Επτά εκπαιδευμένοι σκύλοι του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. επιχειρούν στις Προστατευόμενες Περιοχές της χώρας για την ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων

Σοβαρότατες επιπτώσεις  στην άγρια ζωή, οι οποίες  μπορούν να οδηγήσουν μέχρι και στην εξαφάνιση απειλούμενων ειδών, αλλά και δυσμενείς συνέπειες στις παραγωγικές δραστηριότητες που ασκούνται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, όπως η κτηνοτροφία, προκαλεί  η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Μια πρακτική που  δυστυχώς χρησιμοποιείται ευρύτατα  στην ελληνική ύπαιθρο  και αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τα πτωματοφάγα αρπακτικά πουλιά, όπως οι γύπες, συμβάλλοντας στην δραματική μείωση των πληθυσμών τους σε πολλές περιοχές της χώρας μας.  Χαρακτηριστική  είναι η περίπτωση του Ασπροπάρη, που πλέον μετρά μόλις πέντε ζευγάρια σε όλη την Ελλάδα, από τα 200 που υπήρχαν πριν από μερικά χρόνια, ενώ τα έξι έως επτά εναπομένοντα ζευγάρια Γυπαετού έχουν περιοριστεί μόνο στη Κρήτη.

Τα παραπάνω αναφέρθηκαν σε ημερίδα που διοργάνωσε στα Ιωάννινα ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής  (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.),  την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου,  που έχει καθιερωθεί ως η Εθνική Ημέρα Δράσης κατά των Δηλητηριασμένων Δολωμάτων, με πρωτοβουλία των Υπουργείων  Περιβάλλοντος και Ενέργειας και  Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η εκδήλωση ξεκίνησε τις πρωινές ώρες, στην έδρα της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου του ΟΦΥΠΕΚΑ, στους Ασπραγγέλους  Ζαγορίου, όπου έγινε επίδειξη  προσομοίωσης έρευνας από τους ειδικούς σκύλους ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, την   Yasmin και τον Dalton, που επιχειρούν με τους χειριστές τους στην περιοχή της Πίνδου και της Θεσσαλίας αντίστοιχα, ενώ η ενημερωτική ημερίδα ξεκίνησε  αργότερα το μεσημέρι, σε αίθουσα των Ιωαννίνων.

Απευθύνοντας χαιρετισμό στην εκδήλωση, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Αμυράς, τόνισε μεταξύ άλλων, ότι τα δηλητηριασμένα δολώματα είναι ο πιο ύπουλος εχθρός της βιοποικιλότητας και σύμφωνα με  διεθνείς έρευνες,  έχουμε περισσότερους θανάτους πουλιών από δηλητηριασμένα δολώματα, παρά από οποιαδήποτε άλλη αιτία. Επίσης, αναφέρθηκε σε επικείμενη αλλαγή στη νομοθεσία, με την οποία η θανάτωση ειδών  της άγριας πανίδας μετατρέπεται σε κακούργημα, με ποινή κάθειρξης έως και δέκα ετών. Επιπλέον,  οι ποινές για περιστατικά που αφορούν στην άγρια ζωή θα εξισωθούν  με το αυστηρότερο πλαίσιο κυρώσεων  που ισχύει από το 2021, για την κακοποίηση και θανάτωση των ζώων συντροφιάς.

Όπως ανέφερε στην παρουσίασή της, η κυρία Βικτόρια Σαράβια από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, οι  χαμηλές ποινές  και διοικητικές κυρώσεις  που ισχύουν για τη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων και η σιωπηρή ανοχή από τις τοπικές κοινωνίες, έχουν οδηγήσει στο να συντηρείται αυτή η πρακτική. Καταλήγοντας, ανέφερε ότι  τα δηλητηριασμένα δολώματα  προκαλούν  μία αλυσίδα θανάτων, αφού κάθε ζώο που έχει δηλητηριαστεί μετατρέπεται με τη σειρά του σε τροφή- φόλα που μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων άλλων ζώων.

Οι Ειδικές Μονάδες Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (Ε.Μ.Α.Δ.Δ.)

Η  διευθύντρια Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Τομέα Α του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., Δρ. Διονυσία Χατζηλάκου, στον χαιρετισμό της ανέφερε:  «Από την αρχή της λειτουργίας του, ο Οργανισμός μας, έχοντας κατανοήσει  τις πολλαπλάσιες   παράπλευρες επιπτώσεις που έχει στην άγρια ζωή η εδώ και δεκαετίες παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, είχε εντάξει  στον πολυετή προγραμματισμό του τη δημιουργία των Ειδικών Μονάδων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων. Αποτέλεσμα αυτής της εγρήγορσης ήταν η άμεση εκκίνηση της διαδικασίας  προμήθειας ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων, έτσι ώστε μέσα στον πρώτο χρόνο πλήρους λειτουργίας του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., να έχουν συγκροτηθεί επτά άρτια εκπαιδευμένες Ε.Μ.Α.Δ.Δ., έτοιμες να συνδράμουν στην  αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας».  Οι σκύλοι Dalton, Yasmin, Brando, Brendy, Jago, Laika και Bora επιχειρούν σε Θεσσαλία, Βόρεια Πίνδο, Μεσολόγγι, Νότια Πελοπόννησο, Όλυμπο, Οροσειρά Ροδόπης και Κορώνεια – Βόλβη αντίστοιχα.

Οι επτά  Ε.Μ.Α.Δ.Δ. του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. έρχονται να προστεθούν στις επτά ομάδες με σκύλους που   διατηρεί εδώ και χρόνια η  Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Κρήτης του Πανεπιστημίου Κρήτης και το WWF Ελλάς, με αποτέλεσμα σήμερα,  η ελληνική ύπαιθρος να καλύπτεται   ικανοποιητικά από τη λειτουργία των  συνολικά 14 Ε.Μ.Α.Δ.Δ.

Στην ημερίδα, παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων από τη δράση  Ε.Μ.Α.Δ.Δ. που έχουν ξεκινήσει  να επιχειρούν στην ύπαιθρο από το 2014 και μετά πραγματοποιήσαν: η κα. Elzbieta Kret, από το WWF-Ελλάς/Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης και η κυρία Πόπη Μπαξεβάνη, από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Θράκη, κατά τα έτη 2014-2022, στο πλαίσιο 497 περιπολιών, εντοπίστηκαν 245 δηλητηριασμένα δολώματα και 219 δηλητηριασμένα ζώα. Τα θύματα ήταν στη πλειονότητά τους  σκύλοι (φύλαξης, κυνηγετικοί, συντροφιάς ή και αδέσποτοι), ενώ ακολούθησαν σε αριθμό οι αλεπούδες και οι γύπες. Από την  περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ, ο κ. Σπύρος Ψαρούδας παρουσίασε τις δράσεις του έργου LIFE ARCPROM στη μάχη ενάντια στα δηλητηριασμένα δολώματα, ενώ ο κ. Ρήγας Τσιακίρης από το Δασαρχείο Ιωαννίνων αναφέρθηκε στην εμπειρία του από τις προσπάθειες της Δασικής Υπηρεσίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος.  Πάντως, όπως τόνισαν  όλοι  οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση, η ύπαρξη των Ε.Μ.Α.Δ.Δ. είναι μεν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, αλλά  δεν μπορεί να δώσει από μόνο του τη λύση στο πρόβλημα των δηλητηριασμένων δολωμάτων.

Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την συζήτηση  στρογγυλής τραπέζης, κατά την οποία διατυπώθηκαν προτάσεις για την  εξειδίκευση ορισμένων πτυχών  της σχετικής ΚΥΑ Υ.Π.ΕΝ./ΔΔΔ/83415/2715/2022 «Μέτρα και διαδικασίες για τον έλεγχο της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων σε είδη της άγριας πανίδας – Συντονισμός συναρμόδιων υπηρεσιών και φορέων» , ώστε μαζί  με την άμεση ενεργοποίηση των Τοπικών Σχεδίων Δράσης σε περιοχές υψηλής επικινδυνότητας, να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά  τα περιστατικά αυτής της παράνομης  δραστηριότητας.