Ακολουθήστε μας
Με την ενσωμάτωση στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου και του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, λειτουργεί με έδρα τη Λαμία και παράρτημα την Αμφίκλεια.
Η Μ.Δ. υπάγεται στην Διεύθυνση Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Τομέας Β) της Γενικής Διεύθυνσης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
Η χωρική της αρμοδιότητα περιλαμβάνει τους Κωδικούς Προστατευόμενων Περιοχών ως εξής:
| GR2410001 | ΛΙΜΝΕΣ ΥΛΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΙΜΝΗ – ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΟΙΩΤΙΚΟΥ ΚΗΦΙΣΟΥ-ΚΑΤΑΒΟΘΡΑ ΑΛΙΑΡΤΟΥ |
| GR2410002 | ΟΡΟΣ ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ |
| GR2420013 | ΝΗΣΙΔΕΣ ΛΙΧΑΔΕΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ |
| GR2430001 | ΟΡΟΣ ΤΥΜΦΡΗΣΤΟΣ (ΒΕΛΟΥΧΙ) |
| GR2440002 | ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΕΣ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ – ΜΑΛΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ – ΜΕΣΟΧΩΡΙ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ |
| GR2440003 | ΦΑΡΑΓΓΙ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ |
| GR2440004 | ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ |
| GR2440005 | ΚΑΤΩ ΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΕΣ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ |
| GR2440006 | ΟΡΟΣ ΚΑΛΛΙΔΡΟΜΟ |
| GR2440007 | ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΑΣΩΠΟΥ |
| GR2450001 | ΟΡΗ ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ |
| GR2450002 | ΟΡΟΣ ΓΚΙΩΝΑ |
| GR2450005 | ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ – ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ – ΔΑΣΟΣ ΤΙΘΟΡΕΑΣ, ΣΠΗΛΑΙΟΒΑΡΑΘΡΟ ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ |
| GR2450007 | ΚΟΡΥΦΕΣ ΟΡΟΥΣ ΓΚΙΩΝΑ, ΧΑΡΑΔΡΑ ΡΕΚΑ, ΛΑΖΟΡΕΜΑ ΚΑΙ ΒΑΘΙΑ ΛΑΚΚΑ |
| GR2450008 | ΟΡΟΣ ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ |
Όρος Οίτη
Η Οίτη είναι ένα βουνό μοναδικής ομορφιάς, με εκτεταμένα ελατοδάση, σπάνια αλλά και εντυπωσιακά είδη φυτών, πλούσια πανίδα και πολλά νερά. Βρίσκεται στα όρια των Νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας και αποτελεί το πέμπτο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή τον Πύργο (2.152 μ.).
Η Οίτη κρύβει έναν ανεκτίμητο χλωριδικό πλούτο και για το λόγο αυτό είναι γνωστή και ως βουνό των λουλουδιών. Το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από δάση κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica), τα οποία συχνά διακόπτονται από διάκενα λιβαδικής μορφής (λάκκες) με αρκετά σπάνια φυτικά είδη. Λόγω της έντονης παρουσίας του νερού και της ποικιλομορφίας του τοπίου, απαντάται ένας μεγάλος αριθμός φυτικών ειδών και συγκεκριμένα τουλάχιστον 1.153 είδη και υποείδη φυτών. Σημαντικός αριθμός αυτών είναι ελληνικά ενδημικά, ενώ ένα από αυτά, η βερονίκη της Οίτης (Veronica oetaea) είναι τοπικό ενδημικό.
Επιπλέον, η Οίτη φιλοξενεί πολλά είδη πανίδας, κάποια από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά, ενώ ορισμένα θεωρούνται σπάνια ή/και απειλούμενα. Από τα πιο σημαντικά μεγάλα θηλαστικά που απαντώνται στην περιοχή είναι το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), το οποίο αποτελεί σύμβολο του Εθνικού Δρυμού Οίτης.
Καθεστώς προστασίας:
-Εθνικός Δρυμός Οίτης: ένα τμήμα της Οίτης, περίπου το ¼ του ορεινού όγκου της, έχει ανακηρυχθεί από το 1966 σε Εθνικό Δρυμό.
-Τρεις περιοχές Δικτύου Natura 2000: GR2440004, GR2440003, GR2440007.
-Δύο Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ325, Κ625 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).
Σπερχειός Ποταμός & Μαλιακός Κόλπος
Ο Σπερχειός ποταμός, που διασχίζει την ομώνυμη κοιλάδα της Φθιώτιδας, ξεκινάει την πορεία του από τον ορεινό όγκο του Τυμφρηστού, κινείται από τα δυτικά προς τα ανατολικά ανάμεσα στα βουνά της Οίτης στα νότια και της Όθρυς στα βόρεια, και μετά από 82,5 χλμ., εκβάλλει στον Μαλιακό κόλπο. Στα νερά του συμβάλλουν ορεινοί ποταμοχείμαρροι από παρακείμενα βουνά, με σημαντικότερους την Βίστριζα (αρχαίος Ίναχος), τον Γοργοπόταμο και τον Ασωπό που πηγάζουν από την Οίτη.
Από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του ποταμού είναι οι απέραντες εκβολές του που δημιουργούν ένα μεγάλο και σημαντικό βιότοπο για πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας. Μάλιστα, ο Σπερχειός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο υγρότοπο της Ανατολικής Στερεάς και ένα από τους κυριότερους της χώρας από άποψη ορνιθοπανίδας, με τουλάχιστον 281 καταγεγραμμένα είδη. Η κοιλάδα του Σπερχειού καλύπτεται κυρίως από καλλιέργειες (ετήσιες και δενδροκαλλιέργειες), θαμνώνες και λιβάδια στους πρόποδες των βουνών, ενώ κατά μήκος του ποταμού σώζεται μωσαϊκό παραποτάμιου δάσους, υγρών λιβαδιών και βάλτων.
Ο Μαλιακός κόλπος είναι ένας ημίκλειστος, ρηχός, θαλάσσιος κολποειδής σχηματισμός στο κεντρικό τμήμα της χώρας, μεταξύ της Εύβοιας και της Στερεάς Ελλάδας, που χαρακτηρίζεται από περιορισμένη κυματική δράση εξαιτίας του σχετικά μικρού του μεγέθους και πλάτους. Στο νοτιοδυτικό άκρο του κόλπου εκβάλει ο Σπερχειός ποταμός, ο οποίος είναι και ο κύριος τροφοδότης του με φερτές ύλες.
Καθεστώς προστασίας:
-Δύο περιοχές Δικτύου Natura 2000: GR2440002, GR2440005.
-Τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ318, Κ317, Κ314 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).
-Μία θαλάσσια περιοχή όπου απαγορεύεται η κάθε μορφής αλιεία: «Λιβάρι».
Όρος Καλλίδρομο
Το Καλλίδρομο είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βουνά της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή την Γκιόζα (1.419 μ.). Βρίσκεται στον Νομό Φθιώτιδας και εκτείνεται κατά μήκος του Βόρειου Ευβοϊκού και του Μαλιακού κόλπου. Από τα γειτονικά βουνά Παρνασσός και Οίτη χωρίζεται με τους ποταμούς Κηφισό και Ασωπό αντίστοιχα. Το Καλλίδρομο αν και καλύπτεται κυρίως από κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), παρουσιάζει ποικιλία βλάστησης. Κατά τόπους φύονται μαύρη πεύκη (Pinus nigra) και δρύες (Quercus sp.), ενώ στα χαμηλότερα υψόμετρα απαντώνται αείφυλλα πλατύφυλλα. Κοντά στην κορυφή του βρίσκεται το γνωστό εποχικό λιμνίο Νευρόπολη.
Καθεστώς προστασίας:
-Μία περιοχή Δικτύου Natura 2000: GR2440006.
-Ένα Καταφύγιο Άγριας Ζωής: Κ330.
Όρος Τυμφρηστός
Ο Τυμφρηστός υψώνεται απότομα στο κέντρο της Ρούμελης, εντυπωσιάζοντας με τις ψηλές αγέρωχες κορυφές, την όμορφη αλπική ζώνη και τα πυκνά του ελατοδάση. Βρίσκεται στα ανατολικά του νομού Ευρυτανίας στα σύνορα με την Φθιώτιδα και αποτελεί το τρίτο σε ύψος βουνό της Στερεάς Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή το Βελούχι ή Ψηλή Κορυφή (2.312 μ.). Είναι ένα βουνό που χαρακτηρίζεται από βαθιές χαράδρες και από ένα πυκνό υδρογραφικό δίκτυο. Από εδώ πηγάζουν ο Σπερχειός και ο Καρπενησιώτης αλλά και πολλά μικρότερα ποτάμια και ρέματα. Αν και το Βελούχι είναι πλέον περισσότερο γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο, εντούτοις εμφανίζει μεγάλη βιοποικιλότητα, κυρίως από χλωριδική άποψη (τουλάχιστον 1.202 καταγεγραμμένα είδη και υποείδη φυτών), με πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της Ελλάδας και των Βαλκανίων, καθώς και δύο τοπικά ενδημικά (Centaurea princeps, Thymus hartvigii ssp. macrocalyx).
Καθεστώς προστασίας:
-Μία περιοχή Δικτύου Natura 2000: GR2430001.
-Τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής: Κ307, Κ312, Κ295 (μερικώς εντός περιοχής ευθύνης).
Όρος Παρνασσός
Ο Παρνασσός, το τρίτο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας, υψώνεται στα ανατολικά του πάνω από την πεδιάδα της Βοιωτίας και στα νοτιοδυτικά του φτάνει μέχρι τον κόλπο της Ιτέας. Εκτείνεται σε τρείς Νομούς, Βοιωτίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό βουνό που η γεωλογία του τον «χωρίζει» σε ανατολικό, με κύριο πέτρωμα τον ασβεστόλιθο, και σε δυτικό, με κύριο πέτρωμα τον φλύσχη. Η κορυφή του, Λιάκουρα (2.457 μ), βρίσκεται στο ανατολικό συγκρότημα υψηλών κορυφών του, ενώ στο δυτικό Παρνασσό δεσπόζει η Παλαιοβούνα (1.640 μ.). Ο ορεινός όγκος του Παρνασσού ανήκει στη Γεωλογική Ζώνη «Παρνασσού – Γκιώνας». Η γεωγραφική του θέση, το ποικίλο ανάγλυφό του, τα μητρικά πετρώματα και εδάφη του, αλλά και οι ανθρωπογενείς επιδράσεις διαμόρφωσαν ιδανικές συνθήκες για την εμφάνιση πλούσιας χλωρίδας και πανίδας. Τα δάση του καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση του βουνού και σχηματίζονται κυρίως από κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cepphalonica) και μαύρη πεύκη (Pinus nigra) και διάφορα είδη δρυών.
Πέραν της φυσικής – οικολογικής του αξίας, ο Παρνασσός είναι ένας τόπος με εξαιρετικά μεγάλη πολιτιστική – ιστορική κληρονομιά, μια και σε αυτόν εντοπίζονται το Ιερό του Απόλλωνα και το Μαντείο των Δελφών, το διασημότερο και μακροβιότερο μαντείο της Αρχαίας Ελλάδας. Η πολιτιστική-ιστορική αξία της περιοχής ενισχύεται περαιτέρω από τα πολυάριθμα μνημεία, αρχαία και νεότερα, και την πλούσια ιστορία, με την οποία συνδέεται η περιοχή.
Πέρα από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στο βουνό εντοπίζονται ακόμη τα:
– Αισθητικό Δάσος «Περιαστικό Δάσος Τιθορέας»,
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Ασπρόχωμα – Ψιλό – Προντόλη – Κελάρι (Αράχωβας)
– Εκτροφείο Θηραμάτων «Αμφίκλειας».
Όρος Γκιώνα
Η Γκιώνα, το ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας, οριοθετείται βόρεια από το οροπέδιο Βρίζες, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Γκιώνας και Οίτης, νότια από το οροπέδιο Καρούτες, δυτικά από τον ποταμό Μόρνο και ανατολικά από το διάσελο της Άμπλιανης και τον Παρνασσό. Η έκτασή του εντοπίζεται στο Ν. Φωκίδας. Στον ορεινό όγκο της σχηματίζονται τρεις μεγάλες κορυφογραμμές, οι οποίες συγκλίνουν στην κορυφή (Πυραμίδα 2.510 μ.). Η χαράδρα της Ρεκάς, με τις μεγάλες και απότομες πλαγιές της και τα εποχιακά της ύδατα χωρίζει το βόρειο συγκρότημα του βουνού με έντονο ανάγλυφο, κορυφές μεγάλου ύψους, μεγάλες κάθετες ορθοπλαγιές αλλά και σχετικά ομαλές πλαγιές και κοιλάδες, και το νότιο συγκρότημα της Γκιώνας, με κορυφές κάτω των 2.000 μ. υψόμετρο και εναλλαγή από βατές και απότομες πλαγιές, μικρά και μεγάλα οροπέδια, αλπικά λιβάδια, λάκκες, δολίνες και πόλγες. Ο ορεινός όγκος της Γκιώνας ανήκει στη Γεωλογική Ζώνη «Παρνασσού – Γκιώνας». Το ποικίλο ανάγλυφο της σε συνδυασμό με διαφορετικά γεωλογικά υποστρώματα και εδάφη έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλη ποικιλία τύπων βλάστησης. Στα χαμηλότερα υψόμετρα επικρατεί μακκία βλάστηση και γκαρίγκ, ενώ αραιοί σχηματισμοί από μαλόκεδρο (Juniperus foetidissima) φτάνουν μέχρι και τα 2.000 μ. υψόμετρο. Κυριαρχούν δάση κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica) και εγκαταλελειμμένοι αγροί, λιβάδια και λειμώνες, ενώ ανατολικά και βορειοανατολικά, το δάσος ελάτης αναμιγνύεται με φυλλοβόλα είδη. Στη Γκιώνα έχουν καταγραφεί δυο τοπικοί ενδημίτες, το Arenaria gionae και το Potentilla kionaea. Ένα ακόμα φυτικό είδος σπάνιο στην Ευρώπη, το Solenanthus stamineus, δείχνει πόσο σημαντική είναι η προστασία αυτού του βουνού.
Και στη Γκιώνα εντοπίζονται τα είδη πανίδας των ελληνικών βουνών, όπως λαγοί, σκίουροι, ασβοί, αγριόγιδα, αλεπούδες, λύκοι, γεράκια, είδη χειρόπτερων (νυχτερίδες), ερπετών, αμφιβίων και ασπόνδυλων, πολλά από τα οποία προστατεύονται από εθνικές και διεθνείς συνθήκες, όπως ο λύκος (Canis lupus), το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra balcanica), ο πρασινόφρυνος (Bufo viridis) και το ασινόφιδο.
Πέρα από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στο βουνό εντοπίζονται ακόμη τα:
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Συκιάς-Λευκαδιτίου»,
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Ρεκκάς»,
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Βουνιχώρας – Αγίας Ευθυμίας»
Το ορεινό συγκρότημα των Βαρδουσίων
Τα Βαρδούσια Όρη εντοπίζονται στα κεντρικά της Στερεάς Ελλάδας, ανάμεσα από τα χαμηλότερα βουνά της ορεινής Ναυπακτίας στα δυτικά και τη Γκιώνα στα ανατολικά. Πρόκειται για το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Στερεάς Ελλάδας. Η μεγαλύτερη έκτασή του εντοπίζεται στο νομό Φωκίδας και μια μικρή στα βορειοανατολικά του στο νομό Φθιώτιδας. Ο ποταμός Μόρνος, περνώντας ανάμεσα σε Γκιώνα και Βαρδούσια, εκβάλλει στην τεχνητή λίμνη που φέρει το όνομά του, στα νότια των Βαρδουσίων. Το ορεινό συγκρότημα χωρίζεται στο Δυτικό Συγκρότημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από εντονότατο ανάγλυφο, μεγάλες υψομετρικές διαφορές και τέσσερις μεγάλους όγκους, το Βόρειο, το οποίο ξεκινά από την περιοχή «Πιτιμάλικο», όπου βρίσκονται και τα δύο καταφύγια του συγκροτήματος και το Νότιο, το οποίο αποτελεί μεγάλη οροσειρά μήκους 11 χλμ. Σε αυτό το συγκρότημα εντοπίζεται και η ψηλότερη κορυφή των Βαρδουσίων, ο «Κόρακας» με υψόμετρο 2.495 μ. Τα δάση της αποτελούνται κυρίως από κεφαλληνιακή (Abies cephalonica) και υβριδογενή ελάτη (Abies borisii regis), υπάρχει έντονη παρουσία του μαλόκεδρου (Juniperus foetidissima), ενώ χαμηλότερα στο βουνό σχηματίζονται δάση από διάφορες δρύες.
Έχουν καταγραφεί 1.122 taxa, από τα οποία τα πέντε είναι τοπικοί ενδημίτες. Ο λύκος (Canis lupus), η αγριόγατα (Felis silvestris), η βύδρα (Lutra lutra) ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos) αποτελούν από τα πιο απειλούμενα είδη της ελληνικής πανίδας και υποδηλώνουν την σημαντικότητα του συγκροτήματος των Βαρδουσίων.
Εκτός από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στο βουνό εντοπίζεται και το:
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Μακριά Ράχη».
Λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη- Σύστημα Βοιωτικού Κηφισού-Καταβόθρα Αλίαρτου
Οι λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη, καθώς επίσης και οι «Πηγές των Χαρίτων», συνδέονται με τον ποταμό Βοιωτικό Κηφισό ο οποίος και εκβάλλει στην Υλίκη. Οι δύο λίμνες και οι ποταμοί Βοιωτικός Κηφισός και Μελάς σχηματίζουν ένα συνεχές σύστημα εσωτερικών υδάτων με πλούσια βιοποικιλότητα.
Από ιχυθοπανίδα εντοπίζονται ενδημικά είδη ψαριών, όπως τα Scardinius graecus (ενδημικό των λιμνών), Barbus graecus (ενδημικό της περιοχής) και τα ελληνικά ενδημικά Rutilus beoticus και Rutilus ylikiensis. Ειδικά τα είδη Barbus graecus και το Rutilus ylikiensis θεωρούνται τοπικά απειλούμενα. Εδώ ζει και ένας γενετικά διαφοροποιημένος πληθυσμός του λιμνόφιδου Natrix tesselata. Ο ποταμός Κηφισός είναι σημαντικός και για την παρουσία της ενυδρίδας (Lutra lutra). Στις σπηλιές γύρω από τη λίμνη Υλίκη μπορεί κάποιος να συναντήσει ένα ενδημικό είδος κολεόπτερου, το Laemostenus vignai. Στην περιοχή γύρω από τον Ορχομενό (Διόνυσος) υπάρχει το ενδημικό είδος Orthoptera Dolichopoda vandeli. Στην Καταβόθρα Αλιάρτου φιλοξενείται αποικία από είδη νυχτερίδων, όπως τα Myotis blythii, Myotis myotis και Miniopterus schreibersii.
Είναι επιτακτικό οι λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη να αφεθούν να ανακάμψουν ως υγρότοποι, αφού θεωρούνται σημαντικές περιοχές για τα πουλιά, ειδικά για κάποια είδη αρπακτικών. Είναι επίσης η νοτιότερη περιοχή φωλιάσματος πελαργών στην Ελλάδα.
Το νερό της Παραλίμνης αντλείται για την άρδευση των κοντινών καλλιεργειών και χρησιμοποιείται και για την ύδρευση της Χαλκίδας, ενώ της Υλίκης για την ύδρευση της Αθήνας.
Εκτός από τις προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζονται και τα:
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Ακόντιου Όρους»
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Κάνταλος- Στροβίκι».
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Γαρδαβίτσα – Προφ. Ηλίας, – Κουβέλια»,
– Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Μύτικας – Φτελιά»
Νησίδες Λιχάδες
Οι Νησίδες Λιχάδες, μια συστάδα 7 μικρών νησίδων, βρίσκονται στην βορειοδυτική πλευρά της Εύβοιας, ανάμεσα στο Μαλιακό Κόλπο (απέναντι από το ακρωτήριο Κνήμιδα της Φθιώτιδας) και το Βόρειο Ευβοϊκό κόλπο, στην προέκταση του αρχαίου ακρωτηρίου Κήναιο, απέναντι από τον οικισμό Κάβο.
Το σύμπλεγμα των νησιών αποτελεί έναν ενιαίο ηφαιστειακό σχηματισμό. Αρχικά τα Λιχαδονήσια ήταν ενωμένα με την χερσόνησο της Λιχάδας, αλλά αποσχίστηκαν από αυτή. Στη συνέχεια, ένας μεγάλος σεισμός, το 426 π.Χ., είχε σαν αποτέλεσμα να βυθιστούν μεγάλα τμήματα τους.
Τα ονόματα των επτά νησιών είναι Μονολιά τη Μεγάλη Στρογγυλή, τη Μικρή Στρογγυλή, το Στενό, τη Βαγιά, το Βορήα, το Λιμάνι, και τριγύρω υπάρχουν μικροί σκόπελοι και μέρμυκες που ονομάζονται Ποντικονήσια.
Σχετικά με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που διέπει την περιοχή παρατίθενται τα εξής:
Για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000:
-Ν. 3937/2011 (άρθρο 9) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 60/τ. Α΄)
-Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας
-ΚΥΑ 33318/3028 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας». (ΦΕΚ 1289/τ. Β΄/1998)
-ΚΥΑ Η.Π. 14849/853/Ε103 «Τροποποίηση των υπ’ αριθμ. 33318/3028/1998 ΚΥΑ και υπ’ αριθμ. 29459/1510/2005 ΚΥΑ, σε συμμόρφωση με διατάξεις της Οδηγίας 2006/105/ΕΕ». (ΦΕΚ 645/τ. Β΄/2008)
-Οδηγία 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας όπως κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ.
-ΚΥΑ Η.Π. 37338/1807/Ε103 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ». (ΦΕΚ 1495/τ. Β΄/2010)
-ΚΥΑ Η.Π. 8353/276/Ε103 «Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ’ αριθ. 37338/1807/2010 ΚΥΑ, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ». (ΦΕΚ 415/τ. Β΄/2012)
Για τον Εθνικό Δρυμό Οίτης:
-Β.Δ. 218/1996 «Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Οίτης». (ΦΕΚ 56/τ. Α΄)
-Ν.Δ. 86/1969 (άρθρο 80) «Δασικός Κώδικας», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 του Ν.Δ. 996/1971 (ΦΕΚ 192/τ. Α΄), (ΦΕΚ 7/τ. Α΄)
-ΥΑ 164467/2731 «Έγκριση κανονισμού λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Οίτης». (ΦΕΚ 458/τ. Β΄/1985)
Για τα Καταφύγια Άγριας Ζωής:
-Ν. 3937/2011 (4.3 άρθρου 5) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 60/τ. Α΄)
Για τον Μαλιακό Κόλπο:
-Π.Δ. 144/1986 «Απαγόρευση της αλιείας στη θαλάσσια περιοχή Λιβάρι». (ΦΕΚ 53/τ. Α΄)
-Π.Δ. 497/1988 «Απαγόρευση αλιείας με δίχτυα στο Μαλιακό Κόλπο». (ΦΕΚ 225/τ. Α΄)
-Π.Δ. 124/2011 «Απαγόρευση αλιείας στο Μαλιακό Κόλπο». (ΦΕΚ 258/τ. Α΄)
Γενικά για τα είδη χλωρίδας & πανίδας:
-Π.Δ. 67/1981 «Περί προστασίας αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδος». (ΦΕΚ 23/τ. Α΄)
-ΚΥΑ 99098/5881/2006 «Εμπορία των ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας». (ΦΕΚ 1570/τ. Β΄)
-Ν. 4519/2018 «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις». (ΦΕΚ 25/τ. Α΄)
-Ν. 4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».
-ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/60394/1568 «Έγκριση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου και του Εσωτερικού Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου». (ΦΕΚ 2822/τ. Β΄/2019)
-ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΥ/97601/12238 «Συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου». (ΦΕΚ 21/ΥΟΔΔ/2019).
Για τον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού:
Β.Δ. 2/05-08-1938 «Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Παρνασσού» (ΦΕΚ 286/ Τ. Α΄/Διάταγμα 2)
Β.Δ. 8/03-01-1939 «Περί μερικής τροποποιήσεως του άρθρου 1, παρ.α΄του από 25/7/38 Β.Δ. “Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Παρνασσού”» (ΦΕΚ1/Τ. Α΄/Διάταγμα 8)
Ν.Δ. 996/06-10-1971,: «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τινών του Ν.Δ. 86/1969 “περί Δασικού Κώδικος” και κωδικοποιήσεως των υπ’αριθ. 871/1971 και 919/1971 Β.Δ.» (ΦΕΚ 192/ Τ. Α΄)
Π.Δ. (1) 27-02-1979: «Περί κηρύξεως δασικής εκτάσεως, περιοχής Τιθορέας Φθιώτιδος, ως αισθητικού δάσους» (ΦΕΚ 125/Τ Δ΄)
Νόμοι που αφορούν την Προστασία του Περιβάλλοντος
Ν.998/29-12-1979: «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας» (ΦΕΚ 289 /Τ. Α΄)
Ν.1650/16-10-1986: «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 160/Τ. Α΄)
Ν.2742/07-10-1999: «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 207 Τ. Α΄)
Ν.3937/31-03-2011: «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 60 Τ. Α΄)
Νόμοι για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών
N.3044/27-08-2002: «Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης και ρυθμίσεις άλλων θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείο υ Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων» (ΦΕΚ 197 Τ. Α΄)
Ν.4519/20-02-2018: «Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλες διατάξεις», (ΦΕΚ Α25
Νόμοι για τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών
Ν.4685/07-05-2020: Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις, ΦΕΚ 92
Κοινοτικές Οδηγίες
Υπουργικές αποφάσεις
Όρος Οίτη
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2440004 | GR2440003 |
| Έκταση (ha) | Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | |||
| Μεσογειακά εποχιακά τέλματα | 3170* | 0,14 | |
| Αλπικοί και βόρειοι ερεικώνες | 4060 | 216,33 | |
| Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες | 4090 | 238,37 | |
| Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (και υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη) | 6230* | 170,04 | |
| Υγρόφιλες κοινότητες με υψηλές πόες | 6430 | 0,76 | |
| Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου | 8140 | 0,16 | |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 76,31 | 104,55 |
| Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba | 92A0 | 0,10 | |
| Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) | 92C0 | 37,40 | 5,60 |
| Δάση δρυός με Quercus cerris ή/και Quercus petraea | 91M0 | 4,17 | |
| Δάση ελιάς και χαρουπιάς | 9320 | 533,47 | |
| Δάση αριάς (Quercus ilex) | 9340 | 213,31 | 132,09 |
| (Υπο-) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα | 9530* | 20,51 | |
| Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους (Juniperus spp.) | 9560* | 120,93 | |
| Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ | |||
| Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου | 5340 | ||
| Ελληνικά δάση πρίνου | 934Α | ||
| Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica) | 951B | ||
Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι 3170*, 6230* και 9560* απαντώνται τόσο εντός όσο και εκτός των ΕΖΔ.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Στην Οίτη μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.153 είδη και υποείδη φυτών, αλλά εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 1.250. Η Οίτη φιλοξενεί, επίσης, ένα μεγάλο σχετικά αριθμό ενδημικών ειδών της Ελλάδας, αλλά και των Βαλκανίων.
Πιο αναλυτικά, στην Οίτη, έχουν καταγραφεί 81 ελληνικά ενδημικά είδη και υποείδη από τα οποία:
-1 είναι τοπικό ενδημικό της Οίτης (Veronica oetaea)
-1 είναι στενοενδημικό της ευρύτερης περιοχής (Allium lagarophyllum)
-10 είναι ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας (StE), δηλ. με εξάπλωση μόνο εντός της φυτογεωγραφικής περιοχής της Στερεάς, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η φυτογεωγραφική περιοχή της Εύβοιας (εκτός από τα Veronica oetaea και Allium lagarophyllum, είναι τα: Alyssum gustavssonii, Campanula rupestris, Colchicum parnassicum, Corydalis blanda parnassica, Dianthus haematocalyx ssp. ventricosus, Erysimum parnassi, Genista parnassica, Viola poetica)
-3 θεωρούνται υπό την ευρεία έννοια απειλούμενα, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009): Colchicum parnassicum (NT), Thymus hartvigii hartvigii (NT), Veronica oetaea (CR)
-8 θεωρούνται υπό την ευρεία έννοια προστατευόμενα (είναι ενταγμένα στον κατάλογο του Π.Δ. 67/1981), ενώ ένα, η Veronica oetaea, περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ ως είδος προτεραιότητας.
Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή της Οίτης και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae, Gentiana lutea και Ruscus aculeatus.
ΠΑΝΙΔΑ
Η Οίτη φιλοξενεί πολλά είδη πανίδας, κάποια από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αγριόγατα, αλεπού, λαγός, γερακίνα, βραχοκιρκίνεζο κ.ά.), ενώ ορισμένα άλλα θεωρούνται αρκετά σπάνια ή/και απειλούμενα είδη.
Συνολικά σε όλο τον ορεινό όγκο της Οίτης έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 61 είδη θηλαστικών, 27 είδη ερπετών, 9 είδη αμφιβίων, 174 είδη ορνιθοπανίδας, καθώς επίσης και μεγάλος αριθμός ασπόνδυλων.
ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Σχετικά με τα θηλαστικά της Οίτης, και συγκεκριμένα τα μεγάλα θηλαστικά, από τα πιο σημαντικά είναι το Αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra ssp. balcanica). Η παρουσία του στην Οίτη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Οίτη μαζί με τα γειτονικά όρη Γκιώνα και Βαρδούσια αποτελούν το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του είδους σε παγκόσμιο επίπεδο. Γι’ αυτό, άλλωστε, το αγριόγιδο αποτελεί σύμβολο του Εθνικού Δρυμού Οίτης. Ένα άλλο θηλαστικό που απαντάται στην Οίτη, είναι ο Λύκος (Canis lupus), ο πληθυσμός του οποίου φαίνεται να παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας μια πορεία επανάκαμψης που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Η παρουσία της Αρκούδας (Ursus arctos) στην Οίτη είναι, επίσης, ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αποτελεί το νότιο-ανατολικότερο άκρο κατανομής του είδους στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία ο πληθυσμός της εκτιμάται ότι είναι αρκετά μικρός, αλλά μόνιμος.
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ
Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα της Οίτης, αυτή είναι τυπική των ορεινών οικοσυστημάτων και περιλαμβάνει χαρακτηριστικά δασόβια είδη, καθώς και είδη των ορεινών λιβαδιών. Χαρακτηριστική είναι η παρουσία πολλών ειδών δρυοκολαπτών (τουλάχιστον 8 από τα 10 είδη δρυοκολαπτών που υπάρχουν στην Ευρώπη), όπως ο Σταχτής (Picus canus), ο Λευκονώτης (Dendrocopos leucotos), ο Μαύρος (Dryocopus martius) και ο Βαλκανικός (Dendrocopos syriacus). Σημαντική είναι και η παρουσία αρκετών αρπακτικών πουλιών, ημερόβιων, όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Φιδαετός (Circaetus gallicus), η Γερακίνα (Buteo buteo), αλλά και νυκτόβιων όπως ο Μπούφος (Bubo bubo) και ο Χουχουριστής (Strix aluco).
ΑΜΦΙΒΙΑ
Τέλος, στην Οίτη διαβιούν ορισμένα είδη αμφιβίων, όπως η Σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra), ο Γραικοβάτραχος (Rana graeca), η Κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata) και ο Αλπικός τρίτωνας (Ichthyosaura alpestris). Η ερπετοπανίδα, εμφανίζει, επίσης, αρκετό ενδιαφέρον, κυρίως στα χαμηλότερα υψόμετρα του βουνού. Μερικά χαρακτηριστικά είδη είναι η Μεσογειακή χελώνα (Eurotestudo hermanni), η Κρασπεδοχελώνα (Testudo marginata), η Πρασινόσαυρα (Lacerta viridis), η Τοιχόσαυρα (Podarcis muralis), ο Λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata) και η Οχιά (Vipera ammodytes), ενώ η παρουσία της Οχιάς της Πίνδου (Vipera graeca) είναι ακόμη υπό διερεύνηση.
Σπερχειός ποταμός & Μαλιακός Κόλπος
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2440002 |
| Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | ||
| Αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι | 1160 | 14.189,54 |
| Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδας | 1210 | 6,21 |
| Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) | 1410 | 39,39 |
| Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sarcocornietea fruticosi) | 1420 | 1.238,53 |
| Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες | 2110 | 9,46 |
| Οι ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή: Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba κατά μήκος των οχθών τους | 3280 | 61,87 |
| Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba | 92Α0 | 705,64 |
| Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) | 92C0 | 515,05 |
| Θερμο-Μεσογειακές παραποτάμιες στοές (Nerio-Tamaricetea) | 92D0 | 1.231,80 |
| Υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών | 2190 | |
| Μεσογειακά εποχιακά τέλματα | 3170* | |
| Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidon | 3290 | |
| Εκβολές | 1130 | |
| Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ | ||
| Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου | 5340 | 46,72 |
| Ελληνικά δάση πρίνου | 934Α | 896,61 |
| Αμμώδεις παραλίες χωρίς βλάστηση | 21Β0 | 14,30 |
| Καλαμιώνες | 72Α0 | 66,20 |
Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας
Αξίζει να αναφερθεί ότι στην περιοχή του Σπερχειού απαντώνται, ακόμη, σε μεγάλη έκταση ανθρωπογενείς τύποι οικοτόπων, που αφορούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όπως οι 1050, 1051, 1056, 1057, 1068 και 1069.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Στην κοιλάδα και στο δέλτα του Σπερχειού έχουν καταγραφεί, μέχρι σήμερα, τουλάχιστον 422 είδη και υποείδη φυτών, από τα οποία 4 είναι ελληνικά ενδημικά (Centaurea pelia, Campanula rupestris, Bolanthus thymifolius και Odontites linkii).
ΠΑΝΙΔΑ
Όσον αφορά την χερσαία πανίδα αυτή περιλαμβάνει αρκετά είδη αμφιβίων (4), ερπετών (18) και θηλαστικών (21). Από τα είδη που απαντώνται, τα σημαντικότερα καθώς εντάσσονται σε κάποια κατηγορία κινδύνου, σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009), είναι η Μεσογειακή χελώνα (Eurotestudo hermanni), η Βαλτοχελώνα (Emys orbicularis), ο Μπαρμπαστέλλος (Barbastella barbastellus), η Πτερυγονυχτερίδα (Miniopterus schreibersi), η Βίδρα (Lutra lutra) και ο Λύκος (Canis lupus).
Επιπλέον, ο Σπερχειός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο υγρότοπο της Ανατολικής Στερεάς και ένα από τους κυριότερους της χώρας από άποψη ορνιθοπανίδας.
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ
Στο δέλτα και στην κοιλάδα του ποταμού έχουν καταγραφεί συνολικά 281 είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων είδη σπάνια και απειλούμενα, αλλά και κάποια για τα οποία η περιοχή αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσής τους στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα οι μεγάλες εκτάσεις των εκβολών συγκεντρώνουν χιλιάδες πουλιά κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα, στο Δέλτα του Σπερχειού συγκεντρώνονται πολλά παπιά (Anatidae), όπως Σφυριχτάρια (Anas penelope), Πρασινοκέφαλες (Anas platyrhynchos), Κιρκίρια (Anas crecca), Χουλιαρόπαπιες (Anas clypeata), Ψαλίδες (Anas acuta) και Σαρσέλες (Anas querquedula), ενώ διαχειμάζει ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμός από Αβοκέτες (Recurvirostra avosetta) στην Ελλάδα. Άλλα χαρακτηριστικά παρυδάτια είδη είναι η Χουλιαρομύτα (Platalea leucorodia), η Πετροτουρλίδα (Burhinus oedicnemus), ο Θαλασσοσφυριχτής (Charadrius alexandrinus), η Νανοσκαλίδρα (Calidris minuta), ο Κοκκινοσκέλης (Tringa totanus), ο Καλαμοκανάς (Himantopus himantopus), το Νεροχελίδονο (Glareola pratincola) και ο Κορμοράνος (Phalacrocorax carbo). Κοντά στη θάλασσα πετάνε πολλά είδη από γλάρους και γλαρόνια, ενώ στα αλίπεδα και τις αγροτικές εκτάσεις γύρω από τους υγροτόπους κυνηγούν πολλά αρπακτικά πουλιά, όπως Χειμωνόκιρκοι (Circus cyaneus), Καλαμόκιρκοι (Circus aeruginosus), Γερακίνες (Buteo buteo), Ξεφτέρια (Accipiter nisus), Κιρκινέζια (Falco naumanni), Βραχοκιρκίνεζα (Falco tinnunculus), κ.α. Από τα μικροπούλια ξεχωρίζουν η Αλκυόνη (Alcedo athis), η Καλαμοποταμίδα (Acrocephalus scirpaceus), η Τσιχλοποταμίδα (Acrocephalus arundinaceus) , η Κιστικόλη (Cisticola juncidis), η Σταρήθρα (Alauda arvensis), το Καλαμοτσίχλονο (Emberiza schoeniclus), ο Αετομάχος (Lanius collurio), ο Κοκκινοκεφαλάς (Lanius senator), η Νεροκελάδα (Anthus spinoletta), ο Μελισσοφάγος (Merops apiaster) και η Υφάντρα (Remiz pendulinus).
Η κοιλάδα του Σπερχειού είναι εξίσου σημαντική για την ορνιθοπανίδα και διαφέρει αρκετά από αυτή του Δέλτα. Κάποια σημαντικά είδη που αναπαράγονται στα παραποτάμια δάση είναι το Σαϊνι (Accipiter brevipes), ο Βαλκανικός Δρυοκολάπτης (Dendrocopos syriacus) και το Γιδοβύζι (Caprimulgus europaeus). Ιδιαίτερα όμως σημαντική είναι η ύπαρξη μιας μικτής αποικίας ερωδιών στην οποία φωλιάζουν δεκάδες Νυχτοκόρακες (Nycticorax nycticorax) και Λευκοτσικνιάδες (Egretta garzetta).
ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ
Πλούσια είναι και η ιχθυοπανίδα του ποταμού (18) με πολλά τοπικά ενδημικά είδη, όπως ο Ελληνοπυγόστεος (Pungitius hellenicus), η Μπριάνα του Σπερχειού (Barbus sperchiensis) και το Τσιρωνάκι του Σπερχειού (Alburnoides economoui). Άλλα είδη είναι το Ευρωπαϊκό τσιρωνάκι (Alburnoides bipunctatus), το Χέλι (Anguilla anguilla), ο Ζαχαριάς (Aphanius fasciatus) που ζει κατά χιλιάδες κοντά στις εκβολές, το Αγκαθερό (Gasterosteus gymnourus), ο Ποντογωβιός (Knipowitschia caucasica), το Σκαρούνι (Luciobarbus graecus), το Αττικόψαρο (Pelasgus marathonicus), η Ποταμοσαλιάρα (Salaria fluviatilis), ο Μακεδονικός ποταμοκέφαλος (Squalius vardarensis) και η Πέστροφα (Salmo trutta). Τέλος, πιστεύεται ότι οι εκβολές του Σπερχειού είναι ένας από τους λίγους εναπομείναντες στη χώρα μας τόπους αναπαραγωγής του Κρανιού (Argyrosomus regius), ενός από τα πιο εντυπωσιακά θαλάσσια ψάρια.
Όρος Καλλίδρομο
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2440006 |
| Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | ||
| Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) | 1410 | 0,09 |
| Μεσογειακά εποχιακά τέλματα | 3170* | 11,66 |
| Ανατολικές υπο-μεσογειακές ξηρές χλοώδεις διαπλάσεις (Scorzonetalia villosae) | 62A0 | 29,15 |
| Υγρά μεσογειακά λιβάδια με υψηλές πόες της Molinio – Holoschoenion | 6420 | 163,85 |
| Υγρόφιλες κοινότητες με υψηλές πόες | 6430 | 106,25 |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 9,29 |
| Δάση δρυός με Quercus cerris ή/και Quercus petraea | 91M0 | 80,98 |
| Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) | 92C0 | 82,94 |
| Δάση ελιάς και χαρουπιάς | 9320 | 14,38 |
| Δάση με Quercus ilex ή/και Quercus rotundifolia | 9340 | 1.323,88 |
| (Υπο-) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα | 9530* | 1.261,92 |
| Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου | 9540 | 0,79 |
| Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ | ||
| Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου | 5340 | 323,18 |
| Ελληνικά δάση πρίνου | 934Α | 254,04 |
| Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica) | 951B | 2.733,24 |
Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας
ΧΛΩΡΙΔΑ
Το Καλλίδρομο είναι ένα σχετικά χαμηλό βουνό (η υψηλότερη κορυφή έχει 1.419 μ. ύψος), με αποτέλεσμα να απουσιάζει η ψευδαλπική ζώνη και, επιπλέον, διαθέτει λίγα σχετικά επιφανειακά νερά, καθώς το κυρίαρχο πέτρωμα είναι ο ασβεστόλιθος, ένα υδατοδιαπερατό πέτρωμα. Διαθέτει όμως δύο μεγάλα σχετικά εποχικά λιμνία, τη Νευρόπολη και τη Σουβάλα, τα οποία βρίσκονται σε υψόμετρο 1.000-1.100 μ., καθώς και ορισμένα μικρότερα λιμνία (όπως η Μουρίζα και ο Μουρούζος). Όπως, και στην Οίτη, το κύριο δασοπονικό είδος στα μεγάλα υψόμετρα του Καλλίδρομου είναι η κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica), του οποίου το δάσος σχηματίζει πολλά διάκενα με μεγάλη ποικιλότητα φυτικών ειδών. Αν και η χλωρίδα και η βλάστηση της περιοχής δεν έχουν ακόμα μελετηθεί λεπτομερώς, αναφέρονται τουλάχιστον 600 καταγεγραμμένα είδη και υποείδη, από τα οποία δύο είναι ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας (Onosma stridii, Polygonum papillosum). Μάλιστα, το Onosma stridii το οποίο είναι στενοενδημικό της ευρύτερης περιοχής του όρους Καλλίδρομου, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας αποτελεί κινδυνεύον είδος (EN).
Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή του Καλλίδρομου και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae και Ruscus aculeatus.
ΠΑΝΙΔΑ
Το Καλλίδρομο φιλοξενεί αρκετά είδη πανίδας, τα περισσότερα από τα οποία είναι κοινά και ευρέως διαδεδομένα στα ελληνικά βουνά (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αλεπού, λαγός, γερακίνα, βραχοκιρκίνεζο κ.ά.). Πιο συγκεκριμένα, η περιοχή φιλοξενεί περισσότερα από 30 είδη πτηνών, τουλάχιστον 6 είδη θηλαστικών, 9 είδη ερπετών και 7 είδη αμφιβίων.
Όρος Τυμφρηστός
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2440006 |
| Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | ||
| Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες | 4090 | 1.825,10 |
| Δενδρώδεις σχηματισμοί με Juniperus spp. | 5210 | 343,56 |
| Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (και της υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη) | 6230* | 25,76 |
| Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου | 8140 | 13,25 |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 170,00 |
| Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion orientalis) | 92C0 | 7,02 |
| Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους (Juniperus spp.) | 9560* | 10,08 |
| Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidon | 3290 | |
| Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ | ||
| Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica) | 951B | 999,94 |
Με αστερίσκο (*) σημειώνονται οι Τύποι Οικοτόπων (ΤΟ) προτεραιότητας
ΧΛΩΡΙΔΑ
Στον Τυμφρηστό μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1.202 είδη και υποείδη φυτών με πολλά σπάνια και ενδημικά είδη της Ελλάδας και των Βαλκανίων, καθώς και δύο τοπικά ενδημικά (Centaurea princeps, Thymus hartvigii ssp. macrocalyx). Μάλιστα, σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας η Centaurea princeps αποτελεί τρωτό είδος καθώς και είδος προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Άλλα είδη που απαντώνται στην περιοχή του Τυμφρηστού και περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, είναι τα Himantoglossum jankae και Ruscus aculeatus.
ΠΑΝΙΔΑ
Η πανίδα του Τυμφρηστού είναι τυπική των ελληνικών βουνών. Εκτός των κοινών και ευρέως διαδεδομένων ειδών (π.χ. ζαρκάδι, αγριογούρουνο, αλεπού, λαγός, γερακίνα κ.ά.), στην περιοχή απαντάται ακόμα ο Λύκος (Canis lupus) και η Αρκούδα (Ursus arctos). Τέλος, αξίζει να αναφερθεί η παρουσία του Paracaloptenus caloptenoides, ενός είδους Ορθόπτερου που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα II της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Όρος Παρνασσός
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2450005 | |
| Έκταση (ha) | |||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | |||
| Αλπικοί και βόρειοι ερεικώνες | 4060 | 296.85 | |
| Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες | 4090 | 4654,50 | |
| Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους | 6220 | 92,75 | |
| Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα της ορεινής ζώνης (και υποορεινής ζώνης στην ηπειρωτική Ευρώπη) | 6230* | 0,56 | |
| Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου | 8140 | 140,66 | |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 537,99 | |
| Δάση αριάς (Quercus ilex) | 9340 | 55,27 | |
| (Υπο-) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα | 9530* | 47,55 | |
| Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους (Juniperus spp.) | 9560* | 399,70 | |
| Ελληνικοί τύποι οικοτόπων εκτός της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ | |||
| Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου | 5340 | ||
| Ελληνικά δάση πρίνου | 934Α | ||
| Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica) | 951B | ||
ΧΛΩΡΙΔΑ
Η πλούσια χλωρίδα του Παρνασσού από πολύ παλιά έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών βοτανικών επιστημόνων και ερασιτεχνών. Πολλά φυτικά είδη απαντώνται στις χαράδρες Βελίτσα και Νερομάνα και στους βραχώδεις βιότοπους του Γεροντόβραχου, στις ορθοπλαγιές, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή πάνω από τα όρια δασών της Ελάτης. Ο Παρνασσός χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό φυτικών taxa (1.418), έξι από τα οποία είναι τοπικά ενδημικά του βουνού και δεν θα τα συναντήσουμε πουθενά αλλού (Centaurea musarum, Eryssimum parnassi, Euphorbia orphanidis, Geocaryum pumilum, Silene guicciardii, Genista parnassica). Γενικά, στην περιοχή υπάρχει μεγάλος αριθμός στενοενδημικών ειδών (ενδημικά της Στερεάς Ελλάδας: Paeonia parnassica, Bupleurum capillare, Campanula rupicola, ενδημικά της Ελλάδας: Beta nana, Bolanthus chelmicus), ενώ αρκετά είδη της περιοχής κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες επικινδυνότητας σύμφωνα με WCMC, Π.Δ.67/1981, UNEP, R.D.B. και της Σύμβασης Βέρνης.
Χλωριδικά, στο βουνό έχουν εντοπιστεί:
Καταγεγραμμένα: 1.418 taxa
Πτεριδόφυτα: 17 taxa
Σπερματόφυτα: 1.401 taxa, από τα οποία:
-Γυμνοσπέρμα 13 taxa και
-Αγγειόσπερμα 1.388 taxa
ΠΑΝΙΔΑ
Η βλάστηση και το έντονο και ποικίλο ανάγλυφο του σε συνδυασμό με το γενικότερο κλίμα του και τα μικροκλίματά του, καθιστούν τον Παρνασσό ιδιαίτερα πλούσιο σε πανίδα. Γενικά μπορεί κανείς να συναντήσει πολλά είδη που απαντούν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως λαγοί (Lepus europaeus), σκίουροι (Sciurus vulgaris), ασβοί (Meles meles), αγριόγιδα (Rupicapra rupicapra), αλεπούδες (Vulpes vulpes), λύκοι (Canis lupus), γεράκια, χρυσαετός (Aquila chrysaetos), δρυοκολάπτες και πολλά είδη χειρόπτερων (νυχτερίδες), ερπετών, αμφιβίων και ασπόνδυλων.
ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Σημαντική για το βουνό είναι η παρουσία του αγριόγατου (Felis sylvestris) και του Λύκου (Canis lupus). Στο Βοιωτικό Κηφισσό (εκτός των πηγών) έχει εντοπισθεί η βίδρα (Lutra lutra), ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, το οποίο προστατεύεται από διεθνείς και ευρωπαϊκές οδηγίες. Επίσης, στα σπήλαια, βάραθρα και φαράγγια του Παρνασσού φιλοξενούνται αρκετά είδη νυχτερίδων. Τα ευαίσθητα αυτά θηλαστικά προστατεύονται από την εθνική και τη διεθνή νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/81, Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, Συμφωνία EUROBATS, Σύμβαση της Βέρνης,), ενώ πολλά από αυτά συμπεριλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009)
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ
Πολλά από τα είδη πτηνών που απαντώνται στην περιοχή περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙI της Οδηγίας 92/43/ΕΕ. Στον Παρνασσό έχουν παρατηρηθεί τα είδη πετρίτης (Falco peregrinus), χρυσαετός (Aquila chrysaetos), αιγαιοτσιροβάκος (Sylvia rueppelli) και φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia), καθώς και τα είδη πετροπέρδικα (Alectoris graeca), χρυσογέρακο (Falco biarmicus), φιδαετός (Circaetus gallicus), μαύρος δρυοκολάπτης (Dryocopus martius), λευκονώτης δρυοκολάπτης (Dendrocopos leucotos), πράσινος δρυοκολάπτης (Picus viridis) και βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana). Η σημασία της περιοχής για την προστασία του χρυσαετού, του χρυσογέρακου, του πετρίτη και του αιγαιοτσιροβάκου είναι μεγάλη. Ο Παρνασσός φιλοξενεί σημαντικούς πληθυσμούς σε εθνικό επίπεδο και άλλων ειδών ορνιθοπανίδας, όπως η μαυροσταχτάρα (Apus apus) και η ωχροκελάδα (Anthus campestris).
ΕΡΠΕΤΑ – ΑΜΦΙΒΙΑ
Ο Παρνασσός φιλοξενεί επίσης αρκετά είδη ερπετών και αμφιβίων. Από ερπετά, στις πιο χαμηλές ζώνες του εντοπίζονται η μεσογειακή χελώνα (Testudo hermanni) και η κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata) και η αιγαιόσαυρα (Podarcis erhardii). Επίσης, η οχιά (Vipera ammodytes), το ασινόφιδο (Coronella austriaca), το γιατρόφιδο (Elaphe longissima) και το σπιτόφιδο (Elaphe situla).
Αναφορικά με τα αμφίβια, στον Παρνασσό έχουν παρατηρηθεί όλοι σχεδόν οι βάτραχοι και οι φρύνοι, με πιο δημοφιλή την κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata). Στην περιοχή διαβιεί η σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra και ο αλπικός τρίτωνας (Icthyosavra alpensis) που μαζί με την μεσογειακή και κρασπεδωτη χελώνα και την κιτρινομπομπίνα αποτελούν τα τέσσερα είδη ερπετών και αμφιβίων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΕ.
ΨΑΡΙΑ
Από παρατηρήσεις που έχουν γίνει στα νερά του Βοιωτικού Κηφισσού, τα οποία προέρχονται μόνο από τον όγκο του βουνού, έχουν καταγραφεί η πασκόβιζα (Telestes beoticus) και το σκαρούνι (Barbus graecus) τα οποία είναι ενδημικά της Βοιωτίας.
ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ
Από τα σημαντικότερα ασπόνδυλα του Παρνασσού είναι το σκαθάρι λούκανος ελαφόμορφος (Lucanus cervus) που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΕ, η πεταλούδα παρνάσσιος απόλλωνας (Parnassius apollo) και το σαλιγκάρι Daphniola eptalophos.
Όρος Γκιώνα
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2450005 |
| Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | ||
| Αλπικοί ποταμοί και η παρόχθια ξυλώδης βλάστησή τους με Salix elaeagnos | 3240 | 27,03 |
| Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion | 3290 | |
| Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους | 4090 | 3486,56 |
| Δενδροειδή Matorrals με Juniperus spp. | 5210* | 3721,06 |
| Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus, ποικίλλων ειδών, σε πυριτιούχα υποστρώματα των ορεινών ζωνών (και των υποορεινών ζωνών της ηπειρωτικής Ευρώπης) | 6230* | 260,40 |
| Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου | 8140 | 57,36 |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 789,01 |
| Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis) | 92C0 | 16,78 |
| Ενδημικά δάση με Juniperus spp. | 9560* | 2234,96 |
ΧΛΩΡΙΔΑ
Χλωριδικά, στο βουνό έχουν εντοπιστεί:
Καταγεγραμμένα: 1.273 taxa
Πτεριδόφυτα: 18 taxa
Σπερματόφυτα: 1.255 taxa, από τα οποία:
-Γυμνοσπέρμα 10 taxa και
-Αγγειόσπερμα 1.245 taxa
Στη Γκιώνα έχουν καταγραφεί δυο τοπικοί ενδημίτες, το Arenaria gionae και το Potentilla kionaea. Επίσης, στη Γκιώνα, όπως και στον Παρνασσό, έχει εντοπιστεί το ενδημικό Στερεάς Ελλάδας Bupleurum capillare.
Οι βραχώδεις σχηματισμοί των κορυφών της και των απότομων πλαγιών και χαραδρών της είναι εξαιρετικής οικολογικής σημασίας. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ανακάλυψη του Solenanthus stamineus, ενός φυτικού είδους που θεωρείται σχεδόν εξαφανισμένο από την Ευρώπη και για το οποίο πρέπει να ληφθούν μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση του.
Το είδος Himantoglossum jankae ανήκει στην οικογένεια των Ορχεοειδών. Όλα τα είδη της οικογένειας αυτής προστατεύονται αυστηρά από τη Σύμβαση CITES.
Τα παρακάτω είδη που συναντάμε στη Γκιώνα αναφέρονται σε διάφορες κατηγορίες προστασίας του IUCN Red Data Book (WCMC 1993): Allium phtioticum (R), Aquilegia ottonis subsp. ottonis (R), Astragalus lacteus (R), Convolvulus libanoticus (R), Solenanthus stamineus (nt).
ΠΑΝΙΔΑ
Αναφορικά με την πανίδα, τα είδη που καταγράφονται στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΕ) είναι: ο λύκος (Canis lupus), ο οποίος αποτελεί είδος προτεραιότητας και εντοπίζεται στο δάσος της βόρειας κορυφογραμμής του όρους Γκιώνα, η οποία συνδέει τα βουνά της ανατολικής κεντρικής Ελλάδας με την οροσειρά της Πίνδου και τους επιτρέπει να μετακινούνται από μια περιοχή σε άλλη. Η Ελλάδα είναι μία από τις τρεις ευρωπαϊκές χώρες που διατηρούν βιώσιμους πληθυσμούς λύκων, αλλά άγνωστου μεγέθους. Η ιδιαίτερη οικολογική σημασία αυτού του τόπου είναι επίσης εμφανής από την ύπαρξη του αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra balcanica), στα βράχια της αλπικής ζώνης. Άλλα σημαντικά σπονδυλωτά που απαντούν στο βουνό, σύμφωνα με την αξιολόγηση CORINE-Biotopes είναι: ο φρύνος Bufo viridis και το φίδι Coronella austriaca κατηγορίας D.
Ορεινό Συγκρότημα Βαρδουσίων
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2450005 |
| Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | ||
| Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion | 3290 | |
| Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους | 4090 | 5675,26 |
| Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus, ποικίλλων ειδών, σε πυριτιούχα υποστρώματα των ορεινών ζωνών (και των υποορεινών ζωνών της ηπειρωτικής Ευρώπης) | 6230* | 280,09 |
| Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου | 8140 | 365,62 |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 1315,22 |
| Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis) | 92C0 | 374,66 |
| Ελληνικά δάση οξιάς με Abies borisii-regis | 9270* | 922,34 |
| Παννωνικά – βαλκανικά δάση τούρκικης. δρυός – κοινής δρυός | 91Μ0 | 829,23 |
ΧΛΩΡΙΔΑ
Στα Βαρδούσια έχουν εντοπιστεί:
Καταγεγραμμένα: 1.122 taxa
Πτεριδόφυτα: 24 taxa
Σπερματόφυτα: 1.098 taxa, από τα οποία:
-Γυμνοσπέρμα: 10 taxa και
-Αγγειόσπερμα τα 1.088 (97% της χλωρίδας).
Από τα παραπάνω taxa, 104 είναι ελληνικά ενδημικά, και πέντε (5) είναι τοπικά ενδημικά: Campanula columnaris, Verbascum reiseri, Achillea barbeyana, Cephalaria glaberrima, Alyssum nebrodense ssp. tenuicaule. Τα Βαρδούσια έχουν ισχυρή χλωριδική σχέση με τον Παρνασσό και τη Γκιώνα. Στο συγκρότημα των Βαρδουσίων εντοπίζεται ένας μεγάλος αριθμός ενδημικών και σπάνιων φυτών όπως τα Verbascum reiserii, Aubrieta gracilis, Carum heldreichi, καθιστώντας την περιοχή σημαντική από οικολογική άποψη.
ΠΑΝΙΔΑ
Η ιδιαίτερη σημασία της πανίδας των Βαρδουσίων είναι εμφανής. Ο λύκος (Canis lupus), ο οποίος αποτελεί είδος προτεραιότητας, εντοπίζεται στα νοτιότερα εδάφη στα Βαρδούσια. Μαζί με τη βίδρα (Lutra lutra), αποτελούν από τα πιο απειλούμενα είδη της ελληνικής πανίδας (και τα δύο ανήκουν στην κατηγορία “Vulnerable” σύμφωνα με το ελληνικό βιβλίο ερυθρών δεδομένων). Αναφέρονται επίσης στους καταλόγους της Σύμβασης της Βέρνης. Η βίδρα, επιπλέον, προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (Π.Δ. 67/1981). Η εμφάνιση πολλών ατόμων αγριόγατας (Felis silvestris) η οποία προστατεύεται από τη Σύμβαση CITES, τα άνουρα αμφίβια Bufo viridis, Hyla arborea, Rana dalmatina και η σαύρα Ablepharus kitaibelii, έχουν αξιολογηθεί από το CORINE-Biotopes Project. Επίσης, η παρουσία τριών ζευγών χρυσαετού (Aquila chrysaetos) υποδηλώνει την σημαντικότητα αυτής της σχετικά ανέγγιχτης οροσειράς. Άλλα είδη αρπακτικών πτηνών, όπως ο Circaetus gallicus και το Falco peregrinus βρίσκονται σε σημαντικό αριθμό, ενώ ο τόπος είναι επίσης σημαντικός για είδη που κατοικούν σε ανοικτές περιοχές σε δάση όπως τα Lullula arborea και Emberiza hortulana, καθώς και οι δρυοκολάπτες, κυρίως ο Dryocopus martius.
Λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη – Σύστημα Βοιωτικού Κηφισσού- Καταβόθρα Αλιάρτου
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ
| Περιγραφή Τύπου Οικοτόπου | Κωδικός | GR2450005 |
| Έκταση (ha) | ||
| Τύποι οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα Ι) | ||
| Στάσιμα, ολιγοτροφικά έως μεσοτροφικά ύδατα με βλάστηση Littorelletea uniflorae και/ή Isoeto-Nanojuncetea | 3130 | 26,07 |
| Ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrochaition | 3150 | 1114,28 |
| * Μεσογειακά εποχικά τέλματα | 3170* | |
| Ποταμοί από πεδινά σε ορεινά επίπεδα με βλάστηση Ranunculion fluitantis και Callitricho-Batrachion | 3260 | 3,19 |
| Ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή του Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba στις όχθες τους | 3280 | 0,08 |
| Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion | 3290 | 0,30 |
| Δενδροειδή Matorrals με Juniperus spp. | 5210 | 40,81 |
| Θερμομεσογειακές και προερημικές λόχμες | 5330 | |
| Φρύγανα από Sarcopoterium spinosum | 5420 | |
| Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση | 8210 | 2,59 |
| Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba | 92Α0 | 127,5 |
| Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis) | 92C0 | |
| Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae) | 92D0 | 23,91 |
| Δάση με Olea και Ceratonia | 9320 | 452,60 |
| Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου | 9540 | |
ΧΛΩΡΙΔΑ
Τα είδη χλωρίδας που χαρακτηρίζουν την λίμνη Παραλίμνη (Τύπος Οικοτόπου-Τ.Ο 3150) είναι τα Potamogeton crispus, P. nodosus, Ceratophyllum demersum, Miriophyllum spicatum. Ο Βοιωτικός Κηφισός, χωρίς να έχει συνεχώς τρεχούμενα νερά, έχει τη χαρακτηριστική βλάστηση ενός μεσογειακού ποταμού που ρέει συνεχώς με Paspalo-Agrostidion και κρεμαστές κουρτίνες από Λευκές Salix alba και Populus alba (Τ.Ο. 3280). Στα μεσογειακά εποχικά τέλματα (Τ.Ο. 3170) συναντάμε τα είδη Cyperus fuscus, Crypsis alopecuroides και Menta pulegium. Η βλάστηση τύπου Γκαρίγκ που συναντάμε στην περιοχή είναι ένας τύπος ανοιχτής, θαμνώδους, αείφυλλης μεσογειακής χαμηλής βλάστησης σε ασβεστολιθικά εδάφη (Τ.Ο. 5332) με κύριο εκπρόσωπο στην περιοχή, το πουρνάρι (Quercus coccifera).
ΠΑΝΙΔΑ
Η αξιοσημείωτη πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει ενδημικά είδη ψαριών, όπως τα Scardinius graecus (ενδημικό των λιμνών), Barbus graecus (ενδημικό της περιοχής) και τα ελληνικά ενδημικά Rutilus beoticus και Rutilus ylikiensis. Ειδικά τα είδη Barbus graecus και το Rutilus ylikiensis θεωρούνται τοπικά απειλούμενα. Εδώ ζει και ένας γενετικά διαφοροποιημένος πληθυσμός του λιμνόφιδου Natrix tesselata. Ο ποταμός Κηφισός είναι σημαντικός και για την παρουσία της ενυδρίδας (Lutra lutra). Στις σπηλιές γύρω από τη λίμνη Υλίκη μπορεί κάποιος να συναντήσει ένα ενδημικό είδος κολεόπτερου, το Laemostenus vignai. Στην περιοχή γύρω από τον Ορχομενό (Διόνυσος) υπάρχει το ενδημικό είδος Orthoptera Dolichopoda vandeli. Στην Καταβόθρα Αλιάρτου φιλοξενείται μια μητρική αποικία νυχτεριδων περίπου 3000 ατόμων από τα είδη Myotis blythii, Myotis myotis και Miniopterus schreibersii. Το χειμώνα έχουν παρατηρηθεί μερικά άτομα των ειδών Rhinolophus blasii, Rhinolophus ferrumequinum και Rhinolophus hipposideros.
Νησίδες Λιχάδες και θαλάσσια περιοχή
Η τοποθεσία είναι σημαντική για τη μεσογειακή φώκια (Monachus monachus).
ΥΠΟΒΟΛΗ–ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Οι Φορείς Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού και Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού κόλπου, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. και πλέον συνιστούν τη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, έχουν υλοποιήσει τα εξής Προγραμματα:
-την περίοδο 2007-2009 στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ του Ε.Π. «Περιβάλλον» (Ε.Π.ΠΕΡ.):
-την Πράξη «Αρχική Διαχείριση Και Λειτουργία Προστατευόμενης Περιοχής Εθνικού Δρυμού Παρνασσού»
-την Πράξη «Αρχική Λειτουργία και Διαχείριση της Προστατευόμενης Περιοχής Εθνικού Δρυμού Οίτης»
-την περίοδο 2011-2015 στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 του Ε.Π. «Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα – Ήπειρο»:
-την Πράξη «Προστασία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού»,
-την Πράξη «Προστασία και Διατήρηση Βιοποικιλότητας του Εθνικού Δρυμού Οίτης»
-τα χρηματοδοτικά προγράμματα του Πράσινου Ταμείου για τα έτη 2011, 2012, 2013, 2014-2015
-την περίοδο 2015-2019 υλοποίησαν βασικές λειτουργικές δαπάνες από τον Τακτικό Προϋπολογισμό
-ΈΡΓΑ – ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ Ε.Π. Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. 2014-2020 (ΕΣΠΑ 2014-2020)
Στο πλαίσιο του Ε.Υ.Δ. Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (Ε.Π. – Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α.) υποβλήθηκαν από τους πρώην Φορείς Διαχείρισης (Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού και Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου) προτάσεις με τίτλο «Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού για Δράσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, Ειδών και Οικοτόπων» και «Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου για Δράσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, Ειδών και Οικοτόπων». Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της Πράξης ορίζεται στα 5 έτη (2019-2023).
ΕΠΟΠΤΕΙΑ – ΦΥΛΑΞΗ
Η εποπτεία- φύλαξη της περιοχής ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης (Μ.Δ.) πραγματοποιείται σύμφωνα με το Σχέδιο Φύλαξης. Έχει κυρίως προληπτικό και αποτρεπτικό χαρακτήρα. Στόχος της είναι τόσο ο έλεγχος της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην περιοχή ευθύνης του Μ.Δ., όσο και η ενημέρωση – ευαισθητοποίηση των επισκεπτών για το νομικό καθεστώς της περιοχής και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Με τη συστηματική φύλαξη εντοπίζονται, αντιμετωπίζονται και αποτρέπονται οι μη επιτρεπόμενες δραστηριότητες σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τις ισχύουσες απαγορευτικές διατάξεις (θήρας, υλοτομίας δασικών προϊόντων, βοσκής κ.α.). Τέτοιες δραστηριότητες είναι οι δασικές πυρκαγιές, η παράνομη θήρα-αλιεία-βόσκηση, η παράνομη αμμοληψία και ρίψη σκουπιδιών και μπαζών, η παράνομη υλοτομία, η παράνομη συλλογή και εμπορία αγρίων ειδών χλωρίδας και πανίδας, οι παράνομες εκχερσώσεις και ανεγέρσεις κτισμάτων. Το προσωπικό του Τμήματος Φύλαξης της Μ.Δ. κατά τις καθημερινές περιπολίες του καταγράφει σημεία παράνομης εναπόθεσης απορριμμάτων, πιθανές εστίες εμφάνισης της ασθένειας του μεταχρωματικού έλκους πλατάνου, είδη χλωρίδας και πανίδας κ.α. Η Μ.Δ. συμμετέχει, κάθε χρόνο, στις συνεδριάσεις των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των Περιφερειακών Ενοτήτων Βοιωτίας, Φωκίδας και Φθιώτιδας και των Δήμων Λαμιέων και Αμφίκλειας – Ελάτειας, για τον προγραμματισμό/απολογισμό των δράσεων-ενεργειών α) της αντιπυρικής περιόδου και β) της χειμερινής περιόδου (αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων, χιονοπτώσεων και παγετών) κάθε έτους, καθώς επίσης συνεργάζεται με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες του ΣΟΠΠ για τυχόν απαραίτητους χειρισμούς εντός των προστατευόμενων περιοχών της Μ.Δ. όποτε κρίνεται απαραίτητο.
ΠΑΡΟΧΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΩΝ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΩΝ
Η Μ.Δ., στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρέχει αιτιολογημένες γνωμοδοτήσεις κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης όλων των έργων και των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στην περιοχή ευθύνης της ή αυτών που βρίσκονται εκτός περιοχής ευθύνης της αλλά οι επιπτώσεις τους επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ – ΕΡΓΑ
Η Μονάδα Διαχείρισης υλοποιεί διαχειριστικές δράσεις και έργα και συντονίζει δράσεις όπως οι δράσεις επιστημονικής παρακολούθησης ειδών και τύπων οικοτόπων των οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ. Στόχος των διαχειριστικών δράσεων είναι α) η βελτίωση του καθεστώτος διατήρησης οικοτόπων και ειδών, που ο βαθμός διατήρησής τους είναι μη ικανοποιητικός ή κακός ή έχουν ικανοποιητικό ή άγνωστο βαθμό και χρήζουν επαναλαμβανόμενης διαχείρισης ή προστασίας, β) η περιβαλλοντική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, των τοπικών φορέων καθώς και του ευρύτερου κοινού που επισκέπτεται την περιοχή σε θέματα βιοποικιλότητας, και γ) η δικτύωση των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών μεταξύ τους με σκοπό τη σύναψη συνεργασίας, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, εμπειρίας και καλών πρακτικών, μέσα από την εκπαίδευση του προσωπικού από ειδικούς επιστήμονες του αντικειμένου της προστασίας της βιοποικιλότητας.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ
Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας – Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α υλοποιεί Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης:
Ι. Σε επισκέπτες της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας
-στα γραφεία της έδρας στα Λουτρά Υπάτης ή
-στην Αίθουσα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Αμφίκλειας ή
-στο Κέντρο Ενημέρωσης της Μ.Δ. για την Οίτη στην Παύλιανη ή
-στο Κέντρο Ενημέρωσης του Προγράμματος LIFE «Διατήρηση Δασών και Δασικών Ανοιγμάτων Προτεραιότητας στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο της Στερεάς Ελλάδας» (ForOpenForests) στην Υπάτη.
Στόχος των δράσεων είναι αφενός να γνωρίσουν οι επισκέπτες τις προστατευόμενες περιοχές, το προστατευταίο αντικείμενο και το ρόλο της Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας – Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. Αυτό επιτυγχάνεται και με:
-πρόγραμμα ενημέρωσης που εκπονείται στα αντίστοιχα Κέντρα Ενημέρωσης
-διανομή ενημερωτικών εντύπων (ελληνικά και αγγλικά) σε επισκέπτες και τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις,
-τη διοργάνωση εκδρομών – περιηγήσεων στην προστατευόμενη περιοχή (κατόπιν συμπλήρωσης και υποβολής εντύπου άδειας ξενάγησης και συνεννοήσεως με τη Μονάδα Διαχείρισης),
-τη διοργάνωση ημερίδων και συμμετοχή σε ημερίδες άλλων φορέων
-τη λειτουργία των ιστοσελίδων των πρώην Φ.Δ. (με αναδρομολόγηση από συνδέσμους στην ιστοσελίδα της Μ.Δ.) και προβολή δράσεων της Μ.Δ. στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
-τη δημοσίευση ενημερωτικών άρθρων και δελτίων τύπου σε τοπικές εφημερίδες, ηλεκτρονικά περιοδικά κ.α.
-τον σχεδιασμό και παραγωγή ενημερωτικού υλικού και υλικού προώθησης-προβολής (ενημερωτικά έντυπα, οικοτουριστικός χάρτη με μονοπάτια της Οίτης και του Παρνασσού, κ.α.)
-τη σήμανση και συντήρηση υφιστάμενων μονοπατιών
-το σχεδιασμό και τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων στην περιοχή ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης
-τη συμμετοχή σε εκθέσεις (Πανελλήνια Έκθεση Λαμίας, έκθεση Philoxenia)
ΙI. Σε σχολικές μονάδες, κατόπιν έγκρισης από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας, με σκοπό οι μαθητές να:
-ενημερωθούν για το ρόλο της Μονάδας Διαχείρισης (Μ.Δ.) στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 της περιοχής ευθύνης της, αλλά και να εξοικειωθούν με αυτές,
-γνωρίσουν τα αξιόλογα οικολογικά και πολιτισμικά στοιχεία των προστατευόμενων περιοχών,
-ευαισθητοποιηθούν για την προστασία και διατήρηση των σπάνιων και προς εξαφάνιση φυτών, ζώων και τύπων οικοτόπων,
-ενημερωθούν για τοποθεσίες με ιδιαίτερο ιστορικό, θρησκευτικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον
Κάθε δράση ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης της Μ.Δ. σε σχολικές μονάδες συμπεριλαμβάνει μια παρουσίαση και μια δραστηριότητα κατά την οποία οι μαθητές εφαρμόζουν με βιωματικό τρόπο την γνώση που απέκτησαν (π.χ. χρήση πυξίδας, χάρτη, κατασκευές με ανακυκλώσιμα υλικά/ζωγραφική, βιωματικό παιχνίδι/δραστηριότητα). Ενδεικτικά, μπορείτε να δείτε τις παρουσιάσεις στους παρακάτω συνδέσμους.
ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Από τα 187 Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα (πρόγραμμα «Καποδίστριας») της ΠΕ Φθιώτιδας, τα 67 (36%) έχουν ορεινό χαρακτήρα, τα 60 (32%) ημιορεινό και τα 60 (32%) πεδινό (ΕΣΥΕ 2001). Βάσει της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης του προγράμματος «Καλλικράτης», η ΠΕ Φθιώτιδας αποτελείται από τους ακόλουθους 7 Δήμους (ΕΣΥΕ 2011).
| Δήμος | Έδρα | Έκταση
(km²) |
Μόνιμος Πληθυσμός
2011 |
Μόνιμος Πληθυσμός
2001 |
Μεταβολή 2011/2001 (%) | Ποσοστό επί συνολικού πληθυσμού |
| Αμφίκλειας- Ελάτειας | Κάτω Τιθορέα | 533 | 10.922 | 13.024 | -16,1 | 7% |
| Δομοκού | Δομοκός | 708 | 11.495 | 13.199 | -12,9 | 7% |
| Λαμιέων | Λαμία | 947 | 75.315 | 74.939 | 0,5 | 48% |
| Λοκρών | Αταλάντη | 615 | 19.623 | 22.418 | -12,5 | 12% |
| Μακρακώμης | Σπερχειάδα | 837 | 16.036 | 17.912 | -10,5 | 10% |
| Μώλου – Αγίου Κωνσταντίνου | Καμένα Βούρλα | 337 | 12.090 | 13.932 | -13,2 | 8% |
| Στυλίδας | Στυλίδα | 464 | 12.750 | 14.188 | -10,1 | 8% |
| Σύνολα | 4.441 | 158.231 | 169.612 | -6,7 | ||
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Όσον αφορά τις οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ο πρωτογενής τομέας απασχολεί το 18%, ο δευτερογενής το 24% και ο τριτογενής το 59% των οικονομικά ενεργών πολιτών (ΕΣΥΕ 2011). Σε σχέση με τα στοιχεία του 2001, παρατηρείται μεγάλη μείωση στον πρωτογενή τομέα (σχεδόν κατά το ήμισυ) και στροφή των οικονομικά ενεργών προς τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα.
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Βασικές δραστηριότητες του τομέα αυτού, που ασκούνται στην ευρύτερη περιοχή (ΠΕ Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας), είναι η γεωργία (ελιές, σκληρός σίτος, βιομηχανική ντομάτα, οπωροκηπευτικά, προϊόντα ΠΟΠ και ΠΕΓ), η κτηνοτροφία (βοοειδή, αιγοπρόβατα, πουλερικά, γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα, αυγά), η δασοπονία (παραγωγή ξυλείας, καυσοξύλων κ.ά.), η μελισσοκομία, η αλιεία (συμπεριλαμβανομένων των υδατοκαλλιεργειών) και οι εξορυκτικές δραστηριότητες (βωξίτης, μάρμαρα, σιδηρονικελούχα μεταλλεύματα). Σύμφωνα με στοιχεία της EUROSTAT (2013) που αφορούν σε όλη την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η γεωργία, η δασοκομία και η κτηνοτροφία είναι οι σημαντικότερες οικονομικές δραστηριότητες (22% περίπου των απασχολουμένων).
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Στην ευρύτερη περιοχή των ΠΕ Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας εδράζονται βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας ορυκτών πόρων, μεταποιητικές μονάδες (υφαντουργία, εκκοκκιστήρια βάμβακος, μονάδες παραγωγής οικοδομικών υλικών, βυρσοδεψία, προϊόντα ζωικής παραγωγής, αγροτικά προϊόντα κ.λπ.), εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου (δομικά προϊόντα, μεταλλικά προϊόντα, μηχανήματα και είδη εξοπλισμού, οχήματα). Επίσης, γίνεται εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω, κυρίως, μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών και φωτοβολταϊκών.
ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Αναφέρεται ως επί το πλείστον σε δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης που αναπτύσσονται στην ευρύτερη περιοχή και προκύπτουν κυρίως από τις εξής μορφές τουρισμού: α) πολιτιστικός τουρισμός (απαντώνται σημαντικά πολιτιστικά, ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία, μουσεία αρχαιολογικά, λαογραφικά, βυζαντινά κ.λπ.), β) θρησκευτικός τουρισμός (απαντώνται πλήθος μοναστηριών και βυζαντινών μνημείων, όπως Ι.Μ. Αγάθωνος, Ι.Μ. Δαμάστας, Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Μετεωρίτη κ.λπ.), γ) χειμερινός τουρισμός (χιονοδρομικό κέντρο Τυμφρηστού), δ) φυσιολατρικός τουρισμός/ οικοτουρισμός (πεζοπορικές και ποδηλατικές διαδρομές, ορεινά μονοπάτια και canyoning), ε) αγροτουρισμός, στ) θαλάσσιος και ζ) ιαματικός τουρισμός (Λουτρά Θερμοπυλών, Λουτρά Υπάτης κ.λπ.). Άλλες δραστηριότητες είναι το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες ενημέρωσης και επικοινωνίας, χρηματοπιστωτικές, ασφαλιστικές, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες, δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα κ.λπ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Αρχαιολογικοί χώροι / Μνημεία
Η θέση «Πυρά Ηρακλέους» στο οροπέδιο Καταβόθρας στην Οίτη, όπου σώζονται ερείπια αρχαίου ναού προς τιμή του μυθικού ήρωα Ηρακλή, το Κάστρο της Υπάτης, η Γέφυρα του Γοργοποτάμου, το Μνημείο του Λεωνίδα
Γεωλογικοί σχηματισμοί
Στην Οίτη: η καταβόθρα στο ομώνυμο οροπέδιο Καταβόθρα, οι Γραμμένες Σπηλιές πάνω από το χωριό Κομποτάδες, σπήλαια (όπως το Σπήλαιο Βελχάκι, Σπήλαιο Αγίου Πνεύματος, Σπήλαιο Τρύπα Υπάτης, η Ανεμότρυπα της Υπάτης
Φαράγγια / Καταρράκτες
Η βόρεια και βορειο-ανατολική πλευρά της Οίτης εμφανίζει έντονο ανάγλυφο με απότομες πλαγιές και εντυπωσιακά φαράγγια, όπως του Ασωπού, του Γοργοποτάμου, του Κάκαβου, του Καμαριώτη, του Γερακάρη και του Ροδοκάλου.
Σε όλα τα φαράγγια υπάρχουν μικροί και μεγαλύτεροι καταρράκτες, με πιο γνωστούς τον καταρράκτη στο φαράγγι Ροδοκάλος (στο Μονοπατι των Φαρμακίδων) και τον καταρράκτη Κρεμαστό στο φαράγγι του Γερακάρη, που θεωρείται ο μεγαλύτερος στην Στερεά Ελλάδα.
Πηγές / Βρύσες
Καθώς το υδάτινο στοιχείο είναι πολύ έντονο στην περιοχή, και κυρίως στην Οίτη και στον Τυμφρηστό, απαντώνται πλήθος από πηγές και βρύσες (π.χ. στην Οίτη χαρακτηριστικές πηγές είναι η Αμαλιόβρυση, Περδικόβρυση, Λουπάκι).
Χώροι αναψυχής
Στην Οίτη: Στο οροπέδιο Λιβαδιές, στο ορεινό καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.A., στη βρύση του Καλόγερου (ή Χότζα), στο παρκάκι της Παύλιανης, στην είσοδο του μονοπατιού των Φαρμακίδων στην Υπάτη
Στο Καλλίδρομο: στο εποχικό λιμνίο Νευρόπολη
Μουσεία / Υποδομές ενημέρωσης
Το Κέντρο Ενημέρωσης της Μ.Δ. στην Παύλιανη, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Οίτης στην Ιερά Μονή Αγάθωνος, το Κέντρο Ενημέρωσης του Προγράμματος LIFE ForOpenForests στην Υπάτη και στο Παλαιοχώρι, το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας στην Υπάτη, το Αστεροσχολείο (κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και διάδοσης της επιστήμης της αστρονομίας) στην Υπάτη, το Μουσείο Βουνού Καρπενησίου, το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Κορυσχάδων, το Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών
Καταφύγια / Καταφύγια ανάγκης
Στην Οίτη: Το ορειβατικό καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.Α. σε υψόμετρο 1.760 μ., που όμως βρίσκεται εκτός λειτουργίας λόγω κακής κατάστασης διατήρησης
Στο Καλλίδρομο: Το ορειβατικό καταφύγιο σε υψόμετρο 1.033 μ. το οποίο όμως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει σημάδια εγκατάλειψης
Στον Τυμφρηστό: Το ορειβατικό καταφύγιο του Βελουχίου σε υψόμετρο 1.870 μ.
Αναρριχητικά πεδία
Το πεδίο «Γραμμένες Σπηλιές» πάνω από το χωριό Κομποτάδες, το πεδίο «Λευκός Κρίνος» έξω από το χωριό της Υπάτης στην είσοδο του μονοπατιού των Φαρμακίδων και το πεδίο Καστριώτισσας, πάνω από το χωριό Καστριώτισσα.
Μονοπάτια
Πυκνό δίκτυο μονοπατιών και στους τρεις ορεινούς όγκους. Ειδικά για τα μονοπάτια της Οίτης αναλυτικές πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα του πρώην ΦΔ (https://oiti.gr)
Χιονοδρομία
Χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου στον Τυμφρηστό
Ιαματικές πηγές
Λουτρά Υπάτης, Λουτρά Θερμοπυλών
Ιστοσελίδες Προγραμμάτων/Δράσεων της Μονάδας Διαχείρισης:
Ιστοσελίδες των πρώην Φορέων Διαχείρισης: