 2, 3, 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Το Εθνικό Πάρκο Χελμού-Βουραϊκού, θεσμοθετήθηκε με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 40390/01-10-2009 (ΦΕΚ446/τ. Δ’/02-10-2009) χαρακτηρισμού και καθορισμού των επιμέρους ζωνών προστασίας, βάση της εγκεκριμένης Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) Χελμού-Βουραϊκού (ΥΠΕΧΩΔΕ,  2004).

Το Αισθητικό Δάσος Καλαβρύτων (Δάσος Εθνικής Ανεξαρτησίας Καλαβρύτων Αχαΐας) χαρακτηρίστηκε βάσει του ΦΕΚ404/τ. Δ’ /1977.

Τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), σύμφωνα με το νόμο 2637/1998 (παλιά: «Καταφύγια Θηραμάτων») στην περιοχή αρμοδιότητας της Μ.Δ. είναι τα εξής: Κοινότητας Καστριών Δήμου Λευκασίου (Κ419), Βραχνί-Σούβαρδο (Κ413), Κοινοτήτων Βαλιμής-Περιστέρας-Εξοχής και Βέλλας (Κ410), Κοινοτήτων Τραπέζης-Διακοπτού-Καθολικού και Μαμουσιάς (Κ405), Μπούτσι Δημοτικού Διαμερίσματος Καρυάς Δήμου Ξυλοκάστρου (K889), Λίμνη Στυμφαλία – Απέλευρο όρος Δήμου Στυμαλίας Κορινθίας και Κοινότητας Αλέας Αργολίδας (K807), Δασώδης περιοχή Αγ. Θεοδώρων (Τριπόλεως-Περιθωρίου) (K456), Δοξάρας-Κορίζα (Καρλεντζίου-Δροσιάς-Σπαρτιάς) (K420) και  Άνω Καστρίτσι-Σούλι (K400).

Στο Παγκόσμιο Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού της UNESCO απαντώνται 40 γεώτοποι, ως προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί, βάση του ν. 3937/2011, δηλαδή γεωλογικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερη επιστημονική, αισθητική, εκπαιδευτική αξία αλλά και αρχαιολογικό, οικολογικό, ιστορικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον.

Φυσικό Περιβάλλον

ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ

Στις περιοχές Natura 2000 που περιλαμβάνονται εντός της περιοχής του Εθνικού Πάρκου Χελμού- Βουραϊκού έχουν καταγραφεί 17 τύποι οικοτόπων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

ΧΛΩΡΙΔΑ

Ως σηµαντικά θεωρούνται τα προστατευόµενα είδη των παραρτηµάτων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, καθώς και προστατευόµενα από άλλες διεθνείς συµβάσεις και από την ελληνική νοµοθεσία, ενδηµικά, περιλαµβανόµενα σε καταλόγους απειλούµενων ειδών, είδη που υφίστανται οικονοµική εκµετάλλευση και τέλος είδη για τα οποία είναι σηµαντική η περιοχή. Ιδιαίτερης σηµασίας είναι τα τοπικά ενδηµικά είδη: Silene conglomeratica Melzh, τοπικό ενδημικό του φαραγγιού του Βουραϊκού ποταμού, ενώ η Alchemilla aroanica (Buser) Rothm., Lonicera alpigena subsp. hellenica (Boiss.) Kit Tan & Ziel., Polygala subuniflora Boiss. & Heldr. και Valeriana crinii Boiss. subsp crinii είναι τοπικά ενδημικά είδη του όρους Χελμός.

*=  Ελληνικά Ενδημικά Taxa,  **= Τοπικά Ενδημικά Taxa

Κατηγορίες Κινδύνου (Extinction Risk) σύμφωνα με την IUCN (www.iucnredlist.org/ )

ΠΑΝΙΔΑ

Η πανίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα πλούσια, με πολλά είδη που, αν και δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό, έχουν ιδιαίτερη επιστημονική και βιογεωγραφική αξία. Ορισμένα από τα είδη ζώων που απαντούν στην περιοχή περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ άλλα περιέχονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων, στη Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (1979) και στο Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Συνολικά, η προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού παρουσιάζει εξαιρετικό οικολογικό ενδιαφέρον αφού αποτελείται από ένα σύμπλεγμα τύπων οικοτόπων ευρωπαϊκού και μεσογειακού ενδιαφέροντος, στον οποίο ενδημούν και αναπαράγονται πολλά και σημαντικά είδη πανίδας.

Την πανίδα συνθέτουν έντομα, αμφίβια, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά. Την άνοιξη στα αλπικά λιβάδια του Χελμού, παρατηρούνται πεταλούδες. Οι μπλε πεταλούδες (Agrodiaetus iphigenia, Turanana panagaea) ζουν μόνο στις υψηλές κορυφές του Χελμού, ενώ άλλα είδη πεταλούδων, όπως η νυχτοπεταλούδα (Calimorpha quantripunctaria), η θερσαμόνια της Θέτιδος (Thersamonia thetis) κάνουν στην περιοχή μια από τις λιγοστές εμφανίσεις τους στον ελλαδικό χώρο.

ΕΝΔΗΜΙΚΑ ΕΙΔΗ

Ο ενδημισμός που παρατηρείται στο Χελμό δεν  αφορά  μόνο  τα  λεπιδόπτερα,  αλλά  και άλλες οικογένειες εντόμων (κολεόπτερα, ορθρόπτερα) και χερσαίων ασπόνδυλων (γαστερόποδα, ισόποδα).

ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ

Στα κρύα νερά του Αροάνιου ζουν δυο ενδημικά  είδη  ψαριών,  η πέστροφα (Salmo macrostigma) και ο χαμοσούρτης (Barbus peloponnesius). Στα ρέματα και στους εποχικούς νερόλακκους της περιοχής αναπαράγονται 9 είδη αμφιβίων. Ο ελληνικός βάτραχος (Rana graeca) ζει κοντά στην κοίτη των ορεινών ρεμάτων, ενώ οι φρύνοι και οι σαλαμάνδρες μετά την περίοδο αναπαραγωγής τους βρίσκουν  καταφύγιο στα δάση. Σημαντική είναι η παρουσία του αλπικού τρίτωνα (Triturus  alpestris) στα ορεινά ρέματα του Χελμού. Ο πληθυσμός αυτός αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του αλπικού τρίτωνα σε παγκόσμια κλίμακα.

ΕΡΠΕΤΟΠΑΝΙΔΑ

Η  ερπετοπανίδα  είναι  εξαιρετικά  πλούσια και αποτελείται συνολικά από 24 είδη. Ορισμένα είδη όπως τα φίδια (Elaphe quatuorlineata, Elaphe situla), οι  νεροχελώνες  (Emys orbicularis, Mauremys rivulata), οι χερσαίες χελώνες (Testudo  marginata, Testudo  hermanni) προστατεύονται από την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ

Η περιοχή   φιλοξενεί   σημαντικό   αριθμό στρουθιόμορφων και αρπακτικών πτηνών. Συνολικά έχουν καταγραφεί 21 είδη ημερόβιων αρπακτικών των  οικογενειών Accipitridae, Falconidae. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos), το βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus), το ξεφτέρι (Accipiter nisus), ο χουχουριστής (Strix aluco). Στα κωνοφόρα δάση φωλιάζει ο μαύρος δρυοκολάπτης (Dryocopus martius) και αρκετά αρπακτικά, όπως η κουκουβάγια (Athene noctua). Οι ορθοπλαγιές του Χελμού αποτελούν κατάλληλο ενδιαίτημα φωλεοποίησης για αρκετά ορεινά είδη, όπως ο χιονόστρουφος (Montifringilla nivalis), η χιονάδα  (Eremophila  alpestris),  τα  οποία αναζητούν τη λεία τους στα αλπικά και υποαλπικά λιβάδια του Χελμού.

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Από τα θηλαστικά που έχουν καταγραφεί στην περιοχή, ιδιαίτερης προσοχής χρήζει η βίδρα (Lutra lutra). Η βίδρα είναι υδρόβιο θηλαστικό και τα τελευταία χρόνια οι πληθυσμοί της έχουν μειωθεί σημαντικά, εξαιτίας της ανθρώπινης όχλησης και της μείωσης της τροφής της. Στα σπήλαια και στις σχισμές των βράχων ζουν αρκετά είδη νυχτερίδων (Miniopterus sehreibasi, Myotis blythii, Myotis myotis, Rhinolophus blasii, Rhinolophus mehelyi, Rhinolophus ferrumequinum), τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας εξαιτίας της καταστροφής των ενδιαιτημάτων τους.

ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Στην περιοχή αποτυπώνονται τουλάχιστον 485 εκατομμύρια χρόνια γεωλογικής ιστορίας. Σε αυτή εντοπίζονται οι εξής γεωτεκτονικές ζώνες: Πίνδου, Γραβρόβου – Τριπόλεως και της Φυλλιτικής – Χαλαζιτικής σειράς καθώς και μεταλπικοί σχηματισμοί, οι οποίοι άρχισαν να αποτίθενται κατά την έναρξη του κορινθιακού rift.  Στο μεγαλύτερο τμήμα του Γεωπάρκου και κυρίως στο δυτικό και νότιο τμήμα του συναντώνται  πετρώματα της ζώνης της Πίνδου. Στα ανατολικά – νοτιοανατολικά τμήματα του γεωπάρκου, στο όρος Χελμός, κατά μήκος του ποταμού Κράθη (μέχρι τον οικισμό Βαλιμή), καθώς και στο τεκτονικό παράθυρο των Νιαμάτων, στο φαράγγι του Βουραϊκού συναντώνται πετρώματα της ενότητας Τρίπολης. Στο τεκτονικό παράθυρο του Χελμού, κατά μήκος της κοίτης του ποταμού Κράθη (μέχρι την Λίμνη Τσιβλού) και στην πόλη του Φενεού συνναντώνται πετρώματα της Φυλλιτικής – Χαλαζιτικής σειράς. Στα βορειότερα τμήματα του γεωπάρκου με διεύθυνση ΔΒΔ – ΑΝΑ  και παράλληλα στο rift του Κορινθιακού κόλπου αναπτύσσονται οι μεταλπικοί σχηματισμοί.

Δράσεις

Το Επιστημονικό Προσωπικό της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού & Προστατευόμενων Περιοχών Βόρειας Πελοποννήσου υλοποιεί δράσεις για τη διαχείριση και προστασία της βιοποικιλότητας και γεωποικιλότητας, δράσεις ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης, την ανάδειξη της περιοχής μέσω της προβολής της, την προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Οι δράσεις είτε εντάσσονται σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα, είτε υλοποιούνται με ίδια μέσα.

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

1. «ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΕ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΓΕΩΠΑΡΚΟΥ ΧΕΛΜΟΥ-ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΤΗΣ UNESCO», συνολικού προϋπολογισμού 130.000,00 € στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2014-2020, Μέτρο 19: «ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ CLLD/LEADER», Υπομετρο 19.2.

Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και περιλαμβάνει τα Υποέργα: 1. Σύνταξη γεωλογικού χάρτη Γεωπάρκου Χελμού-Βουραϊκού, 2. Παραγωγή έντυπου και ψηφιακού ενημερωτικού υλικού για το Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού, και 3. Σήμανση του Γεωπαρκου Χελμού-Βουραϊκού.

Μέσω της ολοκλήρωσης του έργου θα είναι δυνατή η ανάδειξη των μονοπατιών-γεωδιαδρομών σε όλη την έκταση του Γεωπάρκου, γεγονός που θα συντελέσει στην προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού στην περιοχή, μέσω της συνδυαστικής προβολής γεωποικιλότητας και βιοποικιλότητας, καθώς και των περιοχών αρχαιολογικού, θρησκευτικού, ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.

2. «ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΕΛΜΟΥ-ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΓΙΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ» συνολικού προϋπολογισμού 406.000,00 € του Ε.Π. «Δυτική Ελλάδα». Η πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).

Οι δράσεις έχουν στόχο την ενημέρωση, πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, των τοπικών υπηρεσιών, των φορέων, και του ευρύτερου κοινού που επισκέπτεται την περιοχή.  Συγκεκριμένα, μέσα από τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, τη συγγραφή έντυπων εκδόσεων και παραγωγή ενημερωτικού υλικού,  την τοποθέτηση πινακίδων ενημέρωσης, και την εγκατάσταση της νέας έκθεσης στον εκθεσιακό χώρο του Κέντρου Πληροφόρησης Χελμού-Βουραϊκού -που αποτελούν δράσεις της Πράξης-θα επιτευχθεί η ενημέρωση των επισκεπτών, αλλά και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, για τα προστατευόμενα αντικείμενα της περιοχής και η ανάδειξη των ιδιαίτερων γεωμορφολογικών, βιολογικών, οικολογικών και πολιτισμικών της στοιχείων. Επίσης, στις διαχειριστικές δράσεις της πράξης περιλαμβάνεται η διαχείριση και προστασία των σπάνιων, ενδημικών και απειλούμενων ειδών πεταλούδων και ορθοπτέρων εντός του δικτύου Natura 2000 και η παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων με στόχο την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού μοντέλου φύλαξης και επιτήρησης της περιοχής του Χελμού για τον περιορισμό της παράνομης συλλογής σπάνιων ειδών και τη διατήρηση της ποιότητας των υδάτων.

3. «ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΕΛΜΟΥ-ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΓΙΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ, ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ» προϋπολογισμού 921.130,00 € στο Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014 – 2020».

Οι δράσεις που χρηματοδοτούνται στοχεύουν α) στη βελτίωση του καθεστώτος διατήρησης οικοτόπων και ειδών των οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ, που ο βαθμός διατήρησής τους είναι μη ικανοποιητικός ή κακός ή έχουν ικανοποιητικό ή άγνωστο βαθμό και χρήζουν επαναλαμβανόμενης διαχείρισης ή προστασίας, β) στη περιβαλλοντική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, των τοπικών φορέων καθώς και του ευρύτερου κοινού που επισκέπτεται την περιοχή σε θέματα βιοποικιλότητας, και γ) στη δικτύωση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών μεταξύ τους με σκοπό τη σύναψη συνεργασίας, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, εμπειρίας και καλών πρακτικών, μέσα από την ταυτόχρονη εκπαίδευση του προσωπικού από ειδικούς επιστήμονες του αντικειμένου της προστασίας της βιοποικιλότητας. Το φυσικό αντικείμενο της πράξης εναρμονίζεται με τις δράσεις του ειδικού στόχου 32 (Ανάσχεση της Απώλειας της Βιοποικιλότητας και της Υποβάθμισης των Λειτουργιών των Οικοσυστημάτων) της επενδυτικής προτεραιότητας 6iii του Άξονα Προτεραιότητας 14 του Επιχειρησιακού Προγράμματος που προωθούν την εφαρμογή των Οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας και περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών.

ΦΥΛΑΞΗ-ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Οι ενέργειες μπορεί να είναι επείγουσες ή μη, και πραγματοποιούνται με την κείμενη νομοθεσία και τις ισχύουσες απαγορευτικές διατάξεις (θήρας, υλοτομίας δασικών προϊόντων, βοσκής κ.α.). Κάποιες από αυτές αφορούν, την:

1. Προστασία από πυρκαγιά
2. Παράνομη θήρα
3. Παράνομη αλιεία ορεινών υδάτων
4. Παράνομη βοσκή
5. Απόληψη υλικών – Αμμοληψία – Ρίψη σκουπιδιών και μπαζών
6. Παράνομη υλοτομία / κλαδονομή και μεταφορά δασικών προϊόντων
7. Παράνομη συλλογή αγρίων ειδών χλωρίδας και πανίδας
8. Παράνομη εκχέρσωση / κατάληψη δημόσιων δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων
9. Παράνομη ανέγερση κτισμάτων και παντός είδους κατασκευών
10. Παρατήρηση ασθενειών και προσβολών δασών

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Σε κάθε όχημα περιπολίας της Μ.Δ. τηρείται και ενημερώνεται καθημερινά το «Βιβλίο Συμβάντων & Παρατηρήσεων». Μέσω αυτών καταγράφονται και συγκεντρώνονται όλα τα γεγονότα σχετικά με παράνομες δραστηριότητες που διαπιστώθηκαν στην περιοχή αρμοδιότητας της ΜΔ.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

Το προσωπικό της Μονάδας Διαχείρισης ενημερώνει τον κάθε ενδιαφερόμενο για θέματα που αφορούν στο περιβάλλον και τις επιτρεπόμενες χρήσεις, δραστηριότητες και περιορισμούς προστασίας και διαχείρισης που ισχύουν ανά ζώνη. Παράλληλα διανέμουν ενημερωτικό υλικό στους επισκέπτες και τους υπενθυμίζουν την σπουδαιότητα του οικοσυστήματος στο οποίο βρίσκονται.

Εκπαιδευτικά Προγράμματα

Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Χελμού – Βουραϊκού και Προστατευόμενων Περιοχών Βόρειας Πελοποννήσου υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία αφορούν διάφορους τομείς της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, είτε απευθείας στον ειδικό διαμορφωμένο χώρο στο κέντρο ενημέρωσης στα Καλάβρυτα είτε μέσω των συνεργαζόμενων φορέων. Αναλυτικότερα τα προγράμματα που αφορούν το βιοτικό περιβάλλον και τον άνθρωπο αναφέρονται στον αντίστοιχο σύνδεσμο της Μονάδας.

Παράλληλα υλοποιούνται εξειδικευμένα και εκπαιδευτικά παιχνίδια, που αφορούν στο γεωπάρκο και την γεωλογική κληρονομιά γενικότερα.

Πιο συγκεκριμένα απευθείας στο Κέντρο ενημέρωσης της Μονάδας Διαχείρισης, στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο, πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν την γεωποικιλότητα.

Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί το παιχνίδι Τρείς Αλήθειες και Ένα Ψέμα. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι που αποτελείται από κάρτες με πληροφορίες για κάποια από τα προστατευόμενα είδη χλωρίδας και πανίδας, καθώς και πετρωμάτων της περιοχής του Γεωπάρκου.

Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα εξ’ αποστάσεως ψηφιακής παρουσίασης του εκπαιδευτικού προγράμματος:

-Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Χελμού Βουραϊκού: ο τόπος μας!

Οι μικροί μας φίλοι “βλέπουν” μερικούς από τους σημαντικότερους γεώτοπους του γεωπάρκου με ένα….. διαφορετικό μάτι! Αυτό του ερασιτέχνη γεωλόγου!

Ο συνεργαζόμενος φορέας Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κλειτορίας – Ακράτας παρέχει μεταξύ άλλων εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν στοχευμένα την γεωλογική κληρονομιά:

–Ταξίδι στην Προστατευόμενη Περιοχή Χελμού – Βουραΐκού: Τριήμερο Πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού (Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη) – Γυμνασίου – Λυκείου – ΣΔΕ (έως 30 μαθητές)

–Το παλάτι των νεράιδων του Χελμού: Το Σπήλαιο των Λιμνών Καστριών: Μονοήμερο Πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού (Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη) – Γυμνασίου – Λυκείου – ΣΔΕ (έως 30 μαθητές

–Οι Δρόμοι του Νερού – Πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής: Πρόγραμμα για μαθητές Ειδικών Σχολείων (έως 30 μαθητές)

–Πέτρα την πέτρα… περπατώ: Τριήμερο Πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού (Ε΄και ΣΤ΄τάξη) – Γυμνασίου – Λυκείου – ΣΔΕ (έως 30 μαθητές)

–Περιβαλλοντικές διαδρομές: Τετραήμερο Πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού (Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη) – Γυμνασίου – Λυκείου – ΣΔΕ (έως 30 μαθητές)

–Ο Υγροβιότοπος της Λίμνης Τσιβλού: για μαθητές Δημοτικού (Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη)-Γυμνασίου – Λυκείου – ΣΔΕ (έως 40 μαθητές)

Περισσότερες πληροφορίες για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΚΠΕ Κλειτορίας –Ακράτας : http://kpe-kleit.ach.sch.gr/

Παραμύθι : Τρεις αλήθειες & ένα ψέμα

Πρόκειται για ένα παιχνίδι μέσω του οποίου τα παιδιά θα γνωρίσουν τα βασικά είδη χλωρίδας και πανίδας, καθώς και τα πετρώματα της προστατευόμενης περιοχής του Γεωπάρκου Χελμού Βουραϊκού. Θα μάθουν βασικές πληροφορίες για τα ζώα και τα φυτά, αλλά και κάποιους από τους κίνδυνους που μπορεί να τα απειλούν, καλλιεργώντας έτσι περιβαλλοντική συνείδηση στα παιδιά. Επίσης, θα γνωρίσουν την ιστορία των πετρωμάτων του Γεωπάρκου, η πλειοψηφία των οποίων συνδέεται άμεσα με κάποια από τα προστατευόμενα είδη, διδάσκοντας τους έτσι ότι δεν πρέπει να διαταράσσεται η ισορροπία στη φύση.

Ανθρωπογενής Δραστηριότητα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Οι δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα δεν είναι ενιαίες σε όλη την περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού, επειδή η μορφολογία του εδάφους και το κλίμα παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις.

Γεωργία

Στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού υπάρχουν  καλλιέργειες εσπεριδοειδών, ελιές,  αμπέλια,  καλλιέργειες με κτηνοτροφικά φυτά (μηδική, βρώμη, κριθάρι, καλαμπόκι), καθώς και κηπευτικά (φασολάκια, κρεμμύδια, τομάτες) σε μικρή όμως έκταση και ποσότητες που προορίζονται για την κάλυψη των τοπικών αναγκών. Ακόμη υπάρχουν και καλλιέργειες με καρυδιές, μηλιές και κερασιές.

Κτηνοτροφία

Στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού υπάρχει σημαντικός αριθμός κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων (πάνω από 1000) από τις οποίες ο μεγαλύτερος αριθμός είναι αιγοπροβατοτροφικές και ακολουθούν οι προβατοτροφικές, οι αιγοτροφικές, οι βοοτροφικές και οι μικτές.  Η υπερδραστηριότητα και ο αυξημένος αριθμός μικρού μεγέθους εκμεταλλεύσεων συνδυάζεται με την εξωγεωργική απασχόληση των ιδιοκτητών που πραγματοποιείται για τη συμπλήρωση του εισοδήματός τους. Η κτηνοτροφική δραστηριότητα, παρά το μικρό μέγεθος της πλειοψηφίας των εκμεταλλεύσεων, αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη διαμόρφωση του εισοδήματος της περιοχής. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κτηνοτροφία  (γήρανση του πληθυσμού και των απασχολουμένων , διατροφή των ζώων, έλλειψη ζωνών βοσκής, κ.λ.π), οδηγούν στην σταδιακή μείωση της βαρύτητας της δραστηριότητας στο συνολικό παραγόμενο τοπικά προϊόν.

Αλιεία – Υδατοκαλλιέργειες

Στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού η αλιεία παρουσιάζει μια σταδιακή άνθηση χάρη κυρίως στις καλλιέργειες εσωτερικών υδάτων. Υπάρχουν ιχθυοτροφεία πέστροφας και σολομού συγκεντρωμένα στην κοινότητα Πλανητέρου και ένα στην περιοχή του Κράθι (Περιστέρα).

Δασοπονία

Η προσφορά της δασοπονίας με την διάθεση ξυλείας ατομικών αναγκών στους κατοίκους, είναι σημαντική δασοπολιτική ενέργεια, ιδιαίτερης αξίας και σημασίας και η συνεισφορά της στην περιοχή, αποτελεί σημαντικό  παράγοντα στο κοινωνικό πεδίο της περιοχής.

ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Υπάρχουν μικρές μονάδες μεταποίησης αγροτικών προϊόντων της περιοχής, όπως κτηνοτροφικών προϊόντων στις ορεινές περιοχές του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού και οινοποίησης σταφυλιών και μεταποίησης ελαιών στην πεδινή – παραλιακή ζώνη.

Στην περιοχή πραγματοποιείται επίσης παραγωγή (διάθεση) ξυλόγλυπτων ειδών (οικιακά, κλπ.) και παραγωγή (διάθεση) μάλλινων ειδών σπιτιού (κουβέρτες, στρωσίδια, κλπ.), μια δραστηριότητα που παλιότερα ήταν σημαντικά ανεπτυγμένη, ιδιαίτερα στη περιοχή της Κλειτορίας.

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Εμπόριο

Το εμπόριο στην περιοχή περιλαμβάνει τη διακίνηση προϊόντων κυρίως για την κάλυψη των τοπικών αναγκών στοχεύοντας  στους κατοίκους τα περιοχής αλλά και τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Η εμπορία περιλαμβάνει κυρίως παραδοσιακά τοπικά προϊόντα όπως μέλι, γαλακτοκομικά προϊόντα από τα τοπικά τυροκομεία, ροδοζάχαρη, γλυκά κουταλιού, μέλι, καρπούς δέντρων όπως κάστανα, καρύδια κ.α.  και αρωματικά φυτά και βότανα (τσάι, ρίγανη, φασκόμηλο, κ.α).

Τουρισμός

Η περιοχή Καλαβρύτων είναι εξαιρετικά δυναμική τουριστική περιοχή, λόγω του μεγάλου αριθμού των μνημείων που διαθέτει αλλά και λόγω του εξαιρετικού φυσικού της κάλλους. Η τουριστική ανάπτυξη βασιζόταν τις προηγούμενες δεκαετίες σε επισκέπτες βραχείας παραμονής, οι οποίοι επέλεγαν τα Καλάβρυτα κατά τη θερινή σχεδόν περίοδο. Η λειτουργία του Χιονοδρομικού Κέντρου έχει διαφοροποιήσει σημαντικά τα δεδομένα της τουριστικής ζήτησης. Το χιονοδρομικό Κέντρο Καλαβρύτων άνοιξε τις πόρτες του και λειτούργησε το 1988. Μέσα από τη λειτουργία του Χιονοδρομικού ήρθε η ριζική αλλαγή της οικονομίας όλης της περιοχής. Από την λειτουργία του και μετά  η περιοχή αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους με ιδιαίτερα υψηλές αιχμές να παρουσιάζονται τον Αύγουστο αλλά και τα Σαββατοκύριακα του χειμώνα (Ιανουάριος- Μάρτιος).  Η εκτός Χιονοδρομικού Κέντρου τουριστική ζήτηση αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από οργανωμένες εκδρομές Ελλήνων επισκεπτών, οι οποίες κατευθύνονται προς τα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής. Το σημαντικότερο μέρος της τουριστικής ζήτησης εξυπηρετείται οδικά. Μικρό μέρος της, συνήθως μεμονωμένοι εκδρομείς ή εκδρομείς σε μικρές ομάδες, εξυπηρετούνται με τον οδοντωτό σιδηρόδρομο. Η εξυπηρέτηση αυτή συνδυάζεται είτε με σιδηροδρομική άφιξη στο Διακοπτό είτε με συνδυασμό αυτοκινήτου μέχρι το Διακοπτό.

Σύνδεσμοι:

Ιστοσελίδες Προγραμμάτων/Δράσεων της Μονάδας Διαχείρισης:

Ιστοσελίδα του πρώην Φορέα Διαχείρισης: